Η διαρκής χρήση βιομηχανικού εξοπλισμού απαιτεί την τακτική και προσεκτική επίβλεψή του. Oι σύγχρονες μέθοδοι απελευθερώνουν όλες τις δυνατότητες των ψηφιακών εργαλείων ανάλυσης της αγοράς, αποκλείοντας σε μεγάλο βαθμό και βάθος χρόνου τα πιο επικίνδυνα λειτουργικά απρόοπτα.

Η διαρκής χρήση βιομηχανικού εξοπλισμού απαιτεί την τακτική και προσεκτική επίβλεψή του. Αναλύονται παρακάτω οι σύγχρονες μέθοδοι που θα απελευθερώσουν όλες τις δυνατότητες των ψηφιακών εργαλείων ανάλυσης της αγοράς, αποκλείοντας σε μεγάλο βαθμό και βάθος χρόνου τα πιο επικίνδυνα λειτουργικά απρόοπτα.

Οι βιομηχανίες έντασης κεφαλαίου -πχ. οι σχετιζόμενες με τον κλάδο του πετρελαίου, του φυσικού αερίου, των εξορύξεων μετάλλων και της χαρτοποιίας- έχουν στρέψει το βλέμμα τους προ πολλού στις προηγμένες ψηφιακές λύσεις, στοχεύοντας να αυξήσουν την αξιοπιστία και την απρόσκοπτη διαθεσιμότητα του εξοπλισμού τους, αλλά και να διατηρήσουν τις δαπάνες συντήρησης υπό αυστηρό έλεγχο. Με την αξιοποίηση των πρωτοποριακών λύσεων της αγοράς στην ανάλυση της αποδοτικότητας του μηχανικού εξοπλισμού τους, καθώς και κάποιων παραδοσιακών βοηθητικών μέσων ταυτοποίησης τεχνικών προβλημάτων, επιδιώκουν την πρόβλεψη και πρόληψη των τεχνικών σφαλμάτων, την αύξηση της παραγωγικότητας και τη διευκόλυνση της συνεργασίας τους με εξωτερικούς φορείς.

Στις περιπτώσεις που εφαρμόζονται σωστά όλα τα προαπαιτούμενα μέτρα, τα αποτελέσματα μπορεί να είναι εντυπωσιακά. Μάλιστα, υπάρχουν οργανισμοί που εκμεταλλεύονται ήδη τα σύγχρονα ψηφιακά εργαλεία, με αποτέλεσμα να μειώνουν δραστικά την πιθανότητα τεχνικών σφαλμάτων και να ενισχύουν την ενσωμάτωση των καθιερωμένων εργασιών συντήρησης στην καθημερινή λειτουργία τους. Κάποιες έχουν φτάσει στο σημείο να εκτοξεύσουν την παραγωγική αξιοπιστία τους και την αποδοτικότητα του ανθρώπινου δυναμικού τους 4%-10%. Ωστόσο, η αλήθεια είναι πως τέτοιου είδους οργανισμοί αποτελούν τη μικρή μειονότητα. Οι περισσότερες εταιρείες έχουν ενσωματώσει κάποιες νέες ψηφιακές προτάσεις συντήρησης, αλλά με οφέλη οριακά μετρήσιμα. Γιατί, όμως, συμβαίνει αυτό;

Οι εταιρείες που σημειώνουν αισθητή επιτυχία στο συγκεκριμένο ζήτημα, έχουν τρία κοινά χαρακτηριστικά: 1) Έχουν υιοθετήσει μία ολιστική θεώρηση των νέων εργαλείων και αντιλαμβάνονται καλύτερα όλα όσα αυτά μπορούν να προσφέρουν. Έτσι, εντάσσουν πρωτοποριακές τεχνολογικές λύσεις σε ένα ενιαίο και διευρυμένο όραμα, με σαφείς και μετρήσιμους στόχους. 2) Δίνουν έμφαση στην Προβλεπτική Συντήρηση (γνωστή και ως PdM, από τον αγγλικό όρο Predictive Maintenance) και την Ψηφιακή Διαχείριση των Εργασιών τους (ή, DWM, από τον διεθνή όρο Digital Work Management). 3) Διασφαλίζουν τις απαραίτητες προϋποθέσεις για τη χρήση των σύγχρονων εργαλείων, συμπεριλαμβανομένης της βέλτιστης ροής εργασιών, της εγκατάστασης ισχυρών βάσεων δεδομένων και της αξιοποίησης των ιδιαίτερων δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού τους.

