Στον αστερισμό της απολιγνιτοποίησης

Σύμφωνα με την πολυσυζητημένη έκθεση της Επιτροπής Πισσαρίδη για το νέο αναπτυξιακό μοντέλο, η συμβολή της ενέργειας στην ανάπτυξη της ελληνικής οικονομίας τα επόμενα χρόνια είναι κομβική. Πιο συγκεκριμένα, προσδιορίζεται από τις αναγκαίες επενδύσεις στο υφιστάμενο ενεργειακό σύστημα (τεχνολογίες χαμηλού άνθρακα, ευέλικτες μονάδες ηλεκτροπαραγωγής, δίκτυα μεταφοράς και διανομής ενέργειας). Επίσης, αφορά στην επίτευξη των στόχων του ΕΣΕΚ (Eθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Kλίμα) και περιλαμβάνει τη μείωση εκπομπών, τη βελτίωση ασφάλειας ενεργειακού εφοδιασμού, τη διείσδυση ΑΠΕ, την εξοικονόμηση ενέργειας και στην αξιοποίηση των φυσικών πόρων της χώρας και την ένταξη σε διεθνή ενεργειακά δίκτυα (αγωγοί/τερματικοί σταθμοί φυσικού αερίου, έρευνες υδρογονανθράκων, ανάπτυξη περιφερειακών αγορών). Τέλος, προσδιορίζεται από τη δυνατότητα βελτίωσης των ανταγωνιστικών συνθηκών στην εγχώρια ενεργειακή αγορά (διεύρυνση επιλογών καταναλωτών, ποιοτικές υπηρεσίες, τιμές που αντανακλούν το κόστος, βελτίωση παραγωγικότητας, υπηρεσίες εξοικονόμησης ενέργειας κ.α.), με απώτερο στόχο τη μείωση της ενεργειακής έντασης και του ενεργειακού κόστους στην οικονομία.

Αειφόρες δράσεις
Με την κυβέρνηση να υιοθετεί πλήρως αυτές τις κατευθύνσεις, αλλά και με την «πράσινη» ενέργεια να καταλαμβάνει τη μερίδα του λέοντος, τόσο στο νέο ΕΣΠΑ, όσο και στα σχεδιαζόμενα προγράμματα του Ταμείου Ανάκαμψης, είναι πολλές οι αειφόρες δράσεις που ωφελούνται και μάλιστα, με πολύ υψηλούς προϋπολογισμούς. Ανάμεσα σε αυτές, η ενεργειακή αναβάθμιση δημόσιων και ιδιωτικών κτιρίων, η χρήση Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας για ψύξη και θέρμανση, η προώθηση της καθαρής ενέργειας σε νησιά, τα έξυπνα ενεργειακά συστήματα, οι υποδομές για καθαρές μεταφορές και η ηλεκτροκίνηση, οι αστικές αναπλάσεις, η βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης, οικιακής αυτονομίας και πολλά άλλα. Σημαντικά αυξημένη θα είναι επίσης, η χρηματοδότηση για δράσεις που σχετίζονται με την κυκλική οικονομία, την πρόληψη και διαχείριση κινδύνων και τη γαλάζια ανάπτυξη.
Ειδικότερα, οι δράσεις που αφορούν στον τομέα της ενέργειες διαπερνούν σχεδόν το σύνολο των αξόνων. Έτσι, συνολικά από το Ταμείο Περιφερειακής Ανάπτυξης και το Ταμείο Συνοχής θα εισρεύσουν πόροι 4,8 δισ. ευρώ μόνο για την ενέργεια, ενώ σε αυτούς θα προστεθούν ακόμη 1,7 δισ. ευρώ από το νέο Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης, επιπλέον πόροι από το Ηorizon Εurope και το Connecting Europe Facility, το μηχανισμό εγγυήσεων InvestEU και εθνικοί πόροι μέσω του ΠΔΕ.
Σε μια περίοδο, λοιπόν, που τα πάντα «πρασινίζουν», μια γνωριμία με τις κυρίαρχες τάσεις σε όλους τους σχετικούς τομείς είναι παραπάνω από χρήσιμη. Το γεγονός ότι βρισκόμαστε ακόμα εν μέσω της παγκόσμιας πανδημίας, μπορεί να επηρεάζει τη ζήτηση της ενέργειας και να δημιουργεί επιμέρους πρακτικά προβλήματα, πλην όμως, από ότι ήδη διαφαίνεται δεν αναστέλλει τη συνολικότερη δυναμική: Η ενέργεια και ειδικότερα, η «πράσινη» ήρθε για να μείνει και εξελίσσεται στον πλέον ίσως δυναμικό κλάδο της οικονομίας μαζί με τη βιομηχανία, υποσχόμενη αυτό που ο νομπελίστας οικονομολόγος Χριστόφορος Πισσαρίδης και η ομάδα του για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας προέβλεψε: ότι τελικά τα οφέλη από την προώθησή της θα είναι πολλαπλά.

