Η ομάδα του Manufacturing βρέθηκε στη Βοιωτία για να δει από κοντά πώς μια μονάδα 441 MW μετατρέπει την αξιοπιστία και την καινοτομία σε καθημερινή λειτουργία.

Η Βοιωτία είναι ένας τόπος με διπλή ταυτότητα. Από τη μια πλευρά, αγροτική γη που απλώνεται σε εύφορα πεδία, σπαρμένα με σιτηρά και αμπέλια. Από την άλλη, ένας από τους πιο δραστήριους βιομηχανικούς νομούς, όπου οι μεγάλες μονάδες συνυπάρχουν με χωριά και καλλιέργειες, διαμορφώνοντας το μωσαϊκό της σύγχρονης παραγωγής.

Σε αυτό το τοπίο, λίγα χιλιόμετρα έξω από τη Θήβα, βρίσκεται η μονάδα ΗΡΩΝ ΙΙ. Δεν είναι απλώς ένα εργοστάσιο, αλλά ένας ζωντανός οργανισμός που παράγει ηλεκτρισμό με τεχνολογία αιχμής, αλλά και ένα σημείο αναφοράς για την ενεργειακή ασφάλεια της χώρας.
Η ομάδα του Manufacturing βρέθηκε εκεί. Μας υποδέχτηκε ο Ιωάννης Λαμπράκης, Διευθυντής Εργοστασίων ΗΡΩΝ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ Α.Ε. & ΗΡΩΝ ΙΙ Βοιωτίας Α.Ε., μαζί με τους συνεργάτες του. Καθώς περνούσαμε τις πύλες, ο θόρυβος των μηχανών και η σιωπή του τοπίου έμοιαζαν να συνθέτουν ένα διπλό ρυθμό: τον παλμό της τεχνολογίας και την ανάσα της γης γύρω του.

Η ξενάγηση αποκάλυψε όχι μόνο νούμερα και δείκτες, αλλά και μια φιλοσοφία. «We are not makers, we are shapers», μας είπε χαρακτηριστικά ο κ. Λαμπράκης, περιγράφοντας την προσπάθεια να διαμορφωθεί μια κουλτούρα αυτονομίας και ευθύνης, που κάνει κάθε εργαζόμενο κομμάτι της επιτυχίας. Μια φράση που μένει, γιατί δεν περιγράφει απλώς την παραγωγή ενέργειας. Περιγράφει τον τρόπο με τον οποίο στήνεται ένα ολόκληρο οικοσύστημα.

Η καρδιά της ισχύος
Με παραγωγική δυναμικότητα που φτάνει τα 441 MW, η συγκεκριμένη μονάδα ηλεκτροπαραγωγής λειτουργεί ως κρίσιμος κρίκος για την κάλυψη των αναγκών του εγχώριου ενεργειακού συστήματος. Η λειτουργία της προσαρμόζεται στη ζήτηση, είτε με σταθερό υψηλό φορτίο, είτε με διακυμάνσεις ώστε να ακολουθεί σε πραγματικό χρόνο τις μεταβολές κατανάλωσης.
«Η τεχνολογία που εφαρμόζεται είναι αυτή του συνδυασμένου κύκλου μονού άξονα, με βασικά μέρη τον αεριοστρόβιλο, τον ατμοστρόβιλο και τη γεννήτρια. Τα συστήματα αυτά πλαισιώνονται από ένα δίκτυο βοηθητικών μηχανισμών, πλήρως αυτοματοποιημένων και ελεγχόμενων μέσω σύγχρονου κέντρου ελέγχου», σημειώνει ο κ. Λαμπράκης. Το αποτέλεσμα είναι μια μονάδα που επιτηρείται και λειτουργεί με ελάχιστο προσωπικό -ακόμη και με δύο άτομα- με την αυτόματη διαχείριση να μειώνει τον κίνδυνο ανθρώπινου λάθους και να αυξάνει το επίπεδο ασφάλειας.
Κεντρικό στοιχείο της λειτουργίας είναι η συστηματική παρακολούθηση δεικτών απόδοσης (KPIs). Όπως σημειώνει ο Διευθυντής Εργοστασίου χαρακτηριστικά, «αν κάτι δεν μπορείς να το μετρήσεις, δεν μπορείς να το βελτιώσεις». Οι δείκτες αυτοί χωρίζονται σε δύο κατηγορίες:

  • Lagging Indicators, που αποτυπώνουν εκ των υστέρων τα αποτελέσματα μιας περιόδου.
  • Leading Indicators, που λειτουργούν ως προληπτικά εργαλεία για τη βελτίωση της απόδοσης.

