Το Manufacturing, με αφορμή την κατάργηση των πλαστικών μιας χρήσης στις 3 Ιουλίου, μεταφέρει ένα αναλυτικό ρεπορτάζ για τη διαχείριση βιομηχανικών αποβλήτων. Ξεκινώντας από τα πλαστικά μιας χρήσης και φτάνοντας στην εύρεση καινοτόμων λύσεων διαχείρισης βιομηχανικών αποβλήτων, διαφαίνεται ότι το μεγάλο αυτό πρόβλημα μπορεί να μετατραπεί σε ευκαιρία.

Ο Εμμανουήλ Κατράκης, Γενικός Γραμματέας της «EuRIC», Ευρωπαϊκής Συνομοσπονδίας Βιομηχανιών Ανακύκλωσης, που εκπροσωπεί μέσω των εθνικών συνδέσμων-μελών του, περισσότερες από 6.000 εταιρείες ανακύκλωσης ήταν προφητικός, όταν πριν από ενάμισι χρόνο, σε ένα συνέδριο που έτυχε να τον ακούσουμε στις Βρυξέλλες, προέβλεπε τι ακριβώς θα συνέβαινε σήμερα: «Με την κατάργηση από τις 3 Ιουλίου σε όλες τις ευρωπαϊκές χώρες, φυσικά και στην Ελλάδα, 10 πλαστικών κατηγοριών μιας χρήσης και τον περιορισμό σειράς άλλων, ο αγώνας βιωσιμότητας του κλάδου των πλαστικών εντείνεται».

Και μάλιστα, εν μέσω ριζοσπαστικών νομοθετικών μέτρων για την προστασία του περιβάλλοντος, τα οποία, κατά τον κ. Κατράκη, μετά την σχετική ευρωπαϊκή Οδηγία που προβλέπει τη σχετική απαγόρευση, θα αυξάνονται ολοένα και περισσότερο. Την ίδια ώρα λοιπόν, που οι μπατονέτες, τα πλαστικά πιάτα, μαχαιροπίρουνα, καλαμάκια, αναδευτήρες ποτών, συσκευασίες τροφίμων, κυπελλάκια από διογκωμένο πολυστυρένιο, ράβδοι για μπαλόνια, προϊόντα από οξοδιασπώμενη πλαστική ύλη θα αντικαθιστώνται με υλικά πιο φιλικά για το περιβάλλον, η άμεση αύξηση της χρήσης ανακυκλωμένων πλαστικών, που διατίθενται στην αγορά και οι καλύτερες επιδόσεις στην ανακύκλωση πλαστικών είναι το θέμα της ημέρας.

Άλλωστε και η ένταξη συγκεκριμένων στόχων ενσωμάτωσης ανακυκλωμένων υλικών σε νέα προϊόντα στην Οδηγία 2019/904 για τα πλαστικά μιας χρήσης δείχνει το δρόμο. Σύμφωνα με στοιχεία που παρέθεσε σε πρόσφατη συνέντευξή του στο Manufacturing ο κ. Κωνσταντίνος Αραβώσης, Γενικός Γραμματέας Φυσικού Περιβάλλοντος και Υδάτων, η χρήση των προαναφερθέντων πλαστικών μιας χρήσης σταμάτησε αρχικώς στο Δημόσιο από την 1 Φεβρουαρίου 2021. Από τις αρχές του 2022 θεσπίζεται περιβαλλοντική εισφορά για τα πλαστικά ποτήρια και τους περιέκτες τροφίμων και οι πόροι που θα μαζευτούν θα πηγαίνουν στο Πράσινο Ταμείο. Στη συνέχεια, θα επιστρέφουν στους Δήμους και τις Περιφέρειες για δράσεις καταπολέμησης της περιβαλλοντικής ρύπανσης. Πρόκειται, λοιπόν για ανάλογη δράση, αντίστοιχη με τα χρήματα από το περιβαλλοντικό τέλος από τις πλαστικές σακούλες.