Η έλευση των ΑΠΕ
Το νέο γραφείο του ΔΕΔΔΗΕ στην Κοζάνη, που λειτούργησε τις προάλλες με στόχο να συμβάλει στην ταχύτερη και αποτελεσματικότερη διαδικασία σύνδεσης έργων ΑΠΕ με το Δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, υποδέχεται ήδη σχετικές αιτήσεις, οι οποίες θα αξιολογούνται παράλληλα με τις λοιπές αιτήσεις της ίδιας διοικητικής περιφέρειας του ΔΕΔΔΗΕ. Ταυτόχρονα, η δραστήρια εικόνα που παρουσιάζουν σήμερα τα εργοτάξια των νέων φωτοβολταϊκών πάρκων στα λιγνιτικά πεδία της Δυτικής Μακεδονίας, σηματοδοτεί την νέα εποχή των «πράσινων» επενδύσεων που διαδέχεται και ενισχύεται από το τέλος του λιγνίτη.

Στον αντίποδα, από την 1η Ιουλίου οι λιγνιτικές μονάδες Ι, ΙΙ, ΙΙΙ και IV του ΑΗΣ Αγίου Δημητρίου της ΔΕΗ, στη Δυτική Μακεδονία θα λειτουργούν πλέον μόνο για τηλεθέρμανση, ενώ τα φουγάρα τους θα σβήσουν οριστικά στο τέλος του 2021. Στο πλαίσιο της ενεργειακής μετάβασης που βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη, οι εκτιμώμενες επενδύσεις με βάση το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα – ΕΣΕΚ, ανέρχονται σε 9 δισ. ευρώ μέχρι το 2030, προκειμένου να επιτευχθεί ο μίνιμουμ στόχος 35% του μεριδίου ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, και άνω του 60% στην ηλεκτροπαραγωγή που επίσης, θέτει το ΕΣΕΚ.

Το Μega Φωτοβολταϊκό Πάρκο των ΕΛΠΕ
Τα έργα που σηματοδοτούν κατεξοχήν την νέα εποχή της απολιγνιτοποίησης είναι: Το μεγαλύτερο φωτοβολταϊκό πάρκο στην Ελλάδα κι ένα από τα πέντε μεγαλύτερα στην Ευρώπη, ισχύος 240ΜW. Το έργο, ανήκει στα ΕΛΠΕ, υλοποιείται εντατικά αυτήν την περίοδο στην Κοζάνη, προκειμένου να ολοκληρωθεί μέσα στους προσεχείς 16 μήνες. Η συνολική επένδυση θα αγγίξει τα 130 εκατ. ευρώ, ενώ θα δημιουργηθούν την περίοδο των εργασιών 350 θέσεις απασχόλησης. Όταν τεθεί σε λειτουργία, θα παράγει ετησίως 300 GWh ηλεκτρικής ενέργειας, ποσότητα που ισοδυναμεί με την κατανάλωση 75.000 νοικοκυριών. Έτσι, θα αποτρέπει την έκλυση στην ατμόσφαιρα 300.000 τόνων CO2, οι οποίοι ισοδυναμούν με 1,1 εκατ. στρέμματα δάσους. Επίσης, θα αποδίδει μέσω του νομοθετημένου πόρου, 500.000 ευρώ το χρόνο στην τοπική κοινωνία.

