Ο βιομηχανικός κόσμος είναι ένα περιβάλλον όπου οι ευκαιρίες σταδιοδρομίας για τους μηχανικούς είναι σημαντικές. Ωστόσο, φαίνεται ότι η βιομηχανία αγωνίζεται να βρει το ταλέντο που αναζητά. Τότε τίθεται το ερώτημα: πως μπορεί να λυθεί το πρόβλημα της εξεύρεσης εξειδικευμένου προσωπικού; και πόσο σημαντικό είναι το reskilling-upskilling του εργατικού δυναμικού;
Στην καρδιά της μεταποιητικής βιομηχανίας, ο ήχος των μηχανών και το βουητό της παραγωγικής διαδικασίας έχουν καθορίσει εδώ και καιρό το τοπίο. Ωστόσο, τα τελευταία χρόνια, αυτή η γνώριμη μελωδία έχει εξελιχθεί σε μια συμφωνία ραγδαίων τεχνολογικών αλλαγών, μεταμορφώνοντας την ίδια την ουσία της βιομηχανικής παραγωγής. Η βιομηχανία βρίσκεται στο σταυροδρόμι της καινοτομίας και πλέον είναι αδήριτη ανάγκη να προσαρμοστεί σε ένα δυναμικό τοπίο όπου οι παραδοσιακές δεξιότητες αναδιαμορφώνονται συνεχώς από την έλευση της τεχνολογίας.
Καθώς βρισκόμαστε στο απώγειο αυτής της τεχνολογικής έκρηξης, η αναγκαιότητα για προγράμματα επανεκπαίδευσης και αναβάθμισης δεξιοτήτων γίνεται πιο εμφανής από ποτέ. Μεταξύ των πιο πιεστικών ζητημάτων είναι οι ελλείψεις προσωπικού και τα κενά δεξιοτήτων, που έχουν ως αποτέλεσμα ανειδίκευτο εργατικό δυναμικό και έλλειψη ευελιξίας στο εργατικό δυναμικό. Όλα αυτά έχουν ιδιαίτερη σημασία ειδικά αν αναλογιστεί κανείς τη μεγάλη συνεισφορά της βιομηχανίας στον οικονομικό ιστό της χώρας. Σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που πραγματοποίησε ο ΙΟΒΕ σε συνεργασία με την Ελληνική Παραγωγή, η δραστηριότητα της μεταποίησης αποτελεί βασικό μοχλό οικονομικής ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας. Συνυπολογίζοντας τις έμμεσες και προκαλούμενες επιδράσεις από τη διασύνδεση με τους λοιπούς τομείς της οικονομίας, η συνολική συμβολή της εγχώριας μεταποίησης υπολογίζεται σε 24,0% του ΑΕΠ της χώρας το 2021. Σε όρους απασχόλησης, η επίδραση αυτή μεταφράζεται σε 1,1 εκατ. θέσεις εργασίας το 2021.
Η συνολική συνεισφορά της Μεταποίησης στην οικονομία
Παρά τον αριθμό των μετεγκαταστάσεων και του κλεισίματος εργοστασίων που σημειώθηκαν τα τελευταία χρόνια, ο βιομηχανικός τομέας γνώρισε, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ, αύξηση του μισθωτού εργατικού δυναμικού το τρίτο τρίμηνο του 2023 κατά 9,4%. Ωστόσο, παρόλο που οι προθέσεις για προσλήψεις εργατικού δυναμικού αυξάνονται στο μεταποιητικό κλάδο, οι δυσκολίες εξεύρεσης εργατικού δυναμικού εξακολουθούν να υφίστανται. Πιο συγκεκριμένα, σύμφωνα με τα στοιχεία ΙΟΒΕ και της Ελληνικής Παραγωγής, ο αριθμός των απασχολουμένων αυξήθηκε 1,2% (y-o-y) τη φετινή χρονιά, στους 4.095,7 χιλ. τον Νοέμβριο. Παράλληλα, η απασχόληση σημείωσε άνοδο (+47 χιλ. απασχολούμενοι). Σύμφωνα λοιπόν με τα στοιχεία, ενώ το ποσοστό απασχόλησης αυξάνεται στον κλάδο, οι βιομηχανίες συνεχίζουν να αναζητούν εργατικό δυναμικό.