Επαναχρησιμοποίηση και προσυμφωνημένο αντίτιμο: Τα επόμενα βήματα
Επίσης, προωθείται η υποχρέωση διάθεσης επαναχρησιμοποιήσιμων εναλλακτικών προϊόντων από 01.01.2022. στις επιχειρήσεις μαζικής εστίασης, καθώς και η υποχρέωση να πωλούν τα προϊόντα τους με έκπτωση, στην περίπτωση που ο καταναλωτής έχει δικό του επαναχρησιμοποιούμενο σκεύος. Τέλος, από το 2023 θεσπίζεται το σύστημα εγγυοδοσίας, το οποίο προβλέπει προσυμφωνημένο αντίτιμο που προστίθεται στην τιμή του προϊόντος και επιστρέφεται στον καταναλωτή με την επιστροφή της συσκευασίας για ανακύκλωση. Σε ό,τι αφορά την ανακύκλωση, σύμφωνα με τα στοιχεία της Γενικής Γραμματείας Φυσικού Περιβάλλοντος, κάθε χρόνο στην Ευρώπη συλλέγονται πάνω από 26 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών αποβλήτων, εκ των οποίων λιγότερο από το 1/3 ανακυκλώνεται. Το 50% των απορριμμάτων στις θάλασσες είναι πλαστικά μιας χρήσης, ενώ επιπλέον 27% είναι αλιευτικά εργαλεία από πλαστικό. Στην Ελλάδα, καταναλώνουμε κάθε μέρα περί το 1 εκατομμύρια πλαστικά ποτήρια, ή αλλιώς 350 εκατομμύρια πλαστικά ποτήρια τον χρόνο.

Σε αναζήτηση αγοράς για τους ανακυκλωτές
Μια εξίσου επίκαιρη διάσταση στο θέμα, προσθέτει ο πρόεδρος των Ανακυκλωτών Πλαστικών της Ευρώπης (PRE), Τον Έμανς, ο οποίος μιλώντας σε πρόσφατο διαδικτυακό συνέδριο επεσήμανε την άμεση ανάγκη αύξησης των ποσοστών διαλογής των υλικών για την εναρμόνιση των προτύπων και τη βελτίωση της ποιότητας των υλικών. Αυτή την περίοδο υπάρχει μικρή διαθεσιμότητα ανακυκλωμένου PET (rPET) και παράλληλα μεγάλη ζήτηση. Το φαινόμενο αυτό οδηγεί σε αύξηση της τιμής του. Επίσης, δεν έχουν δοθεί κίνητρα στις εταιρείες να χρησιμοποιήσουν ανακυκλωμένα υλικά στα νέα τους προϊόντα από τους φορείς χάραξης πολιτικής. Θα πρέπει λοιπόν να δημιουργηθεί μία αγορά για τους ανακυκλωτές, έτσι ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι. Προς αυτήν την κατεύθυνση, η πλατφόρμα «RecyClass», έχει ως στόχο τη βελτίωση της ανακυκλωσιμότητας της πλαστικής συσκευασίας και μια εναρμονισμένη προσέγγιση στη χρήση ανακυκλωμένων υλικών σε νέα προϊόντα. Θα καλύψει το κενό, που υπάρχει ανάμεσα τις διαφορετικές βιομηχανίες, που εμπλέκονται στην ανακύκλωση και θα προσφέρει τη γνώση, που διαθέτουν οι ανακυκλωτές στους μεταποιητές συσκευασιών».

Ενισχύοντας την κυκλικότητα των πλαστικών: Μία δύσκολη εξίσωση
Η ενίσχυση της κυκλικότητας των πλαστικών, αν και προφανής, παραμένει ωστόσο μια δύσκολη εξίσωση: Όπως είναι γνωστό, μετά το εμπάργκο της Κίνας σε πλαστικά απορρίμματα από τις αρχές του 2018, δεκάδες χώρες επιβαρύνθηκαν με χιλιάδες επιπλέον τόνους πλαστικών καθημερινά χωρίς να καταλήγουν στην ανακύκλωση. Ακόμα και στην εξελιγμένη σε θέματα ανακύκλωσης Ευρώπη, παρέμεναν αποθηκευμένοι μέχρι και το Μάρτιο του 2019, περισσότεροι από 8 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού, ενώ σύμφωνα με τις πλέον επίσημες εκτιμήσεις, σχεδόν το 80% του πλαστικού που παράγεται παγκοσμίως καταλήγει σε νόμιμες ή παράνομες χωματερές.

