Τοποθετούμενος στο πιο επίκαιρο θέμα της ενεργειακής επικαιρότητας, ο κ. Χατζηδάκης υπεραμύνεται του σχεδίου, τονίζοντας ότι το βασικό μέλημα είναι να μην υπάρξει κενό την περίοδο έως το 2022, που είναι και οι πιο κρίσιμες χρονιές για τη μετάβαση. Γι αυτό δίνεται άμεση προτεραιότητα στο πρόγραμμα αποκαταστάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ. Δηλώνει αισιόδοξος σχετικά με το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις λιγνιτικές περιοχές, αλλά και για το τελικό πλέγμα κινήτρων που θα λειτουργήσει όπως λέει, καταλυτικά. Επίσης, αισιοδοξεί για το «πράσινο» μέλλον της ΔΕΗ, αλλά και των ΕΛΠΕ και εκτιμά ότι η οικονομία θα βρει και πάλι τη δυναμική της, πιθανόν γρηγορότερα από τους αρχικούς υπολογισμούς.
Στις αρχές του μήνα παρουσιάσατε τους βασικούς άξονες του masterplan για την απολιγνιτοποίηση, που θα βρίσκεται σε δημόσια διαβούλευση έως το τέλος Οκτωβρίου. Ποιο είναι μήνυμά σας;
Το masterplan για τη Δίκαιη Αναπτυξιακή Μετάβαση των λιγνιτικών περιοχών αποτελεί ουσιαστικά την απάντηση στην αβεβαιότητα, που αισθάνονται οι κάτοικοί τους. Φυσικά και δεν θα αφήσουμε στην τύχη τους τη Δυτική Μακεδονία και Μεγαλόπολη. Το αντίθετο! Θέλουμε να κάνουν μια νέα αρχή, να χτίσουμε ένα παραγωγικό μοντέλο που δεν θα εξαρτάται μόνο από την ενέργεια, αλλά και από τη βιομηχανία, βιοτεχνία, εναλλακτικό τουρισμό και βιολογική γεωργία, ακόμα και αφού περάσουμε στις Ανανεώσιμες Πηγές. Είναι πολλές οι δραστηριότητες, που μπορούν να αναπτυχθούν και έχουμε δυο βασικά εργαλεία για την προώθησή τους. Το ένα είναι η χρηματοδότηση ύψους 5,05 δισ. ευρώ από κοινοτικούς και εθνικούς πόρους, που θα διοχετευθεί στις λιγνιτικές περιοχές. Το άλλο είναι το πλαίσιο των φορολογικών κινήτρων, που θα οριστικοποιηθούν από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή, μετά την υποβολή του σχετικού αιτήματος από την κυβέρνηση τους επόμενους μήνες, και τα οποία θα προσελκύσουν μεγάλες και σημαντικές επενδύσεις.
Ποιες είναι οι επενδύσεις που έρχονται;
Παρουσιάσαμε ήδη 16 από τις επενδυσεις, που είναι πιο ώριμες και δείχνουν το δρόμο που θέλουμε να ακολουθήσουμε. Έχουμε ήδη γίνει αποδέκτες 70 επενδυτικών προτάσεων και θα υπάρξουν και άλλες. Και φυσικά, δεν ξεκινάμε από μηδενική βάση! Η δράση μας για τις λιγνιτικές περιοχές έχει ήδη ξεκινήσει. Αποδίδεται ο λιγνιτικός πόρος, ύψους 136 εκατ. ευρώ. Το Πράσινο Ταμείο έχει ήδη προκηρύξει τα πρώτα προγράμματα για την απολιγνιτοποίηση. Επίσης, έχει ήδη ξεκινήσει από τους ομίλους ΕΛΠΕ και ΔΕΗ η κατασκευή μεγάλων φωτοβολταϊκών σταθμών σε Δυτική Μακεδονία. Και συνεχίζουμε… Το μήνυμά μου είναι ότι το μέλλον της Δυτικής Μακεδονίας και της Μεγαλόπολης είναι πράσινο, βιώσιμο και ευρωπαϊκό.