Όπως έχει επισημανθεί από τον Γενικό Διευθυντή Στρατηγικού Σχεδιασμού και Νέων Δραστηριοτήτων του Ομίλου, Γιώργο Αλεξόπουλο «η τιμή 56,72 ευρώ ανά μεγαβατώρα για 20 χρόνια, με την οποία θα πωλείται η ενέργεια από το έργο της Κοζάνης, είναι χαμηλότερη από την Οριακή Τιμή» (τιμή χονδρικής της ηλεκτρικής ενέργειας), δηλαδή «το έργο δεν θα επιδοτείται από τον καταναλωτή, αλλά θα επιδοτεί άλλα έργα ΑΠΕ με υψηλότερες τιμές αναφοράς». Την κατασκευή του έχει αναλάβει η γερμανική Juwi από την οποία άλλωστε, τα ΕΛΠΕ εξαγόρασαν και το έργο στο τελικό στάδιο αδειοδότησής του.

Τα Mega Ρroject της ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε Κοζάνη- Μεγαλόπολη
Πολύ σημαντικά έργα προωθεί και η ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε εκτάσεις των ορυχείων της ΔΕΗ στην Κοζάνη, όσο και στη Μεγαλόπολη. Ειδικότερα η ΔΕΗΑΝ, στο πλαίσιο των ανταγωνιστικών διαδικασιών της ΡΑΕ εξασφάλισε τιμή αναφοράς για νέα φωτοβολταϊκά έργα στο Λιγνιτικό Κέντρο Δυτικής Μακεδονίας στην Κοζάνη, ισχύος 230MW, αλλά και στη Μεγαλόπολη. Μετά την προκήρυξη των σχετικών διαγωνιστικών διαδικασιών, ήδη δύο φωτοβολταϊκά πάρκα δυναμικότητας 15 Μεγαβάτ το καθένα, που αποτελούν τμήμα του mega project των 230 MW, ανατέθηκαν στην ΜΕΤΚΑ της Mytilineos και στην ΤΕΡΝΑ και προχωρούν.

Το κόστος του πρώτου είναι της τάξης των 10 εκατ. ευρώ και του δεύτερου περί τα 11,5 εκατ. ευρώ. Αυτές τις μέρες έπεται και η ανάθεση του φωτοβολταϊκό των 200 Μεγαβάτ, για το οποίο έχουν ενδιαφερθεί περί τις 30 εταιρείες. Θα ακολουθήσει εντός Σεπτεμβρίου και ο διαγωνισμός για την κατασκευή φωτοβολταϊκού πάρκου 50 Μεγαβάτ στη Μεγαλόπολη, το οποίο θα λειτουργήσει με τους κανόνες του target model, μέσω δηλαδή διμερών συμβολαίων προμήθειας ρεύματος (PPAs).

Αλλά και τη βιομάζα προωθεί η ΔΕΗΑΝ, έχοντας ήδη την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για Σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύση βιομάζας ισχύος 25 MWel στο ανατολικό τμήμα του Λιγνιτικού Κέντρου Δυτικής Μακεδονίας (ΛΚΔΜ), του Δήμου Αμυνταίου, Π. Ε. Φλώρινας, έκτασης 58 στρεμμάτων, ιδιοκτησίας ΔΕΗ Α.Ε.

ΔΕΗΑΝ: H «αφύπνιση» του κοιμώμενου γίγαντα με νέα έργα και συμπράξεις
Στο σημείο αυτό σημειώνουμε ότι ο Όμιλος ΔΕΗ και η θυγατρική της ΔΕΗ Ανανεώσιμες σε μία περίοδο κατά την οποία η «πράσινη» ενέργεια κυριαρχεί, είχε χαρακτηριστεί δικαίως στο παρελθόν ως «γίγαντας που κοιμάται», καθώς το πολύ μικρό ποσοστό στις ΑΠΕ, που κατείχε μέχρι πριν λίγους μήνες (της τάξης του 3%) δεν ανταποκρίνεται φυσικά στις δυνατότητες του μεγαλύτερου παρόχου ηλεκτρικής ενέργειας στη χώρα. Το παράδοξο, είναι, ότι η ΔΕΗ υπήρξε πράγματι καινοτόμος στην ανάπτυξη των ΑΠΕ για ηλεκτροπαραγωγή με την εγκατάσταση και λειτουργία του πρώτου αιολικού πάρκου της Ευρώπης, ισχύος 100kW, ήδη από το 1982 στο νησί της Κύθνου.