Η πρόβλεψη αναλυτών ότι για την δεκαετία 2020-2030 περισσότεροι από 111 εκατομμύρια τόνοι πλαστικού θα πρέπει να έχουν επαναδρομολογηθεί σε νέες εγκαταστάσεις ανακύκλωσης είναι ανέφικτη σε σχέση με τη δυναμικότητα των σημερινών διαθέσιμων μονάδων διεθνώς. Μιλώντας πάλι για την Ελλάδα, σύμφωνα με τον Ελληνικό Οργανισμό Ανακύκλωσης (Ε.Ο.ΑΝ), ο οποίος διαχειρίζεται το πλαστικό συσκευασίας, αυτό προέρχεται κατά περίπου 65% από Βιομηχανικά και Εμπορικά Απόβλητα Συσκευασίας συλλεγόμενο κυρίως από σούπερ-μάρκετ και εμπόρους και κατά 35% από μπλε κάδο.

Περί ποιότητας
Από το 2016 μέχρι και το 2018 παράχθηκαν ετησίως περίπου 185.000 τόνοι πλαστικών αποβλήτων, από τους οποίους έφτασαν σε κάποια μονάδα διαλογής το 38,2%, 41,4% και 43,6% αντίστοιχα. Ωστόσο, το γεγονός ότι τα υλικά αυτά έφτασαν στη μονάδα διαλογής δε σημαίνει κιόλας ότι ανακυκλώθηκαν από τη βιομηχανία πλαστικού, οπότε είναι πιθανό ένα ποσοστό αυτών να συσσωρεύτηκε. Επιπλέον, ένα μεγάλο ποσοστό του πλαστικού, που παράγεται και ανακυκλώνεται δεν παρακολουθείται από τον Ε.Ο.ΑΝ. Στελέχη μάλιστα του Οργανισμού, εκτιμούν ότι από τις αρχές του 2018 και το εμπάργκο της Κίνας στο πλαστικό, ακόμα και με την ίδια ετήσια απόθεση αποβλήτων πλαστικού σε σχέση με τις περασμένες χρονιές, (δηλαδή περίπου 185.000 τόνοι), ποσοστό μεγαλύτερο του 60% αυτών παρέμεινε αδιάθετο και στη χώρα μας. Σε κάθε περίπτωση πάντως και η ανακύκλωση των πλαστικών απορριμμάτων είναι δύσκολη καθώς ένα τμήμα αυτών δεν ανακυκλώνεται καθόλου, είτε υπό-κυκλώνεται, δηλαδή οδηγεί στην παραγωγή προϊόντων χαμηλότερης ποιότητας. Κάτι που δεν είναι ζητούμενο για μία πραγματική κυκλική οικονομία .

Ανάθεση μελέτης για την ανακύκλωση στον ΙΟΒΕ
Ήδη αυτές τις μέρες, ο Σ.Β.Π.Ε., αναθέτει μελέτη για την ανακύκλωση στο «Ίδρυμα Βιομηχανικών και Οικονομικών Ερευνών» (ΙΟΒΕ), με αντικείμενο την καταγραφή των στόχων της ελληνικής βιομηχανίας πλαστικών για τον κλάδο. Μάλιστα, όπως χαρακτηριστικά υπενθύμισε ο πρόεδρος του Συνδέσμου Βασίλης Γούναρης, κατά τη διάρκεια πρόσφατου διαδικτυακού συνεδρίου του Συνδέσμου το πρόβλημα δεν είναι τα πλαστικά, αλλά τα πλαστικά απόβλητα, τα οποία προκαλούνται από τη μη ορθή απόρριψη τους. Και σε αυτήν την πρόκληση, η ανακύκλωση μπορεί να προσφέρει λύσεις, όπως η Χημική Ανακύκλωση, η οποία αναμένεται να πρωταγωνιστήσει αυτή τη δεκαετία παρέχοντας απαντήσεις σε υπάρχοντα προβλήματα των πλαστικών που έχουν «δαιμονοποιηθεί», πληρώνοντας το τίμημα της επιτυχίας τους.

