Οι προσπάθειες εκσυγχρονισμού της γραμμής παραγωγής μέσω του αυτοματισμού, της χρήσης τεχνολογιών cloud, των ψηφιακών διδύμων, αλλά και των εργαλείων διαχείρισης δεδομένων, μπορούν να επιφέρουν εντυπωσιακά αποτελέσματα σε όλη την εφοδιαστική αλυσίδα ενός οργανισμού.

Οι νέες δυνατότητες της τεχνολογικής προόδου και το άνοιγμα επιπλέον υλικοτεχνικών αγορών στο χώρο της παραγωγής έχουν δημιουργήσει ένα περιβάλλον, όπου οι εταιρείες έχουν τη δυνατότητα να επενδύουν σε τεχνολογικό εξοπλισμό και νέους τύπους λογισμικών σε αρκετά προσιτές τιμές. Σύμφωνα με την αμερικανική Ένωση Βιομηχανικής Τεχνολογίας (Association for Manufacturing Technology), το 2019 ήταν η καλύτερη χρονιά των Ηνωμένων Πολιτειών από το 1996, όσον αφορά στις παραγγελίες νέων τύπων τεχνολογίας. Επίσης, την τρέχουσα περίοδο, πολλές από τις επενδύσεις κεφαλαίων που παλιότερα θεωρούνταν ανέφικτες ή πιθανώς επιζήμιες για μικρές και μεσαίες βιομηχανικές επιχειρήσεις, πλέον έχουν γίνει αρκετά πιο προσιτές.

Οι νέες τεχνολογίες έπαιξαν, επίσης, βασικό ρόλο στην εξέλιξη των αλυσίδων εφοδιασμού. Οι συνεχείς τεχνολογικές εξελίξεις, όπως η επαυξημένη πραγματικότητα, η άμεση ψηφιακή κατασκευή και ο αυτοματισμός της αποθήκης ανοίγουν έναν νέο κόσμο ευκαιριών υπό το πρίσμα της αλυσίδας εφοδιασμού. Αυτές οι νέες τεχνολογίες όχι μόνο επιτρέπουν την αύξηση της αποτελεσματικότητας και της ευελιξίας των διαδικασιών παραγωγής και διανομής, αλλά και τροποποιούν τη σχέση μεταξύ των διαφόρων σταδίων της αλυσίδας εφοδιασμού, προσδίδοντας ιδιαίτερη έμφαση στον καταναλωτή.

Για το λόγο αυτό, η χρήση αυτών των τεχνολογιών έχει θεωρηθεί ως ένα από τα βασικά εργαλεία για τις επιχειρήσεις, προκειμένου να ενισχύσουν την ανταγωνιστικότητά τους και να οικοδομήσουν σταθερότερες σχέσεις με συνδέσμους της αλυσίδας εφοδιασμού. Κατά συνέπεια, οι τεχνολογικές εφαρμογές στη διαχείριση της εφοδιαστικής αλυσίδας έχουν καταστεί τομέας έρευνας, δεδομένης της σαφούς και ισχυρής διοικητικής τους επίδρασης.

Ένας οργανισμός για να εκσυγχρονίσει όλη τη γραμμή παραγωγής του, πρέπει να λάβει υπόψιν του όλες τις λειτουργικές παραμέτρους, από την τρέχουσα αλυσίδα εφοδιασμού ως την ενθάρρυνση πιθανών μελλοντικών επενδύσεων. Απαιτείται, λοιπόν, μια ολιστική προσέγγιση, με την ανάληψη των σωστών ρίσκων και με τη διαρκή εποπτεία των επικείμενων αλλαγών. H βαθιά κατανόηση των νέων τεχνολογιών που είναι ικανές να επηρεάσουν πραγματικά την παραγωγική διαδικασία των επιχειρήσεων είναι μια κολοσσιαία πρόκληση. Όπως και με τις καινοτομίες του παρελθόντος, η εφαρμοσιμότητα και ο πιθανός αντίκτυπος αυτών των τεχνολογιών ποικίλλουν. Η πολυπαραγοντικότητα των νέων τεχνολογιών καθιστά δύσκολο το έργο για τις εταιρείες, προκειμένου να αναγνωρίσουν τον καταλληλότερο τομέα για να επικεντρώσουν τις επενδύσεις τους στην τεχνολογία εφοδιαστικής αλυσίδας, ενώ ανοίγουν την «όρεξη» για την επιβολή πραγματικών αλλαγών στο παιχνίδι της ανταγωνιστικότητας.

