-->

Συντάκτης: Αλέξανδρος Κόντης

SABO: Μετεγκατάσταση γραμμής παραγωγής σε βιομηχανία διέλασης αλουμινίου

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Η ομάδα του Τομέα General Industry της SABO S.A. ολοκλήρωσε τη μετεγκατάσταση 2ης γραμμής παραγωγής, σε κορυφαία βιομηχανία στον κλάδο της διέλασης αλουμινίου. Αντικείμενο του έργου ήταν η ηλεκτρομηχανολογική αποξήλωση ολόκληρης της υφιστάμενης γραμμής και η επανατοποθέτησή της, στις βασικές εγκαταστάσεις της εταιρείας.

Πιο αναλυτικά, οι εργασίες αφορούσαν:
– Μηχανολογική και ηλεκτρολογική αποσυναρμολόγηση των υφιστάμενης γραμμής, η οποία αποτελείται από φούρνο μπιγιέττας, ψαλίδι θέρμης κοπής, πρέσα διέλασης, run out με πάγκο ψύξης,τανυστικό, αυτόματο ντανιαδόρο και φούρνο γήρανσης.
– Αποτύπωση συνδέσεων, σήμανση καλωδίων, προληπτική συντήρηση και επανατοποθέτηση της γραμμής.
– Τοπογραφική αποτύπωση για την εγκατάσταση της νέας γραμμής.
– Μηχανολογική και ηλεκτρολογική εγκατάσταση της γραμμής.
– Δοκιμαστική λειτουργία.

«Προτεραιότητά μας, αποτελεί πάντα η παροχή ολοκληρωμένων λύσεων – ειδικά προσαρμοσμένων στις ανάγκες του πελάτη – ώστε να επιτυγχάνεται η μέγιστη απόδοση και παραγωγικότητα, ενώ ταυτόχρονα θα πληρούνται όλες οι απαιτήσεις ασφάλειας και ποιότητας», σημειώνει η SABO σε ανάρτησή της.

Sarmed: Πιστοποίηση Διαχείρισης Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Επιτυχώς ολοκληρώθηκε η ανάπτυξη, εφαρμογή και πιστοποίηση του Συστήματος Διαχείρισης Ποιότητας Ιατροτεχνολογικών Προϊόντων της SARMED, σύμφωνα με το διεθνές πρότυπο ISO 13485:2016. Η ένταξη των απαιτήσεων του προτύπου αυτού στο Ολοκληρωμένο Σύστημα Διαχείρισης της SARMED, το οποίο ήδη καλύπτει τις απαιτήσεις πλήθους προτύπων και κανονισμών (ISO 9001, ISO 22000, ISO 45001, ISO 14001, ISO 50001, YA 1348, EK 834/2007, AEOF), επιθεωρήθηκε από τον διαπιστευμένο φορέα πιστοποίησης TÜV Austria Hellas.

Στο πεδίο πιστοποίησης του ISO 13485:2016 εντάχθηκε η ανασυσκευασία ιατροτεχνολογικών προϊόντων αποδεικνύοντας έτσι στην πράξη τη δέσμευση της SARMED για τήρηση υψηλών προδιαγραφών ποιότητας και στα External – Value Added Services που προσφέρει στη αλυσίδα εφοδιασμού. Η SARMED εκτός από τις υπηρεσίες αποθήκευσης και διανομής είναι σε θέση να προσφέρει υπηρεσίες και σε συναφείς με τις κύριες δραστηριότητες τομείς π.χ ανασυσκευασίας, διαχείρισης και ψηφιοποίησης εγγράφων κλπ. Ειδικά στον τομέα της ανασυσκευασίας, η SARMED έχει εξοπλιστεί πλήρως με μηχανήματα εκτυπώσεων, θερμοσυρρίκνωσης και συσκευασίας.

online Webinar: Βελτίωση της ανίχνευσης μεταλλικών ρύπων Το διαδικτυακό σεμινάριο της METTLER TOLEDO Safeline με τίτλο «How to Improve Detection of Real World Metal Contaminants», στις 21 Σεπτεμβρίου, έχει σχεδιαστεί για να βοηθήσει τους κατασκευαστές τροφίμων να κατανοήσουν καλύτερα πώς μπορούν να βελτιστοποιήσουν την απόδοση του εξοπλισμού επιθεώρησης των προϊόντων τους. Εγγραφείτε εδώ για να βελτιώσετε την ανίχνευση μη σφαιρικών ρύπων μετάλλων στο προϊόν σας.

