Ολοένα και περισσότερο εντείνεται η προετοιμασία της πορείας προς το στόχο του μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα έως το 2050.
Γράφει ο Άρης Γκορόγιας, Πρόεδρος Πανελλήνιου Συλλόγου Χημικών Μηχανικών και Επιμελητής Επιστημονικής Επιτροπής ΧΜ Του ΤΕΕ

Η επίτευξη του καθαρού μηδενικού αποτυπώματος δεν είναι κάτι που επιτυγχάνεται μεμονωμένα ή δια μέσω μιας συγκεκριμένης ακολουθίας νομικών απαιτήσεων. Οι νομοθετικές ρυθμίσεις δεν επαρκούν για την επίτευξη των στόχων.

Απαιτείται η ουσιαστική συνεργασία μεταξύ κυβερνήσεων, επιχειρήσεων, μη κυβερνητικών οργανώσεων, φορέων τοπικής αυτοδιοίκησης, ερευνητικών φορέων, αλλά και ευρύτερα των κοινωνιών μας, ώστε με ένα μείγμα μέτρων πολιτικής, οικονομικής στρατηγικής και κοινωνικής ευθύνης, να επέλθει η ουσιαστική στροφή σε μια πραγματικά απανθακοποιημένη οικονομία. Μαξιμαλιστικές, αποσπασματικές, καθυστερημένες και μη καλά προετοιμασμένες πολιτικές και δράσεις, δεν επιφέρουν τα επιθυμητά αποτελέσματα.

Η ταχύτητα αναθεώρησης των στόχων και η ζέση των συζητήσεων για carbon taxes δεν φαίνεται να ακολουθείται από μια εξίσου έντονη και ενδελεχή ανάλυση των επιπτώσεων της μετάβασης σε μια οικονομία μηδενικού αποτυπώματος άνθρακα. Οι θέσεις εργασίας που θα χαθούν, οι λιγότεροι φόροι που θα εισπραχθούν και εν γένει η πτώση στο ΑΕΠ που δύναται να προκύψει από μια ταχύτατη μετάβαση σε μια απανθρακοποιημένη παραγωγική δομή, δεν θα καλυφθούν μέσω των παρεχόμενων υπηρεσιών συντήρησης και καθαρισμού φωτοβολταϊκών σταθμών και δια μέσω των υπηρεσιών σύνδεσης και θέσης σε λειτουργία οικιακών ταχυφορτιστών Not made in Greece. Σε αυτά τα προβλήματα, δυστυχώς, δεν απαντά επαρκώς, το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα.

Επίσης, οι επιπτώσεις αυτές δεν μπορούν να ισοσκελισθούν από διαδικασίες FIFO και Fast Track «πράσινων» και πράσινων επενδύσεων και δανείων. Έτσι, ένας εθνικός οδικός χάρτης για την πορεία προς το Net Zero οφείλει να λαμβάνει υπόψη, όλες τις παραγωγικές τάξεις, την κοινωνία και τον καταναλωτή, προκειμένου να υπάρξει η απαραίτητη ώσμωση και έτσι μια επιτυχημένη πράσινη μετάβαση. Από την άλλη πλευρά, οι επιχειρήσεις οφείλουν να προετοιμασθούν άμεσα προκειμένου να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που παρέχει το Green Deal να επιτύχουν τους νομοθετικούς στόχους και τέλος να ανταποκριθούν στις απαιτήσεις και στις προσδοκίες των πελατών τους.
Ο δρόμος που καλούνται να ακολουθήσουν λοιπόν οι επιχειρήσεις για να επιτύχουν τις απαιτήσεις και τις προσδοκίες τους, είναι:

1. Μείωση της κατανάλωσης ενέργειας και βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης
Η αναζήτηση τρόπων μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας εντός της επιχείρησης μέσω διενέργειας Ενεργειακού Ελέγχου μπορεί να φαίνεται σαν ένα απλό πρώτο βήμα, αλλά είναι απαραίτητο να προηγηθεί προτού γίνουν τα επόμενα βήματα (απογραφή εκπομπών, επενδύσεις σε νέο εξοπλισμό, αλλαγή ενεργειακού μείγματος κ.λπ.). Ο Ενεργειακός Ελεγκτής ξεκινά με την ανάλυση δεδομένων για να καταλάβει πώς μια επιχείρηση χρησιμοποιεί και καταναλώνει την ενέργεια. Στη συνέχεια, εντοπίζει ευκαιρίες εξοικονόμησης και βελτιστοποίησης της απόδοσης, ενώ στο τέλος υπολογίζει τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου που συνεπάγεται αυτή η κατανάλωση ενέργειας (Scope 1 & 2 εκπομπές βάσει GHG Protocol και ISO 14064).
Αν αυτή η διαδικασία ληφθεί ως άλλη μια νομοθετική υποχρέωση προς διεκπεραίωση, τότε είναι βέβαιο ότι η πορεία προς το Net Zero έχει στραβώσει εξ αρχής και αντί για την κλιματική αλλαγή, το μόνο που θα καταφέρουμε να αλλάξουμε είναι ο Ενεργειακός Ελεγκτής!