Οι προκλήσεις του παρόντος
Στην Ελλάδα, η εφοδιαστική αλυσίδα στην πανδημία διατήρησε υψηλή αποτελεσματικότητα σε κρίσιμους κλάδους (όπως φάρμακα, τρόφιμα, κ.λπ.), αλλά βρέθηκε αντιμέτωπη με ελλείψεις σε υποδομές, τεχνολογίες και μέσα μεταφοράς, που μείωσαν την απόδοση σε άλλα προϊόντα (ηλεκτρονικά, καταναλωτικά προϊόντα, κ.λπ.). Μία από τις εταιρείες που επέδειξαν γρήγορα αντανακλαστικά την περίοδο αυτή ήταν η Ολυμπιακή Ζυθοποία
«Στην Ολυμπιακή Ζυθοποιία, φροντίσαμε να ανταποκριθούμε άμεσα, έχοντας ως μόνιμο και βασικό μας γνώμονα την Υγεία και Ασφάλεια των ανθρώπων μας. Ενοποιήσαμε τα τμήματα της παραγωγής και των logistics υπό μία ενιαία Διεύθυνση, γεγονός που συνέβαλε στην καλύτερη κατηγοριοποίηση των αναγκών και στον καθορισμό προτεραιοτήτων» σημειώνει ο Δημήτρης Λάμπρου, Warehouse Manager, Ολυμπιακή Ζυθοποιία Α.Ε και συνεχίζει: «Ενισχύσαμε τη διαδικασία S&OP, με στόχο τη βελτίωση της πρόβλεψης της ζήτησης και του προγραμματισμού της παραγωγής. Με το ανανεωμένο, ευέλικτο αυτό σχήμα και σε συνεχή επικοινωνία με τους πελάτες μας, συνεχίσαμε να αξιολογούμε τις μεταβαλλόμενες ανάγκες της αγοράς και να προσαρμόζουμε ανάλογα το πρόγραμμα παραγωγής και στις δύο μονάδες παραγωγής μας, στη Σίνδο και τη Ριτσώνα».

Σύμφωνα με τον ίδιο, η εταιρεία κατάφερε με σωστό προγραμματισμό να διατηρήσει τη λειτουργία των εγκαταστάσεων της, δημιουργώντας ένα σταθερό απόθεμα που εξασφάλισε μηδενικά stοck out, παράλληλα με την ομαλή τροφοδοσία των πελατών της. Ταυτόχρονα, η εταιρεία κάλυψε τις επιπλέον ανάγκες stock, όπως προέκυψαν από τις διακυμάνσεις της ζήτησης, μέσω χώρων αποθήκευσης κοντά στις μονάδες παραγωγής. Όσον αφορά στον ψηφιακό μετασχηματισμό των αλυσίδων εφοδιασμού, σύμφωνα με την πρόσφατη ειδική ανάλυση του ΣΕΒ, με θέμα: «Το ψηφιακό μέλλον της εφοδιαστικής αλυσίδας», παρατηρήθηκε σημαντική υστέρηση στη χώρα μας. Πιο συγκεκριμένα, μόνο 5 στις 10 επιχειρήσεις έχουν επενδύσει στον ψηφιακό μετασχηματισμό της «εσωτερικής» εφοδιαστικής αλυσίδας, παρότι το 80% των δραστηριοτήτων εφοδιαστικής διενεργείται εντός των εμπορικών και μεταποιητικών επιχειρήσεων (έναντι 25% στην ΕΕ).
Βασικός ανασταλτικός παράγοντας γι’ αυτά τα στοιχεία που παρουσιάζει η Ελλάδα, όπως σημειώνει ο ΣΕΒ, είναι ότι πολλές βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις συνεχίζουν να αντιμετωπίζουν την εφοδιαστική αλυσίδα ως μια υποστηρικτική εργασία χαμηλής προστιθέμενης αξίας. Έτσι, σπάνια προσελκύει επενδύσεις σε τεχνολογίες αιχμής και το χαμηλό κόστος παραμένει κυρίαρχος παράγοντας.

Σε αντίθεση με τις βιομηχανικές επιχειρήσεις, 8 στις 10 εταιρείες 3PL και 4PL επενδύουν σε συστήματα διαχείρισης αποθηκών και στόλου οχημάτων, αν και οι τεχνολογίες 4ης βιομηχανικής επανάστασης παραμένουν περιορισμένες. Ειδικότερα, η διαχείριση αποθηκευτικών χώρων γίνεται κυρίως με συστήματα WMS (61% των επιχειρήσεων), η χρήση συστημάτων διαχείρισης στόλου είναι διαδεδομένη (52%), ενώ οι ψηφιακοί αισθητήρες τύπου RFID για την παρακολούθηση των οχημάτων αυξάνεται σταδιακά (26%). Τέλος, το 68% του κλάδου εστιάζει σε λύσεις Digital Procurement.