Η Χημική ανακύκλωση ως ευκαιρία

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Ο Χενκ Πουλ, Διευθυντής Καινοτομιών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Χημικών Βιομηχανίων αναλύει τη νέα μέθοδο, που δίνει νέα οικονομική αξία στα ανακυκλωμένα πλαστικά.

H μέθοδος της χημικής ανακύκλωσης έχει αρχίσει να επεκτείνεται παγκοσίως, προσφέροντας νέες αξιόπιστες δευτερογενείς ύλες σε μια μακρά σειρά από επιχειρηματικούς τομείς, όπως οι κατασκευές, ο κλάδος τροφίμων και ποτών, οι βιομηχανίες οικιακών συσκευών, ακόμα και η αυτοκινητοβιομηχανία.

Οι πρώτες εφαρμογές της δείχνουν τόσο ενθαρρυντικά στοιχεία, που έχουν κάνει ολόκληρο τον ευρωπαϊκό κλάδο της χημικής βιομηχανίας να επικεντρώσει σημαντικό επενδυτικό, αλλά και ερευνητικό κεφάλαιο σε αυτήν. Λίγες ημέρες μετά το επιτυχημένο Plastics Conference 2021, που διοργανώθηκε για δεύτερη συνεχόμενη χρονιά, ο Χενκ Πουλ, Διευθυντής Καινοτομιών στο Ευρωπαϊκό Συμβούλιο Χημικών Βιομηχανιών (Cefic) μιλά για τις ευκαιρίες και τις λύσεις, που προσφέρει η χημική ανακύκλωση.

Κύριε Πουλ, τι είναι η χημική ανακύκλωση και γιατί αποτελεί την πλέον επικρατούσα τάση αυτήν την περίοδο στην ανακύκλωση των πλαστικών;
Στην Ευρώπη συλλέγονται περίπου 30 εκατομμύρια τόνοι πλαστικών απορριμμάτων κάθε χρόνο. Από αυτήν την ποσότητα, το 85% είτε καταλήγει στους χώρους ταφής απορριμμάτων, είτε οδηγείτε στην αποτέφρωση και ένα ποσοστό γύρω στο 15% επιστρέφει στην αγορά της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Με τις τεχνολογίες της χημικής ανακύκλωσης, η βιομηχανία έχει αναπτύξει λύσεις που συμπληρώνουν την μηχανική ανακύκλωση. Με αυτόν τον τρόπο γίνεται εφικτή και η ανακύκλωση αναμεμιγμένων ή «βρώμικων» πλαστικών απορριμμάτων που σε διαφορετική περίπτωση θα οδηγούνταν στην αποτέφρωση ή στις χωματερές. Η μηχανική ανακύκλωση είναι αποτελεσματική στα λεγόμενα «καθαρά» πλαστικά απορρίμματα, όπως για παράδειγμα οι φιάλες νερού. Όμως όταν συζητάμε και για την ανακύκλωση των υπολοίπων πλαστικών απορριμμάτων, η χημική ανακύκλωση θα μπορούσε να είναι μια χρήσιμη επιλογή. Αυτές οι τεχνολογίες διασπούν τα πλαστικά και τα μεταμορφώνουν σε πολύτιμα δευτερογενή υλικά, με τα οποία μπορούν να παραχθούν νέα χημικά και νέα πλαστικά, τα οποία έχουν την ίδια ποιότητα με αυτά που παρασκευάζονται από ορυκτούς πόρους.