Σύμφωνα με τo γαλλικό εργατικό σωματείο “Syntec-Ingénierie”, οι εταιρείες σχεδιάζουν να κάνουν προσλήψεις και η προσφορά είναι δυναμική. Η αγορά εργασίας είναι ευνοϊκή για τους υποψηφίους. Από την πλευρά τους, υπάρχουν πολλά άτομα που αναζητούν εργασία στη βιομηχανία. Υπάρχει ωστόσο ένα πρόβλημα στο επίπεδο της προσφοράς και της ζήτησης που δεν συμπίπτει πραγματικά. Αυτό είναι αυτό που με απλά λόγια ονομάζεται πρόβλημα αντιστοίχισης, που σημαίνει ότι οι εργοδότες και οι άνεργοι δεν μπορούν να συναντηθούν στην αγορά εργασίας. Σύμφωνα με τα στοιχεία της έρευνας του ΙΟΒΕ, στην Ελλάδα, καταγράφεται σημαντικό χάσμα των ψηφιακών δεξιοτήτων και υστέρηση στην παροχή επαγγελματικής εκπαίδευσης και κατάρτισης. Συγκεκριμένα, το 14,5% των μεταποιητικών επιχειρήσεων στην Ελλάδα δήλωσαν ότι προσέφεραν στο προσωπικό τους εκπαίδευση για αναβάθμιση των ψηφιακών δεξιοτήτων. Με βάση το συγκεκριμένο ποσοστό, η Ελλάδα κατατάσσεται στην 22η θέση στην ΕΕ.
Η ανάγκη για reskilling & upskilling
Οι βιομηχανίες δεν είναι απλώς επιφορτισμένες με την παραγωγή αγαθών, είναι πλέον αρχιτέκτονες του μετασχηματισμού, καθώς διαμορφώνουν το μέλλον του κλάδου. Το παραδοσιακό σύνολο δεξιοτήτων που μέχρι πρόσφατα αρκούσε υφίσταται μια μεταμόρφωση, που απαιτεί μια προορατική προσέγγιση στη μάθηση και την ανάπτυξη. Σε αυτό το πλαίσιο, τα προγράμματα επανεκπαίδευσης και αναβάθμισης δεξιοτήτων αναδεικνύονται ως φάροι προόδου, προσφέροντας ένα μονοπάτι σε άτομα και οργανισμούς για να πλοηγηθούν στην πολυπλοκότητα της σύγχρονης βιομηχανικής παραγωγής.
Πρόσφατα, ο Γενικός Διευθυντής του Συνδέσμου Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών (ΣΕΒ), Γιώργος Ξηρογιάννης, συμμετείχε σε πάνελ στο Digital Economy Forum από όπου και υπογράμμισε ότι σήμερα το GEN AI επεκτείνεται 3 με 4 φορές πιο γρήγορα από το νόμο Μουρ. Όπως είπε ο ίδιος, πάντως, σήμερα λίγες επιχειρήσεις στην Ελλάδα έχουν εμβαθύνει στο ΑΙ, εξηγώντας ότι αυτό οφείλεται στην έλλειψη κουλτούρας, στην έλλειψη επενδύσεων σε τεχνολογίες αιχμής, αλλά και στην ελλιπή κατάρτιση και εκπαίδευση σε θέματα ΑΙ. «Χρειαζόμαστε διπλάσιους εισακτέους σε σχολές ΤΠΕ, χρειαζόμαστε επενδυτικά εργαλεία και κατάλληλο ρυθμιστικό πλαίσιο», ανέφερε χαρακτηριστικά.