Όσον αφορά στο εγχώριο βιομηχανικό τοπίο, όλο και περισσότερο οι ελληνικές βιομηχανίες αναγνωρίζουν τα οφέλη των υπηρεσιών που είναι ειδικά σχεδιασμένες σύμφωνα με τις απαιτήσεις που προκύπτουν από τη δραστηριότητα και τις ανάγκες, τόσο της επιχείρησης όσο και του εξοπλισμού. «Η υπηρεσία προληπτικής συντήρησης είναι μια από αυτές, καθώς είναι ξεκάθαρη η προοπτική που εξασφαλίζει στην ομαλή λειτουργία μιας επιχείρησης. Απαρτίζεται από τακτικούς ελέγχους, καθαρισμό και προληπτική αντικατάσταση εξαρτημάτων. Οι λόγοι που υποστηρίζουν αυτή την τάση είναι η καλή τεχνική γνώση του εξοπλισμού, η αυξημένη διαθεσιμότητά του, ο έλεγχος του κόστους και η περιβαλλοντική ασφάλεια», επισημαίνει ο Ρίζος Γούλας, Διευθυντής Τμήματος Τεχνικής Υποστήριξης της ΑΒΒ. Σύμφωνα με τον κ. Γούλα, ο εξοπλισμός συντηρείται από εξειδικευμένο προσωπικό με βάση τις συστάσεις του κατασκευαστή, τα δεδομένα λειτουργίας του, τον κύκλο ζωής του και την συνολική υγεία του, περιορίζοντας έτσι τον κίνδυνο αιφνίδιας διακοπής της λειτουργίας του. Εννοείται φυσικά ότι η πρόληψη συμβαδίζει με τον προγραμματισμό των τακτικών συντηρήσεων, σύμφωνα με το πρόγραμμα και τους ρυθμούς της εκάστοτε βιομηχανίας.

Η σημασία της προβλεπτικής συντήρησης
Ο Γιώργος Ευφραιμίδης, Πρόεδρος Hellenic Maintenance Society, Γενικός Διευθυντής της ATLANTIS Engineering σημειώνει ότι «μολονότι ο άνθρωπος βρίσκεται στο κέντρο κάθε μοντέλου διοίκησης, σε καμία περίπτωση δεν μπορούν να αγνοηθούν τα οφέλη από την αυτοματοποίηση και κυρίως την έγκαιρη ανίχνευση και την πρόβλεψη των βλαβών. Η διαδρομή της μείωσης του κόστους συντήρησης περνάει από τη μετάβαση από την Reactive & Preventive Maintenance στην Predictive Maintenance».
Μέσω μίας μεγάλης γκάμας μεθόδων με στόχο τον εντοπισμό πρώιμων ενδείξεων που μελλοντικά ίσως μετατραπούν σε σοβαρές υλικοτεχνικές δυσλειτουργίες, η προβλεπτική συντήρηση επιτρέπει στους χειριστές των εξοπλισμών και το προσωπικό συντήρησης να δρουν αρκετά πριν την εμφάνιση οποιουδήποτε προβλήματος. Στη σύγχρονη βαριά βιομηχανία, οι τεχνικές αυτού του τύπου χρησιμοποιούνται ήδη ευρέως.

Ωστόσο, οι περισσότερες εταιρείες χρησιμοποιούν στρατηγικές που δεν έχουν δοκιμαστεί μακροχρόνια και με ικανοποιητικά αποτελέσματα, όπως την αξιοποίηση αισθητήρων που ειδοποιούν το προσωπικό όταν παρατηρούνται υπερβάσεις στα όρια των δονήσεων ή της θερμοκρασίας των μηχανημάτων. Παρόλα αυτά, οι πιο εξελιγμένες στρατηγικές μπορούν να προβλέπουν τέτοιου είδους λειτουργικά σφάλματα, να αναλύουν εγκαίρως τα δεδομένα των αισθητήρων και να εντοπίζουν τις ενδείξεις των σφαλμάτων πολύ πριν την αρχική εκδήλωσή τους. Σε στρατηγικές του υψηλότερου επιπέδου, περιλαμβάνονται ολοκληρωμένα συστήματα πρόβλεψης, που εφαρμόζουν μια σειρά τεχνικών μηχανικής μάθησης και προηγμένης ανάλυσης, εντοπίζοντας τα προβλήματα, κατηγοριοποιώντας και ιεραρχώντας καθένα από αυτά, και παρέχοντας πρακτικά αξιοποιήσιμες πληροφορίες στο προσωπικό χειρισμού και τις ομάδες συντήρησής τους.