Ποια είναι τα κύρια πλεονεκτήματα της χημικής ανακύκλωσης με τις πιο κοινές μεθόδους ανακύκλωσης;
Μπορούμε να σταχυολογήσουμε πολλά από τα πλεονεκτήματα της χημικής ανακύκλωσης. Καταρχάς, δίνει μια νέα αξία στα αχρησιμοποίητα πλαστικά απορρίμματα. Σήμερα μια μεγάλη ποσότητα πλαστικών απορριμμάτων, τα «βρώμικα» και τα αναμεμιγμένα, οδηγούνται, όπως προείπαμε, σε ταφή και αποτέφρωση, ή ακόμα εξάγονται σε άλλες χώρες, με τη χημική ανακύκλωση να επιτρέπει την αξιοποίηση αυτών των απορριμμάτων. Ένα επιπλέον πλεονέκτημα είναι η δυνατότητα που έχει η χημική ανακύκλωση να αντιμετωπίσει το πρόβλημα των αποκαλούμενων «πεπαλαιωμένων χημικών» (σ.σ. χημικές ουσίες που παραμένουν αχρησιμοποίητες σε αποθήκες επί σειρά ετών), αλλά και το ζήτημα των ουσιών πολύ υψηλού κινδύνου, που μπορεί να προκύψουν από τα πλαστικά τα οποία φτάνουν κοντά στην περαίωση του χρόνου ζωής τους, μετά από πολλά χρόνια χρήσης. Η χημική ανακύκλωση παράγει πλαστικά που έχουν την ίδια ποιότητα με αυτά που παράγονται από νέες πρώτες ύλες. Εφόσον λοιπόν τα χημικώς ανακυκλωμένα πλαστικά μπορούν να επαναχρησιμοποιηθούν ως δευτερογενείς πρώτες ύλες για την παραγωγή νέων πλαστικών, απαιτείται η εξόρυξη πολύ λιγότερων ορυκτών πόρων. Η χημική ανακύκλωση μπορεί επίσης να εκμηδενίσει τις εκπομπές διοξειδίου του Άνθρακα που σχετίζονται με την αποτέφρωση και την συμβατική παραγωγή πρώτων υλών.

Δηλαδή μπορεί να λύσει πλήρως το πρόβλημα που προκύπτει από τα υπολείμματα τροφίμων στα πλαστικά;
Όπως συμβαίνει και με τη μηχανική ανακύκλωση, στα απορρίμματα θα χρειάζεται να υπάρχει διαλογή, προεργασία και προετοιμασία, πριν να εισαχθούν στο εργοστάσιο της ανακύκλωσης. Αυτό ισχύει και με τη μηχανική και με τη χημική ανακύκλωση. Τα υπολείμματα τροφίμων τυπικά διαχωρίζονται στην ειδική διαδικασία της πλύσης των πλαστικών. Και όπως προαναφέραμε, η χημική ανακύκλωση μπορεί να διαχειριστεί μία μακρά σειρά πλαστικών απορριμμάτων τα οποία είναι επιμολυσμένα ή αναμεμιγμένα.

Κατά προσέγγιση, ποιο είναι το επίπεδο της επένδυσης που πρέπει να κάνει μια εταιρεία για να εφαρμόσει τη μέθοδο της χημικής ανακύκλωσης;
Συνολικά, η δημιουργία ενός πλαισίου κυκλικής οικονομίας για τα πλαστικά θα απαιτήσει τη δημιουργία συνεργιών, την εφαρμογή των νέων τεχνολογικών λύσεων σε όλη την αλυσίδα των πλαστικών και έναν έξυπνο συνδυασμό των δυνατοτήτων της μηχανικής και της χημικής ανακύκλωσης. Οι επενδύσεις που θα χρειαστούν είναι σημαντικές και θα πρέπει να εστιάσουν στην επέκταση των υφιστάμενων δυνατοτήτων, στην καινοτομία και στην ενίσχυση και την ενσωμάτωση των καινοτομιών.

