Η θωράκιση της ελληνικής βιομηχανίας αποτελεί μια κρίσιμη επένδυση για το μέλλον της χώρας. Η διαμόρφωση ενός σταθερού φορολογικού πλαισίου, η μείωση του κόστους ενέργειας και η επίσπευση της δικαιοσύνης είναι μερικά από τα βασικά αιτήματα των επιχειρήσεων, τα οποία αν ικανοποιηθούν μπορούν να θέσουν τα θεμέλια για την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της χώρας σε διεθνές επίπεδο.

Μετρημένα κουκιά» θα μπορούσαν να χαρακτηριστούν τα αιτήματα του εγχώριου μεταποιητικού επιχειρείν προς την πολιτεία για την επίτευξη της πράσινης και ψηφιακής μετάβασης της ελληνικής βιομηχανίας. Μελέτες, στελέχη επιχειρήσεων και θεσμικοί φορείς συμφωνούν ως προς τα βήματα εμπρός που πρέπει να γίνουν ώστε η Ελλάδα να περάσει σε ένα νέο αποτελεσματικό παραγωγικό μοντέλο που συμβαδίζει με τις ανάγκες των διεθνών αγορών.
Κάνοντας μια σούμα των αιτημάτων αυτών, όπως αυτή καταγράφεται και στην ετήσια έρευνα γνώμης των επιχειρήσεων των ΣΕΒ «Ο Σφυγμός του Επιχειρείν», στις απαραίτητες βελτιώσεις που απαιτούνται για τις επιχειρήσεις το 64% θέτει ως απαραίτητη προϋπόθεση το σταθερό φορολογικό πλαίσιο, το 54% ανταγωνιστικό κόστος ενέργειας και το 44% την ταχύτερη απονομή δικαιοσύνης. Παράλληλα, το 42% ζητά τον περιορισμό της πολυνομίας, και το 40% θεωρεί κρίσιμο στοιχείο τα κατάλληλα χρηματοδοτικά εργαλεία και επενδυτικά κίνητρα.

Κίνητρα «made in USA»
Όσον αφορά το τελευταίο σκέλος, οι μεγάλες οικονομίες όπως αυτές των ΗΠΑ έχουν να δώσουν πλήθος παραδειγμάτων για το «πώς το κάνουν οι καλύτεροι», με πιο πρόσφατο αυτό της επενδυτικής προσέλκυσης δύο μεγάλων ελληνικών εταιρειών. Η βιομηχανία παραγωγής τσιμέντου ΤΙΤΑΝ και η Cenergy Holdings, με τον κλάδο καλωδίων της Hellenic Cables κατάφεραν να λάβουν ενίσχυση των επενδυτικών τους σχεδίων από την κυβέρνηση των ΗΠΑ πριν λίγο καιρό, ποσού 61,7 εκατ. δολαρίων και 58 εκατ. δολαρίων αντίστοιχα.
Αυτό που αξίζει να κρατήσει κανείς, είναι ότι και οι δύο επενδύσεις εμπίπτουν στον νόμο «ομπρέλα» των ΗΠΑ που στοχεύει στο να συγκρατήσει αλλά και να προσελκύσει νέες βιομηχανικές επενδύσεις. Οι δύο επενδύσεις εμπίπτουν σε μια κατηγορία σημαντικών κινήτρων που προωθεί το αμερικανικό υπουργείο Ενέργειας, το οποίο μόνο φειδωλό δεν μπορεί να χαρακτηριστεί ως προς το καθεστώς ενισχύσεων και φοροαπαλλαγών που εφαρμόζει τα τελευταία χρόνια.