Από την άλλη με το Ταμείο Ανάκαμψης να δεσμεύει 350 εκατ. ευρώ για την ενεργοποίηση επενδύσεων στην κυκλική οικονομία ένας νέος ορίζοντας ανοίγει για τις βιομηχανίες που είναι έτοιμες να αξιοποιήσουν τις νέες δυνατότητες. Ουσιαστικά θα υλοποιηθούν 66 παρεμβάσεις στο πλαίσιο του Σχεδίου της Κυκλικής Οικονομίας και μάλιστα με προτεραιότητα τη δημιουργία μιας δευτερογενούς αγοράς ανακυκλωμένων υλικών στην χώρα μας, μιας και υπάρχει έλλειψη η οποία προϋποθέτει την κατασκευή σχετικών υποδομών.

Τι γίνεται με τα βιομηχανικά απόβλητα;
Tα βιομηχανικά απόβλητα, λοιπόν, αφορούν ό,τι παράγεται από τη βιομηχανική δραστηριότητα και καθίσταται άχρηστο. Μπορεί να είναι από απλή λάσπη ή τέφρα, έως χημικοί διαλύτες, χρωστικές ουσίες, μέταλλα ακόμα και ραδιενεργά υλικά. Η ιεραρχία της επεξεργασίας αποβλήτων που έχει επικρατήσει παγκοσμίως είναι γνωστή ως 3R (reduce, reuse, recycle – μείωση, επαναχρησιμοποίηση, ανακύκλωση) και αποτελεί τον ακρογωνιαίο λίθο των περισσότερων στρατηγικών ελαχιστοποίησης των αποβλήτων. Επειδή, όμως, πάντοτε θα υπάρχει η παραγωγή έστω και ελάχιστης ποσότητας αποβλήτων, η προσοχή του βιομηχανικού κλάδου στρέφεται στην ανακύκλωση, το τι κάνουμε δηλαδή με ένα υλικό που ολοκλήρωσε την αποστολή του και φαινομενικά τουλάχιστον δεν έχει πλέον καμία αξία.

Επεξεργασία σε τέσσερα βήματα
Καθώς σε καθημερινή βάση οι βιομηχανικές μονάδες παράγουν τεράστιες ποσότητες τοξικών, η εκμετάλλευσή τους θεωρείται εκ των ων ουκ άνευ παράγοντας στην προσπάθεια μείωσής τους. Πρόκειται για επιλογή η οποία συμβάλλει σε μεγάλο βαθμό στη μείωση των εκπομπών αερίων θερμοκηπίου αλλά και των χώρων υγειονομικής ταφής. Οι πλέον διαδεδομένες μέθοδοι επεξεργασίας και ανακύκλωσης βιομηχανικών αποβλήτων είναι οι εξής:

1. Κομποστοποίηση. Πρόκειται για εναλλακτική λύση ως προς την υγειονομική ταφή, αλλά αφορά σχετικά «ήπια» βιομηχανικά κατάλοιπα, δηλαδή βιοαποικοδομήσιμα οργανικά απόβλητα που μπορούν να διασπαστούν με φυσικό τρόπο. Πέρα από την προφανή ωφέλεια για το περιβάλλον τα προϊόντα αυτής της διαδικασίας μπορούν να χρησιμοποιηθούν επίσης ως εναλλακτικό καύσιμο καλύπτοντας μέρος των ενεργειακών αναγκών μιας βιομηχανικής μονάδας. Η κομποστοποίηση βασίζεται στο φαινόμενο της αναερόβιας ζύμωσης και γενικά θεωρείται μία από τις πιο διαδεδομένες και χρήσιμες τεχνολογίες που αναπτύχθηκαν στον τομέα του waste management, αφού όχι μόνο δίνει μια λύση μεγάλης κλίμακας στα οργανικά απορρίμματα, αλλά μας επιτρέπει να μετατρέπουμε τα αέρια που προκύπτουν σε ενέργεια. Μπορεί να χρησιμοποιηθεί για την επεξεργασία οργανικών στερεών αποβλήτων και λυμάτων σχεδόν κάθε είδους. Η διαδικασία λειτουργεί γρήγορα και τα όποια κατάλοιπα μπορούν να χρησιμοποιηθούν ως λίπασμα ενώ το παραγόμενο βιοαέριο μετατρέπεται σε ενέργεια. Επί του παρόντος, η κομποστοποίηση αποτελεί κοινό τόπο στις περισσότερες βιομηχανίες.