Υπάρχουν παραδείγματα αύξησης των επιπέδων της ανακύκλωσης, μέσω της εφαρμογής της χημικής ανακύκλωσης;
Στην Ευρώπη, έχουμε πολλά απτά παραδείγματα χημικών βιομηχανιών οι οποίες ήδη δραστηριοποιούνται στον τομέα της χημικής ανακύκλωσης, μαζί με άλλους εταίρους. Σε μία πρόσφατα διαδικτυακή έκθεση από το Cefic, αρκετές εταιρείες απέδειξαν πώς η βιομηχανία μπορεί να αυξήσει την αποτελεσματικότητά της και να επεκτείνει την «κυκλικότητα» των πλαστικών. Επιπλέον, όμως, αυτές οι αρκετές εταιρείες αποδεικνύουν και πώς τα πλαστικά που θεωρούταν ότι δεν είναι αξιοποιήσιμα μπορεί να αποκτήσουν πραγματική οικονομική αξία, χάρη στην χημική ανακύκλωση και στους τρόπους με τους οποίους μπορούν να μετατραπούν σε δευτερογενείς πρώτες ύλες. Εμείς πιστεύουμε πως με αυτόν τον τρόπο θα επιταχυνθεί η αλλαγή από την «οικονομία των απορριμμάτων» στην «οικονομία των πόρων», κάτι που θα συμβάλει στη δημιουργία μιας πραγματικής αγοράς δευτερογενών υλικών. Τα χημικώς ανακυκλωμένα πλαστικά έχουν πλέον τοποθετηθεί σε συσκευασίες τροφίμων, οικιακές συσκευές όπως ψυγεία, δομικά υλικά νέας γενιάς, όπως τα πλαστικά τούβλα, συστήματα μόνωσης, στρώματα ύπνου, χαλιά κ.λπ.

Υπάρχουν, όμως, και επικριτές της μεθόδου, που υποστηρίζουν ότι η χημική ανακύκλωση ενέχει κινδύνους για το περιβάλλον και ότι δεν αποτελεί πραγματική λύση για την «πλαστική κρίση» που αντιμετωπίζει ο πλανήτης. Ποια είναι η γνώμη σας;
Για τη χημική βιομηχανία, η χημική ανακύκλωση είναι μία από τις λύσεις, αλλά όχι η μοναδική για την προώθηση της κυκλικής οικονομίας και της χρήσης των πλαστικών. Είναι αναγκαίο, παράλληλα, να αξιοποιούνται και οι άλλες ανακυκλωτικές μέθοδοι. Ωστόσο, στην περίπτωση που ένα πλαστικό απόρριμμα περιλαμβάνει ένα μίγμα διαφορετικών πλαστικών και είναι επιμολυσμένο, η χημική ανακύκλωση είναι δεδομένο ότι αποτελεί μια καλή λύση. Αν τη συγκρίνουμε με την αποτέφρωση, οι προσεγγίσεις και οι υπολογισμοί του κύκλου ζωής ενός προϊόντος έχουν δείξει θετικά στοιχεία για την χημική ανακύκλωση. Τη στιγμή που συνεχίζουμε να αναπτύσσουμε και να ενσωματώνουμε αυτές τις νέες τεχνολογίες, οι έρευνες θα πρέπει να επικεντρωθούν στον υπολογισμό και του περιβαλλοντικού αντίκτυπου που έχει κάθε νέα μέθοδος. Έχουμε κάθε λόγο να πιστεύουμε ότι η χημική ανακύκλωση είναι ένα σημαντικό μέσο για την καταπολέμηση της διαρροής των πλαστικών απορριμμάτων στο περιβάλλον και ειδικά στην αντιμετώπιση της ρύπανσης των ωκεανών.

 

 

 

 

 

Ψηφιακός Μετασχηματισμός: Η νέα ψηφιακή πραγματικότητα ήρθε για να αναμορφώσει το βιομηχανικό τοπίο

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Από τα τέλη της δεκαετίας του ‘80, οι λύσεις ERP αποτελούν βασικό πυλώνα του τομέα  της βιομηχανίας, αν και για πολλά χρόνια είχαν παραμείνει στάσιμες πλέον,  οι νέες τεχνολογίες, όπως το cloud computing, το ΙοT, τα wearables και τα apps,  υπόσχονται να φέρουν αέρα αλλαγής σε μικρές, μεσαίες και μεγάλες επιχειρήσεις.