Για παράδειγμα, «η σύμβαση ABB Motion OneCare είναι ένα ολοκληρωμένο μοντέλο που προσφέρει όλες τις υπηρεσίες κύκλου ζωής, με δυνατότητες προσαρμογής στις ανάγκες της κάθε επιχείρησης, ώστε να εξασφαλιστεί η αξιόπιστη λειτουργία της», σημειώνει ο κ. Γούλας. Σύμφωνα με τον ίδιο, το φάσμα εκτείνεται από απλές υπηρεσίες συντήρησης του εξοπλισμού μέχρι ψηφιακές υπηρεσίες ή ολοκληρωμένα πακέτα συντήρησης. «Το ενδιαφέρον είναι ότι με μια τέτοιου είδους σύμβαση δομείται ένα μεσο-μακροπρόθεσμο πλάνο βασισμένο στις εξειδικευμένες ανάγκες που έχει η κάθε επιχείρηση, ώστε να εξασφαλιστεί η αξιοπιστία, η ομαλή λειτουργία και η ταχύτητα. Το πλάνο αυτό μπορεί να περιλάβει εξ’ ολοκλήρου την παρακολούθηση, τη συντήρηση και την επέκταση του κύκλου ζωής του εξοπλισμού» σημειώνει ο κ. Γούλας.

Επιπλέον, ο συνδυασμός με τις ψηφιακές τεχνολογίες που προσφέρουν δεδομένα αναφορικά με τη λειτουργία και την υγεία του εξοπλισμού μπορεί να έχει καθοριστικής σημασίας συμβολή καθώς αναβαθμίζεται στην πράξη η συντήρηση από προληπτική σε προβλεπτική. «Αυτό έχει ως αποτέλεσμα η συντήρηση να προγραμματίζεται και να πραγματοποιείται στο σωστό χρόνο, νωρίτερα ή αργότερα από τον τυπικό που προληπτικά καθορίζεται στο αντίστοιχο εγχειρίδιο συντήρησης εξοπλισμού, ανάλογα με την ανά περίπτωση επιβάρυνση του», καταλήγει ο Διευθυντής Τμήματος Τεχνικής Υποστήριξης της ΑΒΒ. Σε ευρεία κλίμακα, τα επιτυχημένα προγράμματα προβλεπτικής συντήρησης περιορίζουν ουσιαστικά την ανάγκη έκτακτων παρεμβάσεων και ελαχιστοποιούν αριθμητικά τις προγραμματισμένες διακοπές στη γραμμή της παραγωγής. Αυτό μειώνει τα επενδυόμενα κεφάλαια που προορίζονται για τις εργασίες της συντήρησης και ενισχύει την παραγωγή και αποδοτικότητα των βιομηχανικών μονάδων στο σύνολό τους. Συμπληρωματικά, είναι μία προσέγγιση που αυξάνει το προσδόκιμο ζωής των ακριβότερων εξαρτημάτων και μειώνει την πιθανότητα ατυχημάτων εντός των βιομηχανικών εγκαταστάσεων.

Τα οφέλη του PdM στους κλάδους του πετρελαίου και του φυσικού αερίου
Ένας κορυφαίος φορέας εκμετάλλευσης υπεράκτιου πετρελαίου και φυσικού αερίου εισήγαγε ένα εξελιγμένο σύστημα προβλεπτικής συντήρησης σε εννέα πλατφόρμες του, εγκατεστημένες στην Αφρική και τη Λατινική Αμερική. Χρησιμοποιώντας δεδομένα που είχε συγκεντρώσει μετά από 30 χρόνια εργασιών στις εγκαταστάσεις της, ο Όμιλος εντόπισε κάποιους ιδιαίτερα σημαντικούς τομείς που ήθελε να ασφαλίσει απέναντι σε μελλοντικές βλάβες. Αρχικά, ανέπτυξε και βελτιστοποίησε μία συνδυαστική προσέγγιση συντήρησης σε μία μόνο πλατφόρμα και έπειτα διεύρυνε το πλάνο του στο σύνολο των εγκαταστάσεων. Το εγχείρημα είχε ως αποτέλεσμα μία μέση μείωση του συνολικού χρόνου διακοπής των εργασιών του κατά 20% και ένα μπουστάρισμα της παραγωγής του, που ισοδυναμούσε με 500.000 βαρέλια πετρελαίου ετησίως — ενώ, μάλιστα, οι ενεργές μονάδες του ανήκαν ήδη στην παραγωγική κορυφή του κλάδου.
Για να επιτευχθούν αυτά τα ποσοστά επιτυχίας, ήταν αναγκαίο να εφαρμοστεί μία εκτενής και μεγάλης ακριβείας έρευνα δεδομένων.