Προκειμένου να αναπληρώσει το χαμένο έδαφος η ΔΕΗΑΝ έχει επιδοθεί σε έναν πραγματικό μαραθώνιο με στόχο που συνοψίζει ο Κωνσταντίνος Μαύρος, Διευθύνων Σύμβουλος της ΔΕΗΑΝ ως εξής: Ενίσχυση του χαρτοφυλακίου της σε αιολικά έργα μέσα από την υλοποίηση ενός ολοκληρωμένου σχεδίου ανακαίνισης (repowering) παλαιών αιολικών πάρκων της στο Αιγαίο με οκτώ εκ των συνολικών δέκα έργων να έχουν ήδη ολοκληρωθεί και τεθεί σε λειτουργία. Αύξηση του μεριδίου της σε αιολικά έργα είτε μέσω αποκλειστικής ανάπτυξης αυτών όπως τα αιολικά πάρκα στη Καρδίτσα και την Κεφαλονιά, είτε μέσω επιχειρηματικών συμπράξεων, όπως ήταν η απόκτηση του 45% των δύο Εταιρειών Ειδικού Σκοπού της εταιρείας Volterra, θυγατρικής του ομίλου AVAX για αιολικά πάρκα ισχύος, περίπου, 70 MW.

Επίσης, πέρα από τα προαναφερθέντα ΦΠ και τη βιομάζα σε Κοζάνη και Μεγαλόπολη, η ΔΕΗΑΝ επιδιώκει επίσης, ενίσχυση της θέσης της στην αγορά των μικρών υδροηλεκτρικών, μέσω επενδυτικού πλάνου ύψους 20 εκατ. ευρώ. Περιλαμβάνει την ανάπτυξη τριών νέων έργων μέσα στους επόμενους 24 μήνες αλλά και στον τομέα της γεωθερμίας, με την αξιοποίηση των τεσσάρων γεωθερμικών πεδίων υψηλής ενθαλπίας στην Ελλάδα, και, συγκεκριμένα, σε Λέσβο, Μήλο – Κίμωλο – Πολύαιγο, Νίσυρο και Μέθανα, όπου αναμένεται να ολοκληρωθεί και ο διαγωνισμός επιλογής στρατηγικού εταίρου.

Τέλος, η ΔΕΗΑΝ δίνει ιδιαίτερη έμφαση σε συμφωνίες συνεργασίας, που αναπτύσσει αυτήν την περίοδο με διάφορες εταιρείες από την Ελλάδα και το εξωτερικό, όπως αυτή με τη RWE, για πολύ μεγάλες επενδύσεις στα φ/β, ιδίως στη Δυτική Μακεδονία, με τη Mazdar, την πορτογαλική NDP και άλλες εταιρείες με αποτέλεσμα σήμερα, όπως επεσήμανε πρόσφατα και δημόσια ο υπουργός Ανάπτυξης Κωστής Χατζηδάκης να υπάρχει πλέον ορατή πρόοδος, τόσο στη στροφή της επιχείρησης στις ΑΠΕ, όσο και συνολικότερα στην εξυγίανσή της με άμεσο αντίκτυπο στην μετοχή της, η αξία της οποίας έχει τριπλασιαστεί.

Με άξονα την καθαρή ενέργεια
Ασφαλώς οι νέες επενδύσεις σε ΑΠΕ, όσο μεγάλες κι αν είναι δεν μπορούν να αλλάξουν τελείως την εικόνα στις λιγνιτικές περιοχές.  Η προσέλκυση επενδύσεων στην καθαρή ενέργεια, αποτελεί τον πρώτο τομέα προτεραιότητας του ειδικού καθεστώτος κινήτρων, που θα ισχύσουν με τους λοιπούς τομείς να είναι η βιοτεχνία και το εμπόριο, η έξυπνη αγροτική παραγωγή, ο βιώσιμος τουρισμός, η τεχνολογία και η εκπαίδευση. Σε αυτούς τους κλάδους δίνεται αυτήν την περίοδο εξίσου μεγάλη έμφαση.

