Μέσα από κρίσεις, μετασχηματισμούς και αχαρτογράφητες τεχνολογικές διαδρομές, η ελληνική βιομηχανία δεν έμεινε απλώς όρθια — εξελίχθηκε. Στο εκατοστό τεύχος του Manufacturing, δίνουμε το λόγο σε ανθρώπους που εκπροσωπούν κομβικούς κλάδους, για να μοιραστούν τι πραγματικά άλλαξε και τι απαιτείται για το αύριο.

Στη διαδρομή των 100 τευχών, καταγράψαμε τα βήματα, τις αγωνίες και τα άλματα της ελληνικής μεταποίησης. Αυτή τη φορά, στρέφουμε το βλέμμα στους ανθρώπους που συντονίζουν τις φωνές των κλάδων. Ποιες θεωρούν ως τις πιο καθοριστικές εξελίξεις της δεκαετίας; Ποια είναι τα αδιέξοδα που επιμένουν και ποιες είναι οι προϋποθέσεις για ουσιαστική μεταμόρφωση; Από τη χημεία έως την εφοδιαστική αλυσίδα, και από την εξόρυξη μέχρι τις βιομηχανίες περιφέρειας, οι τοποθετήσεις που ακολουθούν συνθέτουν ένα παζλ γνώσης, ευθύνης και πολιτικής σημασίας.

«Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο»
Λουκία Σαράντη, Προέδρος του ΣΒΕ
Η ελληνική βιομηχανία έχει αντιμετωπίσει τα τελευταία χρόνια πολλαπλές κρίσεις που απορρέουν από τις διεθνείς εξελίξεις και δυσχεραίνουν το κλίμα δραστηριοποίησης των επιχειρήσεων. Παρόλες τις προκλήσεις, όμως, ο κλάδος κατόρθωσε να αντέξει και εξακολουθεί να αποτελεί έναν σταθερό πυλώνα οικονομικής και κοινωνικής ανάπτυξης για τη χώρα μας, συμβάλλοντας με 9% στο ΑΕΠ.
Όπως προκύπτει και από τα πορίσματα της πρόσφατης μελέτης που εκπόνησε το Ινστιτούτο του ΣΒΕ σε συνεργασία με την Palmos Analysis για τις επενδύσεις στη βιομηχανία, οι μεταποιητικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να επενδύουν – στη συντριπτική τους πλειονότητα με ίδια κεφάλαια – παρόλες τις δυσκολίες. Ο νέος κύκλος του Αναπτυξιακού Νόμου, που στη βάση του αποτελεί ένα χρήσιμο εργαλείο, δυστυχώς δεν είναι εύκολα προσβάσιμος σε όλες τις επιχειρήσεις λόγω της γραφειοκρατίας και των καθυστερήσεων. Επιπλέον, το φορολογικό περιβάλλον, η λειτουργία του τραπεζικού συστήματος και η έλλειψη σταθερότητας, αποτελούν εμπόδια για νέες επενδύσεις και επηρεάζουν την ανταγωνιστικότητα της βιομηχανίας μας.

Για τον ΣΒΕ, απαραίτητη προϋπόθεση για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας – που είναι συνώνυμη με τη βιωσιμότητα της παραγωγικής δυναμικής της Ελλάδας – είναι η εντατικοποίηση του μεταρρυθμιστικού έργου, με στόχο τη δημιουργία ενός φιλικότερου περιβάλλοντος για τις επιχειρήσεις και τη στρατηγική μετάβαση σε ένα νέο παραγωγικό μοντέλο, στο οποίο η βιομηχανία θα κατέχει εξέχοντα ρόλο.

Η βιομηχανία μας χρειάζεται εθνική στρατηγική και υπερκομματική δέσμευση. Σήμερα, ενώ έχουν γίνει μελέτες και οι αρμόδιοι φορείς έχουν καταθέσει τις τοποθετήσεις τους – ασφαλώς και ο ΣΒΕ – προς την Πολιτεία, η εξειδίκευση της στρατηγικής εκκρεμεί. Η επανενεργοποίηση της Κυβερνητικής Επιτροπής Βιομηχανίας και των Ομάδων Εργασίας που θα εξειδικεύσουν τη νέα βιομηχανική πολιτική της χώρας μας είναι κινήσεις που πρέπει να γίνουν άμεσα. Σε μια εξαιρετικά κρίσιμη συγκυρία, όπου το διεθνές οικονομικό περιβάλλον είναι ιδιαίτερα ασταθές και οι διεθνείς ισορροπίες δοκιμάζονται συνεχώς, η ελληνική βιομηχανία – και γενικότερα όλες οι επιχειρήσεις – χρειάζεται να υποστηριχθεί έμπρακτα, για να διασφαλίσει την ανταγωνιστικότητά της και να αντιμετωπίσει τις σύνθετες προκλήσεις.