Εν κατακλείδι, ακόμη και σήμερα που η τεχνολογική εξέλιξη παρέχει λύσεις, οι εταιρείες εξακολουθούν να είναι αντιμέτωπες με τους ταχύτερους κύκλους ζωής των προϊόντων και τις αυξημένες οικονομικές πιέσεις. Αυτές οι δύο πραγματικότητες έρχονται συχνά σε αντίθεση, με τη μία να προϋποθέτει τον συχνότατο εφοδιασμό των προμηθευτών και την άλλη την αλλαγή στις τοποθεσίες παραγωγής με στόχο τη μείωση των χρόνων παράδοσης και την αντιμετώπιση της αυξημένης ζήτησης.

Ο πιο αποτελεσματικός τρόπος επίτευξης μιας ισορροπίας στις παραπάνω αντικρουόμενες απαιτήσεις είναι οι εταιρείες να αναθέτουν σε εξωτερικούς παρόχους κάποια επιμέρους τμήματα ή ολόκληρες τις αλυσίδες εφοδιασμού και διανομής, εξασφαλίζοντας μια εμπεριστατωμένη ανάλυση των δεδομένων, που θα οδηγήσει στις απαραίτητες βελτιώσεις. Με αυτό τον τρόπο, ακόμα και εταιρείες μεσαίας δυναμικής μπορούν να γίνουν ανταγωνιστικές απέναντι στις μεγαλύτερες. Επομένως, είναι ιδιαίτερα σημαντικό για μία εταιρεία να εστιάζει σε παρόχους που εξασφαλίζουν ευελιξία ως προς τις επιλογές μεταφοράς, αλλά και εναλλακτικές λύσεις στο κομμάτι της διανομής των προϊόντων, με στόχο την ελαχιστοποίηση των χρόνων παράδοσης και τη μείωση των κατασκευαστικών δαπανών.

Νέες τεχνολογίες στον κλάδο του supply chain
Σήμερα, οι leaders της εφοδιαστικής αλυσίδας αντιμετωπίζουν ένα νέο κύμα πρωτοφανών τεχνολογικών ευκαιριών. Τα δομικά στοιχεία της βιομηχανίας 4.0 -αισθητήρες χαμηλού κόστους και υπολογιστικές συσκευές, απρόσκοπτη επικοινωνία και ισχυρές δυνατότητες ανάλυσης δεδομένων- οδηγούν σε μια έκρηξη καινοτομίας στο χώρο της εφοδιαστικής αλυσίδας.

ΙοΤ
Η άνοδος διαφόρων τεχνολογιών αιχμής, όπου τα δεδομένα πλέον υποβάλλονται σε επεξεργασία και αναλύονται κοντά στο σημείο συλλογής τους, συμπίπτει με τον πολλαπλασιασμό των συσκευών που κάνουν χρήση του Internet of Things (IoT). Είναι η τεχνολογία που απαιτείται, όταν υπάρχει ζήτηση για επεξεργασία χαμηλού λανθάνοντος χρόνου και αυτοματοποιημένης λήψης αποφάσεων σε πραγματικό χρόνο. Το Edge computing βρίσκεται τώρα στη βιομηχανία παραγωγής. Για παράδειγμα, ορισμένοι οργανισμοί έχουν υιοθετήσει περονοφόρα ανυψωτικά οχήματα για τις αποθήκες τους. Οι πωλητές βαρέων εξοπλισμών μπορούν να χρησιμοποιήσουν υπολογιστικό άκρο για να αναλύσουν πότε ένα ανταλλακτικό χρειάζεται συντήρηση ή αντικατάσταση.
Τα οικοσυστήματα της εφοδιαστικής αλυσίδας αγκαλιάζουν το IoT. Οι αισθητήρες εντός συσκευών IoT, καταμετρούν πληροφορίες όπως η τοποθεσία, η κίνηση, η θερμοκρασία, η υγρασία και πολλοί άλλοι παράγοντες. Μερικά παραδείγματα χρήσεων του IoT στις αλυσίδες εφοδιασμού περιλαμβάνουν την παρακολούθηση στοιχείων, τη διαχείριση αποθέματος και τη διαχείριση στόλου.