Πάντως σε αναμονή της απάντησης της Ευρωπαϊκής Επιτροπής στο ελληνικό αίτημα για την υιοθέτηση ειδικών φορολογικών κινήτρων, τα οποία θα ενισχύουν τις υφιστάμενες και θα προσελκύουν νέες επιχειρήσεις στις λιγνιτικές περιοχές, ο Σεπτέμβριος, προβλέπεται ιδιαίτερα κινητικός μήνας. Κι αυτό γιατί επίκειται η παρουσίαση του συνολικού σχεδίου (masterplan) για τις λιγνιτικές περιοχές. Επίσης, μέχρι τις 30 Σεπτεμβρίου, οι Φορείς του Δημοσίου Τομέα που εδρεύουν ή/και δραστηριοποιούνται στη Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, θα πρέπει να έχουν υποβάλει προτάσεις για τη χρηματοδότηση έργων και δράσεων στο πλαίσιο του Ειδικού Μεταβατικού Προγράμματος Δίκαιης Μετάβασης 2020 – 2023, ανταποκρινόμενοι στην πρόσκληση που τους απηύθυναν ο Γενικός Γραμματέας Δημοσίων Επενδύσεων και ΕΣΠΑ Δημήτρης Σκάλκος και ο Πρόεδρος της Συντονιστικής Επιτροπής για την απολιγνιτοποίηση (ΣΔΑΜ) Κωστής Μουσουρούλης.

Σε σχετικό ερώτημα του Plant, o κ. Σκάλκος, επιβεβαιώνει ότι οι σχετικοί πόροι που θα διατεθούν από το τρέχον ΕΣΠΑ που κλείνει αφορούν το Μεταβατικό Πρόγραμμα άμεσης εφαρμογής, στο πλαίσιο του οποίου οι δημόσιοι φορείς των περιοχών αυτών προτείνουν δράσεις και έργα αυξημένης προστιθέμενης αξίας για την τοπική οικονομία, τις «πράσινες» επενδύσεις, την επιχειρηματικότητα και την κοινωνία που θα πρέπει κατά κανόνα να ολοκληρώνονται μέσα σε τρία χρόνια. Σημειώνεται ότι το Ειδικό Μεταβατικό Πρόγραμμα καταρτίζεται με βάση τις δυνατότητες του ΕΣΠΑ 2014–2020 και του REACT-EU, του Πράσινου Ταμείου καθώς και άλλων χρηματοδοτικών πηγών. Μάλιστα, το Πράσινο Ταμείο έχει ήδη εγκρίνει επτά σχετικά Προγράμματα και Δράσεις, εκ των οποίων τα δύο πρώτα έχουν ήδη προκηρυχθεί, ενεργοποιώντας το Πρόγραμμα.

Προαξιολόγηση προγραμμάτων
Παράλληλα τρέχει και η προαξιολόγηση επιχειρηματικών σχεδίων που κατατέθηκαν ήδη από επιχειρήσεις και επενδυτές του Ιδιωτικού Τομέα μέσω της πλατφόρμας της Συντονιστικής Επιτροπής ΣΔΑΜ, με αξιοποίηση των κινήτρων που εξήγγειλε η Κυβέρνηση. Κατά τον Κωστή Μουσουρούλη, πρόεδρο ΣΔΑΜ, οι προτάσεις είναι πολλές και προέρχονται, τόσο από μεγάλες όσο και από μικρότερες εταιρείες που δραστηριοποιούνται σε περιφερειακό επίπεδο.

Πέραν των ειδικών φορολογικών κινήτρων (φοροπαλλαγές, φοροελαφρύνσεις, απαλλαγή από τέλη κ.α.), το ειδικό καθεστώς για τα επενδυτικά σχέδια θα περιέχει αφενός επιπρόσθετα επενδυτικά/χρηματοδοτικά κίνητρα επιδοτήσεις, εγγυήσεις, κεφάλαια συν-επένδυσης κ.α.) και αφετέρου λειτουργικά και αδειοδοτικά κίνητρα (αυξημένοι συντελεστές απόσβεσης για δαπάνες ενεργειακής απόδοσης και δαπάνες για έρευνα και ανάπτυξη, χρηματοδοτική κάλυψη μισθολογικού κόστους, διαφοροποίηση ύψους εργοδοτικών εισφορών).