Ανάμεσα στους βασικούς δείκτες συγκαταλέγονται η αξιοπιστία -δηλαδή ο χρόνος λειτουργίας χωρίς βλάβες ή απρογραμμάτιστες διακοπές- καθώς και ο βαθμός απόδοσης, ο οποίος αποτελεί κρίσιμο τεχνοοικονομικό μέγεθος.

Η συγκεκριμένη μονάδα εμφανίζει απόδοση 58%, μετατρέποντας 100 μονάδες καυσίμου σε 58 μονάδες ηλεκτρικής ενέργειας. Αν και πρόκειται για μια από τις πλέον αποδοτικές τεχνολογίες που εφαρμόζονται στη χώρα, η αγορά έχει ήδη υποδεχθεί μονάδες που ξεπερνούν το 60%. Η βελτίωση αυτή δεν σημαίνει μόνο εξοικονόμηση καυσίμου, και άρα οικονομικό όφελος, αλλά και στρατηγικό πλεονέκτημα.

«Ο ΑΔΜΗΕ κατατάσσει τις μονάδες με βάση το κόστος παραγωγής, δίνοντας προτεραιότητα σε εκείνες που είναι πιο οικονομικές. Σε αυτό το πλαίσιο, η υψηλή ενεργειακή απόδοση αποτελεί πλέον κλειδί όχι μόνο για τη βιωσιμότητα μιας μονάδας, αλλά και για τη θέση της στο ενεργειακό μείγμα της χώρας», τονίζει ο κ. Λαμπράκης.

Reliability: η επίδοση 99,96%
Στη λειτουργία μιας μονάδας ηλεκτροπαραγωγής, ο δείκτης αξιοπιστίας (Reliability) αποτελεί καθοριστικό μέγεθος. Αποτυπώνει το κατά πόσο η μονάδα εκτελεί με ακρίβεια το πρόγραμμα λειτουργίας που της έχει ανατεθεί.

Όπως μας λέει ο κ. Λαμπράκης, «το 2024, η συγκεκριμένη μονάδα είχε στόχο να λειτουργήσει 6.500 ώρες, με 180 εκκινήσεις. Το αποτέλεσμα ήταν εντυπωσιακό: ακρίβεια 99,96%, που μεταφράζεται σε συνολική απώλεια μόλις 11–12 λεπτών σε μία εκκίνηση. Η επίδοση αυτή, εκτός από σημαντικό τεχνικό κατόρθωμα, λειτουργεί και ως αφορμή εσωτερικής ανάλυσης: επιτεύχθηκε με οργανωμένο τρόπο; Και κυρίως, πώς μπορεί να διασφαλιστεί και να σταθεροποιηθεί τα επόμενα χρόνια, ώστε να αποτελέσει σταθερό χαρακτηριστικό λειτουργίας της μονάδας;».

Επόμενη στάση: Control room
Η εγκατάσταση διαθέτει χιλιάδες αισθητήρες που καταγράφουν δεδομένα σε πραγματικό χρόνο: πιέσεις, θερμοκρασίες, ταχύτητες, ακόμη και την κατάσταση μιας απλής πόρτας. Επόμενος σταθμός της ξενάγησης το control room, εκεί που όλα συγκεντρώνονται στις οθόνες του, ώστε οι χειριστές να έχουν πλήρη εικόνα. Όταν κάτι παρεκκλίνει, το σύστημα στέλνει ειδοποίηση. «Ωστόσο, δεν αρκεί να λειτουργούμε αντιδραστικά. στόχος μας είναι η αξιοποίηση predictive analytics, δηλαδή η πρόβλεψη αποκλίσεων που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε πρόβλημα. Έτσι έχουμε το χρόνο να δράσουμε προτού εκδηλωθεί βλάβη», σημειώνει ο κ. Λαμπράκης.

Πρόκειται για μια πολύπλοκη ηλεκτρομηχανολογική εγκατάσταση, με μεγάλες μάζες, υψηλές ταχύτητες και πλήθος πιθανών κινδύνων: χημικά, φυσικό αέριο, υδρογόνο, υψηλή τάση, βαριά μηχανήματα. Σε ένα τέτοιο περιβάλλον, τα πιο συνηθισμένα προβλήματα σχετίζονται με βλάβες εξοπλισμού, οι οποίες αντιμετωπίζονται μέσω των προγραμμάτων συντήρησης και της στρατηγικής διαχείρισης ρίσκου της μονάδας.