Οι πολίτες γνωρίζουν καλά την ιδέα ότι η μάθηση και η κατάρτιση είναι σημαντική. Η έρευνα που πραγματοποίησε πρόσφατα ο Cedefop καταδεικνύει ότι περίπου το 88% των πολιτών της ΕΕ με θέσεις εργασίας που απαιτούν ήδη συνεχή ανανέωση των δεξιοτήτων τους πιστεύουν ότι η μεταγενέστερη εκμάθηση και κατάρτιση ενηλίκων θα γίνει ακόμη πιο σημαντική για την εξέλιξη της σταδιοδρομίας στην επόμενη δεκαετία. Τουλάχιστον τα 2/3 των ενηλίκων σε κάθε χώρα, κράτους μέλους της ΕΕ πιστεύουν ότι η εκπαίδευση και κατάρτιση ενηλίκων είναι εξίσου σημαντική με το σχολείο ή το πανεπιστήμιο, και συμφωνούν ότι οι κυβερνήσεις τους θα πρέπει να δώσουν προτεραιότητα στις επενδύσεις στην περαιτέρω εκμάθηση δεξιοτήτων των ενηλίκων (Cedefop, 2020a). Τα πρώτα ευρήματα της δεύτερης έρευνας του Cedefop για τις δεξιότητες και την απασχόληση δείχνουν ότι περίπου δύο στους τρεις ενήλικες εργαζόμενους αισθάνονται ότι πρέπει να αναπτύξουν τις γνώσεις και δεξιότητες για να κάνουν καλύτερα τη δουλειά τους.
Τα ευρωπαϊκά συστήματα δεξιοτήτων αντιμετωπίζουν μια πολύπλευρη πρόκληση: παροχή στους νέους ενός ευρέος φάσματος δεξιοτήτων ώστε να μπορούν να εισέλθουν και να περιηγηθούν σε μια δυναμική και ταχεία εξελισσόμενη αγορά εργασίας- και αναβάθμιση και επανεκπαίδευση των εργαζομένων ενηλίκων για να συμβαδίσουν με τις αλλαγές και να κάνουν μεταβάσεις σε πιο ψηφιακές και πιο πράσινες θέσεις εργασίας.
Ο Γιώργος Φράγκος, Partner, Consulting, Human Capital Leader της Deloitte, υπογράμμισε στο Digital Economy Forum τις τεράστιες αλλαγές που συντελούνται, σημειώνοντας ότι πλέον το τοπίο των δεξιοτήτων έχει αλλάξει ριζικά: «Κατά κύριο λόγο μιλάμε για τεχνικές και τεχνολογικές δεξιότητες, οι οποίες πρέπει να ανανεώνονται ανά δύο με τρία χρόνια. Επομένως, θέλουμε έναν μετασχηματισμό δεξιοτήτων πρωτίστως. Είναι σημαντικό ένας εργαζόμενος να εκπαιδεύεται συνεχώς. Κάτι που θα πρέπει ταυτόχρονα να επικοινωνείται και από τις επιχειρήσεις, τονίζοντας τι θα κερδίσει ένας υπάλληλος αναβαθμίζοντας τις δεξιότητές του».
Το Teaching Factory Competence Center φέρνει λύση στο πρόβλημα
Λύση στο μεγάλο πρόβλημα της εξεύρεσης προσωπικού φέρνει το Teaching Factory που έχει αναπτυχθεί στο Εργαστήριο Συστημάτων Παραγωγής και Αυτοματισμού και έχει βρει εφαρμογές τόσο στην Ευρωπαϊκή όσο και στην Ελληνική βιομηχανία. Πρόκειται για έναν αποτελεσματικό τρόπο σύνδεσης πανεπιστημιακών/εκπαιδευτικών ιδρυμάτων με τη βιομηχανική και επιχειρηματική πράξη. Είναι ένας νέος τρόπος σκέψης της εκπαιδευτικής διαδικασίας, αλλά και προσπάθειας επίλυσης πραγματικών βιομηχανικών προβλημάτων και δίνει τη δυνατότητα στα πανεπιστημιακά ιδρύματα να συνδεθούν με επιχειρήσεις εντός και εκτός Ελλάδος με οφέλη τόσο για τους εκπαιδευόμενους όσο και για τις επιχειρήσεις.
