Ο Γιώργος Ιωάννου, Διευθύνων Σύμβουλος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, μεταφέρει όλα τα νέα δεδομένα για το ενεργειακό τοπίο στη χώρα μας, και τονίζει την αναγκαιότητα της υιοθέτησης πρωτοβουλιών ESG από τις ενεργειακές επιχειρήσεις.
Ποιος είναι ο ρόλος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας στον εκσυγχρονισμό και την ανάπτυξη του ενεργειακού κλάδου στη χώρα μας; Ποιες είναι οι κορυφαίες προκλήσεις για το ΕΧΕ για τη φετινή χρονιά, κύριε Ιωάννου;
Η δημιουργία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας (ΕΧΕ) έχει καθοριστική σημασία για τη μεταρρύθμιση της ελληνικής αγοράς ενέργειας. Τα χρηματιστήρια Ενέργειας διαδραματίζουν ζωτικό ρόλο στην ευρωπαϊκή αγορά ενέργειας και αποτελούν το βασικό εργαλείο, που συμβάλλει στη δημιουργία μιας ευρωενωσιακής εσωτερικής αγοράς ενέργειας. Το ΕΧΕ ιδρύθηκε για να οργανώσει και να λειτουργήσει την ελληνική αγορά ενέργειας. Πιο συγκεκριμένα, ο ρόλος του ΕΧΕ είναι να παρέχει υποδομές για τη διαπραγμάτευση και την εκκαθάριση ρυθμιζόμενων αγορών, παράγοντας ταυτόχρονα τους σχετικούς χρηματοοικονομικούς δείκτες και σήματα. Οι υπηρεσίες του ΕΧΕ παρέχονται στα Μέλη του για κάθε μία από τις Αγορές του, -βραχυπρόθεσμες ή μακροπρόθεσμες- και στοχεύουν την ενίσχυση του εγχώριου και περιφερειακού ανταγωνισμού, τη μεγέθυνση του χώρου συναλλαγών, τη μείωση των εμποδίων εισόδου στις αγορές και την ενίσχυση της διείσδυσης Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας.
Οι κύριες προκλήσεις του Ομίλου του Χρηματιστηρίου Ενέργειας για το 2021, μετά την επιτυχή έναρξη λειτουργίας του Target Model τον Νοέμβριο του 2020 και τη σύζευξη της Αγοράς Επόμενης Ημέρας στο σύνορο Ελλάδας και Ιταλίας στις 15 Δεκεμβρίου 2020 αφορούν:
- στην επέκταση της σύζευξης της Αγοράς Επόμενης Ημέρας στο σύνορο Ελλάδα-Βουλγαρία, η οποία τέθηκε σε λειτουργία στις 11 Μαΐου 2021,
- στην έναρξη λειτουργίας των Συμπληρωματικών Περιφερειακών Ενδοημερήσιων Δημοπρασιών στο σύνορο Ελλάδας-Ιταλίας, η οποία έχει προγραμματιστεί για τις 21/09/2021,
- στην έναρξη λειτουργίας του Υβριδικού Μοντέλου για την ενσωμάτωση της Κρήτης στις διαδικασίες διαπραγμάτευσης και εκκαθάρισης συναλλαγών της Αγοράς Επόμενης Ημέρας και Ενδοημερήσιας Αγοράς του Διασυνδεμένου Συστήματος το Φθινόπωρο του 2021,
- στην έναρξη λειτουργίας του Βάθρου Εμπορίας Φυσικού Αερίου το Φθινόπωρο του 2021.
Πώς αποτιμάτε τη λειτουργία του Χρηματιστηρίου Ενέργειας στο έτος εκκίνησης του Target Model;
Από την 1η Νοεμβρίου 2020, η ελληνική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας ενσωματώθηκε στο ευρωπαϊκό Τarget Model. To ΕΧΕ διαχειρίζεται τώρα την Αγορά Επόμενης Ημέρας, την Ενδοημερήσια Αγορά Ηλεκτρικής Ενέργειας και την Αγορά Παραγώγων Ενέργειας. Έπειτα από τη σύζευξη μέσω της Ιταλίας και της Βουλγαρίας, οι διασυνδέσεις διευκολύνουν το διασυνοριακό εμπόριο, τη βέλτιστη κατανομή δυναμικότητας και τη διαχείριση της συμφόρησης – όλα αυτά, στην κατεύθυνση μιας ενοποιημένης αγοράς ηλεκτρικής ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση με βέλτιστη ευημερία και κατανομή πόρων. Τα δεδομένα από αυτό το αρχικό διάστημα λειτουργίας του νέου μοντέλου έχουν δείξει γρήγορη και ουσιώδη προσαρμογή των συμμετεχόντων στις νέες συνθήκες διαπραγμάτευσης και εκκαθάρισης, με τους σημαντικότερους όγκους να διαμορφώνονται στην Αγορά Επόμενης Ημέρας, ενώ σημαντικότερη συμμετοχή αναμένουμε και στην Ενδοημερήσια Αγορά καθώς η διείσδυση των ΑΠΕ αυξάνεται.