Τι ύψους φορολογικές ενισχύσεις θα ζητήσετε από την ΕΕ στο αίτημα που θα υποβάλλετε; Αισιοδοξείτε για την έγκρισή τους;
Ο επικεφαλής της Συντονιστικής Επιτροπής για το masterplan, ο κ. Μουσουρούλης βρίσκεται σε ανοιχτή γραμμή επικοινωνίας με τις υπηρεσίες των Υπουργείων Οικονομικών και Ανάπτυξης. Επισήμως η πρόταση θα υποβληθεί στην Κομισιόν, μαζί με την υποβολή του τελικού masterplan στο τέλος του έτους. Γίνονται όμως, ήδη ανεπίσημες επαφές με την Κομισιόν για να μη χαθεί πολύτιμος χρόνος. Δεν σας κρύβω ότι δεν είναι εύκολο θέμα. Υπάρχουν περιορισμοί, που πρέπει να υπερβούμε διότι η ένταση των ενισχύσεων που επιτρέπεται είναι αρκετά χαμηλή. Στη Δυτική Μακεδονία, για τις μεγάλες επιχειρήσεις έχουμε 25% κρατική ενίσχυση, για τις μεσαίες 35%, για τις μικρές 45%, ποσοστά κατά τι μικρότερα από αυτά που επιτρέπονται στην Πελοπόννησο. Η δική μας πρόταση είναι 60% για τις μεγάλες επιχειρήσεις, 70% για τις μεσαίες και 80% για τις μικρές, για τις περιφερειακές ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και το Δήμο Μεγαλόπολης. Βεβαίως όλα αυτά τελούν υπό την έγκριση της ΕΕ.
Ποιο είναι το ρεαλιστικό πλαίσιο κινήτρων για να προσελκυστούν σοβαρές επενδύσεις;
Πέρα από τα κίνητρα που αποτελούν το αντικείμενο της προκοινοποίησης στις Βρυξέλλες, προφανώς μιλάμε και για φοροαπαλλαγές και εισφοροαπαλλαγές από το Υπουργείο Οικο
Τοποθετούμενος στο πιο επίκαιρο θέμα της ενεργειακής επικαιρότητας, ο κ. Χατζηδάκης υπεραμύνεται του σχεδίου, τονίζοντας ότι το βασικό μέλημα είναι να μην υπάρξει κενό την περίοδο έως το 2022, που είναι και οι πιο κρίσιμες χρονιές για τη μετάβαση. Γι αυτό δίνεται άμεση προτεραιότητα στο πρόγραμμα αποκαταστάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ. Δηλώνει αισιόδοξος σχετικά με το επενδυτικό ενδιαφέρον για τις λιγνιτικές περιοχές, αλλά και για το τελικό πλέγμα κινήτρων που θα λειτουργήσει όπως λέει, καταλυτικά. Επίσης, αισιοδοξεί για το «πράσινο» μέλλον της ΔΕΗ, αλλά και των ΕΛΠΕ και εκτιμά ότι η οικονομία θα βρει και πάλι τη δυναμική της, πιθανόν γρηγορότερα από τους αρχικούς υπολογισμούς.
Ποια εκτιμάτε ότι θα είναι η υποδοχή του σχεδίου από τους άμεσα ενδιαφερόμενους, σε συνέχεια των αντιδράσεων που υπήρξαν; Τα ασφυκτικά όρια μέσα στα οποία πρέπει να κλείσουν οι λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ, δεν «απειλούν» την επιτυχία του;
Αντιδράσεις υπάρχουν σε κάθε αλλαγή! Κι εδώ μιλάμε για μια ριζική αλλαγή ενός παραγωγικού μοντέλου, που χρονολογείται από τη δεκαετία του 1950. Το masterplan δεν σχεδιάστηκε σε κάποια γραφεία στην Αθήνα, ερήμην των άμεσα ενδιαφερομένων. Κατά την εκπόνησή του, αξιοποιήσαμε τις προτάσεις των τοπικών κοινωνιών. Αφουγκραστήκαμε τους προβληματισμούς των πολιτών. Θα λάβουμε υπόψη τα σχόλια και τις προτάσεις που θα προκύψουν από τη δημόσια διαβούλευση πριν το οριστικοποιήσουμε. Πιστεύουμε ότι θα κατορθώσουμε να πείσουμε και τους πιο σκεπτικιστές ότι το σχέδιό μας είναι ρεαλιστικό και θα οδηγήσει στη δημιουργία περισσότερων θέσεων εργασίας από αυτές που θα χαθούν, λόγω της απολιγνιτοποίησης. Προφανώς έχουμε λάβει υπόψη μας στο masterplan ότι όλες οι εν λειτουργία λιγνιτικές μονάδες της ΔΕΗ θα κλείσουν έως το 2023.
