Σε προηγούμενο άρθρο, στο τεύχος Σεπτεμβρίου του περιοδικού Manufacturing, ορίσαμε το Logistics 5.0 ως τη συνεργασία μεταξύ των μηχανών, των αλγορίθμων και των ανθρώπων σαν να ήταν συνάδελφοι, σαν να μη γνωρίζεις αν ο συνομιλητής σου είναι άνθρωπος ή αλγόριθμος. Ποια είναι, όμως, τα πραγματικά οφέλη που φέρνει στους κύριους άξονες της εφοδιαστικής αλυσίδας, δηλαδή αποθήκευση και μεταφορά; Οι δύο αυτοί άξονες θα αναλυθούν σε 4 επιμέρους ενότητες: Hardware & Software για την αποθήκευση, Primary transportation & Last mile delivery για τη μεταφορά.

Τα logistics πέμπτης γενιάς οδηγούν τις αποθήκες στην πλήρη αυτοματοποίηση. Σήμερα, πολλές αποθήκες υιοθετούν Goods to person συστήματα, δηλαδή τεχνολογίες που μεταφέρουν τα προϊόντα στο σημείο που βρίσκεται ο άνθρωπος αυτόματα. Οι τεχνολογίες αυτές αυτοματοποιούν τα περισσότερα κομμάτια της αποθήκης, με έμφαση στο picking (συλλογή της παραγγελίας). Για παράδειγμα, τεχνολογίες πυκνής αποθήκευσης όπως το Autostore, το OSR, τα mini cranes, τα rack mover robots κ.ά., ενδείκνυται για αύξηση παραγωγικότητας του picking (έως και 6 φορές), ακρίβεια και ταχύτητα.

Τα προϊόντα εξέρχονται από τον αυτοματισμό και ο picker τα τοποθετεί στο κιβώτιο αποστολής χωρίς να μετακινείται, απλά με το άπλωμα του χεριού του. Ακόμα όμως και αυτή η εργασία αντικαθίσταται πλέον με ρομποτικό βραχίονα, ή αλλιώς cobot, με το κόστος να ξεκινά από τα 80.000 ευρώ (απόσβεση μικρότερη των τριών ετών για δύο βάρδιες λειτουργίας). Πέρα από το picking, αυτοματοποιούνται και δραστηριότητες όπως το packing, η παλετοποίηση και το ξεφόρτωμα. Για παράδειγμα, Autonomous Mobile Robots (AMRs) ξεφορτώνουν container γεμάτα με χύδην χαρτοκιβώτια κάνοντας χρήση computer vision. Η διαδικασία αυτή παραδοσιακά διαρκεί 2-3 ώρες απασχολώντας 3 εργαζομένους ταυτόχρονα, ενώ πλέον ο χρόνος μειώνεται στα 30-45 λεπτά. Το computer vision επιτρέπει στο AMR να εισέρχεται στο container και να επιλέγει τα χαρτοκιβώτια από οποιοδήποτε σημείο εντός του container, χωρίς την απαίτηση συγκεκριμένης τοποθέτησης κατά τη φόρτωση.

Ο ρόλος του AI
Για να μπορεί να συνυπάρξει ένας αυτοματισμός με τον άνθρωπο, απαιτείται και η υποστήριξη από το κατάλληλο software. Το σύστημα διαχείρισης αποθήκης (WMS) σε συνδυασμό με την τεχνητή νοημοσύνη (AI) μπορεί να προσφέρει ταχύτητα εκτέλεσης των διαδικασιών και άμεση εκτέλεση παραγγελιών. Η χρήση AI για παράδειγμα μπορεί να βοηθήσει ένα WMS στην πρόταση καλύτερου slotting (καθορισμός βέλτιστης θέσης προϊόντων στο ράφι), λαμβάνοντας υπόψιν κριτήρια όπως η συχνότητα ζήτησης, τα ογκομετρικά του προϊόντος, η απόσταση από την περιοχή παραλαβής και ο χρόνος παραμονής του στο ράφι και όλα αυτά σε στιγμιαίο χρόνο απόφασης κατά το σκανάρισμα του κωδικού στη παραλαβή. Με τον τρόπο αυτό μειώνεται ο χρόνος picking και επιτυγχάνεται το βέλτιστο utilization του αποθηκευτικού χώρου. Με την αέναη εκμάθηση του AI, δημιουργούνται πολλαπλά οφέλη για την αποθήκη που μεταφράζεται σε ταχύτητα, αυτοματοποίηση των διαδικασιών, ακρίβεια και οργάνωση.

