Ο ψηφιακός μετασχηματισμός και η πράσινη μετάβαση αποτελούν βασικούς πυλώνες για την αναβάθμιση και την ανταγωνιστικότητα της ελληνικής βιομηχανίας. Η αντιμετώπιση των προκλήσεων και η αξιοποίηση των ευκαιριών απαιτούν τη χρήση κατάλληλων χρηματοδοτικών εργαλείων και προγραμμάτων που μπορούν να στηρίξουν τις επιχειρήσεις σε αυτή τη μετάβαση.

Ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι η διαδικασία χρήσης ψηφιακών τεχνολογιών για τη δημιουργία νέων ή την τροποποίηση υπαρχουσών επιχειρηματικών διαδικασιών, προϊόντων και υπηρεσιών. Μπορεί να επιτρέψει στις βιομηχανίες να βελτιώσουν τις επιδόσεις, την αποτελεσματικότητα, την ποιότητα και την ικανοποίηση των πελατών, ενώ παράλληλα μειώνει το κόστος και τους περιβαλλοντικούς κινδύνους. Ωστόσο, οι βιομηχανίες αντιμετωπίζουν σημαντικές προκλήσεις όπως το υψηλό κόστος υλοποίησης, η έλλειψη εξειδικευμένων δεξιοτήτων και η ανάγκη για συνεχή εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού.

Οι ψηφιακές τεχνολογίες αλλάζουν ριζικά το σύνολο των κλάδων της οικονομίας, θέτοντας επιτακτικά στις ΜμΕ το αίτημα της ψηφιοποίησής τους. Παρά την πρόοδο που έχει επιτευχθεί τα τελευταία χρόνια, τα στοιχεία δεν είναι ιδιαίτερα ενθαρρυντικά για τη χώρα μας, αφού οι ΜμΕ υπολείπονται σημαντικά του ευρωπαϊκού μέσου όρου, όπως αποτυπώνεται και στο δείκτη DESI. Ενδεικτικά, σχεδόν μόλις το 40% διαθέτει ένα βασικό επίπεδο ψηφιοποίησης και μόλις το 17% χρησιμοποιεί υπηρεσίες υπολογιστικού νέφους (cloud). Στην ΕΕ τα ποσοστά αυτά είναι 55% και 34% αντίστοιχα.

Είναι φανερή η διστακτικότητα των ελληνικών επιχειρήσεων να επενδύσουν στο ψηφιακό τους μετασχηματισμό. Πόσο μάλλον όταν πρόκειται για τεχνολογίες αιχμής που, εκτός από τις ψηφιακές δεξιότητες, απαιτούν και υψηλό κόστος επένδυσης, που οι περισσότερες ΜμΕ δυσκολεύονται ή και αδυνατούν να καλύψουν.
Στην κάλυψη μέρους του κόστους του Ψηφιακού Μετασχηματισμού των ΜμΕ στοχεύει η πρώτη δράση του ΕΣΠΑ της νέας προγραμματικής περιόδου, με τη δέσμη δράσεων Βασικού, Προηγμένου και Ψηφιακού Μετασχηματισμού Αιχμής, διαθέτοντας προϋπολογισμό € 300 εκατ. προς συγχρηματοδότηση επενδύσεων από € 18.000 έως €1.200.000, ανάλογα με την ψηφιακή ωριμότητα των επιχειρήσεων

Ευρωπαϊκά Ταμεία και Προγράμματα
Η Ευρωπαϊκή Ένωση προσφέρει μια σειρά από χρηματοδοτικά προγράμματα και εργαλεία που μπορούν να αξιοποιηθούν από τις ελληνικές βιομηχανίες:
• Ευρωπαϊκά Διαρθρωτικά και Επενδυτικά Ταμεία (ESIF): Τα ταμεία αυτά παρέχουν επιχορηγήσεις, δάνεια και εγγυήσεις για έργα που σχετίζονται με τον ψηφιακό μετασχηματισμό και τη βιώσιμη ανάπτυξη. Μέσω των ΕΣΠΑ, οι βιομηχανίες μπορούν να χρηματοδοτήσουν έργα που βελτιώνουν την ανταγωνιστικότητά τους και μειώνουν το περιβαλλοντικό τους αποτύπωμα.
• Horizon Europe: Με προϋπολογισμό 95,5 δισ. ευρώ, το πρόγραμμα αυτό στηρίζει την έρευνα και την καινοτομία στην Ευρώπη. Οι ελληνικές βιομηχανίες μπορούν να συμμετέχουν σε συμπράξεις για την ανάπτυξη νέων τεχνολογιών και λύσεων, ενώ τα έργα που προωθούν την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση έχουν προτεραιότητα.
• Ψηφιακή Ευρώπη: Το πρόγραμμα αυτό στοχεύει στη βελτίωση των ψηφιακών δεξιοτήτων, την ανάπτυξη ψηφιακών υποδομών και την ενίσχυση των ψηφιακών υπηρεσιών. Οι βιομηχανίες μπορούν να επωφεληθούν από επιχορηγήσεις για την υλοποίηση έργων ψηφιακού μετασχηματισμού.
• InvestEU: Προσφέρει επιχορηγήσεις και εγγυήσεις για έργα που προάγουν την καινοτομία και την ανταγωνιστικότητα. Οι ελληνικές βιομηχανίες μπορούν να αξιοποιήσουν τα κεφάλαια αυτά για να χρηματοδοτήσουν επενδύσεις σε τεχνολογίες Industry 4.0 και βιώσιμες πρακτικές.
• Recovery and Resilience Facility (RRF): Το RRF διαθέτει 30,5 δισ. ευρώ για την Ελλάδα για την περίοδο 2021-2026, εκ των οποίων 2,8 δισ. ευρώ προορίζονται για την ψηφιακή μετάβαση. Οι βιομηχανίες μπορούν να λάβουν επιχορηγήσεις για έργα που συμβάλλουν στην πράσινη και ψηφιακή αναβάθμιση.
• EU Next Generation (NGEU): Παρέχει 32 δισ. ευρώ για την Ελλάδα για την περίοδο 2021-2027, με 6,8 δισ. ευρώ να διατίθενται για την ψηφιακή και πράσινη μετάβαση. Οι βιομηχανίες μπορούν να αξιοποιήσουν αυτά τα κεφάλαια για να υλοποιήσουν επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες και βιώσιμες λύσεις.

