Στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο, όπου τα τρόφιμα προέρχονται και διανέμονται σε πολλές χώρες, η διασφάλιση της ασφάλειας και της ποιότητας των τροφίμων έχει γίνει πρωταρχικό μέλημα.

Η Ασφάλεια Τροφίμων, έχει Ημέρα, και μάλιστα Παγκόσμια και είναι η 7η Ιουνίου που ξεκίνησε το 2016 από την Επιτροπή Codex Alimentarius. Tο 2017 ο Οργανισμός Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών (FAO) με την υποστήριξη του Παγκόσμιου Οργανισμού Υγείας (ΠΟΥ), ενέκρινε ψήφισμα που υποστηρίζει την καθιέρωση αυτής της ημέρας. Δεδομένης της παγκόσμιας επιβάρυνσης των τροφιμογενών ασθενειών που επηρεάζουν άτομα όλων των ηλικιών καθώς και της επείγουσας ανάγκης να ενισχυθεί η ευαισθητοποίηση σε όλα τα επίπεδα και να διευκολυνθούν οι ενέργειες υπέρ της ασφάλειας των τροφίμων, η Γενική Συνέλευση των Ηνωμένων Εθνών στις 20 Δεκεμβρίου 2018 ενέκρινε το ψήφισμα 73/250 για την ανακήρυξη της Παγκόσμιας Ημέρας για την Ασφάλεια των Τροφίμων.

Αυτές οι σημαντικές και συναινετικές δεσμεύσεις πηγάζουν από την αναγνώριση ότι δεν υπάρχει επισιτιστική ασφάλεια χωρίς ασφάλεια τροφίμων. Σε έναν παγκοσμιοποιημένο κόσμο όπου οι αλυσίδες εφοδιασμού τροφίμων έχουν γίνει πιο περίπλοκες, το περιστατικό ασφάλειας τροφίμων μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην υγεία, επηρεάζοντας επίσης το εμπόριο και την παγκόσμια οικονομία.

Διασφάλιση της ασφάλειας των καταναλωτών
Η ασφάλεια των τροφίμων σχετίζεται με τη διαχείριση, τη μεταφορά, την προετοιμασία και την αποθήκευση των τροφίμων με τρόπο που μειώνει καλύτερα τον κίνδυνο ασθένειας. Η πρόσβαση σε ασφαλή, ποιοτικά και θρεπτικά τρόφιμα είναι ανάγκη για όλους και αποτελεί προϋπόθεση για την επίτευξη της ασφάλειας των τροφίμων και της διατροφής.
Πολλά τρόφιμα είναι αλλοιωμένα ή μολυσμένα σε διαφορετικά στάδια της αλυσίδας αξίας: κατά την παραγωγή, την επεξεργασία, τη μεταφορά, την προετοιμασία και/ή την κατανάλωση των τροφίμων. Αυτές οι αλλοιώσεις προκαλούν πολλές απώλειες κατά τη συγκομιδή, την αποθήκευση, την επεξεργασία, τη μεταφορά και την εμπορία των τροφίμων. Όταν καταναλώνονται, τα μη ασφαλή ή/και μολυσμένα τρόφιμα μπορούν να προκαλέσουν πολλές ασθένειες, ακόμη και θάνατο.

Ιδιαίτερα σε κίνδυνο βρίσκονται τα ευάλωτα άτομα, συμπεριλαμβανομένων των εγκύων, των βρεφών, των μικρών παιδιών και των ηλικιωμένων. Σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας, 600 εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο αρρωσταίνουν κάθε χρόνο -ένας στους δέκα- μετά την κατανάλωση μολυσμένων τροφίμων, προκαλώντας 420.000 θανάτους κάθε χρόνο. Το 30% αυτών των θανάτων (125.000) είναι μεταξύ παιδιών ηλικίας κάτω των πέντε ετών. Περισσότερες από 200 τροφιμογενείς ασθένειες καταγράφονται με διαφορετική προέλευση και η Αφρική έχει την υψηλότερη κατά κεφαλήν επίπτωση τροφιμογενών νόσων στον κόσμο με 91 εκατ. περιπτώσεις ασθενειών. Ενώ πολλά είναι βακτηριακής προέλευσης (π.χ. σαλμονέλωση, λιστερίωση και Escherichia coli), άλλα είναι ιογενούς προέλευσης (π.χ. ηπατίτιδα Α και Ε, νοροϊός) ή παρασιτικής προέλευσης (π.χ. τοξοπλάσμωση, γιαρδιάση).
Η παγκοσμιοποίηση, το διασυνοριακό εμπόριο και η ταχεία αστικοποίηση αυξάνουν τον κίνδυνο συμβάντων και την εξάπλωσή τους, ενώ περιορίζουν τον έλεγχο και την ικανότητα των χωρών να περιορίσουν αυτές τις κρίσεις.