Ομάδα, κουλτούρα και ασφάλεια
Στη λειτουργία της μονάδας, το τμήμα Energy Management παίζει καθοριστικό ρόλο, καθώς διαμορφώνει καθημερινά τις προσφορές προς τον διαχειριστή του δικτύου και ορίζει το πρόγραμμα παραγωγής. Για το τεχνικό προσωπικό, η επιτυχία μετριέται στην ακριβή τήρηση αυτού του προγράμματος.

Πέρα όμως από την τεχνολογική διάσταση, η επιτυχία της μονάδας αποδίδεται και στον τρόπο που έχει οργανωθεί η εργασία. «Επενδύουμε στους ανθρώπους μας, ενισχύουμε συνεχώς την τεχνογνωσία τους και τους δίνουμε τον χώρο να αφήνουν το δικό τους αποτύπωμα», τονίζει ο κ. Λαμπράκης. Το αποτέλεσμα είναι μια ομάδα με υψηλό βαθμό δέσμευσης, που μεταφράζεται σε αυξημένη απόδοση.

Η ασφάλεια αποτελεί βασικό πυλώνα αυτής της επιτυχίας. Η μονάδα μετρά ήδη 21 χρόνια χωρίς κανένα ατύχημα, γεγονός που αντιμετωπίζεται όχι ως συγκυριακό κατόρθωμα αλλά ως θεμελιώδες πρότυπο λειτουργίας. Η συνέπεια αυτή δεν έχει μόνο επιχειρησιακή αξία, αλλά ενισχύει και το επενδυτικό προφίλ της εταιρείας, αναδεικνύοντας τη μονάδα ως αξιόπιστο παράγοντα κερδοφορίας και ανάπτυξης στο ενεργειακό της χαρτοφυλάκιο.

«Όπως λέμε συχνά: we are not makers, we are shapers. Δεν αρκεί να κάνεις τη δουλειά – γιατί κάποια στιγμή κάποιος άλλος θα την κάνει αντί για εσένα. Το ζητούμενο είναι να διαμορφώνεις ένα αυτόνομο οργανωσιακό περιβάλλον, να καλλιεργείς το σωστό mindset και να δημιουργείς αυτόνομους managers. Αυτό είναι που κάνει τη διαφορά και επιτρέπει την πρόοδο», τονίζει ο κ. Λαμπράκης.

Σύμφωνα με τον ίδιο, «η τεχνολογία μας είναι εξειδικευμένη και δύσκολα βρίσκουμε στελέχη με προηγούμενη εμπειρία στο αντικείμενο. Γι’ αυτό επενδύουμε κυρίως σε νέους ανθρώπους (junior), τους οποίους εκπαιδεύουμε εσωτερικά και με τη βοήθεια εξωτερικών συνεργατών. Με αυτόν τον τρόπο καλλιεργείται το αίσθημα ιδιοκτησίας (ownership) και η αγάπη για την εταιρεία».

Ο κ. Λαμπράκης πιστεύει ότι η διαδικασία μάθησης ξεκινά από την επιλογή: «βεβαιωνόμαστε ότι το προφίλ του εργαζόμενου ταιριάζει στη θέση. Έπειτα, αφιερώνουμε χρόνο ώστε να νιώσει καλά στο τμήμα του. Το πιο σημαντικό είναι ότι πριν του δώσουμε οδηγίες, περιμένουμε να αναλάβει πρωτοβουλία και να αφήσει το προσωπικό του αποτύπωμα. Μόνο έτσι αναπτύσσεται πραγματική δέσμευση. Γι’ αυτό και λέω συχνά στους νέους εργαζομένους ότι μπορούν να συνεισφέρουν από την πρώτη μέρα, με ιδέες και συμμετοχή σε συζητήσεις».

Η μεγαλύτερη πρόκληση στη διαχείριση ανθρώπινου δυναμικού είναι να αισθάνεται κάθε εργαζόμενος ότι ο ρόλος του είναι ουσιαστικός και ότι η συμβολή του είναι το ίδιο σημαντική με όλων των άλλων. Παράλληλα, η εταιρεία οφείλει να του προσφέρει γνώση και αυτονομία, ώστε να απολαμβάνει ικανοποίηση μέσα από το έργο του.