Έχετε δώσει ήδη προτεραιότητα στην αποκατάσταση των ορυχείων…
Ήδη τα φουγάρα στο Αμύνταιο έκλεισαν. Του χρόνου σειρά παίρνουν οι μονάδες της Καρδιάς και η Μεγαλόπολη 3. Έχουμε ήδη δρομολογήσει βιώσιμη λύση για ένα από τα πιο φλέγοντα ζητήματα, αυτό της θέρμανσης των λιγνιτικών πόλεων. Βασικό μας μέλημα είναι να μην υπάρξει κενό την περίοδο έως το 2022, που είναι και οι πιο κρίσιμες χρονιές για τη μετάβαση. Γι αυτό δίνουμε προτεραιότητα στο πρόγραμμα των αποκαταστάσεων των ορυχείων της ΔΕΗ, ώστε όπως σχηματικά λέω, αυτοί που σήμερα σκάβουν, αύριο να εργάζονται για την αποκατάσταση των γαιών, ώστε να μπορούν να αποδοθούν σε άλλες χρήσεις. Έχουμε μάλιστα ζητήσει και 300 εκατ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ ειδικά για αυτό το λόγο.
Με αφορμή τηv επιτάχυνση της κατασκευής Φ/Β πάρκων και την έγκριση των περιβαλλοντικών όρων για Σταθμό παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας από καύση βιομάζας της ΔΕΗ Ανανεώσιμες στο Λιγνιτικό Κέντρο ΔΜ, αισιοδοξείτε για την «πράσινη» προοπτική της ΔΕΗ;
Το γεγονός ότι η ΔΕΗ κατέγραψε το α’ εξάμηνο του 2020 κέρδη προ φόρων 55 εκατ. ευρώ από ζημίες 318 εκατ. ευρώ ένα χρόνο πριν, είναι μια απτή απόδειξη της προόδου της εταιρείας και της συντονισμένης προσπάθειας, που καταβάλαμε τους τελευταίους 12 μήνες. Η στροφή της ΔΕΗ στις ΑΠΕ είναι ένας από τους βασικούς πυλώνες όχι μόνο του business plan της επιχείρησης, αλλά και του εθνικού σχεδίου για την αύξηση του μεριδίου των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα. Όπως δήλωσε πρόσφατα η διοίκηση της επιχείρησης, στόχος είναι το μερίδιο της ΔΕΗ από μόλις 2,5% στο τέλος του 2019 να φτάσει τουλάχιστον το 10% το 2024, με επιπλέον εγκατεστημένη ισχύ άνω του 1 GW. Όπως γνωρίζετε, η ΔΕΗ έχει συνάψει συμφωνίες συνεργασίες με μεγάλες εταιρείες του εξωτερικού, όπως την γερμανική RWE, την πορτογαλική EDP, την Maasdar από τα Ηνωμένα Αραβικά Εμιράτα για την ανάπτυξη έργων ΑΠΕ. Η Επιχείρηση θα πρωταγωνιστήσει στο σχεδιασμό για ανάπτυξη φωτοβολταϊκών σταθμών συνολικής ισχύος 2 GW στη Δυτική Μακεδονία και 1 GW στη Μεγαλόπολη, που θα αναπτυχθούν σε μεγάλο βαθμό στα λιγνιτωρυχεία. Η ΔΕΗ Ανανεώσιμες προχωρεί στο πρώτο στάδιο της κατασκευής τριών φωτοβολταϊκών σταθμών στο Λιγνιτικό Κέντρο της ΔΜ στην Κοζάνη, ενώ υπάρχουν και έργα στη φάση σχεδιασμού ή αδειοδότησης σε Πτολεμαϊδα, Αμύνταιο, καθώς και στο Αλιβέρι. Να σημειώσω επίσης ότι η ΔΕΗ, σε συνεργασία με ελληνική ιδιωτική εταιρεία ετοιμάζεται να προχωρήσει πιο δυναμικά και στον τομέα της γεωθερμίας. Είμαι λοιπόν, αισιόδοξος για την «πράσινη» προοπτική όχι μόνο της ΔΕΗ, αλλά και άλλων εταιρειών όπως τα ΕΛΠΕ, τα οποία εξαγόρασαν από τη γερμανική Juwi και αναπτύσσουν το μεγαλύτερο Φ/Β πάρκο στην Ελλάδα, στην περιοχή της Κοζάνης, συμβάλλοντας στον ενεργειακό μετασχηματισμό της χώρας.