Η παρακολούθηση της κατανάλωσης ενέργειας (άρα και των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου) σε πραγματικό χρόνο, αντί της μεταχρονολογημένης απογραφής είναι ένα καλό πρώτο βήμα. Η θέρμανση και η ψύξη άλλωστε αντιπροσωπεύουν την πλειοψηφία των ενεργειακών καταναλώσεων στην βιομηχανία (και όχι μόνο), συνεπώς μια on-line παρακολούθηση των καταναλώσεων αυτών, μόνο εξοικονόμηση μπορεί να επιφέρει. Η εστίαση στον τρόπο και στον χρόνο ζήτησης της ενέργειας από μια διεργασία, επιτρέπει την απόκτηση του ελέγχου στον χρονισμό και στην ποσότητα ενέργειας που απαιτείται. Αλλάζοντας λοιπόν το προφίλ της κατανάλωσης, όπως για παράδειγμα με μείωση κατανάλωσης στις ώρες αιχμής ή μεγιστοποιώντας την κατανάλωση καθαρής ενέργειας όταν έχει ηλιοφάνεια ή όταν φυσά, είτε συνδυάζοντας τα ανωτέρω με αποθήκευση ενέργειας σε περιόδους μειωμένης ζήτησης, έχουμε κάνει ένα μεγο βήμα προς την εξοικονόμηση ενέργειας, εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου και κόστους.

2. Στροφή σε καθαρότερες μορφές ενέργειας
Η χρήση καθαρότερων πηγών ενέργειας είναι ένα άλλο μέρος του ταξιδιού για την αποδέσμευση από τον άνθρακα. Εκτός όμως από τα φωτοβολταϊκά και ανεμογεννήτριες, ως ΑΠΕ θεωρούνται και τα βιοκαύσιμα και τα βιορευστά, που και τους κλιματικούς στόχους επιτυγχάνουν, και περισσότερες θέσεις εργασίας δημιουργούν (ειδικά στην επαρχία) και συμβάλουν στο ισοζύγιο τρεχουσών συναλλαγών (ειδικά όταν η βιομάζα είναι εγχώριας προέλευσης). Η δε χρήση αυξημένων ποσοστών βιοκαυσίμων στο υφιστάμενο ενεργητικό μείγμα, εκτός από την μείωση των εκπομπών, προσφέρει τη δυνατότητα συνέχισης της χρήσης υφιστάμενων εξοπλισμών καύσης και μεταφορικών μέσων χωρίς μετατροπές ή μεγάλης επένδυσης σε νέας τεχνολογίας εξοπλισμό.

Οι τεχνολογίες εναλλακτικών καυσίμων, όπως οι λύσεις φόρτισης ηλεκτρικών οχημάτων, οι αντλίες θερμότητας, το υδρογόνο, τα βιοκαύσιμα, πρέπει να θεωρηθούν μέρος της λύσης. Κάθε επιχείρηση είναι διαφορετική και η καταλληλότητα της τεχνολογίας και η ταχύτητα υιοθέτησης θα εξαρτηθεί από την ενεργειακή της στρατηγική.

Η μετάβαση στην ηλεκτροκίνηση, ακόμα και η αεριοκίνηση (ειδικά όταν περιέχει βιομεθάνιο), τα υβριδικά οχήματα, πρέπει να ληφθούν σοβαρά υπόψη προς την κατεύθυνση της μείωσης των εκπομπών. Το ίδιο ισχύει και στα συστήματα θέρμανσης (αλλαγή του πετρελαίου και του φυσικού αερίου, σε αντλίες θερμότητας ή υβριδικά συστήματα θέρμανσης, λέβητες βιομάζας κ.α.).
Η μετάβαση των βιομηχανικών συστημάτων θέρμανσης, από το αέριο στο υδρογόνο, θα παρέχει μελλοντικά έναν βιώσιμο τρόπο μείωσης των εκπομπών. Όμως για να επιτευχθεί αυτό πρέπει πρώτα να αποκαταστήσουμε το μαζούτ.

Παρόλο που πολλές από αυτές τις τεχνολογίες υπάρχουν σήμερα, ο χρόνος και ο τρόπος εγκατάστασης αυτών, παίζουν σημαντικό ρόλο για την επίτευξη του Net Zero και αυτός είναι και ο λόγος για τον οποίο τον δρόμο της πράσινης μετάβασης, οφείλουμε να τον διανύσουμε με βήματα σταθερά και υπεύθυνα.