Η πράσινη ατζέντα και το R&D
Η προληπτική λειτουργία της μονάδας δεν περιορίζεται μόνο στην αξιοπιστία της παραγωγής, αλλά επεκτείνεται και στη διαχείριση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος. Η τεχνολογία του θαλάμου καύσης έχει σχεδιαστεί ώστε να μειώνει τόσο τις εκπομπές CO2 όσο και τα οξείδια του αζώτου, διατηρώντας τα σε αυστηρά ελεγχόμενα επίπεδα.

«Σε επίπεδο στρατηγικής, η συζήτηση για την έγχυση υδρογόνου στο φυσικό αέριο βρίσκεται στο επίκεντρο. Το πιθανότερο σενάριο είναι η κεντρική διαχείριση από τον εθνικό διαχειριστή φυσικού αερίου, ώστε όλες οι μονάδες να έχουν πρόσβαση σε εμπλουτισμένο καύσιμο», λέει ο διευθυντής εργοστασίου. Παρότι η συγκεκριμένη μονάδα δεν χρησιμοποιεί ακόμη υδρογόνο για καύση, η διοίκηση δηλώνει έτοιμη να επενδύσει άμεσα σε αυτήν την κατεύθυνση.

Όπως μας πληροφορεί ο κ. Λαμπράκης, βρίσκονται παράλληλα σε εξέλιξη ερευνητικά προγράμματα σε συνεργασία με ελληνικά πανεπιστήμια, που επικεντρώνονται σε δύο άξονες: (α) μείωση εκπομπών μέσω βελτιστοποίησης της καύσης και (β) δέσμευση και αξιοποίηση του CO2. Ενδεικτικά, αναπτύσσονται φίλτρα από αγροτικά υποπροϊόντα που δεσμεύουν διοξείδιο του άνθρακα κατά τη διαδικασία καύσης, επιτρέποντας την αποθήκευσή του ή την επαναξιοποίησή του σε άλλες εφαρμογές.

«Η έρευνα και η καινοτομία βρίσκονται στον πυρήνα της στρατηγικής της εταιρείας. Το τμήμα R&D, στελεχωμένο με κορυφαίους μηχανικούς, αναπτύσσει προγράμματα που στοχεύουν στη δέσμευση και αξιοποίηση του CO2. Σύντομα προγραμματίζονται δοκιμές σε πραγματικές συνθήκες στη μονάδα, με στόχο να διαπιστωθεί η δυνατότητα εφαρμογής της τεχνολογίας σε μεγαλύτερη κλίμακα», καταλήγει ο κ. Λαμπράκης.

Ανταγωνισμός και αγορά
Παράλληλα με το εσωτερικό της λειτουργίας, ο όμιλος ΤΕΡΝΑ επενδύει σε νέες μονάδες, ενισχύοντας τη θέση του ως κυρίαρχος παίκτης στην ενεργειακή αγορά. Πρόσφατα ολοκληρώθηκε στη Βόρεια Ελλάδα, σε συνεργασία με τη Motor Oil, η πιο εξελιγμένη θερμική μονάδα στην Ευρώπη, με βαθμό απόδοσης 64,5%. Η νέα εγκατάσταση χαρακτηρίζεται από τη διοίκηση ως «ναυαρχίδα», ικανή να ανεβάσει τον πήχη για τη χώρα στον τομέα της παραγωγής ενέργειας.

Αν και η νέα τεχνολογία φέρνει ανώτερες αποδόσεις, οι υφιστάμενες μονάδες εξακολουθούν να αποτελούν κρίσιμους πυλώνες του ενεργειακού συστήματος. Η εμπειρία, η αξιοπιστία και η εξειδίκευση εξισορροπούν τις διαφορές, επιτρέποντας την αποτελεσματική λειτουργία ακόμη και απέναντι σε νεότερα έργα.

Η διαδρομή της εταιρείας από το 2008, με στρατηγική συνεργασία με διεθνή ενεργειακό κολοσσό, της έδωσε πρόσβαση σε τεχνογνωσία και υψηλά standards, καθιστώντας τη μονάδα «best in class». Η αυτόνομη πορεία που ακολούθησε επιβεβαίωσε τη δυναμική της: με εξωστρέφεια, διεθνείς συνεργασίες και benchmarking συνεχίζει να συγκαταλέγεται στους κορυφαίους του κλάδου.