Η αύξηση της αγοράς του IoT στην εφοδιαστική αναμένεται να είναι σύμφωνα με έρευνες από 13,6% έως το 2024.
Οι πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο που συλλέγονται από το IoT μπορούν να βοηθήσουν τις απαιτήσεις των πελατών στην εξυπηρέτηση, ενώ παράλληλα μπορούν να ελαχιστοποιήσουν το χρόνο διακοπής λειτουργίας και να ενισχύσουν τη συνολική απόδοση της αλυσίδας εφοδιασμού. Τα δεδομένα που συλλέγονται από αισθητήρες IoT σε φορτηγά μπορούν να επιτρέψουν στις εταιρείες να κατανοήσουν καλύτερα τη συμπεριφορά του οδηγού, καθώς και να υπολογίσουν πότε και πόσο πρέπει να είναι οι στάσεις του οδηγού και τον αντίκτυπο της κίνησης στην εκτιμώμενη ώρα άφιξης. Με προβλεπόμενες παγκόσμιες πωλήσεις ηλεκτρονικού εμπορίου 3,9 τρισεκατομμυρίων δολαρίων το 2020 και αυξημένη ζήτηση για γρήγορη παράδοση, η χρήση του IoT στην εφοδιαστική είναι πιθανό να αυξηθεί.

Αυτοματισμός και ρομποτική
Ενώ η βιομηχανική παραγωγή -με ιδανικό παράδειγμα αυτό των Ηνωμένων Πολιτειών, που περιλαμβάνει τεράστιας δυναμικής αυτοκινητοβιομηχανίες και βιομηχανίες τροφίμων- έχει εστιάσει στον αυτοματισμό και τη ρομποτική εδώ και δεκαετίες, για πρώτη φορά οι συγκεκριμένες τεχνολογίες γίνονται προσιτές και για τις μικρότερες εταιρείες. Η υιοθέτηση νέων λύσεων εξασφαλίζει σε αυτές αυξημένη αποδοτικότητα, υψηλές ταχύτητες παραγωγής και μειωμένες λειτουργικές δαπάνες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να εκτιμάται κατά πόσο μια αλυσίδα εφοδιασμού που περιλαμβάνει την εισαγωγή ή εξαγωγή πρώτων υλών, είναι σε θέση να συμβαδίζει με τις προσδοκώμενες βελτιώσεις.

Μέχρι το 2022, 938.000 ρομποτικές μονάδες αναμένεται να λειτουργούν παράλληλα με τους ανθρώπους. Η ρομποτοποίηση διαδικασιών και εξοπλισμού εντός των κτιρίων, καθώς και η αυτόνομη οδήγηση, είναι πιθανό να έχει θεμελιώδη επίδραση στην κινητικότητα και την υποδομή εντός των υφιστάμενων αλυσίδων εφοδιασμού και των logistics. Η ρομποτική και ο αυτοματισμός μπορούν να χρησιμοποιηθούν για τη βελτίωση της ταχύτητας και της ακρίβειας.
Επιπλέον, οι καθημερινές εργασίες χαμηλής αξίας εντός των λειτουργιών της εφοδιαστικής αλυσίδας μπορούν να βελτιωθούν και τα ανθρώπινα λάθη να ελαχιστοποιηθούν για τη μείωση των κινδύνων.

Σε συνεργασία με παρόχους υπηρεσιών διοικητικής μέριμνας (logistics providers), που θα έχουν πρόσβαση σε ποικίλες λύσεις για τη μεταφορά των προϊόντων στα δίκτυα διανομής, οι εταιρείες μπορούν να προσαρμόζονται πιο εύκολα στις αυξημένες απαιτήσεις. Οι πάροχοι αυτοί εξασφαλίζουν την πρόσβαση σε δίκτυα χρηματιστηριακών επενδύσεων, παρέχοντας υποστήριξη στο τεχνικό προσωπικό και βοηθώντας στις ταχύτατες διαδικασίες συντήρησης ή επισκευής του αυτοματοποιημένου εξοπλισμού.

Τεχνολογίες cloud
Ο διαδικτυακός σχεδιασμός των πόρων και οι εφαρμογές που βασίζονται σε αυτές τις τεχνολογίες μπορούν να αυξήσουν την αποδοτικότητα, ειδικά όταν η παραγωγή των προϊόντων λαμβάνει χώρα σε παραπάνω από μία γεωγραφικές περιφέρειες. Αναθέτοντας σε εξωτερικούς συνεργάτες ένα μέρος των αξιοποιούμενων λογισμικών και των -υπό διαρκή ενημέρωση- αποθηκευμένων δεδομένων, οι βιομηχανίες έχουν τη δυνατότητα να μειώσουν αρκετές δαπάνες και ιδιαίτερα, κάποιες που αφορούν στα τμήματα IT.