Ο Σωτήρης Μακρής, εκτελεστικός Διευθυντής στο Teaching Factory Competence Center επισήμανε στο Manufacturing ότι το Κέντρο Ικανοτήτων Teaching Factory βασίζεται σε ένα συνεργατικό μοντέλο βιωματικής κατάρτισης, με σκοπό να υποστηρίξει τη βιομηχανία στην ενσωμάτωση καινοτόμων λύσεων σχεδιασμού και παραγωγής προϊόντων και να συμβάλει στην αύξηση της ανταγωνιστικότητας τους και στην καθιέρωση ενός δικτύου ανταλλαγής γνώσης. Με τον ίδιο να σημειώνει επίσης ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η ενσωμάτωση των τεχνολογιών του Industry 4.0 μπορεί να αποτελέσει πρόκληση για τη Βιομηχανία για σειρά λόγων, όπως επί παραδείγματι εξαιτίας της έλλειψης εξειδικευμένου προσωπικού. «Το Teaching Factory στοχεύει στην αντιμετώπιση της συγκεκριμένης πρόκλησης προσφέροντας υπηρεσίες κατάρτισης, ενδυναμώνοντας το εργατικό δυναμικό και καθιστώντας το ικανό να χειρίζεται τις προηγμένες τεχνολογίες» σημείωσε ο κ. Μακρής. Επιπροσθέτως, ο ίδιος τόνισε ότι η κατάρτιση και η αναβάθμιση των δεξιοτήτων του προσωπικού είναι ένας από τους σημαντικότερους παράγοντες που επηρεάζει την υιοθέτηση των προηγμένων τεχνολογιών. Οι Βιομηχανικές επιχειρήσεις που θέτουν ως προτεραιότητα την ψηφιοποίηση των διαδικασιών παραγωγής, έχουν τη δυνατότητα μέσω των προγραμμάτων εκπαίδευσης να ενισχύσουν τις δεξιότητες και γνώσεις του προσωπικού. Τέλος, ο κ. Μακρής τόνισε ότι: «Με βάση διεθνή πρότυπα, το Teaching Factory Competence Center σχεδιάζει, αναπτύσσει και υλοποιεί εκπαιδευτικά προγράμματα που στοχεύουν στην εξοικείωση των εργαζομένων με τις νέες τεχνολογίες, και αξιοποιώντας τα ερευνητικά αποτελέσματα των προηγούμενων ετών, διασυνδέοντας το βιομηχανικό με τον ακαδημαϊκό χώρο, στοχεύει στην επιτυχή ενσωμάτωση των σύγχρονων τεχνολογιών στη βιομηχανία».
Συνεργασία Teaching Factory και EIT Deep Tech Talent
Αξίζει να σημειωθεί ότι το Teaching Factory ως μέλος του EIT Deep Tech Talent Initiative, το Κέντρο Ικανοτήτων Teaching Factory αποτελεί μέρος ενός ευρωπαϊκού δικτύου γνώσης που του επιτρέπει να συνδεθεί με κορυφαίους παρόχους κατάρτισης, εταιρείες και ιδρύματα που συνεργάζονται για την κατάρτιση 1 εκατομμυρίου ταλέντων σε τομείς Deep Tech. Ενστερνιζόμενο τον σκοπό του EIT Deep Tech Talent Initiative, το TF-CC είναι αφοσιωμένο στην προώθηση της επέκτασης των Deep Tech τεχνολογιών στον κλάδο της μεταποίησης. Οι υπηρεσίες κατάρτισης του TF-CC, πιστοποιημένες από την TUV Nord για το πρότυπο ISO 29993, επικεντρώνονται στην ενίσχυση της συμπερίληψης και στην ενδυνάμωση των εργαζομένων μέσω της κατάρτισης στις τεχνολογίες αιχμής. Μέσω αυτής της συνεργασίας, αλλά και σύμφωνα με τον κύριο στόχο του Teaching Factory, προωθείται η ανταλλαγή γνώσεων μεταξύ της έρευνας και της βιομηχανίας, αποσκοπώντας στη δημιουργία προστιθέμενης αξίας για τις υπηρεσίες και τα προϊόντα των εταιρειών. Σύμφωνα πάντα με τον κ. Μακρή, οι τεχνολογικές περιοχές στις οποίες επικεντρώνεται το Teaching Factory Competence Center έχουν προκύψει από τις ανάγκες και τις προκλήσεις της βιομηχανίας και συνδυάζουν λύσεις που βασίζονται στις Industry 4.0 τεχνολογίες όπως η Τεχνητή Νοημοσύνη (AI), η Ρομποτική, το Ψηφιακό Δίδυμο (Digital Twin) και το Διαδίκτυο των Πραγμάτων (IoT).