Πρώτα απ’ όλα, το υπέρογκο κόστος ενέργειας και οι ανεξέλεγκτες διακυμάνσεις της τιμής του ρεύματος. Οι ελληνικές επιχειρήσεις και ιδιαίτερα οι μεταποιητικές επιχειρήσεις έντασης ενέργειας, καταβάλλουν διαχρονικά σημαντικά υψηλότερο κόστος ενέργειας σε σχέση με την υπόλοιπη Ευρώπη, με αποτέλεσμα να βρίσκονται σε μειονεκτική ανταγωνιστική θέση. Οι μεγάλες ελλείψεις σε ανθρώπινο δυναμικό, ένα διαρθρωτικό πρόβλημα που επηρεάζει όλες τις επιχειρήσεις, αλλά στην περιφέρεια λαμβάνει μεγαλύτερες διαστάσεις λόγω του έντονου δημογραφικού προβλήματος. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, μια νέα πραγματικότητα που όλοι οι οργανισμοί θα πρέπει να διαχειριστούν στο πλαίσιο της παγκοσμιοποιημένης αγοράς.

Σε αυτό το ασταθές και αντίξοο περιβάλλον δραστηριοποίησης, υπάρχει όμως και μια σημαντική σταθερά για το μέλλον των επιχειρήσεων: η νέα γενιά. Σήμερα που το ανθρώπινο δυναμικό αποτελεί μια από τις μεγαλύτερες ανάγκες για όλες τις επιχειρήσεις – πολύ περισσότερο στην περιφέρεια που πλέον ερημώνει – χρειαζόμαστε μέτρα και πολιτικές που θα στηρίξουν τις νέες και τους νέους μας, επιτρέποντάς τους να μείνουν και να δημιουργήσουν στον τόπο τους.

Η Ελλάδα χρειάζεται ένα νέο κοινωνικό συμβόλαιο για την ανάπτυξη, στο επίκεντρο του οποίου θα βρίσκεται η βιομηχανία, ένας κλάδος που διαχρονικά έχει αποδείξει ότι αποτελεί σταθερό πυλώνα οικονομικής και κοινωνικής συνοχής. Ο ΣΒΕ θα συνεχίσει να παρεμβαίνει με ολοκληρωμένες προτάσεις για την ενίσχυση και θωράκιση της βιομηχανίας, ώστε να συνεχίσει να παράγει πλούτο προς όφελος της πατρίδας μας.

«Όσοι ξεκινούν σήμερα καλούνται να είναι ταυτόχρονα μηχανικοί και ανθρωπιστές»
Κώστας Θέος, Γενικός Διευθυντής στην Ελληνική Παραγωγή – Συμβούλιο Βιομηχανιών για την Ανάπτυξη
Η τελευταία δεκαετία ήταν διεθνώς για τη βιομηχανία περίοδος βαθιών και ταχύτατων αλλαγών. Η επιτάχυνση του πράσινου και ψηφιακού μετασχηματισμού, η ενσωμάτωση τεχνολογιών Industry 4.0, η ρομποτική, η τεχνητή νοημοσύνη και η διασυνδεδεμένη παραγωγή άλλαξαν όχι μόνο τον τρόπο με τον οποίο παράγουμε, αλλά και τον τρόπο που σκεφτόμαστε τη βιομηχανική δραστηριότητα: πιο ευέλικτα, πιο γρήγορα, πιο προσαρμοσμένα στις ανάγκες του πελάτη, με περιβαλλοντική και κοινωνική υπευθυνότητα.

Παράλληλα, πρωτόγνωρες μεγάλες κρίσεις και δοκιμασίες για την εγχώρια οικονομία (και όλη την κοινωνία) συνέθεσαν ένα περιβάλλον πολύ μεγάλων απαιτήσεων. Η μεγάλη οικονομική κρίση την οποία διαδέχθηκε η πανδημική κρίση και στη συνέχεια η ενεργειακή κρίση που ακόμα σοβεί, αποτέλεσαν έναυσμα για εξωστρέφεια και καινοτομία.

Η εγχώρια μεταποιητική βιομηχανία αναδιαρθρώθηκε και όχι μόνο άντεξε, αλλά κατόρθωσε να αναδειχθεί σε κινητήριο μοχλό ανάπτυξης, με τις εξαγωγές αγαθών να αυξάνονται 2,5 φορές σε σχέση με το 2009 (αύξηση μεγαλύτερη των τουριστικών εισπράξεων), παράλληλα με σημαντική αύξηση της απασχόλησης, συμβάλλοντας ουσιαστικά στην κοινωνική συνοχή.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η υιοθέτηση καινοτόμων τεχνολογιών παραγωγής, η ευελιξία προσαρμογής σε κάθε αντιξοότητα, η στροφή στη βιωσιμότητα, ήταν αποφασιστικοί παράγοντες αυτής της επιτυχίας η οποία οφείλεται κατεξοχήν στο ταλέντο, την υπευθυνότητα και δημιουργικότητα του ανθρώπινου δυναμικού της μεταποίησης.

Οι επάλληλες κρίσεις και οι πιεστικές απαιτήσεις για βιωσιμότητα ανέδειξαν διεθνώς – και ακόμα περισσότερο για τη χώρα μας – τη σημασία της ανθεκτικότητας και της αυτάρκειας. Η παραγωγή επανήλθε στο προσκήνιο ως κρίσιμος κρίκος μιας ευρύτερης εφοδιαστικής και τεχνολογικής αλυσίδας με στρατηγική αξία.