Εκτός από τις επιπτώσεις στην υγεία, οι συνέπειες των μη ασφαλών τροφίμων εμποδίζουν επίσης την κοινωνικοοικονομική ανάπτυξη, τον εκσυγχρονισμό των εγχώριων αγορών τροφίμων και το παγκόσμιο και περιφερειακό εμπόριο. Εκτός από τις απώλειες ποιότητας και ποσότητας τροφίμων, υπάρχει απώλεια εσόδων λόγω της χαμηλής διείσδυσης αφρικανικών τροφίμων στις διεθνείς αγορές, η οποία συνδέεται με έλλειψη εμπιστοσύνης, αλλά και λόγω δυσκολιών που σχετίζονται με την ανάπτυξη, την ιχνηλασιμότητα, την επισήμανση, την ποιότητα, και τη συμμόρφωση και επιβολή των κανονιστικών πλαισίων.

Συνεπώς, η θέσπιση προτύπων τροφίμων είναι απαραίτητη για τη διασφάλιση της ασφάλειας των καταναλωτών και την υποστήριξη του δίκαιου εμπορίου τροφίμων. Σύμφωνα δε με τον FAO, διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων των περιβαλλοντικών αναστολέων, απαιτεί περαιτέρω προσπάθειες για την κάλυψη των ρυθμιστικών και γνωστικών κενών. Απαιτούνται ολιστική αξιολόγηση κινδύνου με βάση την επιστήμη και διεθνώς εναρμονισμένα νομοθετικά πλαίσια για τη διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων των περιβαλλοντικών αναστολέων και τη διευκόλυνση του παγκόσμιου εμπορίου τους. Ταυτόχρονα, η έρευνα και η ανάπτυξη νέων περιβαλλοντικών αναστολέων πρέπει να προχωρήσει σε συνεννόηση με τις εκτιμήσεις κινδύνου. Η έγκριση νέων προϊόντων και τεχνολογιών, όπως ο γενετικός ανασυνδυασμός των καλλιεργειών που αυξάνει την ικανότητα περιβαλλοντικών αναστολέων που περιέχονται στους φυτικούς ιστούς, απαιτεί αυξανόμενες προσπάθειες για την αξιολόγηση των επιπτώσεων στην ασφάλεια των τροφίμων.