Υπενθυμίζεται πάντως ότι το Υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας έχει ήδη ενσωματώσει τη λεγόμενη Ρήτρα Δίκαιης Μετάβασης σε επιμέρους νομοθετήματα, προβλέποντας προσαύξηση 10% στο βασικό ποσοστό επιχορήγησης για Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη, μείωση φορολογικού συντελεστή κατά 5% για πέντε κερδοφόρες χρήσεις για τις παραγωγικές μονάδες (κατασκευή μπαταριών, φορτιστών κ.α.), που εγκαθίστανται στις λιγνιτικές περιοχές, αύξηση συντελεστών απόσβεσης παγίων, δυνατότητα απόσβεσης σε τρία χρόνια και μείωση των εργοδοτικών εισφορών για κάθε νέα θέση εργασίας κατά τη φάση κατασκευής του έργου. Πηγές χρηματοδότησης του ειδικού καθεστώτος και των κινήτρων που θα ισχύσουν θα είναι κατά βάση ο Μηχανισμός Δίκαιης Μετάβασης της ΕΕ (που έχει στο επίκεντρό του το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης) και ο κρατικός προϋπολογισμός.

Η πρεμιέρα του Χρηματιστηρίου Ενέργειας.
Μετά το «Dry Run» η επίσημη έναρξη λειτουργίας του Target Model και η δικλείδα ασφαλείας

Μία από τις σημαντικές προτεραιότητες του ενεργειακού τομέα και ειδικότερα της καθαρής ενέργειας είναι η λειτουργία του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας, γνωστό και ως Target Model. Ξεκίνησε να λειτουργεί στις 17 Σεπτεμβρίου, εν μέσω της συνεχιζόμενης πανδημίας και αφού προηγήθηκαν τα λεγόμενα «Dry Runs» του Αυγούστου. Σε αυτά, έλαβαν μέρος κανονικά όλοι οι συμμετέχοντες, εισάγοντας δεδομένα και εντολές, ενώ οι τράπεζες έκλειναν τις εκκαθαρίσεις και ο διαχειριστής ΑΔΜΗΕ ολοκλήρωνε την εξισορρόπηση της αγοράς.
Το «Dry Run» είναι μία πλήρης προσομοίωση της λειτουργίας των νέων αγορών, ένα τεστ εφ’ όλης της ύλης που διήρκεσε έως τις 2 Σεπτεμβρίου, προκειμένου στις 17 Σεπτεμβρίου η αγορά να μεταβεί σε πραγματική λειτουργία Target Model. Βασικός στόχος, ήταν να ελεγχθεί η επικοινωνία των συστημάτων του Χρηματιστηρίου Ενέργειας με αυτά του ΑΔΜΗΕ, των συμμετεχόντων και του Φορέα Εκκαθάρισης της αγοράς (EnexClear), δηλαδή της θυγατρική του Χρηματιστηρίου Ενέργειας, που είναι επιφορτισμένη με την εκκαθάριση των συναλλαγών και τις πληρωμές προς τους συμμετέχοντες. Ο στόχος επιτεύχθηκε, καθώς σε τεχνικό επίπεδο, τα συστήματα παρουσιάζουν επάρκεια.

Δεδομένου όμως, ότι είναι απαραίτητη η κανονική συμμετοχή όλων των «βασικών συντελεστών», ήτοι θερμικών ηλεκτροπαραγωγών, προμηθευτών, traders, παραγωγών ΑΠΕ και aggregators, προβλημάτισε η ελλιπής συμμετοχή κάποιων παικτών της αγοράς, κυρίως των traders. Σε ό,τι αφορά τις συναλλαγές, οι οποίες πραγματοποιήθηκαν κατά τη διάρκεια του Dry Run, είχαν εικονικές τιμές χωρίς να επιφέρουν οικονομικό αποτέλεσμα για κανένα από τους συμμετέχοντες. Οι σχετικές προσφορές, ήταν συχνά πολύ υψηλές και παρουσίασαν μεγάλες αυξομειώσεις.