Ο μετασχηματισμός της βιομηχανίας δεν είναι μόνο εγχείρημα με αυτοτελή αξία, είναι και ο καταλύτης για τον συνολικό μετασχηματισμό της ελληνικής οικονομίας. Η ενίσχυση της μεταποίησης και των εξαγωγών αγαθών είναι προϋπόθεση για ένα πιο ανθεκτικό και ισόρροπο υπόδειγμα ανάπτυξης. Μόνο με ισχυρό βιομηχανικό υπόβαθρο μπορούμε να εξασφαλίσουμε διατηρήσιμη αύξηση εισοδημάτων, ποιοτικές θέσεις εργασίας, ειδικά για τους νέους, σύγκλιση προς τα επίπεδα ευημερίας των πλέον ανεπτυγμένων οικονομιών.

Σε αυτό το πολυδιάστατο περιβάλλον, οι στρατηγικές προτεραιότητες για την επόμενη δεκαετία είναι σαφείς:

  • Περαιτέρω επένδυση στον ψηφιακό και πράσινο μετασχηματισμό, με στόχο την τεχνολογική υπεροχή και τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.
  • Ανάπτυξη του ανθρώπινου κεφαλαίου, με την ενίσχυση δεξιοτήτων, νέων μορφών εργασίας και εταιρικής κουλτούρας που προάγει την καινοτομία, τη συμμετοχή και την κοινωνική υπευθυνότητα.
  • Καινοτομία και εξωστρέφεια, για να μεγιστοποιήσουμε τη γνώση, την επιρροή και την πρόσβαση σε αγορές.

Προς τις νέες γενιές των ανθρώπων – είτε έχουν ήδη σκεφτεί να δραστηριοποιηθούν στο χώρο της βιομηχανίας, είτε όχι – το μήνυμα είναι ξεκάθαρο: Τολμήστε!

Η βιομηχανία δεν είναι μηχανές και αριθμοί. Είναι κατεξοχήν άνθρωποι, χώρος για όραμα, δημιουργικότητα, τόλμη και αξίες. Όσοι ξεκινούν σήμερα τη διαδρομή τους στην παραγωγή καλούνται να είναι ταυτόχρονα μηχανικοί και ανθρωπιστές, τεχνολόγοι και υπεύθυνοι πολίτες, δημιουργοί προϊόντων και συνδημιουργοί του μέλλοντος. Είναι ο χώρος που δίνει την ευκαιρία να είστε στην αιχμή των τεχνολογικών εξελίξεων διεθνώς, να είστε μέρος μιας κοινότητας που θα καταφέρει να τοποθετήσει ένα προϊόν στις παγκόσμιες αγορές και θα το δει να ταξιδεύει σε πολλές χώρες.

Η επανεκβιομηχάνιση της χώρας δεν είναι απλώς στόχος. Είναι συλλογική αποστολή. Και εσείς είστε οι επόμενοι που θα συμβάλλετε στη συλλογική μας πρόοδο.

«Η λήψη των “εύκολων” αποφάσεων εκχωρείται στις μηχανές»
Κωνσταντίνος Γιαζιτζόγλου, Πρόεδρος, Σύνδεσμος Μεταλλευτικών Επιχειρήσεων (ΣΜΕ)
Πολλά νέα πράγματα έχουν εισαχθεί στον εξορυκτικό κλάδο τα τελευταία δέκα χρόνια. Κατά τη γνώμη μου, οι πιο ενδιαφέρουσες εξελίξεις έχουν να κάνουν με την αξιοποίηση της ψηφιακής τεχνολογίας. Ο τρόπος λήψης, καταγραφής και επεξεργασίας πληροφοριών από πολλαπλά σημεία σε πραγματικό χρόνο, καθώς και οι διαδικασίες λήψης και εκτέλεσης αποφάσεων έχουν αλλάξει σημαντικά τα τελευταία χρόνια. Αυτό σημαίνει ότι σε ένα λατομείο ή ορυχείο – όπου οι αποστάσεις είναι εκατοντάδες ή και χιλιάδες μέτρα – μπορούμε να έχουμε με αξιοπιστία και αποδεκτό κόστος, εικόνα, ήχο και δεδομένα, σε πραγματικό χρόνο, από πολλά και δυσπρόσιτα σημεία. Αυτά τα δεδομένα μπορούν να υφίστανται επεξεργασία ταχύτατα και να οδηγούν σε άμεση λήψη αποφάσεων, οι οποίες μεταφέρονται στο πεδίο και σε πολλές περιπτώσεις εφαρμόζονται άμεσα, χωρίς ανθρώπινη παρέμβαση.