Μάλιστα, συμβαδίζοντας με τις επιταγές της πράσινης μετάβασης, η επένδυση της ΤΙΤΑΝ, αποτελεί μέρος του, ύψους 6,3 δισ. δολαρίων, προγράμματος βιομηχανικής απανθρακοποίησης της χώρας, το οποίο διαχειρίζεται το Γραφείο Καθαρής Ενέργειας (OCED) του υπουργείου και επικεντρώνεται στη μείωση του αποτυπώματος άνθρακα.
Φυσικά, θα ήταν ουτοπικό να πιστέψει κανείς ότι η Ελλάδα μπορεί να γίνει Αμερική. Ωστόσο, ένα σημαντικό δίδαγμα από τις πρόσφατες αυτές επενδυτικές εξελίξεις είναι το γεγονός πως για να έχουμε πράσινη μετάβαση χρειάζονται και τα απαραίτητα κίνητρα και το κατάλληλο επενδυτικό περιβάλλον.
Με αυτό φαίνεται να συμφωνούν και οι εξαγγελίες του Υπουργού Ανάπτυξης, Τάκη Θεοδωρικάκου για ένα σύγχρονο παραγωγικό μοντέλο στο επίκεντρο του οποίου θα βρίσκεται η ανασυγκρότηση της ελληνικής βιομηχανίας. Όπως έχει επανειλημμένως τονίσει το ζήτημα της ψηφιακής και πράσινης μετάβαση βρίσκεται ψηλά στην ατζέντα του υπουργείου. Αυτό που θα πρέπει να γίνει, ωστόσο, σαφές είναι πως αυτή η μετάβαση δεν νοείται χωρίς πρώτα να λυθούν καίρια προβλήματα που βρίσκει συνεχώς μπροστά της η ελληνική βιομηχανία.

Άνθρωποι, υποδομές και ενέργεια
Η έρευνα του ΣΕΒ, καταγράφει πως η οικονομία και οι επιχειρήσεις βρίσκονται σε τροχιά βελτίωσης. Συγκεκριμένα, το 28% των επιχειρήσεων θεωρούν ότι η οικονομική κατάσταση της χώρας είναι καλή και το 53% των επιχειρήσεων κρίνει πως η οικονομική τους κατάσταση σήμερα είναι καλή.
Αυτή την αισιοδοξία συμμερίζεται και ο Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας, Πάνος Λώλος, ο οποίος εκτιμά πως παρά τις σοβαρές αναταράξεις των τελευταίων ετών λόγω των αυξημένων ενεργειακών δαπανών, των προμηθειών, της μη ομαλής εφοδιαστικής αλυσίδας και του συνολικού κόστους παραγωγής, η ελληνική βιομηχανία έχει καταφέρει να διατηρήσει μια ανοδική πορεία.

Ωστόσο, όπως σημειώνει, οι προκλήσεις που έχουν να αντιμετωπίσουν οι βιομηχανικές επιχειρήσεις είναι ακόμα μεγαλύτερες. «Μια από τις σημαντικότερες προκλήσεις είναι η έλλειψη υποδομών. Έχουμε ανάγκη από σύγχρονες, λειτουργικές και αξιόπιστες υποδομές, δηλαδή εμπέδωση των ευρυζωνικών δικτύων, επάρκεια στα δίκτυα μεταφοράς ενέργειας, οργανωμένους υποδοχείς υγρών και στερεών βιομηχανικών αποβλήτων κ.ο.κ.» υπογραμμίζει.
Συμφωνώντας με τις απόψεις των συμμετεχόντων στην έρευνα του ΣΕΒ, η οποία ανέδειξε το ζήτημα του κόστους ενέργειας ως τη μεγάλη πρόκληση της βιώσιμης ανάπτυξης ζητώντας παρέμβαση από πλευρά της Πολιτείας, ο κ. Λώλος επισημαίνει πως η ενεργειακή αυτάρκεια μέσω της πράσινης μετάβασης αλλά και η ανταγωνιστικότητα στην χονδρεμπορική αγορά ηλεκτρικής ενέργειας είναι απαραίτητες για την υποστήριξη της βιομηχανικής ανάπτυξης.
«Στρατηγικός στόχος της ελληνικής Πολιτείας πρέπει να είναι η αύξηση της ενεργειακής ανεξαρτησίας της χώρας μέσω μιας ομαλούς και τελικά βιώσιμης ενεργειακής μετάβασης σε ανταγωνιστικές και καθαρές ενεργειακές λύσεις» σημειώνει χαρακτηριστικά.