Ο κ. Γιώργος Ιωάννου, Διευθύνων Σύμβουλος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας μας δίνει μια σύντομη εικόνα της λειτουργίας και των στόχων του Χρηματιστηρίου σε σχέση με τις ΑΠΕ.
-Πώς ακριβώς θα λειτουργεί το ΕΧΕ σε αυτήν την φάση;
«Το νέο μοντέλο της αγοράς ηλεκτρισμού, το οποίο θα αντικαταστήσει τη σημερινή προστατευόμενη αγορά ηλεκτρικής ενέργειας θα αποτελείται από τρεις επιμέρους αγορές, που θα λειτουργούν από το Ενεργειακό Χρηματιστήριο και τον ΑΔΜΗΕ. Η αγορά της επόμενης ημέρας (day ahead), που θα είναι η βασική αγορά με όλες τις συναλλαγές, που έχουν σχέση με τον ημερήσιο προγραμματισμό που γίνεται και σήμερα από το Χρηματιστήριο Ενέργειας. Η δεύτερη αγορά είναι η ενδοημερήσια (intraday) στην οποία γίνονται διορθωτικές κινήσεις αρχικά μέσω δημοπρασιών (auctions), ενώ στο τελικό στάδιο θα γίνεται με διόρθωση των θέσεων κατά τη διάρκεια της ημέρας. Η τρίτη αγορά είναι η αγορά της εξισορρόπησης, κατά την οποία αφού έχει ολοκληρωθεί ο προγραμματισμός και έχουν γίνει οι διορθωτικές κινήσεις, ο διαχειριστής του συστήματος μεταφοράς ΑΔΜΗΕ θα μετρά τι πραγματικά συνέβη στην πράξη»

-Ποιος θα είναι ο ειδικότερος ρόλος των ΑΠΕ;
«Με δεδομένο ότι τα επόμενα χρόνια θα υπάρξει μεγάλη αύξηση της συμμετοχής των ΑΠΕ στο ενεργειακό μίγμα, θα έχουν σημαντικό ρόλο και στο Χρηματιστήριο Ενέργειας. Ειδικότερα, οι Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦοΣΕ) των παραγώγων ΑΠΕ, οι οποίοι θα συμμετέχουν στον ημερήσιο ενεργειακό προγραμματισμό, θα είναι σημαντικοί παίκτες στην υλοποίηση του target model.

-Τι είναι και πώς ακριβώς θα συμμετέχουν οι ΦοΣΕ;
«Οι ΦοΣΕ αποτελούν εξειδικευμένες καινοτόμες εταιρείες, που χρησιμοποιούν σύγχρονα εργαλεία και καλούνται να βελτιστοποιήσουν την εμπορική διαχείριση των μονάδων πράσινης ενέργειας, ελαχιστοποιώντας το κόστος εξισορρόπησης με την ακριβή πρόβλεψη της παραγωγής τους.

Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας: οι συνδεσεις εργων ΑΠΕ και πως θα απλοποιηθουν
Η ενεργειακή μετάβαση που βρίσκεται σε εξέλιξη, σε συνδυασμό με την περαιτέρω εφαρμογή του εξηλεκτρισμού στα ενεργειακά συστήματα, αναμένεται να αποτελέσει τον κύριο μοχλό ενίσχυσης των επενδύσεων για την επόμενη μέρα των νέων έργων ΑΠΕ. Το ανανεωμένο Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα (ΕΣΕΚ) θέτει φιλόδοξους εθνικούς στόχους και, συγκεκριμένα, κατ’ ελάχιστον 35% μερίδιο ΑΠΕ στην ακαθάριστη τελική κατανάλωση ενέργειας, με τον αντίστοιχο στόχο για ΑΠΕ στον τομέα της ηλεκτροπαραγωγής να υπερβαίνει το 60%. Η υλοποίηση σημαντικών επενδύσεων σε έργα ΑΠΕ τίθεται στον πυρήνα της ενεργειακής μετάβασης στην Ελλάδα με τις εκτιμώμενες επενδύσεις να διαμορφώνονται, με βάση το ΕΣΕΚ, στα 9 δισ. ευρώ μέχρι το 2030. Επιπλέον, η απόσυρση των υφιστάμενων λιγνιτικών μονάδων μέχρι το 2023, καθώς και η πλήρης απένταξη του λιγνίτη από το εγχώριο σύστημα ηλεκτροπαραγωγής μέχρι το 2028, ενισχύει τον ρόλο των ΑΠΕ στην Ελλάδα. Η ψήφιση του νέου περιβαλλοντικού νομοσχεδίου (ν. 4685/2020) από την ελληνική Βουλή κρίθηκε θετικό μέτρο πολιτικής από τους φορείς των ΑΠΕ, όσον αφορά το αδειοδοτικό πλαίσιο που υιοθετείται για νέα έργα.