Μέσα σε διάστημα 2 ετών, μία ομάδα αποτελούμενη από 10-15 επιστήμονες δημιούργησε περισσότερα από 500 προηγμένα μοντέλα ανάλυσης δεδομένων. Στη συνέχεια, καθένα από αυτά δοκιμάστηκε και βελτιστοποιήθηκε ώστε να μπορεί να προσφέρει ένα αποδεκτό επίπεδο ψευδώς θετικών προειδοποιήσεων. Η αρχική ακρίβεια των μοντέλων ήταν πολύ χαμηλή για να εξασφαλίσει την έγκριση των εργαζομένων πρώτης γραμμής, όμως οι ειδικοί της ανάλυσης δεδομένων και οι ομάδες συντήρησης συνεργάστηκαν, ξεπερνώντας το ένα εμπόδιο μετά το άλλο, αποφασισμένοι να βελτιώσουν κατά το μέγιστο τον σχεδιασμό τους και να εξαλείψουν αυτά τα αρχικά αποτελέσματα. Προσοχή, όμως! Παρόλο που τέτοιες πλήρως ανεπτυγμένες προσεγγίσεις έχουν πλέον ιεραρχηθεί ποιοτικά και αξιοποιούνται σε ευρεία κλίμακα, δεν πρέπει σε καμία περίπτωση να υποτιμάται η πολυπλοκότητά τους. Η σωστή εφαρμογή τους απαιτεί ένα υψηλό επίπεδο ιστορικού δεδομένων, τον δαπανηρό σχεδιασμό ειδικών αισθητήρων συλλογής των πληροφοριών, αδιάκοπη και ταχύτατη ροή των στοιχείων σε μία ενοποιημένη βάση, καθώς και αρκετά ικανοποιητικά χρονικά διαστήματα διακοπής των λειτουργικών εργασιών. Τα παραπάνω αποτελούν ήδη πρότυπο σχεδιασμού για τις περισσότερες μεγάλες εταιρείες εξόρυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου, όπως και για μεγάλα διυλιστήρια, πετροχημικά εργοστάσια, εργοστάσια χαρτοποιίας και ορυχεία μετάλλων.

Οι λιγότερο επεμβατικές λύσεις και οι κίνδυνοι που κρύβουν
Για λειτουργίες στις οποίες η προβλεπτική συντήρηση είναι οικονομικά ασύμφορη, ένα πρώτο βήμα αποτελεί η εφαρμογή μεθόδων που βασίζονται σε μικρότερο βαθμό στην ανάλυση δεδομένων, όπως ο εντοπισμός των υπαρχουσών και ήδη διαγνωσμένων τεχνικών δυσλειτουργιών. Πρόκειται για λύσεις που μπορούν να εφαρμοστούν ταχύτερα, αλλά παρέχουν σημαντικά πιο περιορισμένες δυνατότητες πρόληψης μελλοντικών προβλημάτων και έναν μεγάλο αριθμό ειδοποιήσεων για προβλήματα ήσσονος σημασίας. Ανάλογα με την περίσταση, μία τέτοια επένδυση μπορεί να οδηγήσει σε περιττές εργασίες συντήρησης και μείωση της εμπιστοσύνης του εργατικού δυναμικού στις προτεινόμενες συστάσεις. Τα λιγότερο δοκιμασμένα συστήματα συντήρησης προσφέρουν μόνο ένα μικρό ποσοστό των πλεονεκτημάτων, το οποίο συχνά δεν υπερβαίνει το 10% αυτών ενός πλήρους συστήματος εμπεριστατωμένης προβλεπτικής συντήρησης. Ουσιαστικά, η τελική απόφαση σχετίζεται με το επίπεδο της συντήρησης και τους τομείς στους οποίους πρέπει αυτή να υλοποιείται, ενώ για να ληφθεί απαιτείται η επιβεβαίωση των πρακτικών πλεονεκτημάτων βάσει των επενδυτικών δυνατοτήτων της εταιρείας.