Η αξιοποίηση αυτών των τεχνολογιών, πέρα από το γεγονός ότι βελτιώνει την ασφάλεια, την αποτελεσματικότητα και την αξιοπιστία της εξόρυξης, αλλάζει και το ρόλο που καλείται να παίξει ο εργαζόμενος. Ας μην ξεχνάμε ότι ο φυσικός χώρος εργασίας στον κλάδο μας είναι πολλές φορές αφιλόξενος και απαιτεί, πέρα από τις πνευματικές, και ιδιαίτερες σωματικές ικανότητες. Οι νέες τεχνολογίες μειώνουν την ανάγκη φυσικής παρουσίας στο πεδίο, καθιστώντας τα πράγματα πολύ πιο εύκολα για όλους.

Εκτιμώ ότι την επόμενη περίοδο θα δούμε ακόμα μεγαλύτερη εκχώρηση της λήψης των «εύκολων» αποφάσεων στις μηχανές και ακόμα λιγότερη ανάγκη παρουσίας ανθρώπων σε «δύσκολα» σημεία. Αυτό θα δημιουργήσει μεγαλύτερες απαιτήσεις στον σχεδιασμό και την εξ αποστάσεως επιτήρηση του εξοπλισμού, αλλάζοντας την σημερινή περιγραφή των «θέσεων εργασίας» στον κλάδο μας.

Δυστυχώς ο κλάδος μας δεν προσελκύει επαρκή αριθμό νέων «ταλέντων». Ως φορείς που εκπροσωπούμε την βιομηχανία, έχουμε τεράστια ευθύνη για αυτό. Ενώ είναι προφανές ότι χωρίς τις διεργασίες της παραγωγής και μεταποίησης πρώτων υλών δεν μπορούν να υπάρξουν προϊόντα, σε έρευνες για τα «επαγγέλματα του μέλλοντος» πουθενά δεν αναφέρεται – τουλάχιστον στις πρώτες θέσεις – αυτό του «μηχανικού».

Παρόλο που είναι βέβαιο ότι ο κλασσικός βιομηχανικός εργάτης θα αντικατασταθεί πλήρως από την μηχανή, όπως έχει ήδη συμβεί σε πολύ μεγάλο βαθμό, είναι προς το παρόν εντελώς απίθανο να καταργηθεί αυτός που σχεδιάζει και επιβλέπει τα – όλο και πιο πολύπλοκα – συστήματά μας. Ο ρόλος των ανθρώπων στον κλάδο μας θα γίνεται όλο και πιο ενδιαφέρων, όλο και πιο απαιτητικός, όλο και καλύτερα αμειβόμενος.

Από την άλλη πλευρά, ο χώρος εργασίας της εξόρυξης – και γενικότερα της μεταποίησης – δεν θεωρείται ελκυστικός, από πολλές πλευρές. Αυτό οφείλεται κυρίως στην ανεπαρκή ενημέρωση. Είναι συνεπώς δική μας ευθύνη να ανοίξουμε τις πόρτες μας και να παρουσιάσουμε τις ευκαιρίες που υπάρχουν στο χώρο, ώστε οι νέες γενιές να έχουν την πλήρη εικόνα πριν κάνουν τις επιλογές τους.

«Η ελληνική χημική βιομηχανία συμβάλλει στην αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας»
Αλέξανδρος Κατραούζος, Πρόεδρος, ΣΕΧΒ
Σ’ ένα περιβάλλον όπου οι κανονιστικοί φραγμοί αυξάνονται και οι στρατηγικές επενδύσεις γίνονται πιο επισφαλείς, η ελληνική και ευρωπαϊκή χημική βιομηχανία καλούνται να ισορροπήσουν ανάμεσα στις απαιτήσεις της εκπλήρωσης των όρων της πράσινης συμφωνίας (green deal) και της διατήρησης της διεθνούς ανταγωνιστικότητάς τους. Μέσα σε αυτό το απαιτητικό περιβάλλον, η πράσινη και ψηφιακή μετάβαση παραμένει όχι μόνο προτεραιότητα αλλά και τεράστια πρόκληση. Η χημική βιομηχανία καλείται να μετασχηματίσει τόσο τις παραγωγικές της διαδικασίες όσο και τα προϊόντα της μέσα σε λιγότερο από δυόμισι δεκαετίες. Μια αλλαγή που απαιτεί επενδύσεις δισεκατομμυρίων ευρώ. Για την επιτυχία αυτής της μετάβασης, είναι απαραίτητο να υιοθετηθεί ένα ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο που να στηρίζει την καινοτομία, να αποκαθιστά την ανταγωνιστικότητα και να δημιουργεί ασφάλεια για επενδύσεις.