Το ψηφιακό τοπίο αλλάζει συνεχώς για τις βιομηχανίες. Από την τεχνητή νοημοσύνη και το IoT, η νέα τεχνολογική εποχή φέρνει πολλές εξελίξεις που υπόσχονται αλλαγές, με πολλούς τομείς στη βιομηχανία να επιταχύνονται από τις δυνατότητες του δικτύου 5G, τη μεγαλύτερη ώθηση του Industry 4.0, τη μηχανική εκμάθηση και την προγνωστική ανάλυση. Οι ταχέως μεταβαλλόμενες προσδοκίες των καταναλωτών, οι συνδεδεμένες συσκευές και οι βελτιώσεις της τεχνολογίας σε γειτονικές βιομηχανίες στην αλυσίδα εφοδιασμού οδηγούν σε αλλαγές στο βιομηχανικό τοπίο. Οι επιπτώσεις του ψηφιακού μετασχηματισμού στη βιομηχανία είναι ήδη ορατές στην παραγωγή, τους προμηθευτές, τους πελάτες και άλλα τρίτα μέρη. Η νέα αυτή πραγματικότητα παρουσιάζει πολλά πλεονεκτήματα, καθώς βοηθάει τις βιομηχανίες να προσαρμόζονται στις αλλαγές γρηγορότερα, ή ακόμη και να τις προβλέπουν πριν πραγματοποιηθούν – όλα εξαιρετικά σημαντικά για την παραγωγική διαδικασία και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας τους.

Δεν προκαλεί έκπληξη το γεγονός ότι η IDC αναμένει ότι έως το 2022, οι μισές από τις βιομηχανίες θα επενδύσουν σε βελτιωμένες ψηφιακές υπηρεσίες αλλά και στην τεχνητή νοημοσύνη για να οδηγήσουν σε βελτιώσεις της παραγωγικότητας τους. Οι προσδοκίες των πελατών και η επίλυση των προβλημάτων των πελατών εξακολουθούν να είναι οι κύριοι μοχλοί για την προώθηση του ψηφιακού μετασχηματισμού εντός των εταιρειών. Με το ηλεκτρονικό εμπόριο για τις βιομηχανίες CRM και τις πλατφόρμες ERP, τα δεδομένα των πελατών είναι πιο ορατά από ποτέ και δεν μπορούν να αγνοηθούν από τις βιομηχανίες στο πλαίσιο των αναγκαίων προσπαθειών τους για ψηφιοποίηση.

Ξεκινώντας από το ελληνικό δημόσιο
Στην Ελλάδα του σήμερα, η 3η Ιανουαρίου του 2021 θα μπορούσε κάλλιστα να χαρακτηριστεί ως μία ιστορική ημέρα για το Δημόσιο και τους υπαλλήλους του. Κι αυτό διότι ένα μέσο, που αποτέλεσε αναπόσπαστο μέρος της επικοινωνίας, αλλά και της θεσμικής λειτουργίας των κρατικών υπηρεσιών, αφήνοντας το στίγμα του στη γραφειοκρατία του ευρύτερου δημόσιου τομέα, τέθηκε οριστικά στο παρελθόν. Την τρίτη μέρα του νέου έτους εγκρίθηκε και θεσμοθετήθηκε από τη Βουλή η οριστική κατάργηση του φαξ, από τις υπηρεσίες του Δημοσίου. Η σχετική πρόβλεψη, για την «αποστρατεία» του μηχανήματος που κυριάρχησε επί δεκαετίες στον τομέα των υπηρεσιών, περιλαμβανόταν στη Βίβλο του Ψηφιακού Μετασχηματισμού της Ελλάδας, η οποία πλέον αποτελεί νόμο του κράτους. Βεβαίως, σε αυτόν το νέο οδηγό για τον εκσυγχρονισμό και την ψηφιοποίηση, περιλαμβάνονται πολλά περισσότερα νέα δεδομένα και στόχοι. Στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού για την περίοδο 2021 – 2025 προβλέπονται συνολικά έξι άξονες στρατηγικής οι οποίοι αφορούν τη συνδεσιμότητα, τις ψηφιακές δεξιότητες, το ψηφιακό κράτος, την ψηφιακή επιχείρηση, την καινοτομία και την ενσωμάτωση της τεχνολογίας σε κάθε τομέα της οικονομίας.