Το ισχυρό επενδυτικό ενδιαφέρον για την ανάπτυξη των ΑΠΕ στη χώρα αποτυπώθηκε και στους διαγωνισμούς της ΡΑΕ, συμπιέζοντας τις τιμές επ’ ωφελεία των καταναλωτών, αφού ήδη το 75% της συνολικής ισχύος 1,6GW που προβλεπόταν να δημοπρατηθεί μέσω ανταγωνιστικών διαδικασιών το 2020 καλύφθηκε από τις δημοπρασίες του Μαρτίου και του Ιουνίου, ενώ ακολούθησε και αυτή του Ιουλίου. Με βάση το νέο αδειοδοτικό καθεστώς, η ΡΑΕ παραμένει αρμόδια για να χορηγεί τις βεβαιώσεις παραγωγού, τόσο για απλά όσο και για ειδικά έργα.

Ο Διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων και Συντονιστής των Διαγωνιστικών Διαδικασιών της ΡΑΕ, Διονύσης Παπαχρήστου μας υπενθυμίζει ότι με βάση το νέο αδειοδοτικό καθεστώς, η ΡΑΕ παραμένει αρμόδια για να χορηγεί τις βεβαιώσεις παραγωγού, τόσο για απλά όσο και για ειδικά έργα.

-Ποιοι, πότε και με ποια διαδικασία θα λάβουν από την ΡΑΕ βεβαίωση παραγωγού;
«Αναφορικά με τη διαδικασία για τις αιτήσεις της κατηγορίας Σεπτέμβριος 2018 – Δεκέμβριος 2019, όταν οι αιτούντες θα κληθούν με email να καταβάλουν το σχετικό τέλος, θα συνδεθούν στην πλατφόρμα. Το τέλος θα υπολογίζεται αυτόματα από το σύστημα και θα εκδίδεται μοναδικός κωδικός πληρωμής για την τράπεζα. Μόλις ολοκληρωθεί η αξιολόγηση όλων των αιτημάτων ενός κύκλου, θα ενημερώνονται οι αιτούντες για να πληρώσουν εντός τριών μηνών το τέλος. Αν αυτό δεν πληρωθεί εντός προθεσμίας, τότε η Αρχή εκδίδει απόφαση απόρριψης της αίτησης. Επίσης, σε περίπτωση που δεν γίνει επιβεβαίωση/επικαιροποίηση, οι αιτήσεις απορρίπτονται άμεσα και άνευ ετέρου».

-Με τα εκκρεμή αιτήματα αιολικών και το νέο κανονισμό βεβαιώσεων τι θα γίνει;
«Σύμφωνα με τις προβλέψεις του νέου Ν.4685/2020, σχεδόν όλα τα εκκρεμή αιτήματα αιολικών θα προχωρήσουν αυτήν την περίοδο σε επικαιροποίηση των γηπέδων εγκατάστασης και των θέσεων των ανεμογεννητριών.  Σε ό,τι αφορά τα αιτήματα τροποποίησης που υποβάλλονται μετά τις 7 Μαΐου 2020 και που παλαιότερα εκδίδονταν με πράξη βεβαίωσης από τη ΡΑΕ, με το νέο νόμο απαιτείται πλέον η έκδοση βεβαίωσης παραγωγού με αναδρομική ισχύ από την ημερομηνία έκδοσης της σχετικής άδειας. Αυτό σημαίνει, ότι μέχρι τη λειτουργία του πληροφοριακού συστήματος ο φόρτος εργασίας για τη ΡΑΕ αυξήθηκε σημαντικά, καθώς πρέπει να εκδοθεί νέα διοικητική πράξη, η βεβαίωση παραγωγού, όπου περιλαμβάνονται όλα τα στοιχεία της αρχικής άδειας παραγωγής».

Γιώργος Ιωάννου,Διευθύνων Σύμβουλος του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας:
«Στο Χρηματιστήριο Ενέργειας ολοένα και πιο σημαντικό ρόλο θα διαδραματίζουν οι Φορείς Σωρευτικής Εκπροσώπησης (ΦoΣΕ) των παραγώγων ΑΠΕ»

Διονύσης Παπαχρήστου, Διευθυντής Δημοσίων Σχέσεων & Συντονιστής Διαγωνιστικών Διαδικασιών της ΡΑΕ
«Τα εκκρεμή αιτήματα αιολικών θα προχωρήσουν σε επικαιροποίηση των γηπέδων εγκαταστάσεων και των θέσεων των ανεμογεννητριών»