Σε ποιο στάδιο βρίσκεται η επέκταση του Χρηματιστηρίου Ενέργειας στην αγορά του φυσικού αερίου; Τι δυνατότητες θα δίνει στους Χρήστες Μεταφοράς; Ποιο ρόλο θα κατέχει το ΕΧΕ;
Η ανάπτυξη της πλατφόρμας εμπορίας φυσικού αερίου ήταν ένας από τους στόχους μας για το 2021. Διοργανώσαμε πρόσφατα με το ΔΕΣΦΑ και υπό την αιγίδα της ΡΑΕ μια ενημερωτική ημερίδα. Στην εκδήλωση παρουσιάστηκε το προτεινόμενο πλαίσιο και οι βασικές έννοιες της Νέας Πλατφόρμας Συναλλαγών, καθώς και οι βασικές αρχές που διέπουν τους νέους κανονισμούς για την Διαπραγμάτευση και την Εκκαθάριση των συναλλαγών που θα διενεργούνται στην Πλατφόρμα.
Η Πλατφόρμα αναμένεται να ξεκινήσει τη λειτουργία της το ερχόμενο φθινόπωρο και θα επιτρέψει τη διαπραγμάτευση συμβολαίων προς όφελος όλων των εμπλεκομένων στην εφοδιαστική αλυσίδα της Αγοράς Φυσικού Αερίου. Με άλλα λόγια, θα έχουμε τον ίδιο ρόλο με την αγορά ηλεκτρικής ενέργειας, δηλαδή παροχή υποδομής για τη διαπραγμάτευση και την εκκαθάριση.
Η αγορά ενέργειας μπορεί να αποτελέσει πεδίο προσέλκυσης επενδυτών; Ποιες συγκεκριμένες πρωτοβουλίες σχεδιάζει το ΕΧΕ για την ενίσχυση των επενδύσεων και σε ποιον τομέα θα δώσετε έμφαση;
Η αγορά ενέργειας είναι ένας τομέας που θα προσελκύσει πολλές επενδύσεις, δεδομένου ότι διανύουμε μια ενεργειακή μετάβαση προς την απεξάρτηση από τον άνθρακα και την κλιματική ουδετερότητα βάσει των Ευρωπαϊκών αλλά και Εθνικών στόχων. Το ΕΧΕ δεν υποστηρίζει άμεσα τις επενδύσεις, δεδομένου ότι, ως ΕΧΕ, δεν χρηματοδοτούμε σχετικά έργα. Ωστόσο, παρέχουμε τα μέσα διαπραγμάτευσης και την εκκαθάριση και δημιουργούμε δείκτες και οικονομικά σήματα σχετικά με την αγορά. Χάρη σε αυτούς τους δείκτες, οι επενδυτές μπορούν να λαμβάνουν πιο τεκμηριωμένες αποφάσεις.
Είτε ένας επενδυτής επενδύει σε υπηρεσίες παραγωγής ενέργειας, ή στη μεταφορά ενέργειας και στην κατανάλωση (τεχνολογίες εξηλεκτρισμού, εξοικονόμηση ενέργειας, διείσδυση νέων τεχνολογιών στο μίγμα παραγωγής κ.λπ.). Νομίζω ότι είναι σημαντικό να αναφερθεί εδώ ο ρόλος της προθεσμιακής αγοράς στη διαχείριση του κινδύνου διακύμανσης τιμών στην αγορά spot και τα πλεονεκτήματά της σχετικά με την εξασφάλιση μελλοντικών ταμειακών ροών, στοιχεία τα οποία διευκολύνουν το μεσοπρόθεσμο προγραμματισμό και τη λήψη αποφάσεων τόσο των συμμετεχόντων ενεργειακών εταιρειών όσο και των μελλοντικών επενδυτών.
Πώς αξιολογείτε τις επενδύσεις σε συστήματα αποθήκευσης ενέργειας και πώς πιστεύετε θα σας επηρεάσουν στο μέλλον;
Η αποθήκευση ηλεκτρικής ενέργειας θα αλλάξει τα δεδομένα στην αγορά μας, επειδή η ηλεκτρική ενέργεια είναι ένα αγαθό που προς το παρόν δεν είναι αποθηκεύσιμο σε μεγάλη κλίμακα και καταναλώνεται αμέσως. Αυτός είναι επίσης ένας από τους λόγους για τους οποίους η αγορά ηλεκτρικής ενέργειας μπορεί να είναι τόσο ευμετάβλητη. Έτσι, η αποθήκευση, είναι ένας παράγοντας που θα επηρεάσει την αγορά μας, χωρίς φυσικά να αλλάξει το επιχειρηματικό μας μοντέλο, διότι η ενέργεια θα συνεχίσει να αποτελεί αντικείμενο διαπραγμάτευσης στην αγορά μας.
