Ο Χρίστος Δήμας, Υφυπουργός Ανάπτυξης και Επενδύσεων, αρμόδιος για θέματα Έρευνας και Τεχνολογίας, αναλύει τις νομοθετικές ρυθμίσεις προς όφελος του ελληνικού
βιομηχανικού οικοσυστήματος καινοτομίας.
Η επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού των ελληνικών μεταποιητικών επιχειρήσεων γίνεται σαφές ότι θα ενισχυθεί περαιτέρω το επόμενο διάστημα. Ωστόσο, γίνεται κατανοητό ότι απαιτείται μια στρατηγική στην τεχνολογική τους αναβάθμιση, αλλά και γενναιόδωρα φορολογικά κίνητρα για τις επιχειρήσεις που επενδύουν στην Έρευνα & Ανάπτυξη. Οι βιομηχανικές επιχειρήσεις ενόψει της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης, έχουν πολλά να ωφεληθούν από τον εθνικό σχεδιασμό, ενώ η ίδρυση νέων ερευνητικών κέντρων δίνει ώθηση στην αποτελεσματικότερη σύνδεση της έρευνας με την καινοτομία και την επιχειρηματικότητα.
Ποιες πρωτοβουλίες σχεδιάζει ή υλοποιεί ήδη η κυβέρνηση για την ενίσχυση των δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης;
Ένας από τους κεντρικούς στόχους που είχαμε θέσει στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων ήταν η σημαντική αύξηση της έντασης δαπανών Έρευνας και Ανάπτυξης ως ποσοστό του ΑΕΠ, αλλά και ως προς το μίγμα των δαπανών, με επίκεντρο τη βιομηχανία. Σε αυτό το πλαίσιο, το 2020 πετύχαμε τη μεγαλύτερη αύξηση της τελευταίας δεκαετίας στον δείκτη έντασης Ε&Α, της τάξεως του 17,2%, από 1,28% το 2019 σε 1,50% και αύξηση της συμμετοχής των επιχειρήσεων στο μίγμα, από 0,59% σε 0,69% (πηγή: ΕΚΤ). Επίσης, σύμφωνα με το European Innovation Scoreboard 2021, η Ελλάδα βρισκόταν ανάμεσα στις πέντε πρώτες Ευρωπαϊκές χώρες με τη μεγαλύτερη βελτίωση στην καινοτομία. Το σχέδιό μας στρέφεται στην αξιοποίηση των κατάλληλων ερευνητικών αποτελεσμάτων σε κεντρικό κόμβο καινοτομίας για την Νοτιοανατολική Ευρώπη, στη διασύνδεση του κατακερματισμένου Οικοσυστήματος Καινοτομίας και Έρευνας, καθώς και στην επιπλέον χρηματοδότηση της έρευνας.
Σε ποιο επίπεδο βρίσκεται η διασύνδεση της έρευνας και της καινοτομίας µε την επιχειρηματικότητα;
Η μεταφορά της ΓΓΕΚ από το Υπουργείο Παιδείας στο Υπουργείο Ανάπτυξης δεν έγινε τυχαία. Η ενίσχυση της έρευνας και της καινοτομίας και η σύνδεσή τους με την επιχειρηματικότητα αποτελούν στρατηγική προτεραιότητα για το Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, γεγονός που αποδεικνύεται από μία σειρά πρωτοβουλιών στις οποίες έχουμε προβεί τα τελευταία χρόνια. Για πρώτη φορά ρυθμίστηκε με αναλυτικό τρόπο ο θεσμός της εταιρείας-τεχνοβλαστού (spin-off) των Ερευνητικών Φορέων (Ερευνητικά Κέντρα και ΑΕΙ), δίνοντας ώθηση ώστε να ενσωματωθούν τα αποτελέσματα της έρευνας στην πραγματική οικονομία. Συμπληρωματικά, για πρώτη φορά πραγματοποιείται στη χώρα μία ολοκληρωμένη παρέμβαση στα θέματα των Γραφείων Μεταφοράς Τεχνολογίας για την αξιοποίηση της παραγόμενης Διανοητικής Ιδιοκτησίας από τους Ερευνητικούς Φορείς.