Εν κατακλείδι, καθώς ολοκληρώνουμε αυτήν την εξερεύνηση για το μέλλον της μεταποίησης, το αμάγαλμα του εργατικού δυναμικού με τις ανάγκες της βιομηχανίας καθίσταται δυνατό μέσα από την αναβάθμιση των δεξιοτήτων και της νοοτροπίας ανάπτυξης. Ο καθορισμός των αναγκών από πλευράς βιομηχανίας εμφανίζεται ως η πυξίδα που καθοδηγεί την εξεύρεση λύση. Το ταξίδι που ακολουθεί είναι δυναμικό, χαρακτηρίζεται από συνεχείς τεχνολογικές καινοτομίες, διεπιστημονικές συνεργασίες και δέσμευση για δια βίου μάθηση.
Στο πνεύμα αυτού του μετασχηματιστικού ταξιδιού η αναβάθμιση των δεξιοτήτων και η συνεργασία με πανεπιστημιακά ιδρύματα μπορούν και πρέπει να δώσουν λύσεις. Σε έναν κόσμο που απαιτεί όλο και μεγαλύτερη ευελιξία, ταχύτητα, καινοτομία, τεχνολογική προσαρμοστικότητα, οι βιομηχανίες που επενδύουν στην αναβάθμιση των δεξιοτήτων του ανθρώπινου κεφαλαίου αποκτούν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για μια βιώσιμη και συμπεριληπτική ανάπτυξη.
Η βιομηχανία Αlumil επενδύει στο εργατικό δυναμικό και συμβάλλει στη λύση του προβλήματος
Οδυσσέας Χρυσικόπουλος, HR Organizational Manager Alumil Group
Η εξεύρεση κατάλληλου προσωπικού αποτελεί μεγάλη πρόκληση στην Ελλάδα και όχι μόνο, από τη βιομηχανία έως και τον πρωτογενή τομέα. Συγκεκριμένα, σύμφωνα με την τελευταία έρευνα της Ευρωπαϊκής Επιτροπής τον Σεπτέμβριο του 2023, τα τρία τέταρτα των επιχειρήσεων στην Ευρώπη δηλώνουν ότι αντιμετωπίζουν ελλείψεις δεξιοτήτων για τουλάχιστον μία θέση εργασίας τους και σχεδόν τέσσερις στις πέντε εταιρείες αναφέρουν ότι είναι δύσκολο να βρουν προσωπικό με τις κατάλληλες δεξιότητες. Πάνω από τις μισές επιχειρήσεις (53%) δυσκολεύονται ακόμα και να διατηρήσουν ειδικευμένους εργαζομένους. Αυτήν την εικόνα παρουσιάζουν σχεδόν τα δύο τρίτα (63%) των εταιρειών, γεγονός που επιβραδύνει τις επιχειρηματικές τους δραστηριότητες.
Η μεγαλύτερη πρόκληση παρουσιάζεται κυρίως στην εξεύρεση εξειδικευμένου εργατοτεχνικού προσωπικού για τον τομέα της βιομηχανίας, καθώς οι νέες γενιές εργαζομένων στην Ελλάδα (κυρίως Gen Z και Millennials) δεν επιλέγουν σχετικό επαγγελματικό προσανατολισμό και δεν έχουν και τα αντίστοιχα κίνητρα για να εξειδικευτούν σε αυτά τα επαγγέλματα.
Η Alumil προσπαθεί να αντιμετωπίσει την συγκεκριμένη πρόκληση με: πιο ελκυστικές θέσεις εργασίας, upskilling – reskilling, κατάρτιση και εξέλιξη των εργαζομένων της, διεξαγωγή σεμιναρίων επαγγελματικού προσανατολισμού, οικονομικά και μη οικονομικά κίνητρα, βάσει βαρύτητας της εκάστοτε θέσης, εισαγωγή εργαζομένων από άλλες χώρες, συνεργασίες με φορείς εκπαίδευσης ή απασχόλησης, αυτοματοποίηση διαδικασιών, και συγκεκριμένες προτάσεις προς την Πολιτεία μέσω ΣΕΒ, ΣΒΕ και άλλων κλαδικών φορέων.