Ανησυχείτε για τη μεγάλη ύφεση που διαφάνηκε πλέον ξεκάθαρα λόγω πανδημίας; Πώς συμμετέχει το ΥΠΕΝ στην αντιμετώπισή της; Επίσης, μέχρι τη διοχέτευση των ευρωπαϊκών πόρων στην πραγματική οικονομία, η χώρα μας θα μπορέσει να μοχλεύσει ιδιωτικά κεφάλαια και επενδύσεις εμπροσθοβαρώς;
Φαινόταν εξαρχής, ότι η μεγάλη ύφεση για το 2020 θα είναι αναπόφευκτη. Για την Ελλάδα συγκεκριμένα, αυτό δεν είναι μόνο αποτέλεσμα του κλεισίματος της οικονομίας κατά την έξαρση της πανδημίας, αλλά και λόγω της μεγάλης εξάρτησης που έχουμε από τον τουρισμό και τις μεταφορές. Δύο τομείς, οι οποίοι πλήττονται δυσανάλογα από την πανδημία. Ωστόσο, θέσαμε ήδη σε εφαρμογή το σχέδιο για τη γρήγορη υπέρβαση της οικονομικής κρίσης, στο οποίο συμμετέχει ενεργά και το Υπουργείο μας. Σας δίνω συγκεκριμένα παραδείγματα: Ψηφίσαμε τον περιβαλλοντικό νόμο που απλουστεύει τις αδειοδοτήσεις σύμφωνα με τα ευρωπαϊκά πρότυπα, ενώ ενισχύει την προστασία του περιβάλλοντος. Ψηφίσαμε επίσης, το γνωστό νόμο που προβλέπει κίνητρα για την αγορά ηλεκτρικών ΙΧ, δικύκλων και ποδηλάτων και την παραγωγή φορτιστών και μπαταριών στην Ελλάδα, ο οποίος ήδη έχει μεγάλη απήχηση. Σχετικά με το νέο χωροταξικό-πολεοδομικό νομοσχέδιο, το οποίο θα επιταχύνει την ανάπτυξη στον κατασκευαστικό τομέα, στα ακίνητα, στον τουρισμό και ευρύτερα, πάντα με φροντίδα για την ποιότητας ζωής μας, ολοκληρώθηκε στις 4 Σεπτεμβρίου η ψηφιακή διαβούλευση και αναμένονται και οι παρατηρήσεις των φορέων προκειμένου να ολοκληρωθεί όλος ο κύκλος και το τελικό κείμενο να κατατεθεί προς ψήφιση στη Βουλή. Ακόμα και οι παρεμβάσεις μας στον τομέα των απορριμμάτων, π.χ. σύγχρονες Μονάδες Επεξεργασίας Αποβλήτων, προώθηση της ανακύκλωσης κ.λπ., ενισχύουν τελικά την πράσινη επιχειρηματικότητα. Πιστεύω λοιπόν, ότι η οικονομία μπορεί να βρει και πάλι τη δυναμική της, γρηγορότερα από τους αρχικούς υπολογισμούς. Αρκεί να υπάρχει σχέδιο, αποφασιστικότητα και αποτελεσματικότητα.