Στο κομμάτι της μεταφοράς (primary transportation), το logistics 5.0 έρχεται να δώσει ταχύτητα στην παράδοση, αύξηση αποδοτικότητας και μείωση κόστους. Τελευταία, μεγάλο ενδιαφέρον παρατηρείται για τα αυτόνομα φορτηγά ή αλλιώς self-driving trucks, τα οποία δίνουν λύση στο μεγαλύτερο κομμάτι της κύριας μεταφοράς. Τα οχήματα αυτά είναι εξοπλισμένα με προηγμένους αισθητήρες, κάμερες και αλγορίθμους τεχνητής νοημοσύνης που επιτρέπουν την οδήγηση χωρίς την ανθρώπινη παρέμβαση. Τα self-driving trucks λύνουν το μέγιστο πρόβλημα που επικρατεί σήμερα στη πλειοψηφία των ευρωπαϊκών χωρών και της Αμερικής: την έλλειψη οδηγών σε όλο τον κλάδο. Λόγω της ενσωματωμένης τεχνολογίας τους, τα οχήματα αυτά μπορούν να κινούνται ακόμη και σε επαρχιακούς δρόμους, όχι μόνο σε αυτοκινητόδρομους, κάνοντας ότι θα έκανε και ένας άνθρωπος: προσπέραση οχήματος και επιστροφή στην λωρίδα του, παραχώρηση προτεραιότητας σε πεζό ή άλλο όχημα κ.ο.κ. Το πιλοτικό που εφάρμοσε η εταιρεία TuSimple τον 12/2021 είναι εντυπωσιακό και υποδεικνύει αυτό που έρχεται.

Last mile delivery με drones
Πέρα από την κύρια μεταφορά, η τεχνητή νοημοσύνη δίνει λύση και στο πιο κοστοβόρο κομμάτι της μεταφοράς, αυτό της διανομής στον τελικό καταναλωτή ή αλλιώς last mile delivery για παράδειγμα με τη χρήση drones. Το delivery με drones στοχεύει στην αντιμετώπιση της κυκλοφοριακής συμφόρησης, των χρονικών καθυστερήσεων και των υψηλών κοστών. Τα τελευταία χρόνια αρκετές εταιρείες, κυρίως στην Αμερική, έχουν προχωρήσει σε last mile delivery με drones. Για παράδειγμα, τον Οκτώβριο του 2019 η UPS αποτέλεσε την πρώτη εταιρεία που δόθηκε άδεια για απεριόριστο δίκτυο παράδοσης με drone στις ΗΠΑ, ενώ μέχρι τον Ιανουάριο του 2022 πραγματοποίησε πάνω από 2.000 ημερήσιες παραδόσεις. Από τον Ιούλιο του 2022 η Unilever, σε συνεργασία με την Flytrex, πραγματοποιεί παράδοση παγωτού σε λιγότερο από 3 λεπτά, ενώ η Amazon στις αρχές της προηγούμενης χρονιάς πραγματοποίησε τις 10 πρώτες παραδόσεις της με drone στην πόλη Lockeford στην California. Καθώς η τεχνολογία εξελίσσεται η παράδοση με drones έχει τη δυνατότητα να φέρει επανάσταση στον τρόπο μεταφοράς και παράδοσης των προϊόντων στο τελευταίο μίλι. Παράλληλα στο παραδοσιακό last mile delivery (με van και φορτηγά), η AI λαμβάνει τεράστιες ποσότητες δεδομένων από διάφορες πηγές όπως GPS, αισθητήρες κίνησης, ιστορικά δεδομένα κυκλοφοριακής συμφόρησης, καιρικές συνθήκες κ.ά., δημιουργώντας την βέλτιστη διαδρομή σε πραγματικό χρόνο.

Τα logistics πέμπτης γενιάς αποτελούν πλέον πραγματικότητα και είναι εδώ να μας αποδείξουν ότι η συνύπαρξη ανθρώπου-ρομπότ-αλγορίθμου μπορεί να προσφέρει ακρίβεια, αξιοπιστία και ευελιξία σε όλες τις λειτουργίες της εφοδιαστικής αλυσίδας. Μάλιστα, ήδη λύσεις που εφαρμόζονται αποδεικνύουν απόσβεση επενδύσεων μικρότερη των τριών ετών. Πάντως, είτε το παρόν άρθρο γράφτηκε από άνθρωπο είτε από ρομπότ, βρισκόμαστε πλέον στην εποχή της απόλυτης συνεργασίας μεταξύ αυτών.