Έτσι, το υπουργείο Ψηφιακής Πολιτικής προωθεί παράλληλα μια σειρά από έργα, όπως ο διαγωνισμός για την εγκατάσταση του δικτύου 5ης Γενιάς (5G), το οποίο θα συμβάλει στην βελτίωση της διαδραστικότητας μεταξύ του κράτους και των πολιτών του. Όμως, η διαδικασία του ψηφιακού μετασχηματισμού της χώρας δεν θα μπορούσε να αφήσει εκτός τον τομέα των επιχειρήσεων. «Ο στόχος είναι να βοηθήσουμε κάθε ελληνική επιχείρηση να γίνει ψηφιακή επιχείρηση», αναφέρεται συν τοις άλλοις στη Βίβλο Ψηφιακού Μετασχηματισμού, η οποία σταχυολογεί και συνολικά έξι επιμέρους τομείς, που εκτιμάται ότι θα συμβάλουν στον εκσυγχρονισμό του ελληνικού επιχειρείν. Πρόκειται για:
• Την κατάρτιση του ανθρώπινου δυναμικού που στελεχώνει τον ιδιωτικό τομέα για την ανάπτυξη ψηφιακών δεξιοτήτων.
• Τη δημιουργία συστήματος μέτρησης και τεκμηρίωσης του σχεδιασμού των κρατικών ενισχύσεων για τον ψηφιακό μετασχηματισμό των επιχειρήσεων.
• Την εγκατάσταση κεντρικού συστήματος ψηφιακών τιμολογίων.
• Την υποστήριξη λύσεων ηλεκτρονικού εμπορίου.
• Την ενίσχυση συστημάτων και ψηφιακών υπηρεσιών σε σχέση με τον εξαγωγικό προσανατολισμό των επιχειρήσεων.
• Την εξασφάλιση διασύνδεσης των επιχειρήσεων με το Κεντρικό και Ενιαίο Σύστημα Δημοσιονομικής Πολιτικής.
Επίσης, η ίδια θεσμική προσπάθεια εστιάζει και στην ενίσχυση της ψηφιακής καινοτομίας των επιχειρήσεων, μέσω τριών παρεμβάσεων:
• Εξασφάλιση του κατάλληλου περιβάλλοντος ανάπτυξης, ενίσχυσης και αποδοτικής λειτουργίας των νεοφυών επιχειρήσεων (start-ups), που δραστηριοποιούνται στον τομέα της τεχνολογίας και των πληροφοριών.
• Ανάπτυξη, συντονισμός και υποστήριξη Ψηφιακών Κέντρων Καινοτομίας (Digital Innovation Hubs), για τη δημιουργία νέων οικοσυστημάτων καινοτομίας και την επιτάχυνση του ψηφιακού μετασχηματισμού της οικονομίας.
• Εξασφάλιση της ανοικτής διάθεσης και μέγιστης αξιοποίησης δημόσιων δεδομένων για την ανάπτυξη νέων προϊόντων, επιχειρηματικών μοντέλων και αγορών.

Σύγχρονη ψηφιοποιημένη βιομηχανική παραγωγή
Όπως η βιομηχανική επανάσταση επηρεάζει την παραγωγική διαδικασία, ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι πλέον υπεύθυνος για την αλλαγή της παραγωγής με τους όρους που την ξέραμε μέχρι σήμερα. Οι βιομηχανίες μετακινούν την παραγωγική διαδικασία λοιπόν σε έναν ψηφιακό κόσμο, ο οποίος δεν θυμίζει σε καμία περίπτωση του Henry Ford, όταν εισήγαγε την έννοια της μαζικής παραγωγής. Τώρα, οι επιχειρήσεις χρησιμοποιούν την τεχνολογία για να μεταβούν από τη μαζική στην προσαρμοσμένη παραγωγή και αυτό συμβαίνει με ταχύ ρυθμό.