Έχετε χαρακτηρίσει το European Green Deal ως ένα δεύτερο ΕΣΠΑ για την Ελλάδα. Αυτό όμως, προϋποθέτει μεγάλο αριθμό «πράσινων» επενδύσεων, απορροφήσεις πόρων και αποδοχή από την κοινωνία; Είμαστε έτοιμοι να διαχειριστούμε από καλύτερη θέση την μεγάλη αυτή πρόκληση;
Το Εθνικό Σχέδιο για την Ενέργεια και το Κλίμα, που καταρτίσαμε πριν χτυπήσει η πανδημία του κορωνοϊού είναι απόλυτα ευθυγραμμισμένο με το European Green Deal, το οποίο έχει αναδειχθεί ως κεντρικό εργαλείο οικονομικής επανεκκίνησης σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Επομένως, σημαντικό μέρος των «πράσινων» επενδύσεων, που απαιτούνται για την υλοποίηση του ΕΣΕΚ –μιλάμε για επενδύσεις 44 δισ. ευρώ έως το 2030- θα μπορούν να χρηματοδοτηθούν από το Ταμείο Ανάκαμψης της ΕΕ και τους χρηματοδοτικούς μηχανικούς που το συνοδεύουν. Όλα αυτά τα εργαλεία είναι σχεδιασμένα κατά τρόπο που να εξυπηρετούν τον κεντρικό ευρωπαϊκό στόχο της μετάβασης σε μια οικονομία χαμηλών ρύπων και τους επιμέρους άξονες προς την κατεύθυνση αυτή, δηλαδή την απεξάρτηση από τον άνθρακα, τη μεγάλη διείσδυση των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα και την ενεργειακή εξοικονόμηση. Έχουμε υποβάλλει συγκεκριμένες προτάσεις για χρηματοδότηση από το Ταμείο Ανάκαμψης –μεταξύ άλλων– δράσεων περαιτέρω προώθησης της ηλεκτροκίνησης, προγραμμάτων εξοικονόμησης ενέργειας. Το νέο ΕΞΟΙΚΟΝΟΜΩ–ΑΥΤΟΝΟΜΩ που θα ξεκινήσει το Νοέμβριο άλλωστε, είναι προπομπός των προγραμμάτων-μαμούθ που θα ακολουθήσουν, με προϋπολογισμό τουλάχιστον 1 δισ. ευρώ κάθε χρόνο, του Εθνικού Σχεδίου Αναδασώσεων, των σχεδίων αναβάθμισης των προστατευόμενων περιοχών. Προετοιμαζόμαστε εντατικά, ώστε να κερδίσουμε το στοίχημα της υποβολής ώριμων σχεδίων και της απορρόφησης των πόρων το ταχύτερο δυνατό, καθώς δεν υπάρχει ούτε λεπτό για χάσιμο.
Σχετικά με τα θετικά μέχρι σήμερα αποτελέσματα της δράσης «Κινούμαι Ηλεκτρικά»: Θα συνεχιστεί το ενδιαφέρον παρά την ύφεση και τις όποιες αβεβαιότητες;
«Η ηλεκτροκίνηση δεν είναι μόδα, αλλά ανάγκη. Κι αυτήν ακριβώς απηχεί το δυναμικό ξεκίνημα του προγράμματος «Κινούμαι Ηλεκτρικά», αλλά και το ενδιαφέρον που συνεχίζεται. Αρα οι προβλέψεις μας δεν μπορεί παρά να είναι θετικές. Σε ό,τι αφορά την εντυπωσιακή στροφή στα ποδήλατα, όπου και δίνουμε ισχυρότερες επιδοτήσεις, ήταν αναμενόμενη γιατί έχουν αλλάξει και τα πρότυπα της κοινωνίας, ιδίως της νέας γενιάς, που είναι ιδιαίτερα ευαισθητοποιημένη σε αυτά τα θέματα. Αυτό είναι μια απάντηση σε όσους έλεγαν ότι είναι ένα πρόγραμμα για τις ελίτ. Δεν ισχύει κάτι τέτοιο. Είναι για το λαό και πιο πολύ για τη νεολαία».
Φωτό: PHOTOPRESS Θ. & Α. ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΙ / ΘΕΟΔΩΡΟΣ ΑΝΑΓΝΩΣΤΟΠΟΥΛΟΣ