Επίσης, συστήσαμε το Elevate Greece, το Εθνικό Μητρώο καταγραφής των Νεοφυών Επιχειρήσεων (startups) που δίνει στην Πολιτεία τη δυνατότητα να παρέχει εξειδικευμένα κίνητρα και οικονομικά οφέλη στα μέλη. Σημαντικές δράσεις στις οποίες προχωρήσαμε ακόμη μέσω ΕΣΠΑ, είναι η χρηματοδότηση 22 Συνεργατικών Σχηματισμών Καινοτομίας (Innovation Clusters), 12 Κέντρων Ικανοτήτων (Competence Centers) και 1.137 έργα Έρευνας & Ανάπτυξης (Ε&Α), ύψους 721 εκατ. ευρώ. Παράλληλα, προωθήσαμε την αύξηση των υπερεκπτώσεων των δαπανών Ε&Α από το 130% στο 200%, γεγονός που αποτελεί ένα σημαντικό φορολογικό κίνητρο ώστε οι ελληνικές επιχειρήσεις να επενδύσουν περισσότερο στην Ε&Α, αλλά και για να προσελκύσουμε ακόμα περισσότερες εταιρείες από το εξωτερικό. Αξιοσημείωτο είναι το γεγονός ότι δρομολογήσαμε τη δημιουργία της πρώτης Πολιτείας Καινοτομίας στην Αττική (ΧΡΩΠΕΙ) και το Τεχνολογικό Πάρκο 4ης γενιάς στη Θεσσαλονίκη – Thess INTEC, δύο φυσικοί πολυχώροι έρευνας και καινοτομίας, όπου θα γίνονται συνεργίες για την παραγωγή προϊόντων και υπηρεσιών προς όφελος της πολιτείας και της κοινωνίας.
Ποιες δράσεις σχεδιάζει το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων για την ενίσχυση της Έρευνας και Ανάπτυξης στη βιομηχανία;
Ξεχωρίζω δύο δράσεις: Το «Ερευνώ-Δημιουργώ-Καινοτομώ» που προωθεί την Ε&Α, τόσο σε μεμονωμένες επιχειρήσεις, όσο και σε συνεργατικά projects E&A στους 8 τομείς της Εθνικής Στρατηγικής Έξυπνης Εξειδίκευσης, ανάμεσα στους οποίους συγκαταλέγονται οι Κατασκευές & Βιομηχανία, Μεταφορές & Εφοδιαστική Αλυσίδα, Ψηφιακές Τεχνολογίες, Βιοεπιστήμες-Υγεία-Φάρμακα και η Αειφόρος Ενέργεια. Θα προωθηθούν όλες οι τεχνολογίες της 4ης Βιομηχανικής Επανάστασης (ΑΙ, Ρομποτική, Νανοτεχνολογίες, VR/AR, IoT, 3D printing, Blockchain κ.λπ). Επίσης, σημαντική είναι η αξιοποίηση των Εθνικών Δικτύων Ερευνητικών Υποδομών με παροχή υπηρεσιών προς τη βιομηχανία.