IoT και Industry 4.0
Στο επίκεντρο του βιομηχανικού μετασχηματισμού βρίσκεται το IoT, που συγκέντρωσε περισσότερα από 178 δισεκατομμύρια δολάρια το 2018 και αποδεικνύεται χρήσιμο πλεονέκτημα για την απόκτηση ανταγωνιστικών πλεονεκτημάτων στις επιχειρήσεις. Η μεταποιητική βιομηχανία πρωτοστατεί στο IoT λόγω των επαναστατικών τρόπων που αυτή η συνδεδεμένη τεχνολογία προσφέρει, βελτιώνοντας και απλοποιώντας διάφορες βιομηχανικές διαδικασίες. Για παράδειγμα, το IoT μπορεί να παρέχει πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο και να ειδοποιεί τις επιχειρήσεις για ελαττώματα ή κατεστραμμένα προϊόντα. Αυτές οι απλές αλλά κρίσιμες εφαρμογές του IoT μειώνουν το κόστος, αλλά και τα βιομηχανικά απόβλητα. Η περαιτέρω ενσωμάτωση του IoT, αντιπροσωπεύει το όραμα του διασυνδεδεμένου εργοστασίου, όπου ο εξοπλισμός είναι συνδεδεμένος και είναι επίσης «έξυπνος» και ικανός να λαμβάνει τις δικές του αποφάσεις.
Φυσικά, δεν είναι λίγες οι επιχειρήσεις που δεν χρειάστηκε να περιμένουν τις όποιες νομοθετικές πρωτοβουλίες για τη διευκόλυνση και την υποστήριξη της διαδικασίας του ψηφιακού μετασχηματισμού.

Εδώ και λίγα χρόνια, τα στελέχη των επιχειρήσεων που προετοιμάζουν το έδαφος για να καρπωθούν τα οφέλη της εφαρμογής των νέων τεχνολογιών, έχουν ήδη δρομολογήσει τα πρώτα τους βήματα για τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας των δικών τους επιχειρήσεων και ειδικότερα για τον ψηφιακό μετασχηματισμό τους.
Σε κάποιες από αυτές τις περιπτώσεις μάλιστα, τα βήματα αυτά έχουν ήδη υλοποιηθεί, με τα αποτελέσματα να είναι ιδιαίτερα ικανοποιητικά, καθώς έχουν οδηγήσει σε εξοικονόμηση σημαντικών πόρων και σε ενίσχυση των παραγωγικών δυνατοτήτων. Ο Αλέξανδρος Ασημακόπουλος, Διευθυντής Παραγωγής της Παπαστράτος αναφέρει ότι: «Είδαμε, ουσιαστικά τα πάντα από την αρχή. Σχεδιάσαμε νέες λύσεις. Η εταιρεία προχώρησε σε επένδυση 300 εκατ. ευρώ για τη μετατροπή των εγκαταστάσεών μας στον Ασπρόπυργο σε μονάδα αποκλειστικής παραγωγής θερμαινόμενων ράβδων καπνού για το IQOS.