Άλλο ένα σημαντικό στοίχημα των βιομηχανικών επιχειρήσεων, σύμφωνα με τον Πρόεδρο του Συνδέσμου Βιομηχανιών Στερεάς Ελλάδας είναι η δυνατότητα τους να μπορούν να χρηματοδοτηθούν από τα διάφορα ευρωπαϊκά και εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία (βλ. RRF, Αναπτυξιακός Νόμος, υπό διαμόρφωση Modernization & Innovation Fund), με ικανούς πόρους και χωρίς στρεβλώσεις λόγω περιορισμών σε σχέση με το μέγεθος των επιχειρήσεων.

Ωστόσο, όπως τονίζει ο ίδιος, η μεγαλύτερη πρόκληση για τις βιομηχανίες είναι η αριθμητική έλλειψη ανθρώπινου δυναμικού, η οποία σε συνδυασμό με την έλλειψη δεξιοτήτων, περιορίζει την παραγωγική ικανότητα και την αποτελεσματικότητα των επιχειρήσεων. Η προσέλκυση και η διακράτηση ανθρώπινου δυναμικού καθώς και η διαμόρφωση ενός περιβάλλοντος εργασίας που ανταποκρίνεται στις προσδοκίες των εργαζόμενων αποτελεί κορυφαία προτεραιότητα για την ελληνική βιομηχανία.

Παράλληλα είναι επιτακτικό να συνδεθεί επιτέλους η τριτοβάθμια εκπαίδευση με τις απαιτήσεις της αγοράς εργασίας ώστε να αποκτήσει η χώρα το εξειδικευμένο ανθρώπινο δυναμικό που είναι απαραίτητο για τον μετασχηματισμό και την αναζωογόνηση της οικονομίας.
«Η περίοδος που διανύουμε είναι εξαιρετικά κρίσιμη για την ελληνική βιομηχανία καθώς φαίνεται πως άλλες χώρες της Ευρωπαϊκής Ένωσης βρίσκουν τρόπους να στηρίζουν την εγχώρια βιομηχανία τους καταστρατηγώντας τους ευρωπαϊκούς κανόνες για τις κρατικές ενισχύσεις και ειδικότερα επειδή η πρόκληση του ψηφιακού μετασχηματισμού δεν είναι μόνο αναγκαιότητα αλλά μπορεί να προσδώσει και συγκριτικό πλεονέκτημα στην εγχώρια βιομηχανία» καταλήγει.

Οι συνέργειες «κλειδί» για την πράσινη μετάβαση
Η ελληνική βιομηχανία πρέπει επίσης να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού, που αποτελεί αναγκαιότητα αλλά και συγκριτικό πλεονέκτημα. Η δύναμη των συνεργειών είναι «κλειδί» για την πράσινη μετάβαση, όπως δείχνει το παράδειγμα της Metlen Energy & Metals, το οποίο αναλύει ο Γρηγόριος Πασχάλης, Business Innovation Director στην Metlen Energy & Metals, Aluminium of Greece.
«Ο πράσινος μετασχηματισμός της βιομηχανίας αποτελεί μια σημαντική πρόκληση για τις επιχειρήσεις τόσο στην Ελλάδα, όσο και σε ευρωπαϊκό επίπεδο. Ανάμεσα στις πιο κρίσιμες προκλήσεις βρίσκεται σαφώς η ίδια η κλιματική κρίση με επιπτώσεις σε κοινωνία και οικονομία, ενώ ταυτόχρονα οι γεωπολιτικές εξελίξεις και η διαθεσιμότητα κρίσιμων πρώτων υλών αποτελούν παραμέτρους που εντείνουν την αβεβαιότητα και χρειάζονται ειδική προετοιμασία και διαχείριση» επισημαίνει ο κ. Πασχάλης.