Οι επιχειρήσεις με αυξημένες φιλοδοξίες όσον αφορά στη συντήρηση του εξοπλισμού τους, θα πρέπει επίσης να έρθουν σε επαφή με τους κατάλληλους συνεργατικούς φορείς, που θα τις βοηθήσουν στο δύσκολο έργο. Η προσέγγιση του PdM προϋποθέτει ένα αυξημένο πεδίο γνώσεων, καταχωρημένων δεδομένων και υλικοτεχνικής ανάπτυξης, σε σχέση με άλλες περιπτώσεις χρήσης ψηφιακών και αναλυτικών συστημάτων. Δεδομένου, μάλιστα, ότι το μέγεθος της αξιοπιστίας των μεγάλων βιομηχανιών έγκειται σε ένα ευρύ φάσμα βαρέος εξοπλισμού και πιθανών παραμέτρων σφάλματος, στην πραγματικότητα απαιτείται ένας διευρυμένος και σύνθετος συνδυασμός μοντέλων προβλεπτικής συντήρησης. Για τους περισσότερους οργανισμούς, η ανάπτυξη και βελτιστοποίηση αυτών των μοντέλων στο εσωτερικό τους μπορεί να αποτελέσει μία ιδιαίτερα δαπανηρή και χρονοβόρα διαδικασία. Αντ’ αυτού, η δύσκολη αποστολή μπορεί να ανατεθεί σε εξωτερικούς συνεργάτες που θα παρέχουν σημαντικό όγκο πνευματικής ιδιοκτησίας και δεδομένων, μειώνοντας τους χρόνους αναμονής ως την εξαγωγή των επιθυμητών αποτελεσμάτων και τα επενδυτικά ρίσκα.

«Υπάρχουν ξεκάθαρα παραδείγματα και περιπτώσεις στην ελληνική βιομηχανία όπου η τακτική συντήρηση του εξοπλισμού συνέβαλε σημαντικά στον δραστικό περιορισμό των απρόβλεπτων βλαβών με σαφή βελτίωση των δεικτών παραγωγικότητας», λέει ο κ. Γούλας. Στην ευρύτερη έννοια της προληπτικής συντήρησης εντάσσονται τα τελευταία χρόνια και οι ψηφιακές τεχνολογίες, οι οποίες βοηθούν ακόμη περισσότερο σε αυτήν την κατεύθυνση. «Πιο συγκεκριμένα, μπορούμε να αναφέρουμε ως παράδειγμα τον εντοπισμό εκκολαπτόμενης βλάβης στον εξοπλισμό μεγάλης τσιμεντοβιομηχανίας της χώρας μας και την άμεση απόκρισή μας σε αυτή μέσα από την ψηφιακή πλατφόρμα ABB Ability για την αποτροπή του απρόβλεπτου σταματήματος στην παραγωγή. Σε άλλη περίπτωση, πάλι μέσα από την ψηφιακή πλατφόρμα ABB Ability διαπιστώθηκε απομακρυσμένα και έγκαιρα η εξωτερική αιτία που οδήγησε σε παύση της λειτουργίας με αποτέλεσμα η επανεκκίνηση να γίνει άμεσα, ενώ ο συνήθης χρόνος επαναφοράς σε αντίστοιχες περιπτώσεις απαιτούσε αρκετές ώρες χαμένης παραγωγικότητας.

Έτσι, απομακρυσμένα δόθηκαν όλες οι απαιτούμενες οδηγίες για να απομονωθεί η αιτία που προκάλεσε το σφάλμα και να εξασφαλιστεί η ομαλή λειτουργία του συστήματος, άμεσα, αξιόπιστα και με ασφάλεια», καταλήγει ο κ. Γούλας. Όπως ακριβώς ισχύει και στην ψηφιακή διαχείριση των βιομηχανικών εργασιών, η ανθρώπινη πλευρά της προβλεπτικής συντήρησης είναι εξίσου σημαντική με τα χρησιμοποιούμενα τεχνολογικά εργαλεία. Παράλληλα με τον σχεδιασμό του λογισμικού και των εξαρτημάτων του συστήματος συντήρησης, η προαναφερθείσα εταιρεία πετρελαίου και φυσικού αερίου ξεκίνησε μια ολοκληρωμένη προσπάθεια ανασχεδιασμού των διαδικασιών και ανάπτυξης της τεχνογνωσίας της όσον αφορά τη μέτρηση των αποτελεσμάτων και την ενσωμάτωση των νέων παραμέτρων της συντήρησης στις καθημερινές λειτουργίες της. Επίσης, κάτι που παρατηρείται ευρέως στους μεγάλους βιομηχανικούς οργανισμούς, είναι η ένταξη του συστήματος προβλεπτικής συντήρησης σε άλλα ήδη υπάρχοντα συστήματα της γραμμής παραγωγής τους. Ενδείκνυται να υπάρχει μία στενή σύνδεση και επικοινωνία μεταξύ των συστημάτων προβλεπτικής συντήρησης και της ψηφιακής διαχείρησης των εργασιών των μονάδων, με τις σημάνσεις της συντήρησης να ενεργοποιούν αιτήματα εργασίας στα συστήματα ψηφιακής διαχείρισης και, αντιστοίχως, τα δεδομένα των συστημάτων της ψηφιακής διαχείρισης να αξιοποιούνται για τη βελτίωση των μοντέλων συντήρησης.