Τα αποτελέσματα του 2024 όσον και του πρώτου εξαμήνου του 2025 δεν είναι ικανοποιητικά για τη χημική βιομηχανία της ΕΕ, για την Ελλάδα κάπως καλύτερα. Το κόστος ενέργειας παραμένει ιδιαίτερα υψηλό σε σχέση με τις άλλες ανταγωνιστικές οικονομίες, η ζήτηση σε χημικά προϊόντα χαμηλή και το κόστος προσαρμογής στη νομοθεσία ιδιαίτερα υψηλό. Τον Απρίλιο του 2024 η χημική βιομηχανία πρωτοστάτησε στην υπογραφή μαζί με άλλους βιομηχανικούς κλάδους της διακήρυξης της Αμβέρσας (Anvers declaration) για μία ανθεκτική, καινοτόμο και εξωστρεφή ευρωπαϊκή βιομηχανία. Σε ένα περιβάλλον γεωπολιτικής αστάθειας, αβεβαιότητας στην επιβολή δασμών η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακοίνωσε το Chemical Action Plan για μία ανταγωνιστική χημική βιομηχανία. Παρά το γεγονός ότι η ελληνική χημική βιομηχανία ανταποκρίθηκε επιτυχώς στις διεθνείς προκλήσεις και καταγράφει αναπτυξιακή δυναμική, σε αντιδιαστολή με την ανησυχητική πτώση στην ΕΕ, σε αυτό το περιβάλλον στρατηγική μας προτεραιότητα αποτελεί η ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας του κλάδου. Η δουλειά που έχουμε κάνει στον Σύνδεσμο τα τελευταία χρόνια, αποτελεί σημαντικό εφόδιο για τον κλάδο. Η ελληνική χημική βιομηχανία έχει όλα τα εχέγγυα να συμβάλλει στην αύξηση της εγχώριας προστιθέμενης αξίας, στην περαιτέρω ενίσχυση των εξαγωγών, στην κάλυψη του επενδυτικού κενού καθώς και στην αξιοποίηση των συγκριτικών πλεονεκτημάτων της χώρας μας.

Το μήνυμα που θέλουμε να περάσουμε στις νέες γενιές είναι ότι η ελληνική χημική βιομηχανία αποτελεί έναν από τους ανθεκτικότερους και πιο εξωστρεφείς κλάδους της ελληνικής μεταποίησης με ισχυρή παρουσία σε όλες σχεδόν τις αλυσίδες αξίας, που παρά τις διεθνείς αναταράξεις εξακολουθεί να σημειώνει αξιόλογη πρόοδο. Για να αυξηθεί η παραγωγικότητα, η διεθνής ανταγωνιστικότητα, η τεχνολογική ανάπτυξη και για να διατηρήσει ο κλάδος την ανοδική του πορεία, η Καινοτομία αποτελεί μονόδρομο. Ήδη οι ψηφιακές τεχνολογίες αλλάζουν τα δεδομένα και στο μέλλον αναμένεται να φέρουν επανάσταση στην ευρωπαϊκή και κατ’ επέκταση στην ελληνική χημική βιομηχανία, καθιστώντας τις διαδικασίες και τα προϊόντα πιο βιώσιμα και αποτελεσματικά. Ως βασικός πάροχος σε πολλές άλλες βιομηχανίες, η χημική βιομηχανία έχει και θα συνεχίσει να έχει κρίσιμο ρόλο υποστηρίζοντας και άλλους κλάδους να μετασχηματιστούν και να επιτύχουν τους στόχους της Ευρώπης για το 2050. Μην ξεχνάτε ότι τα χημικά διαδραματίζουν έναν κρίσιμο ρόλο στην παγκόσμια ενεργειακή μετάβαση, καθώς σήμερα καλύπτουν περίπου το 75% των κρίσιμων υλικών που απαιτούνται για τεχνολογίες όπως τα ηλεκτρικά οχήματα και οι ανανεώσιμες πηγές ενέργειας. Τα παραπάνω, σε συνδυασμό με την ανάπτυξη πιο φιλικών στο περιβάλλον και τον χρήστη συστημάτων σύμφωνα με την Ευρωπαϊκή Στρατηγική για τα βιώσιμα χημικά καθιστούν τον κλάδο μας έναν ολοένα ελκυστικότερο εργοδότη για τις νεότερες γενιές . Θα τις απασχολούν στη ζωή τους περισσότερο χημικά στοιχεία και ενώσεις που πρωτοάκουσαν στο σχολείο , όπως το υδρογόνο και το διοξείδιο του άνθρακα, ως προς τη δέσμευση και επαναχρησιμοποίησή του το τελευταίο .

«Τα logistics είναι νευραλγικό σημείο ανταγωνιστικότητας»
Κωνσταντίνος Παπαγεωργίου, Πρόεδρος Ελληνικής Εταιρείας Logistics (EEL)
Η τελευταία δεκαετία υπήρξε μεταμορφωτική για τον κλάδο των logistics. Αν έπρεπε να ξεχωρίσουμε μία καθοριστική αλλαγή, αυτή θα ήταν η μετάβαση από τη λειτουργική αλυσίδα στην ψηφιακή πλατφόρμα. Οι επιχειρήσεις του κλάδου κλήθηκαν να επανεφεύρουν το ρόλο τους: από απλούς διαχειριστές μεταφοράς και αποθήκευσης, σε πάροχους ολιστικών, τεχνολογικά υποστηριζόμενων λύσεων.

Η πίεση για ταχύτητα, διαφάνεια, ακρίβεια και βιωσιμότητα, οδήγησε σε επενδύσεις σε τεχνολογίες όπως TMS/WMS, predictive analytics, automation, και πρόσφατα, τεχνητή νοημοσύνη. Οι κρίσεις – από την πανδημία μέχρι τις γεωπολιτικές εντάσεις που δυστυχώς ακόμα εκτυλίσσονται – κατέστησαν σαφές ότι τα logistics δεν είναι πια το «back office» της οικονομίας, αλλά νευραλγικό σημείο στρατηγικής και ανταγωνιστικότητας.