Η ενίσχυση της συνολικής εποπτείας και η τυποποίηση των διαδικασιών, οι οποίες προκύπτουν άμεσα από τη χρήση των τεχνολογιών cloud, μπορούν επίσης να διευκολύνουν την επικοινωνία νέων παραγωγικών διαδικασιών μέσω διαδικτύου από οποιαδήποτε παραγωγική μονάδα εντός και εκτός χώρας, ακόμα και με ολόκληρες αγορές που αναπτύσσονται μέρα με τη μέρα. Ωστόσο, οι βιομηχανίες πρέπει να αξιολογούν αν αυτές οι παραγωγικές περιφέρειες διαθέτουν τις κατάλληλες υποδομές για τη μεταφορά των πρώτων υλών. Αυτό απαιτεί εύκολη πρόσβαση σε μεθόδους πολυτροπικής μεταφοράς, αποστολής, αποθήκευσης και διανομής των προϊόντων.

Επιπρόσθετα, πολλοί πωλητές και διανομείς πλέον αξιολογούν θετικά πλατφόρμες διαχείρισης προμηθειών που βασίζονται σε τεχνολογίες cloud, οι οποίες εξασφαλίζουν την εποπτεία της αλυσίδας εφοδιασμού σε πραγματικό χρόνο. Τέτοιες πλατφόρμες απαιτούν από τις βιομηχανίες να ενημερώνουν διαρκώς τα διάφορα στάδια των παραγγελιών τους, επιτρέποντας στο πελατολόγιο να παρακολουθεί όλα τα ακολουθούμενα βήματα μέχρι την παραλαβή των προϊόντων. Διευκολύνοντας την πρόσβαση στα διάφορα στάδια της αποστολής, οι πελάτες μπορούν να προβλέπουν με ακρίβεια τα αποθεματικά τους προσαρμόζοντας την εισροή των προϊόντων βάσει της ζήτησης του δικού τους πελατολογίου.

Ανάλυση μαζικών δεδομένων
Εκμεταλλευόμενες τη δυνατότητα των σύγχρονων τεχνολογιών να καταγράφουν τεράστιους όγκους δεδομένων και πληροφοριών που σχετίζονται με όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας, οι εταιρείες μπορούν να επωφελούνται από την ανάλυσή τους, με αποτέλεσμα μια πιο ορθολογική λήψη στρατηγικών αποφάσεων, βάσει απομονωμένων και συνδυαζόμενων ποιοτικών στοιχείων. Επίσης, μπορούν εύκολα να αναπτύσσουν προγνωστικά μοντέλα, αποφεύγοντας οργανωτικά λάθη και απρόβλεπτες δαπάνες. Έτσι, το ανταγωνιστικό τους πλεονέκτημα ενισχύεται κατακόρυφα, καθώς είναι σε θέση να προβλέπουν βραχυπρόθεσμες και μακροπρόθεσμες αποθεματικές ανάγκες με υψηλό ποσοστό βεβαιότητας, πιθανά προβλήματα στις αλυσίδες εφοδιασμού και την ανάγκη επιπλέον προσαρμογών στις μεταβαλλόμενες απαιτήσεις του πελατολογίου τους.
Φυσικά, παρόλο που αυτού του είδους τα εργαλεία διαχείρισης δεδομένων θα μπορούσαν να ενισχύσουν αισθητά την ανταγωνιστικότητα κάθε εταιρείας, η ουσιαστική επιτυχία τους απαιτεί από τις αλυσίδες εφοδιασμού και τα δίκτυα διανομής των προϊόντων να μπορούν να καλύψουν με όσο το δυνατόν μεγαλύτερο κέρδος τις διαγραφόμενες ανάγκες.

Digital twins
Η εφοδιαστική αλυσίδα του σήμερα δεν βρίσκεται στο ίδιο τεχνολογικό επίπεδο σε σύγκριση με μια δεκαετία πριν. Ως άμεσο αποτέλεσμα της επιρροής της τεχνολογίας, οι αλυσίδες εφοδιασμού είναι πολύπλοκες και δυναμικές και καθίσταται σημαντικό, η υιοθέτηση μιας ευέλικτης προσέγγισης. Με την πρόσθετη πρόκληση του COVID-19, η διαθεσιμότητα των δεδομένων σε πραγματικό χρόνο είναι ένα κρίσιμο ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Το Industry 4.0 αποτελεί ένα τεχνολογικό πλαίσιο που εστιάζει στην ψηφιοποίηση και τις αναλυτικές δυνατότητες για τον εντοπισμό γεγονότων σε πραγματικό χρόνο. Εδώ μπαίνουν τα ψηφιακά δίδυμα (digital twins). Ένα ψηφιακό δίδυμο είναι ουσιαστικά ένα εικονικό αντίγραφο της αλυσίδας εφοδιασμού που αποτελείται από εκατοντάδες περιουσιακά στοιχεία, αποθήκες, logistics και θέσεις αποθέματος και κερδίζει μεγαλύτερη προσοχή στον κλάδο, κυρίως λόγω των βελτιώσεων στις τεχνικές και υπολογιστικές δυνατότητες.