Οι τεχνολογικές τάσεις που διαμορφώνουν ήδη το μέλλον
Οι εταιρείες που έχουν τη διάθεση και τα επενδυτικά κεφάλαια, προχωρούν πλέον αποφασιστικά στις απαραίτητες ενέργειες αναβάθμισης. Ήδη, τα τελευταία χρόνια, η Τεχνολογία Πληροφοριών (IT) και η Λειτουργική Τεχνολογία (ΟΤ) έχουν διαμορφώσει εκ νέου τις βιομηχανικές διαδικασίες. Οι συγκεκριμένες προτάσεις μετατρέπουν τους βιομηχανικούς οργανισμούς σε αυτόνομες ψηφιακές επιχειρήσεις, που είναι σε θέση να βασίζονται στην αξιόπιστη ανταλλαγή δεδομένων και πληροφοριών σε όλα τα επίπεδα της λειτουργικότητάς τους. Επίσης, με την έλευση της Βιομηχανίας 4.0, οι εταιρείες παρακολουθούν σε πραγματικό χρόνο το σύνολο των εξελίξεων που τους αφορούν, διασφαλίζοντας μία πιο ευκρινή εικόνα των επιμέρους λειτουργιών τους και μετατρέποντας τις μονάδες παραγωγής τους σε ολοκληρωμένα «έξυπνα» εργοστάσια. Ας δούμε τις 5 επικρατέστερες και πιο αποτελεσματικές λύσεις που έχουν προκύψει στο σχετικά πρόσφατο παρελθόν:

Η εξάπλωση της Εικονικής Πραγματικότητας
Η ανάγκη διατήρησης κοινωνικών αποστάσεων λόγω της πανδημίας, καθώς και η έμφαση στην ασφάλεια των εργαζομένων, αναμένονται να αποτελούν σταθερές για αρκετά μεγάλο διάστημα ακόμα. Για τη βελτίωση της επικοινωνίας και της αποδοτικότητας, η Τεχνολογία της Εικονικής Πραγματικότητας αναμένεται να διαδοθεί ακόμα περισσότερο, τόσο στη διάγνωση όσο και στην αντιμετώπιση των υλικοτεχνικών προβλημάτων. Η χρήση αισθητήρων, της Τεχνητής Νοημοσύνης (AI) και των συγγενικών τους τεχνολογιών, θα επιτρέπουν στο ανθρώπινο δυναμικό να φέρει εις πέρας εργασίες συντήρησης μεγάλης ακριβείας, σε πραγματικό χρόνο και χωρίς την απαραίτητη παρουσία του στις εργοστασιακές μονάδες.

Το 3D Printing
Ο πρωταρχικός στόχος της συντήρησης είναι να διασφαλίζεται ότι όλα τα εργαλεία και ο εξοπλισμός λειτουργούν σταθερά αποδίδοντας τα μέγιστα. Οι εταιρείες συχνά καταφεύγουν στη λεγόμενη προσθετική κατασκευή, δηλαδή το 3D printing, που αποκτά όλο και μεγαλύτερη απήχηση τόσο στα βιομηχανικά όσο και στα καταναλωτικά περιβάλλοντα. Η χρήση τρισδιάστατων εκτυπωτών βοηθάει στη δημιουργία εξειδικευμένων εξαρτημάτων ποικίλων χρήσεων. Επίσης, η παγκόσμια αγορά του 3D printing αναμένεται να επεκταθεί σταδιακά από την κατασκευή εξειδικευμένων εξοπλιστικών εργαλείων στη μαζική παραγωγή πρωτοτύπων εξαρτημάτων και αξεσουάρ προς πώληση, ελαχιστοποιώντας την ανθρώπινη παρέμβαση. Ως το 2030, οι πιο εξελιγμένες τεχνολογίες θα επιτρέψουν στις επιχειρήσεις να παράγουν μαζικά τα τελικά προϊόντα τους περιορίζοντας τα σφάλματα και τις χρονικές καθυστερήσεις στο ελάχιστο.