Οι παρούσες συγκυρίες, θέτουν σοβαρές απειλές για τις κοινωνίες παντού και η λύση στο πρόβλημα αυτό θα ήταν η οικοδόμηση ανθεκτικών και πολύ-καναλικών δικτύων εφοδιασμού που δεν εξαρτώνται από μία πηγή, καθώς και η αναζήτηση περισσότερων διασυνδέσεων σε όλο τον κόσμο.

Η έννοια της «εφοδιαστικής αλυσίδας» έχει αντικατασταθεί πλέον από την έννοια του «δικτύου», με έμφαση στη συνεργασία, τη διαλειτουργικότητα και την πραγματική ώρα.

Άρα μπροστά στην επόμενη δεκαετία, οι στρατηγικές μας προτεραιότητες οφείλουν να εστιάζουν στους εξής τομείς:

  • Νομοθετικός εκσυγχρονισμός σε ό,τι αφορά την ελληνική εφοδιαστική αλυσίδα και παροχή χρηματοδοτικών εργαλείων για περισσότερες επενδύσεις.
  • Αναβάθμιση των υποδομών – με έμφαση στην αναδιοργάνωση του εθνικού σιδηροδρομικού δικτύου – ώστε να εξασφαλίζεται η διατροπικότητα των εμπορευματικών μεταφορών και η διασύνδεση με την υπόλοιπη Ευρώπη. Έτσι η Ελλάδα θα μπορέσει να ανέβει ακόμα περισσότερο από την 19η θέση στην παγκόσμια κλίμακα που τώρα βρίσκεται και θα παίξει τον πρωταγωνιστικό ρόλο που της ανήκει ως διαμετακομιστικός κόμβος.
  • Ψηφιακός μετασχηματισμός με νόημα – όχι τεχνολογία για την τεχνολογία, αλλά λύσεις που επιλύουν πραγματικά προβλήματα: από τον εντοπισμό φορτίων μέχρι την πρόβλεψη ρίσκων.
  • Πράσινα logistics: Η βιωσιμότητα είναι πλέον συνθήκη συνεργασιών, διαγωνισμών και χρηματοδότησης. Τα πράσινα βιομηχανικά κτίρια, η μετάβαση σε μια απανθρακοποιημένη εμπορευματική μεταφορά, ο εξορθολογισμός διαδρομών και η μείωση αποβλήτων είναι κρίσιμοι στόχοι.
  • Εφαρμογή μίας στρατηγικής ανάπτυξης των δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού και επένδυση στους ανθρώπους. Η εφοδιαστική αλυσίδα πλέον απαιτεί δεξιότητες νέου τύπου: τεχνικές, ψηφιακές, αλλά και διαχειριστικές. Χρειαζόμαστε άρτια κατηρτισμένους επαγγελματίες που να κατανοούν τόσο τον χάρτη όσο και τον αλγόριθμο.

Η εφαρμογή μίας ολοκληρωμένης στρατηγικής για την ανάπτυξη του ανθρώπινου δυναμικού του κλάδου, προϋποθέτει τη στενή και συνεχή συνεργασία μεταξύ επιχειρήσεων και Πολιτείας, με την αναβάθμιση των υφιστάμενων προγραμμάτων τεχνικής και επαγγελματικής κατάρτισης σε ειδικότητες της εφοδιαστικής αλυσίδας, τη δημιουργία σύγχρονων και ολοκληρωμένων προπτυχιακών προγραμμάτων σπουδών στη διοίκηση της εφοδιαστικής αλυσίδας σε επίπεδο ΑΕΙ, την επανεξέταση και βελτίωση των συστημάτων αδειοδότησης των τεχνικών επαγγελμάτων, καθώς επίσης και την ενδυνάμωση της ενδοεπιχειρησιακής κατάρτισης.

Απευθυνόμενοι στις νέες γενιές που εισέρχονται στον κόσμο των logistics, θα θέλαμε να στείλουμε μήνυμα αισιοδοξίας και την παράκληση: μην υποτιμάτε τον ρόλο σας! Είστε οι συνδετικοί κρίκοι μιας παγκόσμιας οικονομίας που εξαρτάται από την αποτελεσματικότητα, την ακρίβεια και τη διορατικότητα. Η καινοτομία στα logistics δεν βρίσκεται μόνο στις αποθήκες ή στα οχήματα. Βρίσκεται στον τρόπο που σκέφτεστε, επικοινωνείτε και συνεργάζεστε.

Η εφοδιαστική αλυσίδα του μέλλοντος θα είναι όσο έξυπνη, πράσινη και ευέλικτη είναι οι άνθρωποι που την υπηρετούν. Και εσείς έχετε την ευκαιρία να είστε οι αρχιτέκτονές της.