Η αγορά ενέργειας σε μετάβαση
Η μετάβαση στο zero carbon δημιουργεί νέες προκλήσεις. «Οι ΑΠΕ, λόγω της στοχαστικής τους φύσης, απαιτούν τεχνολογίες αποθήκευσης, με τις μπαταρίες να βρίσκονται στο επίκεντρο. Η εταιρεία έχει ήδη λάβει άδεια για σταθμό αποθήκευσης στον ίδιο χώρο και σχεδιάζει την υλοποίηση του έργου στο προσεχές διάστημα» μας λένε ο κ. Λαμπράκης και η Ειρήνη Δημησιώρη, HSE Manager της εταιρείας.
Η συζήτηση σε ευρωπαϊκό επίπεδο περιλαμβάνει ακόμη και μικρά αρθρωτά πυρηνικά εργοστάσια (modular nuclear), ενώ ταυτόχρονα ενισχύεται η ανάγκη για «έξυπνη» διαχείριση της ζήτησης, ώστε να μειωθούν οι αιχμές κατανάλωσης.
Παράλληλα, η μείωση της βιομηχανικής κατανάλωσης στην Ελλάδα αποτελεί παράγοντα ανησυχίας. Η χώρα κινείται σταδιακά προς ένα περισσότερο τουριστικό προφίλ, γεγονός που περιορίζει τη βιομηχανική ζήτηση ενέργειας. «Το ερώτημα παραμένει: θα επενδύσει η Ελλάδα στη βιομηχανία ή θα βασιστεί κυρίως στον τουρισμό;», σημειώνει ο κ. Λαμπράκης.
Μέσα σε ένα περιβάλλον έντονου ανταγωνισμού, όπου οι τιμές και οι συμφωνίες αλλάζουν συνεχώς, η εταιρεία επιδιώκει να ξεχωρίσει με τη σταθερότητα και την αξιοπιστία της παραγωγής της, προσφέροντας ένα στοιχείο σιγουριάς σε μια αγορά που κινείται διαρκώς.

Ο ΗΡΩΝ στον πυρήνα μιας νέας UtilityCo
Η επίσκεψη στη μονάδα πραγματοποιήθηκε λίγο πριν από μια εξέλιξη που αλλάζει τον ενεργειακό χάρτη. Στις 10 Ιουλίου 2025, οι Όμιλοι ΓΕΚ ΤΕΡΝΑ και Motor Oil ανακοίνωσαν τη στρατηγική τους σύμπραξη και τη δημιουργία της UtilityCo, ενός νέου σχήματος που φέρνει τον ΗΡΩΝ στο επίκεντρο της αγοράς.

Με τη συνένωση των δραστηριοτήτων του ΗΡΩΝ και της nrg, η UtilityCo αποκτά χαρτοφυλάκιο παραγωγής 1,5 GW (ΗΡΩΝ II – 441 MW, Θερμοηλεκτρική Κομοτηνής – 877 MW, Korinthos Power – 437 MW) και εξυπηρετεί σχεδόν 550.000 πελάτες ηλεκτρικής ενέργειας και φυσικού αερίου. Το μερίδιο αγοράς διαμορφώνεται στο 17% για το ρεύμα και στο 11% για το φυσικό αέριο, με την εταιρεία να αναδεικνύεται σε έναν από τους μεγαλύτερους καθετοποιημένους παρόχους ενέργειας στη Νοτιοανατολική Ευρώπη.

Η νέα εταιρεία συνδυάζει παραγωγή και προμήθεια, αξιοποιώντας τις συνέργειες και την τεχνογνωσία δύο κορυφαίων ομίλων. Για τον ΗΡΩΝ, η μετάβαση αυτή σημαίνει ότι όλα όσα αποτελούν τη βάση της λειτουργίας του – υψηλή αξιοπιστία, κουλτούρα ασφάλειας, πράσινη καινοτομία – αποκτούν πλέον ακόμη μεγαλύτερη βαρύτητα, καθώς γίνονται ο πυρήνας ενός ομίλου με περιφερειακή εμβέλεια.

Η συμφωνία αναμένεται να ολοκληρωθεί στις αρχές του 2026, υπό την αίρεση των απαιτούμενων εγκρίσεων, εγκαινιάζοντας μια νέα εποχή για τον ελληνικό ενεργειακό κλάδο, όπου ο ΗΡΩΝ θα αποτελεί πλέον στρατηγικό πυλώνα της UtilityCo.