Το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT)
Το Διαδίκτυο των πραγμάτων (Internet of Things ή, εν συντομία, ΙοΤ) βοηθάει τους βιομηχανικούς οργανισμούς να συνδέονται και να εποπτεύουν όλα τα αξιοποιήσιμα στοιχεία των λειτουργιών τους, σε πραγματικό χρόνο. Έπειτα, κάθε οργανισμός χρησιμοποιεί αυτά τα δεδομένα για να προσαρμόσει και να βελτιώσει όποια πτυχή της παραγωγικής διαδικασίας κρίνει απαραίτητο.
Το IoT αποτελεί σημαντικό βήμα για τον κλάδο, καθώς με τη χρήση έξυπνων αισθητήρων και σταθερής αλληλοσυνδεσιμότητας μέσω των τεχνολογιών cloud, οι εταιρείες ενισχύουν την ασφάλεια των δεδομένων και των συναλλαγών τους, εξοικονομούν υπολογίσιμα κεφάλαια, εξορθολογίζουν την γραμμή παραγωγής τους και, τελικά, δημιουργούν τα προϊόντα τους ταχύτερα και αποτελεσματικότερα. Πρόκειται για μία τεχνολογική εξέλιξη που δίνει ζωή σε τεράστια αρχεία στατιστικών πληροφοριών και οδηγεί σταδιακά σε μία επανάσταση του στοχευμένου και εξατομικευμένου μάρκετινγκ των διαφόρων προϊόντων και υπηρεσιών.

Η Συλλογή και Ανάλυση Δεδομένων
Οι βιομηχανικοί οργανισμοί επεκτείνουν διαρκώς τις βάσεις αποθήκευσης των δεδομένων τους, επιτρέποντας την ακριβέστερη δημιουργία προτύπων, την αποτελεσματική πρόβλεψη και την πρωτοποριακή χρήση και ανάλυση των συλλεχθέντων στοιχείων. Μεγάλο μέρος των δεδομένων προέρχονται από αισθητήρες, καθώς παραδίδονται στο σύστημα από συσκευές που ανιχνεύουν και ανταποκρίνονται σε εισερχόμενα μηνύματα από το ανθρώπινο δυναμικό. Τα ασύρματα δίκτυα αισθητήρων βοηθούν στην εποπτεία και τον έλεγχο των λειτουργικών συνθηκών σε διάφορα πεδία, όπως η θερμοκρασία, η πίεση, η ταχύτητα και η κατεύθυνση του ανέμου, η ένταση των δονήσεων του εξοπλισμού κ.α. Οι επικεφαλής των οργανισμών καλούνται πλέον να σκέφτονται και να αποφασίζουν αψηφώντας τους κανόνες του παρελθόντος, καθώς προσπαθούν να εντοπίζουν εκείνες τις αλλαγές που θα φέρουν τα μεγαλύτερα δυνατά οφέλη. Με τη συλλογή και ανάλυση των δεδομένων, οι τεχνολογίες της προβλεπτικής συντήρησης βοηθούν μία επιχείρηση να αποτρέψει την εμφάνιση προβλημάτων προτού αυτά εκδηλωθούν, να εξοικονομήσει χρήματα και να παρατείνει αισθητά τη διάρκεια ζωής των πολύτιμων εξαρτημάτων της.

Η Συντήρηση εξ αποστάσεως (MaaS)
Το cloud computing (ή, αλλιώς, η νεφοϋπολογιστική) έχει εισχωρήσει σημαντικά σε κάθε βιομηχανικό τομέα. Αυτό επιβεβαιώνει ένα από τα πρωταρχικά αποφθέγματα που συνόδευαν την αρχική εμφάνιση του: «Το cloud είναι ο υπολογιστής». Η δυνατότητα συλλογής και διαχείρισης μεγάλων όγκων δεδομένων βελτιώνει τις δυνατότητες και τις υπηρεσίες της συντήρησης. Πρόκειται για υπηρεσίες που παρέχουν λεπτομερή στατιστικά στοιχεία και αναφορές σχετικά με τη λειτουργία του συνόλου των μηχανημάτων, ενώ προσφέρουν κρίσιμες πληροφορίες για τη συντήρηση του εξοπλισμού βάσει του πλαισίου των προσφερόμενων υπηρεσιών, όπως βίντεο, οδηγίες, απεικονίσεις Εικονικής Πραγματικότητας, καθώς και διαδραστική τεχνική υποστήριξη, διαμορφώνοντας συστήματα πληροφορικής με βάση τις δικές τους αναλύσεις.