Η επόμενη δεκαετία απαιτεί λιγότερες ιδεοληψίες και περισσότερες λύσεις
Παναγιώτης Γεροντόπουλος, Πρόεδρος ΣΒΠΕ
Λίγοι κλάδοι της ελληνικής βιομηχανίας γνώρισαν μέσα σε μια δεκαετία τόσες αντιφάσεις, πίεση, αλλά και πρόοδο, όσο αυτός των πλαστικών. Από την συναισθηματική ρητορική της δαιμονοποίησης μέχρι την αναγνώριση τους ως καθοριστικού πόρου για την πράσινη μετάβαση, η διαδρομή υπήρξε γεμάτη σκαμπανεβάσματα.

Μια δεκαετία μετασχηματισμού, τεχνολογικών αλμάτων και νομοθετικής πίεσης, που αποτέλεσε καταλύτη για την ελληνική παραγωγή στον αναγκαίο επαναπροσδιορισμό προτεραιοτήτων και στρατηγικής. Από την πλήρη στοχοποίηση των πλαστικών περάσαμε σταδιακά σε μια πιο ώριμη, ισορροπημένη αντίληψη, η οποία αποτυπώθηκε με σαφήνεια στις ευρωπαϊκές πολιτικές για την κυκλική οικονομία.

Η στροφή αυτή δεν έγινε τυχαία. Μελέτες όπως εκείνη της McKinsey, “Climate Impact of Plastics” κατέδειξαν ότι σε μια σειρά εφαρμογών, από τις συσκευασίες τροφίμων μέχρι την αυτοκινητοβιομηχανία, τα πλαστικά παρουσιάζουν μικρότερο περιβαλλοντικό αποτύπωμα συγκριτικά με εναλλακτικά υλικά.

Αυτά τα τεκμηριωμένα επιστημονικά δεδομένα, μαζί με τις τεχνολογικές εξελίξεις, άλλαξαν σταδιακά το αφήγημα.

Ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος και τα μέλη του, που απαρτίζουν την ελληνική βιομηχανία, ανταποκρίθηκαν στις προκλήσεις με ταχύτητα και ρεαλισμό.

Επενδύσαμε σε υποδομές, ενσωματώσαμε ανακυκλωμένα υλικά στην παραγωγή, αναβαθμίσαμε τον εξοπλισμό, επανασχεδιάσαμε τα προϊόντα για να ανακυκλώνονται ευκολότερα και ενισχύσαμε τη διαφάνεια μέσω πιστοποιήσεων.

Παράλληλα, με πρωτοβουλίες όπως το ετήσιο συνέδριο Plastainability, επιδιώξαμε να δώσουμε στον κλάδο φωνή και παρουσία.
Στον αντίποδα, η νομοθετική πίεση υπήρξε διαρκής. Από την Οδηγία για τα πλαστικά μιας χρήσης έως τον νέο Κανονισμό PPWR, η τελευταία δεκαετία ανάγκασε τις εταιρείες σε έναν μαραθώνιο συμμόρφωσης με νέες απαιτήσεις, που είχε ως αποτέλεσμα να χαθεί πολύτιμος χρόνος για την ανάπτυξη της βιομηχανίας.

Η πολυπλοκότητα των απαιτήσεων και ο έντονος γραφειοκρατικός φόρτος λειτουργούσαν συχνά ως τροχοπέδη, κάτι που σήμερα αναγνωρίζεται και από την ίδια την ΕΕ, μέσα από την προσπάθεια απλοποίησης των διαδικασιών.

Μέσα σε αυτό το απαιτητικό πλαίσιο, τα πολυμερή επιβεβαίωσαν τη διαχρονική σημασία τους. Από την ιατρική και τις αγροτικές καλλιέργειες έως τις μεταφορές και την καθαρή ενέργεια, παραμένουν το βασικό υλικό της σύγχρονης ζωής. Και θα συνεχίσουν να είναι.
Η επόμενη δεκαετία απαιτεί λιγότερες ιδεοληψίες και περισσότερες λύσεις. Στήριξη στις επενδύσεις, δίκαιη πρόσβαση στα χρηματοδοτικά εργαλεία, ενεργειακή πολιτική με όρους ανταγωνιστικότητας, έλεγχοι στα προϊόντα από τρίτες χώρες που κατακλύζουν την αγορά και δημιουργούν συνθήκες αθέμιτου ανταγωνισμού και ένα συνεκτικό πλαίσιο για την κυκλική οικονομία.

Σε αυτό το απαιτητικό περιβάλλον θα κληθούν να σταδιοδρομήσουν τα νέα στελέχη της βιομηχανίας των πλαστικών, που αναζητούν σήμερα τον επαγγελματικό τους προσανατολισμό.

Το μήνυμα μας είναι σαφές. Η βιομηχανία αποτελεί τον θεμέλιο λίθο της πραγματικής οικονομίας και είναι βασικός μοχλός ανάπτυξης. Στη βιομηχανία των πλαστικών, υπάρχουν ουσιαστικές ευκαιρίες για όσους επιθυμούν να συμβάλουν σε έναν κλάδο που εξελίσσεται, επενδύει και προσαρμόζεται στις απαιτήσεις των καιρών.