Εθνικά Κονδύλια και Προγράμματα
Εκτός από τα ευρωπαϊκά προγράμματα, η ελληνική βιομηχανία μπορεί να επωφεληθεί από διάφορα εθνικά χρηματοδοτικά εργαλεία και προγράμματα:
• Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων (ΠΔΕ): Το ΠΔΕ παρέχει επιχορηγήσεις και επιδοτήσεις για επενδύσεις σε ψηφιακές υποδομές και τεχνολογίες. Οι βιομηχανίες μπορούν να χρηματοδοτήσουν έργα που βελτιώνουν την παραγωγικότητα και μειώνουν τα κόστη.
• Αναπτυξιακός Νόμος: Ο αναπτυξιακός νόμος προσφέρει φορολογικές απαλλαγές και επιδοτήσεις για επενδύσεις στην έρευνα και την καινοτομία, τις ψηφιακές τεχνολογίες, την ενεργειακή απόδοση και την προστασία του περιβάλλοντος. Οι βιομηχανίες μπορούν να λάβουν σημαντική οικονομική υποστήριξη για την υλοποίηση στρατηγικών επενδύσεων.
• EquiFund: Το EquiFund κινητοποιεί 260 εκατ. ευρώ για επενδύσεις σε νεοφυείς επιχειρήσεις και ΜμΕ με υψηλές δυνατότητες ανάπτυξης, ιδιαίτερα στους τομείς των ψηφιακών τεχνολογιών και της καινοτομίας. Αν και εστιάζεται κυρίως στις νεοφυείς επιχειρήσεις, οι μεγαλύτερες βιομηχανίες μπορούν να επωφεληθούν μέσω στρατηγικών συνεργασιών και κοινών επενδύσεων.
• Βίβλος Ψηφιακού Μετασχηματισμού (DTB): Παρέχει πληροφορίες, εργαλεία και βέλτιστες πρακτικές για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων. Η Βίβλος αποτελεί έναν ολοκληρωμένο οδηγό που βοηθά τις βιομηχανίες να σχεδιάσουν και να υλοποιήσουν στρατηγικές ψηφιακής αναβάθμισης.
• Κώδικας Ψηφιακής Διακυβέρνησης (DGC): Θέτει τις αρχές, τα πρότυπα και τους κανόνες για την ψηφιακή διακυβέρνηση των δημόσιων και ιδιωτικών φορέων. Οι βιομηχανίες μπορούν να αξιοποιήσουν τον κώδικα για να βελτιώσουν τη διαχείριση των ψηφιακών τους υποδομών και να εξασφαλίσουν τη συμμόρφωση με τις διεθνείς προδιαγραφές.

Πρακτικά βήματα για την ενίσχυση του ψηφιακού μετασχηματισμού
Για να επιτευχθεί ο ψηφιακός μετασχηματισμός, οι βιομηχανίες πρέπει να ακολουθήσουν συγκεκριμένα βήματα:
1. Αξιολόγηση Αναγκών: Κατανόηση των τεχνολογικών και επιχειρηματικών αναγκών.
2. Ανάπτυξη Στρατηγικής: Σχεδιασμός μιας στρατηγικής ψηφιακού μετασχηματισμού που να περιλαμβάνει στόχους και δράσεις.
3. Εκπαίδευση και Ανάπτυξη Δεξιοτήτων: Επένδυση στην εκπαίδευση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων του προσωπικού.
4. Αναζήτηση Χρηματοδότησης: Εξέταση των διαθέσιμων πηγών χρηματοδότησης και υποβολή αιτήσεων για επιχορηγήσεις και δάνεια.
5. Υλοποίηση και Παρακολούθηση: Εφαρμογή των τεχνολογιών και παρακολούθηση της προόδου και των αποτελεσμάτων.
Η πρόσβαση στις διάφορες πηγές χρηματοδότησης, σε συνδυασμό με την εκπαίδευση και την ανάπτυξη δεξιοτήτων, μπορεί να βοηθήσει τις ελληνικές βιομηχανίες να ξεπεράσουν τα εμπόδια και να εκμεταλλευτούν τις ευκαιρίες που προσφέρει ο ψηφιακός μετασχηματισμός.
Τέλος, είναι σημαντικό οι επιχειρήσεις να παρακολουθούν τις εξελίξεις στην τεχνολογία και να προσαρμόζουν τις στρατηγικές τους ανάλογα. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι μια διαδικασία που ολοκληρώνεται σε μία μόνο φάση, αλλά απαιτεί συνεχή αναπροσαρμογή και βελτίωση.
Οι βιομηχανίες που θα καταφέρουν να ενσωματώσουν τις νέες τεχνολογίες στις λειτουργίες τους και να αξιοποιήσουν τις διαθέσιμες χρηματοδοτικές ευκαιρίες, θα έχουν σημαντικό πλεονέκτημα στον ανταγωνισμό και θα είναι καλύτερα προετοιμασμένες για τις προκλήσεις του μέλλοντος. •