Ωστόσο, όπως διασαφηνίζει, για να είναι εφικτή και ρεαλιστική η μετάβαση της βιομηχανίας σε πράσινες μορφές ενέργειες είναι κρίσιμη η υλοποίηση στρατηγικών επενδύσεων σε υποδομές, όπως σε έργα ΑΠΕ και αποθήκευσης, σε κατασκευή δικτύων που θα εξασφαλίζουν την άμεση μεταφορά της ενέργειας, σε τεχνολογίες AI που θα προσφέρουν «έξυπνες» και αποτελεσματικές λύσεις για τη μείωση του περιβαλλοντικού αποτυπώματος.

Ταυτόχρονα, ο κ. Πασχάλης υπογραμμίζει πως η πανδημία, καθώς και μετέπειτα οι εμπόλεμες συγκρούσεις σε Ουκρανία και Μέση Ανατολή, κατέδειξαν ότι και τα ορυκτά καύσιμα αποτελούν απαραίτητα συστατικά του ενεργειακού μίγματος προκειμένου να γεφυρωθεί η μετάβαση στην πράσινη ενέργεια.
«Στην Metlen Energy & Metals (πρώην Mytilineos), παράλληλα, βασικό ρόλο για την επίτευξη των στόχων της πράσινης μετάβασης κατέχουν οι συνέργειες μεταξύ των Τομέων της Ενέργειας και της Μεταλλουργίας. Ο Κλάδος Μεταλλουργίας, πιο συγκεκριμένα, σημειώνεται πως απολαμβάνει ένα από τα χαμηλότερα κόστη παραγωγής στον κλάδο χάρη στις συνέργειές της με τον Κλάδο της Ενέργειας και τη θέση της ως ο μεγαλύτερος καθετοποιημένος παραγωγός αλουμινίου στην ΕΕ» αναφέρει χαρακτηριστικά ο κ. Πασχάλης.

Παράλληλα, σημειώνει πως το αλουμίνιο, επίσης, χάρη στον ευέλικτο χαρακτήρα του, την αξιοποίηση καινοτόμων τεχνολογιών, όπως το Digital Smelter, τη δυνατότητά του να ανακυκλώνεται και να μετατρέπεται σε «πράσινο» χωρίς να χάνει τις ιδιότητές του, συμβάλλει καθοριστικά στη δέσμευση της Ευρωπαϊκής Ένωσης για επίτευξη κλιματικής ουδετερότητας έως το 2050.
«Η Metlen, έχοντας ως στόχο την επίτευξη ουδέτερου αποτυπώματος άνθρακα έως το 2050 σε όλη την επιχειρηματική δραστηριότητα, συνεχίζει σταθερά να επενδύει στη δύναμη των συνεργειών και των σύγχρονων τεχνολογιών» καταλήγει, επιβεβαιώνοντας την δέσμευση της εταιρείας του στην πράσινη και ψηφιακή μετάβαση.

Είναι πλέον αδιαμφησβήτητο γεγονός πως η ελληνική βιομηχανία βρίσκεται σε κρίσιμο σημείο, με την ανάγκη για στρατηγικές επενδύσεις σε υποδομές, ενέργεια και ανθρώπινο δυναμικό να είναι επιτακτική.
Η υλοποίηση αυτών των στρατηγικών είναι απαραίτητη για την επίτευξη ενός βιώσιμου και ανταγωνιστικού παραγωγικού μοντέλου που θα επιτρέψει στην Ελλάδα να αντιμετωπίσει τις προκλήσεις του μέλλοντος και η Πολιτεία οφείλει να αφουγκραστεί τα αιτήματα των επιχειρήσεων.