Τα ψηφιακά δίδυμα μπορεί να φαίνονται σαν μια ενδιαφέρουσα τεχνολογία, αλλά όταν συνδυάζονται με την Τεχνητή Νοημοσύνη και με τα προηγμένα αναλυτικά στοιχεία, αποτελούν απλώς την κορυφή του παγόβουνου. Η αναβάθμιση σε έξυπνη, ψηφιακή ανάλυση δεδομένων αποτελεί εμπόδιο για πολλές επιχειρήσεις της αλυσίδας εφοδιασμού τα τελευταία χρόνια, ωστόσο η πιθανή αξία που μπορεί να προσδώσει μια τεχνολογία, όπως η μηχανική μάθηση είναι μεγαλύτερη από ποτέ. Για παράδειγμα, μια μεγάλη κρυφή μνήμη δεδομένων logistics μπορεί να αποτελέσει μια λύση πρόβλεψης μεταφοράς, και μπορεί να εκτιμήσει τις μελλοντικές ανάγκες της εφοδιαστικής αλυσίδας έναντι της διαθέσιμης χωρητικότητας, προκειμένου να εξασφαλίσουν οι βιομηχανίες προληπτικά τη μεταφορά φορτίου στη σωστή τιμή. Με τον ίδιο τρόπο, οι βιομηχανίες θα είναι σε θέση να τροφοδοτήσουν τα δεδομένα του IoT και των αισθητήρων από το εργοστάσιό σε έναν προηγμένο αλγόριθμο προδιαγραφικών αναλυτικών στοιχείων, προκειμένου να παραχθούν προτάσεις για πιθανές βελτιώσεις της διαδικασίας. Με αυτόν τον τρόπο, οι βιομηχανίες μπορούν να γίνουν πιο προληπτικοί και πιο αποτελεσματικοί – δύο πράγματα που θα τους προσφέρουν ανταγωνιστικότητα και σταθερότητα.

Η βιωσιμότητα ενισχύεται από την τεχνολογία
Η βιωσιμότητα είναι μια τάση που τα τελευταία χρόνια αφορά όλο και περισσότερο τις βιομηχανίες και η εφοδιαστική αλυσίδα δεν αποτελεί εξαίρεση. Η παράδοση last mile είναι παραδοσιακά πολύ χρονοβόρα και ενεργειακά μη αποδοτική, αλλά πλέον παρουσιάζει πολλές ευκαιρίες για νέες και έξυπνες προσεγγίσεις. Για να μειώσουν τις αρνητικές περιβαλλοντικές επιπτώσεις, οι εταιρείες σε όλο τον κόσμο αξιοποιούν πληθώρα νέων τεχνολογιών, από τα πραγματικά ηλεκτρικά οχήματα έως το λογισμικό που βασίζεται σε AI, που υπολογίζει τη διαδρομή με τις χαμηλότερες εκπομπές εκπομπών.

Η Deutsche Post, η μεγαλύτερη εταιρεία ταχυμεταφορών στον κόσμο, έχει επίσης δεσμεύσει 552 εκατομμύρια δολάρια για την παραγωγή ηλεκτρικών οχημάτων ελαφρού φορτίου και μονάδων ηλεκτρικής κινητικότητας. Παρόμοιες τάσεις τεχνολογίας logistics είναι ορατές σε ολόκληρο τον τομέα της ναυτιλίας Μόλις πρόσφατα, πάνω από 60 εμπορικές ομάδες, συμπεριλαμβανομένης της Maersk, ξεκίνησαν μια πρωτοβουλία που στοχεύει στη χρήση πλοίων και καυσίμων πλοίων με μηδενικές εκπομπές διοξειδίου του άνθρακα στην ανοικτή θάλασσα έως το 2030. Αυτές οι προσπάθειες είναι θεμελιώδεις όχι μόνο λόγω του άμεσου αντίκτυπου τους, αλλά επειδή εμπνέουν το σύνολο της βιομηχανίας να υιοθετήσει μια πιο βιώσιμη νοοτροπία.