2. Καύση – Αποτέφρωση. Η καύση αφορά υλικά τα οποία μπορούν να μετασχηματιστούν για να αποκτήσουν νέα χρήση. Χαρακτηριστικό παράδειγμα είναι τα πλαστικά μπουκάλια, τα οποία μπορούν να μετατραπούν σε πολυεστέρα κατάλληλο για την κατασκευή ρούχων ή το αλουμίνιο που μπορεί να χρησιμοποιηθεί και πάλι. Το πρόβλημα με αυτή τη μέθοδο είναι ότι κάθε επόμενη φορά που λαμβάνει χώρα η διαδικασία, αυξάνονται τα επίπεδα ανεπιθύμητων ουσιών στο τελικό προϊόν, οπότε έχει «ταβάνι». Όσον αφορά την αποτέφρωση χαρακτηρίζεται από την ολοκληρωτική καύση των αποβλήτων, με την παραγόμενη θερμότητα παγιδευμένη να χρησιμοποιείται ως ενέργεια. Ωστόσο αν και με την αποτέφρωση ο όγκος των αποβλήτων μειώνεται κατά περίπου 90%, παράγονται επιβλαβή αέρια και αδρανής τέφρα είναι κοινά υποπροϊόντα. Η χρήση φίλτρων μπορεί να ελέγξει τη ρύπανση ενώ πλούσια σε θρεπτικά συστατικά τέφρα που προέρχεται από οργανικά απόβλητα μπορεί να χρησιμοποιηθεί στη συνέχεια ως λίπασμα.

3. Θερμική κατεργασία. Τα περισσότερα απόβλητα περιέχουν ενεργειακό περιεχόμενο, σε κάποιο βαθμό. Αυτή η ενέργεια μπορεί να χρησιμοποιηθεί για τη θέρμανση και την παραγωγή ατμού, με θέρμανση των αποβλήτων σε υψηλές θερμοκρασίες με περιορισμένη διαθεσιμότητα οξυγόνου. Χρησιμοποιώντας αυτόν τον τύπο θερμικής επεξεργασίας, το ενεργειακό περιεχόμενο μπορεί επίσης να μετατραπεί σε εναλλακτικά καύσιμα.

4. Ανάκτηση αποβλήτων – Ανακύκλωση. Κατά την ανάκτηση, τα απόβλητα υφίστανται επεξεργασία και από αυτά εξάγεται χρήσιμο υλικό. Για παράδειγμα, ο υδράργυρος μπορεί να ανακτηθεί από σπασμένα θερμόμετρα. Ο μόλυβδος μπορεί να ανακτηθεί από τις μπαταρίες και τις χρωστικές ουσίες. Επίσης πολλοί χημικοί διαλύτες, όπως η ακετόνη, που έχουν ήδη χρησιμοποιηθεί μπορούν να αποσταχθούν εκ νέου για επαναχρησιμοποίηση. Από την άλλη, η ανακύκλωση χρησιμεύει για τη μετατροπή των αποβλήτων σε προϊόντα του της δικής τους βάσης μέσω βιομηχανικής επεξεργασίας. Το χαρτί, το γυαλί, το αλουμίνιο και τα πλαστικά, είναι τα υλικά που ανακυκλώνονται συνήθως. Είναι φιλική προς το περιβάλλον ωστόσο, οι τεχνολογίες επεξεργασίας είναι αρκετά κοστοβόρες.

Τα οφέλη για τις βιομηχανίες
• Εξοικονόμηση δαπανών. Σε κάθε παραγωγική δραστηριότητα υπάρχουν δαπάνες που σχετίζονται με τη διάθεση αχρησιμοποίητων υλικών και εμπορικών παραπροϊόντων. Βρίσκοντας τρόπους για την επαναχρησιμοποίηση των αποβλήτων, είτε in-house ή με τη βοήθεια κάποιου outsourced συνεργάτη, οι δαπάνες αυτές μπορούν να μειωθούν σημαντικά. Επιπλέον, μπορείτε να ελαττωθεί σημαντικά το κόστος αγοράς πρώτων υλών, αν αυτές προέρχονται από ανακυκλωμένα υλικά.

• Βιώσιμο «σήμα». Όταν μια επιχείρηση προσπαθεί να είναι βιώσιμη, αποδεικνύει στην πράξη τη δέσμευσή της για το μέλλον, κάτι το οποίο μπορεί εύκολα να γίνει ανταγωνιστικό πλεονέκτημα έναντι της υπόλοιπης αγοράς.