Το πρώτο βήμα: προετοιμασία για το μέλλον
Πλέον, η τεχνολογία συμβάλλει περισσότερο από ποτέ στην επιτάχυνση των εργασιών εντός των εταιρειών και στην άμεση επικοινωνία διαφορετικών φορέων. Ωστόσο, όπως είπαμε, δεν έχουν όλοι οι οργανισμοί εξίσου θεαματικά αποτελέσματα. Για την προετοιμασία μίας εταιρείας για τις επερχόμενες αλλαγές και την αναδιαμόρφωσή της βάσει των τρεχουσών τάσεων, οι επικεφαλής και το σύνολο του ανθρώπινου δυναμικού πρέπει να είναι ανοιχτοί στις προσφερόμενες τεχνολογικές δυνατότητες. Άλλωστε, η τελική προσαρμογή στις τωρινές και τις ανερχόμενες προτάσεις είναι ζήτημα χρόνου, τουλάχιστον για όλους όσους θέλουν να επιβιώσουν στον σύγχρονο παγκόσμιο οικονομικό χάρτη. •

Industry 4.0: Η τεχνολογία στην υπηρεσία της διάγνωσης και πρόγνωσης βλαβών

Γράφει ο Σπύρος Βαμβακάς, Industry Expert, Αντιπρόεδρος Hellenic Maintenance Society

Στο χώρο της συντήρησης, έχει γίνει ευρέως κατανοητό ότι η προγνωστική συντήρηση είναι η βέλτιστη στρατηγική για μια επιχείρηση. Σήμερα, αξιοποιώντας τις δυνατότητες του Industry 4.0 είναι πλέον εύκολο να «προβλέψουμε» μια βλάβη και να λάβουμε εγκαίρως τα μέτρα μας, για την αποφυγή, απομάκρυνση ή αντιμετώπισή της. Η επικοινωνία μεταξύ των μηχανών και η δυνατότητα τηλεπαρακολούθησης του ρυθμού φθοράς είναι ένα όπλο. Η ύπαρξη αισθητήρων με ενσωματωμένους πομπούς που μεταδίδουν τις μετρήσεις τους σε κεντρικά συστήματα είναι επίσης σημαντική. Τα εύχρηστα φορητά ή σταθερά συστήματα που συλλέγουν διαρκώς δεδομένα δονήσεων, θερμοκρασίας, πίεσης, θορύβου, ποιότητας λιπαντικών, ampere ή ροπής κινητήρων, κλπ. είναι πλέον διαθέσιμα και με χαμηλό κόστος.

Η ύπαρξη του cloud, στο οποίο υλοποιείται η διασύνδεση των συστημάτων που παρακολουθούν την παραγωγή, τη συντήρηση την κατανάλωση ενέργειας και οτιδήποτε άλλο σχετίζεται με την παραγωγή με μεγάλη ευκολία, επιταχύνει επίσης τη διαδικασία λήψης αποφάσεων.
Όλα τα παραπάνω βέβαια δεν είναι πανάκεια. Δεν αρκεί να εγκαταστήσουμε εκατοντάδες αισθητήρες, καλώδια, δίκτυα κλπ. αν δεν γνωρίζουμε πως να τα αξιοποιήσουμε. Έχω δει βιομηχανίες με τεράστιο όγκο δεδομένων και πλήρη αδυναμία αξιοποίησής τους. Όπως σε κάθε νέα τεχνολογία που θέλουμε να εισάγουμε, απαιτείται σύνεση, σχεδιασμός, εκπαίδευση του προσωπικού μας ή συνεργασία με καταξιωμένους ειδικούς. Πρότασή μου είναι η αξιοποίηση των νέων δυνατοτήτων να ενταχθεί σε μια κουλτούρα διαρκούς βελτίωσης και να μην αντιμετωπισθεί σαν ένα νέο project. To Industry 4.0 ήρθε για να μείνει, δεν είναι απλά μια μόδα.