Η συμμετοχή της νέας γενιάς είναι καθοριστική. Για την ανανέωση του ανθρώπινου δυναμικού και για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της ελληνικής παραγωγής. Η φρέσκια οπτική, οι γνώσεις και η διάθεση για αλλαγή είναι σήμερα πιο αναγκαίες από ποτέ.

«Η επιχειρηματική συνέχεια και η βιωσιμότητα στη Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών»
Βάσω Παπαδημητρίου, Γενική Διευθύντρια ΣΕΒΤ
Σε μια εποχή αλλεπάλληλων κρίσεων, οι προβληματισμοί γύρω από την επιχειρηματική βιωσιμότητα και την ανάπτυξη είναι πιο επίκαιροι από ποτέ. Λόγω των γεωπολιτικών αναταράξεων και της κλιματικής κρίσης που αποτελούν μείζονα ζητήματα, το ενδιαφέρον επικεντρώνεται μεταξύ άλλων, σε θέματα όπως η εξασφάλιση της ενεργειακής επάρκειας και η εξοικονόμηση πόρων. Με την ολοένα και πιο αισθητή πλέον ένταση διακύμανσης των κλιματολογικών συνθηκών οι συζητήσεις γύρω από τη διαταραχή του κύκλου του νερού στη φύση και τη λειψυδρία εντείνονται, ενώ οι επιστήμονες προειδοποιούν για τον αντίκτυπο και τις αρνητικές συνέπειες που προκύπτουν από αυτή την κατάσταση, καθιστώντας την ανάγκη για δράση επιτακτική.

Η Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών, τόσο στην Ελλάδα όσο και στην Ευρώπη, δεν μένει ανεπηρέαστη καθώς το νερό αποτελεί τη βάση της ευημερίας και της ευζωίας. Συγκεκριμένα η πρόσβαση σε καθαρό νερό είναι ζωτικής σημασίας για τη λειτουργία των επιχειρήσεων και απαραίτητο σε κάθε στάδιο της παραγωγής. Ήδη στη Βιομηχανία Τροφίμων και Ποτών, εφαρμόζονται σύγχρονες μέθοδοι εξοικονόμησης νερού, όπως η γεωργία ακριβείας, τα συστήματα ανίχνευσης διαρροών, καθώς και έξυπνα συστήματα παρακολούθησης. Αυτές οι πρακτικές συμβάλλουν σημαντικά στη βελτίωση της αποδοτικότητας και στη μείωση της κατανάλωσης νερού.

Ωστόσο, την ίδια στιγμή η εντεινόμενη εμφάνιση φαινομένων λειψυδρίας σε περιοχές της χώρας μας και η αύξηση της διάρκειας περιόδων ξηρασίας, αναπόφευκτα επηρεάζουν τις επιχειρηματικές δραστηριότητες με σαφή αλυσιδωτή επίδραση στη διαθεσιμότητα και την ποιότητα των απαραίτητων γεωργικών εισροών του πρωτογενούς τομέα που στηρίζουν την παραγωγή τροφίμων. Aναπόφευκτα γίνονται πλέον διακριτά τα σημαντικά κενά στις υποδομές και στα υψηλά κόστη που απαιτούνται για την υιοθέτηση διαθέσιμων τεχνολογιών και λύσεων, που θα στηρίξουν τις αναγκαίες προσεγγίσεις διαχείρισης και απομείωσης των αναγνωρισμένων κινδύνων, τόσο για τον πρωτογενή αγραδιατροφικό κλάδο, όσο, φυσικά, και για τον κλάδο της Βιομηχανίας Τροφίμων και Ποτών.

Στον Σύνδεσμο Ελληνικών Βιομηχανιών Τροφίμων (ΣΕΒΤ) με σαφή προσανατολισμό στην βιωσιμότητα και στην ανάπτυξη πιο πράσινων συστημάτων παραγωγής, αναγνωρίζουμε τη σημασία της υπεύθυνης διαχείρισης των υδάτινων πόρων. Σε αυτό το πλαίσιο, μέσω και του κλαδικού Συνδέσμου μας ΣΕΦΥΜΕΝ, ενθαρρύνουμε τα Μέλη μας να υιοθετήσουν πρακτικές και εργαλεία που προάγουν την ορθολογική διαχείριση νερού, ενισχύοντας στην πράξη τη βιώσιμη ανάπτυξη στη Βιομηχανία μας και ευρύτερα στον αγροδιατροφικό τομέα.

Σήμερα, που η ανάγκη για βιωσιμότητα αποτελεί «κοινή παραδοχή», η συλλογική δράση για τη διασφάλιση της αειφόρου λειτουργίας της Βιομηχανίας Τροφίμων και Ποτών, αποτελεί προϋπόθεση ανάπτυξης και προοπτικής. Σε αυτή την κατεύθυνση και με το βλέμμα στραμμένο στις επόμενες γενιές, συνεχίζουμε να προάγουμε τον ανοιχτό διάλογο και τη συνεργασία με την Πολιτεία και όλους τους Αρμόδιους φορείς για την ανάπτυξη και εφαρμογή λύσεων που ενισχύουν στην πράξη την αλυσίδα αξίας και την πρόσβαση σε καθαρό νερό.