Το Elevate Greece εξελίχθηκε σε κάτι μεγαλύτερο από ένα απλό μητρώο καταγραφής των νεοφυών επιχειρήσεων, προσφέροντας κίνητρα και ευκαιρίες στις νεοφυείς επιχειρήσεις. Ποια είναι τα επόμενα σας σχέδια;
Τον Μάρτιο υπερψηφίστηκε το νομοσχέδιο για την μετεξέλιξη του Elevate Greece, από μία ηλεκτρονική πλατφόρμα, σε μία ΑE του Δημοσίου, ώστε να μπορέσουμε να παρέχουμε ακόμα περισσότερα κίνητρα και ευκαιρίες δικτύωσης σε επιστήμονες και ταλαντούχους επιχειρηματίες, προκειμένου να είναι ανταγωνιστικοί σε διεθνές επίπεδο από την Ελλάδα. Το Elevate Greece ολοένα και μεγαλώνει, αφού ο αριθμός των εγγεγραμμένων startups ανέρχεται στις 618, με συνολικά 5.900 εργαζόμενους ανάμεσα σε 21 τομείς δραστηριοποίησης, ενώ αξιοσημείωτη είναι και η αύξηση των Επίσημων Υποστηρικτών. Το Elevate Greece δίνει την δυνατότητα στην Πολιτεία να υποστηρίξει τις νεοφυείς επιχειρήσεις με μέτρα που να είναι κομμένα και ραμμένα στις ανάγκες τους. Παρέχει σημαντικά οικονομικά οφέλη, όπως φορολογικά κίνητρα για Επενδυτικούς Αγγέλους, ευνοϊκό θεσμικό πλαίσιο για μετοχές προαίρεσης (stock options), δράσεις ΕΣΠΑ για την ενίσχυση της ρευστότητάς τους λόγω της πανδημίας, καθώς και δωρεάν συμμετοχή στην ΔΕΘ και σε άλλες εκδηλώσεις προβολής και δικτύωσης. Η Elevate Greece ΑΕ θα προωθήσει πιο δυναμικά την ανάπτυξη συνεργιών μεταξύ των νεοφυών επιχειρήσεων και των Επίσημων Υποστηρικτών, με την ταυτόχρονη πρόσβαση σε μια σειρά από δράσεις ειδικά σχεδιασμένες για τα μέλη του Elevate Greece, όπως είναι οι διαγωνισμοί καινοτομίας (Hackathon), ειδικά προϊόντα και υπηρεσίες υποστήριξης όπως τραπεζικά προϊόντα, δωρεάν σεμινάρια, συμβουλευτικές υπηρεσίες κ.ά. Επίσης θα δώσει έμφαση σε δράσεις εξωστρέφειας και διεθνούς δικτύωσης με άλλα οικοσυστήματα καινοτομίας, το οποίο το προωθεί η ΕΕ.
Σύμφωνα με τον προγραμματισμό, πότε θα υλοποιηθεί η πρώτη Πολιτεία Καινοτομίας στις παλιές εγκαταστάσεις της ΧΡΩΠΕΙ, τι θα περιλαμβάνει το έργο κατά την ολοκλήρωσή και ποια η σημασία του;
Βρισκόμαστε κοντά στη δημιουργία της πρώτης Ελληνικής Πολιτείας Καινοτομίας που πρόκειται να αποτελέσει κεντρικό κόμβο καινοτομίας για την Νοτιοανατολική Ευρώπη. Έτσι, επιδιώκεται η διασύνδεση των ερευνητικών κέντρων με τις επιχειρήσεις, με στόχο την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων και υπηρεσιών. Στόχος το κτίριο να παραδοθεί τμηματικά έως το 2024. Ο πρώτος φυσικός χώρος καινοτομίας στις εγκαταστάσεις του παλιού εργοστασίου της ΧΡΩΠΕΙ που εκτείνεται σε έκταση 17.893 τ.μ. επί της οδού Πειραιώς, αναμένεται να φιλοξενήσει πάνω από 2.000 εργαζόμενους, τμήματα Έρευνας και Ανάπτυξης μεγάλων και μεσαίων επιχειρήσεων, νεοφυείς επιχειρήσεις, τεχνοβλαστούς, incubators και accelerators. Το ύψος της επένδυσης αναμένεται να αγγίξει τα 100 εκατ. ευρώ, ενώ η κατασκευή του έργου δεν θα επιβαρύνει το ελληνικό δημόσιο, αφού το κόστος θα αναλάβει ο ιδιωτικός τομέας. Πρόκειται για έργο-πρότυπο για τα ελληνικά δεδομένα που ανοίγει τον δρόμο για νέες ποιοτικές και καλά αμειβόμενες θέσεις εργασίας και θα συμβάλει στην αντιστροφή του brain-drain.