Μήπως είμαστε ήδη στο μέλλον;
Οι αποφάσεις που αφορούν στις κεφαλαιουχικές επενδύσεις έχουν γίνει πιο δύσκολες τα τελευταία χρόνια. Οι εταιρείες που θέλουν να επενδύσουν στις νέες τεχνολογίες καλούνται να απαντήσουν σε σύνθετα ερωτήματα, όπως: «Πώς μπορεί να επηρεάσει ο εκσυγχρονισμός των διαδικασιών την αλυσίδα εφοδιασμού μας;». Το ερώτημα ίσως μοιάζει εύκολο, αλλά κάθε απόφαση θα δημιουργήσει μια σειρά αναταράξεων σε όλους τους τομείς της παραγωγής, οι οποίες καλό είναι να έχουν προβλεφθεί. Επίσης, κρίνεται σκόπιμο να υπάρξει μελέτη, για το ενδεχόμενο που η αύξηση της παραγωγικότητας αυξήσει και τις απαιτήσεις για τα αποθέματα των προϊόντων, συρρικνώνοντας τη βάση του ανεφοδιασμού. Αδιαμφισβήτητα, οι προβλέψεις των επιδράσεων που θα επιφέρουν στον τομέα της συσκευασίας, και σε δεύτερο χρόνο οι επιπτώσεις στο εργατικό δυναμικό του οργανισμού, κρίνονται απολύτως αναγκαίες. Δυστυχώς, εδώ δεν υπάρχουν γρήγορες απαντήσεις. Η ισορροπία θα προκύψει από το σωστό συνδυασμό όλων των προτεινόμενων λύσεων.

Στην περίπτωση της Ολυμπιακής Ζυθοποιίας, ο κ. Λάμπρου σημειώνει ότι η χρήση της τεχνολογίας είναι δελεαστική και παρέχει ουσιαστικές λύσεις, ωστόσο η ενσωμάτωσή της απαιτεί ιδιαίτερη προετοιμασία. «Συνεχώς επενδύουμε στη βελτίωση του μηχανολογικού μας εξοπλισμού, παρακολουθώντας τις εξελίξεις σε νέα εργαλεία και αξιολογώντας τις διαθέσιμες νέες τεχνολογίες. Προς όφελος της παραγωγικότητας, δίνουμε ιδιαίτερη έμφαση στην πλήρη αξιοποίηση των διαχειριστικών και εποπτικών δυνατοτήτων, που παρέχουν τα μηχανογραφημένα συστήματα μας. Μια πλήρως αυτοματοποιημένη αποθήκη μπορεί να έχει αρκετά οφέλη σε εργασίες που απαιτούν πολυπλοκότητα και υψηλή παραγωγικότητα, χωρίς να συμβαίνουν λάθη. Από την άλλη πλευρά, υπάρχουν και περιπτώσεις, όπου η αυτοματοποίηση έχει δράσει δεσμευτικά ως προς την ευελιξία σε έντονες διαφοροποιήσεις της ζήτησης» λέει ο κ. Λάμπρου.

Σε αυτό το σημείο, είναι πολύ χρήσιμος για τις επιχειρήσεις ο οδικός χάρτης για την ψηφιακή μετάβαση της αλυσίδας εφοδιασμού, που παρουσιάζει το Παρατηρητήριο Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ με τη συνεργασία της Deloitte, μέσα από 8 κρίσιμες ερωτήσεις:

1. Όραμα: Ποιο είναι το όραμα για τη ψηφιακή μετάβαση του εφοδιαστικού δικτύου;
2. Προβλήματα και ευκαιρίες: Ποια είναι τα προβλήματα της αλυσίδας εφοδιασμού που θέλει να λύσει η επιχείρηση μέσω της ψηφιοποίησης; Τι ευκαιρίες βελτίωσης προκύπτουν;
3. Τεχνολογίες: Ποιες ευκαιρίες προκύπτουν από τις νέες ψηφιακές τεχνολογίες; Ποιες οι πιθανές επιπτώσεις στην επιχείρηση και στην εφοδιαστική της αλυσίδα;
4. Συνθήκες: Ποια είναι η ωριμότητα και ετοιμότητα των υφιστάμενων συστημάτων, εγκαταστάσεων και λειτουργιών της επιχείρησης για μετάβαση σε σύγχρονες τεχνολογίες; Ποια η απόσταση από την επιθυμητή ψηφιοποίηση και ποιοι παράγοντες προκαλούν την απόκλιση αυτή;
5. Λύσεις: Ποιες είναι οι κατάλληλες τεχνολογικές λύσεις που μπορούν να αντιμετωπίσουν τα προβλήματα που έχουν εντοπιστεί; Πως θα αλλάξουν οι διαδικασίες μετά την ψηφιοποίηση;
6. Κόστος / όφελος: Ποιες ωφέλειες μπορούν να επιτευχθούν; Ποιο το κόστος των επενδύσεων;
7. Μέτρηση απόδοσης: Πότε και πως αξιολογούνται τα αποτελέσματα και η απόδοση της επένδυσης;

Βαρύνουσας σημασίας είναι η άποψη του Σταμάτη Ανδριανόπουλου, Executive Consultant της PLANNING ΑΕ. «Το διεθνοποιημένο εμπόριο μειώνεται. Οι αγορές γίνονται περισσότερο localized.