Επίσης, η αποθηκευσιμότητα είναι πολύ πιθανό να ωφελήσει την αγορά εξισορρόπησης, την οποία διαχειρίζεται ο ΑΔΜΗΕ, παρέχοντας εναλλακτικά εργαλεία, ευελιξία και ενίσχυση του ανταγωνισμού. Σημαντική θα είναι επίσης, η επίδραση της αποθήκευσης και στη σύναψη μακροπρόθεσμων συμφωνιών αγοράς και πώλησης ηλεκτρικής ενέργειας, καθώς και στην εξομάλυνση του καθαρού φορτίου και των τιμών. Oι τιμές στην αγορά δεν θα εξαρτώνται μόνο από την ποσότητα των ηλεκτροπαραγωγικών μονάδων που λειτουργούν, αλλά και από την αποθηκευσιμότητα.
Σχετικά με τα ESG για τις εταιρείες ενέργειας στην Ελλάδα: Ποιες είναι οι τάσεις και εξελίξεις στο χώρο στον τομέα των ESG;
Νομίζω ότι όλο και περισσότερες εταιρείες εφαρμόζουν την ESG. Πράγματι, λόγω των ευρωπαϊκών οδηγιών και κανονισμών, η συμμόρφωση με την ESG θεωρείται βέλτιστη πρακτική. Αυτό που βλέπουμε τώρα είναι ότι η ΕΕ αρχίζει να συνδέει την επιλεξιμότητα για χρηματοδότηση έργων με τη συμμόρφωση με πράσινα κριτήρια (για παράδειγμα με τον κανονισμό Taxonomy της ΕΕ, που προβλέπει κριτήρια για πράσινες επιλέξιμες χρηματοδοτήσεις), οπότε υπάρχει τεράστιο κίνητρο για τη συμμόρφωση με την ESG, πέρα από όλα τα οφέλη που επιφέρει.
Εμείς ως ΕΧΕ ενσωματώνουμε, επίσης, την ESG στην εταιρική μας πολιτική, σε συμμόρφωση με συγκεκριμένες απαιτήσεις απόδοσης της Ευρωπαϊκής Τράπεζας Ανασυγκρότησης και Ανάπτυξης (εφεξής «EBRD»¨ και αντίστοιχα «EBRD Performance Requirements – PR9) βάσει σχετικής Συμφωνίας – Πλαίσιο που έχει συναφθεί μεταξύ του ΕΧΕ και της EBRD η οποία συμμετέχει στη μετοχική σύνθεση του Ομίλου.
Όσον αφορά στους συμμετέχοντες στην αγορά μας, παρόλο που δεν είμαστε ρυθμιστικός φορέας και δεν μπορούμε να τους υποχρεώσουμε να ενσωματώσουν την ESG, εξακολουθούμε να πιστεύουμε ότι είναι πολύ σημαντικό και κρίσιμο να τους ευαισθητοποιήσουμε σχετικά με αυτά. Για αυτόν το λόγο διοργανώσαμε φέτος μαζί με το Κέντρο Αειφορίας (CSE) μια διαδικτυακή εκδήλωση με θέμα την σημασία της ESG για τις ενεργειακές εταιρείες στην Ελλάδα, όπου έγινε και απονομή βραβείων.
Πόσο σημαντικό είναι να υιοθετήσουν οι ενεργειακές επιχειρήσεις τις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης και την ικανοποίηση κριτηρίων που θέτουν οι δείκτες ESG; Και ποια είναι τα οφέλη των επιχειρήσεων;
Οι δείκτες ESG είναι μοχλός για την ενεργειακή μετάβαση και την κλιματική ουδετερότητα. Δημιουργούν ένα πλαίσιο που μπορεί να αποδείξει ότι το ενεργειακό, κλιματικό και περιβαλλοντικό αποτύπωμα μιας εταιρείας αξιολογείται και παρακολουθείται σωστά, με στόχο τη σταδιακή μείωση του ανθρακικού της αποτυπώματος, κάτι που παρέχει αξία στην εταιρεία μακροπρόθεσμα, βελτιώνοντας τη φήμη και την εικόνα της.
Μπορεί να ικανοποιήσουν τη ζήτηση των πελατών και των επενδυτών για μεγαλύτερη συνεκτίμηση των θεμάτων βιωσιμότητας και κυκλικής επιχειρηματικότητας, και να δείξουν ότι οι δραστηριότητες και τα προϊόντα μιας εταιρείας είναι βιώσιμα και, συνεπώς, να της επιτρέψει να επωφεληθεί από όλα τα σχετικά κίνητρα. Επίσης, επιτρέπουν την ανάληψη ευθύνης για εξωτερικές επιδράσεις και δραστηριότητες που είναι επιβλαβείς για το περιβάλλον και την αποφυγή του σχετικού κόστους. Μπορεί να συμβάλουν στη μείωση του λειτουργικού κόστους και στην αύξηση των επιδόσεών τους. Τέλος, οι δείκτες ESG λειτουργούν και ως μέσο ώστε μια ενεργειακή εταιρεία να διασφαλίσει τη συμμόρφωση με τον κανονισμό της ΕΕ για τη Taxonomy και να επωφεληθεί από τις «πράσινες» χρηματοδοτήσεις αλλά και ως μέσο για μια εταιρεία να προσχωρήσει ευκολότερα στον κανονισμό EMAS και στο οικολογικό σήμα για τα προϊόντα της. Καταλαβαίνετε ότι τα οφέλη των δεικτών ESG είναι πολλαπλά.