Η αξία των πιστοποιήσεων
Η παγκόσμια αγορά για την πιστοποίηση τροφίμων αποτιμήθηκε σε $5,6 δισ. το 2023 και προβλέπεται να φτάσει τα 7,4 δισ. δολ. έως το 2028, με μέση ετήσια ανάπτυξη 5,7% κατά την περίοδο πρόβλεψης. Παράγοντες όπως η αυξανόμενη παγκόσμια ζήτηση για πιστοποιήσεις τροφίμων συμβάλλουν στην ανάπτυξη της αγοράς αναφέρουν διεθνής μελέτες και όπως σημειώνουν η κλιμάκωση των τροφιμογενών ασθενειών τροφοδοτεί την ανάπτυξη της αγοράς πιστοποίησης τροφίμων.
Η πιστοποίηση τροφίμων είναι ολοένα και πιο σημαντική και γνωρίζει σημαντική ανάπτυξη για πολλούς βασικούς λόγους. Πρώτον, στο σημερινό παγκοσμιοποιημένο κόσμο, όπου τα τρόφιμα προέρχονται και διανέμονται σε πολλές χώρες, η διασφάλιση της ασφάλειας και της ποιότητας των τροφίμων έχει γίνει πρωταρχικό μέλημα.
Η πιστοποίηση τροφίμων παρέχει έναν αξιόπιστο μηχανισμό για την επαλήθευση ότι τα προϊόντα διατροφής πληρούν καθιερωμένα πρότυπα και κανονισμούς, μειώνοντας τον κίνδυνο μόλυνσης, τροφιμογενών ασθενειών και άλλων κινδύνων για την υγεία. Με τέτοια ανησυχητικά στατιστικά στοιχεία που υπογραμμίζουν τον παγκόσμιο αντίκτυπο των τροφιμογενών ασθενειών, πιθανότατα θα υπάρξει αυξημένη ζήτηση για αυστηρά μέτρα ασφάλειας τροφίμων και πιστοποιήσεις.
Οι καταναλωτές θα γίνουν πιο συνειδητοί και απαιτητικοί σχετικά με την ασφάλεια και την ποιότητα των τροφίμων που καταναλώνουν. Ως αποτέλεσμα, οι φορείς πιστοποίησης τροφίμων θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στη διασφάλιση ότι τα προϊόντα διατροφής πληρούν τα απαιτούμενα πρότυπα και είναι απαλλαγμένα από μόλυνση.

Η νέα παγκόσμια τάση
Τα τρόφιμα χωρίς προϊόντα διαδραματίζουν σημαντικό ρόλο στην αγορά πιστοποίησης τροφίμων λόγω της αυξανόμενης ζήτησης για εξειδικευμένες διατροφικές επιλογές και της αυξανόμενης ευαισθητοποίησης για τροφικές αλλεργίες, δυσανεξίες και διατροφικούς περιορισμούς. Ο όρος «χωρίς από» αναφέρεται σε προϊόντα που είναι απαλλαγμένα από ορισμένα συστατικά ή αλλεργιογόνα που βρίσκονται συνήθως σε τρόφιμα. Τρόφιμα «χωρίς» περιλαμβάνουν τρόφιμα χωρίς γλουτένη, χωρίς φοινικέλαιο και χωρίς ΓΤΟ ή χωρίς λακτόζη. Αυτή η κατηγορία περιλαμβάνει, επίσης, πιστοποίηση τροφίμων για βιολογικά και vegan τρόφιμα. Αυτά τα προϊόντα διατροφής θεωρούνται στην κατηγορία υψηλής ανάπτυξης λόγω της ανάπτυξης της αγοράς υγείας και ευεξίας. Η αύξηση της ζήτησης για τρόφιμα «χωρίς» αποδίδεται στη μεταβαλλόμενη οπτική γωνία των καταναλωτών και στην ευαισθητοποίηση σχετικά με τα οφέλη για την υγεία των τροφίμων «χωρίς».

Οι πιστοποιήσεις «χωρίς από» μπορούν να βοηθήσουν τις επιχειρήσεις τροφίμων να συμμορφωθούν με τις κανονιστικές απαιτήσεις και τους νόμους για την επισήμανση των τροφίμων. Αυτές οι πιστοποιήσεις παρέχουν διαβεβαίωση ότι τα προϊόντα έχουν υποβληθεί σε αυστηρούς ελέγχους και πληρούν τα καθορισμένα κριτήρια για την αποφυγή αλλεργιογόνων. Η αυξανόμενη ζήτηση για «χωρίς» πιστοποιημένα τρόφιμα έχει οδηγήσει στην ανάπτυξη διαφόρων προγραμμάτων πιστοποίησης τροφίμων. Αυτά τα προγράμματα βοηθούν τους καταναλωτές να κάνουν ενημερωμένες επιλογές και δίνουν τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις τροφίμων να καλύπτουν συγκεκριμένες διατροφικές ανάγκες, οδηγώντας στην ανάπτυξη στην αγορά πιστοποίησης τροφίμων.