Η Διεθνής Μεταφορά θα παρουσιάσει μεγάλη κρίση. Οι ευέλικτοι μεταφορείς θα δυναμώσουν πολύ. Ομοίως στην αποθήκη, στο εμπόριο, στο retail, στους 3PL. Επομένως, το μοντέλο των logistics θα αλλάξει δραματικά και ραγδαία. Μόνο με τη χρήση τεχνολογίας μπορεί να επιτευχθεί το χαμηλότερο κόστος με το υψηλότερο customer experience. Το τρίπτυχο της νέας εφοδιαστικής αλυσίδας ειναι Τεχνολογία – Ψηφιοποίηση – Οργάνωση» επισημαίνει ο κ. Ανδριανόπουλος.

Σε κάθε περίπτωση, για να δημιουργήσουν αυτές τις σύγχρονες, ευέλικτες αλυσίδες εφοδιασμού, οι οργανισμοί πρέπει να επενδύσουν στις λύσεις ψηφιακής τεχνολογίας, που τους επιτρέπουν να βελτιστοποιήσουν τις διαδικασίες και τις λειτουργίες τους σε ολόκληρο το δίκτυο της εφοδιαστικής αλυσίδας. Οι οργανισμοί παρά την πίεση να μειώσουν το κόστος ή / και να αποδείξουν τη βραχυπρόθεσμη απόδοση επένδυσης (ROI), πρέπει να υιοθετήσουν μια νοοτροπία, που αγκαλιάζει τις μακροπρόθεσμες διαρκείς τεχνολογικές αλλαγές, χρησιμοποιώντας τις κορυφαίες στρατηγικές τεχνολογίες στην εφοδιαστική αλυσίδα.

Το ψηφιακό μέλλον της εφοδιαστικής αλυσίδας
Τα βασικά ευρήματα στην πρόσφατη ειδική ανάλυση του ΣΕΒ είναι τα εξής.
• Η εφοδιαστική αλυσίδα στην πανδημία, διατήρησε υψηλή αποτελεσματικότητα σε κρίσιμους κλάδους (όπως φάρμακα, τρόφιμα, κοκ) αλλά βρέθηκε αντιμέτωπη με ελλείψεις σε υποδομές, τεχνολογίες και μέσα μεταφοράς που μείωσαν την απόδοση σε άλλα προϊόντα (ηλεκτρονικά, καταναλωτικά προϊόντα, κοκ.)
• Στην 4η βιομηχανική επανάσταση, η ψηφιοποίηση του δικτύου εφοδιασμού ξεκινά πρωτίστως από τις βιομηχανικές και εμπορικές επιχειρήσεις και δευτερευόντως από τις εταιρίες 3PL (third party logistics). Βελτιώνει την παραγωγικότητα, μειώνει το κόστος με ταχεία ανταπόκριση στις απαιτήσεις παραγωγής και παράδοσης.
• Στην Ελλάδα παρατηρείται υστέρηση στον ψηφιακό μετασχηματισμό με μόνο τις μισές επιχειρήσεις να επενδύουν στην «εσωτερική» εφοδιαστική αλυσίδα τους. Το νούμερο αυτό συμβαδίζει με ευρήματα του Παρατηρητηρίου Ψηφιακού Μετασχηματισμού του ΣΕΒ όπου 9 στις 10 επιχειρήσεις αναγνωρίζουν την προτεραιότητα του ψηφιακού μετασχηματισμού, αλλά μόνο το 48% διαθέτει σαφές σχέδιο υλοποίησης.
• Στα οφέλη της ψηφιακής εφοδιαστικής αλυσίδας περιλαμβάνονται η μείωση του χρόνου ανταπόκρισης, η καλύτερη διαχείριση αποθεμάτων, οι πολυκαναλικές παραδόσεις, η βέλτιστη αξιοποίηση στόλων οχημάτων, κ.α.
• Η ψηφιοποίηση της εφοδιαστικής ωφελεί και το Δημόσιο όπως φαίνεται από την ευρωπαϊκή εμπειρία. Με ψηφιοποιημένα παραστατικά διακίνησης περιορίζεται η φοροδιαφυγής και το λαθρεμπόριο. Ενδεικτικά, η ψηφιοποίηση των εμπορευματικών μετακινήσεων στην Ουγγαρία, μείωσε τις απώλειες ΦΠΑ από το 18% σε 13% και αύξησε τα συνολικά φορολογικά έσοδα κατά 1,7 δισ. ευρώ τον πρώτο χρόνο εφαρμογής.