Στην Alumil, οι άνθρωποί μας είναι η κινητήριος δύναμή μας και έχουν πρωταρχικό ρόλο στην επίτευξη των στόχων και στη βιώσιμη ανάπτυξη της εταιρείας μας. Επιδιώκουμε να αποτελούμε εργοδότη επιλογής, καλλιεργώντας ένα εργασιακό περιβάλλον στο οποίο υπάρχει σεβασμός στη διαφορετικότητα και ίσες ευκαιρίες για εξέλιξη. Ως εργοδότης ίσων ευκαιριών και υποστηρικτής της βιωσιμότητας και της συνεχούς μάθησης, στηρίζει ενεργά την Πανεπιστημιακή κοινότητα με:
• Συνεχή επαφή μέσω των γραφείων σταδιοδρομίας για ευκαιρίες καριέρας
• Επιδοτούμενα προγράμματα, όπως το InAlumil, που συνδυάζουν εκπαίδευση και πρακτική άσκηση on the job.
• Συμμετοχή σε πανευρωπαϊκά προγράμματα πρακτικής άσκησης και ανταλλαγής φοιτητών, όπως το IAESTE, καθώς και σε ημέρες καριέρας των σχολών
• Διοργάνωση ομιλιών και workshops
• Ξεναγήσεις στις εγκαταστάσεις του Ομίλου
• Στήριξη φοιτητικών συλλόγων όπως ο BEST, ο EESTEC κ.λπ.
Για εμάς, η εκπαίδευση και η ανάπτυξη (Ε&Α) αποτελούν αναπόσπαστο κομμάτι της κουλτούρας μας, καθώς πιστεύουμε ότι συνιστούν ένα σημαντικό εργαλείο που συμβάλλει στην προσωπική εξέλιξη, τη μείωση του εργασιακού άγχους, τη διάδοση της γνώσης εσωτερικά του οργανισμού, την αύξηση των ποσοστών αφοσίωσης και διατήρησης των εργαζομένων, καθώς και τη βελτιστοποίηση της εταιρικής απόδοσης.
Υποστήριξη προγραμμάτων Upskilling- Reskilling με απτά αποτελέσματα
Ο στόχος της προσέγγισής μας είναι η αναβάθμιση των δεξιοτήτων και η επανειδίκευση στο πλαίσιο του «Upskilling – Reskilling», μέσω των οποίων επιτυγχάνουμε: διασφάλιση της σταθερότητας, δημιουργία ενός εσωτερικού αγωγού ταλέντων, αύξηση της εργασιακής ικανοποίησης, προώθηση της δημιουργικότητας και της καινοτομίας, άμεση σύνδεση των δεξιοτήτων των εργαζομένων με την αγορά εργασίας, προώθηση κουλτούρας δια βίου μάθησης, προσέλκυση νέων ταλέντων, άμεση ανταπόκριση στις αλλαγές σχετικά με τη ζήτηση δεξιοτήτων και διαμόρφωση πιο εξειδικευμένων και προσαρμοστικών εργαζομένων.
Τέλος, στο πλαίσιο της εταιρικής βιωσιμότητας καθώς και της εταιρικής ευθύνης απέναντι στην κοινωνία μέσα στην οποία δραστηριοποιούμαστε, το Upskilling – Reskilling των εργαζομένων μας αποτελεί σημαντικό κεφάλαιο για την εταιρεία μας, καθώς η αναβάθμιση δεξιοτήτων και η επανεκπαίδευση μπορούν να δώσουν τη δυνατότητα στους εργαζομένους να βρουν τη θέση τους σε μεταβαλλόμενα περιβάλλοντα απασχόλησης. Άλλωστε, στην Alumil, γνωρίζουμε πως η ανάπτυξη των ανθρώπων μας παίζει καθοριστικό ρόλο στην επιτυχία της εταιρείας μας.