• Δημιουργία νέων θέσεων εργασίας. Η ανακύκλωση των βιομηχανικών αποβλήτων περιλαμβάνει τη μεταφορά, τη μεταποίηση και τη μεταπώληση, διαδικασίες οι οποίες απαιτούν εργατικό δυναμικό διαφορετικών δεξιοτήτων. Έχει υπολογιστεί ότι η ανακύκλωση και η επαναχρησιμοποίηση δημιουργούν τουλάχιστον εννέα φορές περισσότερες θέσεις εργασίας, από ό,τι οι χώροι υγειονομικής ταφής και τους αποτεφρωτήρες. Είναι ενδεικτικό ότι στις ΗΠΑ αν το ποσοστό ανακύκλωσης βιομηχανικών αποβλήτων φτάσει το 75%, θα δημιουργηθούν 1,1 εκατομμύρια νέες θέσεις εργασίας.

• Παραγωγή ενέργειας. Η παραγωγή ενέργειας από βιομηχανικά απόβλητα – γνωστή ως Waste tο Εnergy (WTE) – είναι ίσως η πιο ενδιαφέρουσα εξέλιξη στην επεξεργασία βιομηχανικών αποβλήτων, καθώς έχει το πλεονέκτημα ότι «εξαφανίζει» σχεδόν 100% τα απόβλητα αντί να τα επαναχρησιμοποιεί ή να τα επεξεργάζεται. Παραδοσιακά, οι μονάδες WTE λειτουργούσαν με την αποτέφρωση των αποβλήτων και τη μετατροπή της προκύπτουσας θερμότητας σε ενέργεια – και τα περισσότερα εργοστάσια εξακολουθούν να χρησιμοποιούν αυτήν την τεχνολογία σήμερα. Ωστόσο, πλέον έχουν αναπτυχθεί νέοι τύποι WTE, όπως η αεριοποίηση, η πυρόλυση και ο θερμικός αποπολυμερισμός.

• Παραγωγή καυσίμων. Τα λεγόμενα βιοκαύσιμα είναι πιο κοινή μορφή αυτής της λύσης, με τον όρο να περιλαμβάνει μια σειρά από διαφορετικά καύσιμα τα οποία προέρχονται από οργανική ύλη. Το βιοκαύσιμα μπορεί να είναι στερεά, υγρά ή αέρια και να χρησιμοποιούνται για την τροφοδοσία οχημάτων ή για τη βελτίωση άλλων τύπων καυσίμων.
Το μέλλον στη διαχείριση των αποβλήτων είναι άρρηκτα συνδεδεμένο με τη χρήση των αποβλήτων ως εναλλακτικά καύσιμα ή εναλλακτικές πρώτες ύλες, κατόπιν επεξεργασίας, με στόχο την ενίσχυση της κυκλικής οικονομίας.

Σε αυτό το πλαίσιο, θα μπορούσε κανείς να υποστηρίξει ότι καθώς και η Ελλάδα αντιμετωπίζει μείζονες περιβαλλοντικές προκλήσεις που συνδέονται με την παραγωγή αποβλήτων, τα εμπόδια που αφορούν στην ανακύκλωση βιομηχανικών αποβλήτων μπορεί να είναι σημαντικά, αλλά εξίσου σημαντικές είναι και οι ευκαιρίες. Κυρίως, πρέπει να δοθεί προτεραιότητα στο διαχωρισμό των αποβλήτων στην «πηγή» παραγωγής τους και τη χρήση ειδικών εγκαταστάσεων επεξεργασίας ώστε να ανακτώνται τα ανακυκλώσιμα υλικά.

Από την άλλη μεριά, μέχρι να γίνουν αυτά και εν μέσω ραγδαίων εξελίξεων αλλά και περιβαλλοντικών απαιτήσεων, οι παραγωγοί θα πρέπει να είναι έτοιμοι να λειτουργήσουν προσωρινά σε ένα περιβάλλον που θα θεωρεί τη μείωση της χρήσης πλαστικού, ως την πλέον ασφαλή λύση, τουλάχιστον μέχρι η τεχνολογία και οι επενδυτές να βρουν τρόπους, που θα κάνουν την επαναχρησιμοποίηση των πλαστικών απορριμμάτων αποτελεσματική και οικονομικά συμφέρουσα.