Σηματοδότησε έτσι μια καινούργια εποχή για όλο το φάσμα δραστηριοτήτων μας, με την ταυτόχρονη εισαγωγή νέων καινοτόμων ψηφιακών εργαλείων, νέων συστημάτων και νέων μεθόδων Επιχειρησιακής Αριστείας, με βασικό σκοπό τη δημιουργία κουλτούρας μηδενικών απωλειών (απόδοσης, ενέργειας, ποιότητας, ασφάλειας) σε κάθε τμήμα και σε κάθε εργαζόμενο». Είναι δεδομένο ότι η διαδικασία ψηφιοποίησης των διεργασιών μιας επιχείρησης πρέπει να συμβαδίζει με τις επιταγές της 4ης βιομηχανικής επανάστασης. Σε αυτό το πλαίσιο ο κ. Ασημακόπουλος επισημαίνει ότι «ξεκινώντας πριν από 4 χρόνια το ταξίδι μεταμόρφωσής μας από καπνοβιομηχανία σε εταιρεία τεχνολογίας, με φάρο την επιστήμη, που μας βοήθησε να προσφέρουμε τεχνολογικά εξελιγμένες, καλύτερες εναλλακτικές του τσιγάρου, και όραμα ένα μέλλον απαλλαγμένο από το καπνό του τσιγάρου, προχωρήσαμε σε έναν πολυεπίπεδο ριζικό μετασχηματισμό, εξερευνώντας και αξιοποιώντας τις τεράστιες προοπτικές που ανοίγει ο ψηφιακός κόσμος».

Η τάση της μαζικής προσαρμογής επιτρέπει πλέον στις βιομηχανίες να αντιδρούν αποτελεσματικότερα στην προσαρμοσμένη ζήτηση των καταναλωτών. Οι πελάτες αναμένουν ότι τα προϊόντα που χρησιμοποιούν είναι προσαρμοσμένα και άρα εύκολα στην αλληλεπίδραση. Από εκεί και πέρα, η απήχηση και η συνδεσιμότητα είναι τα συστατικά που δίνουν τις βιομηχανίες το κίνητρο να καινοτομούν γρηγορότερα και να δημιουργούν προϊόντα με δυνατότητα παροχής, ακόμη και λογισμικού. Ο Άγγελος Παπαδόπουλος, Group Health, Safety and Maintenance Manager στην Kleemann, έχει αναφέρει ότι: «Η KLEEMANN εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση, συνδυάζοντας την επιχειρησιακή ευελιξία και τις νέες τεχνολογίες, προσαρμοζόμενη στις αλλαγές της αγοράς και στις ανάγκες των πελατών. Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι απλά ένα τεχνικό ζήτημα, αλλά μια πολιτισμική αλλαγή με γνώμονα την καινοτομία». Οι δυνατότητες IoT και Industry 4.0 αλλάζουν, τον τρόπο με τον οποίο παρέχεται η υπηρεσία μετά την πώληση, προσφέροντας άμεση και συνεπή διαδικτυακή υποστήριξη.

Τεχνική Νοημοσύνη και Μηχανική εκμάθηση
Η ικανότητα μιας μηχανής να μάθει και να υιοθετήσει την έξυπνη ανθρώπινη συμπεριφορά δεν είναι μια νέα πρόοδος. Έχει περάσει μια δεκαετία από τότε που ο υπερυπολογιστής της IBM νίκησε το μεγαλύτερο παίκτη σκακιού στον κόσμο, αλλάζοντας για πάντα τη σχέση μεταξύ ανθρώπου και μηχανής. Σήμερα, αυτοί οι προηγμένοι αλγόριθμοι μεταμορφώνουν τον τρόπο με τον οποίο η μεταποιητική βιομηχανία συλλέγει πληροφορίες, αλληλοεπιδρά με το εξειδικευμένο εργατικό δυναμικό και προβλέπει την συμπεριφορά των καταναλωτών. Με τη συλλογή δεδομένων από τις μηχανές δεδομένων, είναι πιο εύκολο από ποτέ να χρησιμοποιήσουμε αλγόριθμους για να εκτελέσουμε γρήγορα την πορεία βιομηχανικών εφαρμογών μεταξύ πολλαπλών επιλογών – κάτι που θα ήταν πολύ αναποτελεσματικό χωρίς τη βοήθεια της τεχνολογίας.
Οι σημερινές μηχανές μας έχουν αποδείξει ότι η ποιότητα δεν θυσιάζεται για την αποδοτικότητα, καθώς τα μηχανήματα μπορούν να προσδιορίσουν και να προβλέψουν προσεκτικά ποιοι παράγοντες θα επηρεάσουν την ταχύτητα ή την ποιότητα της γραμμής παραγωγής. Μερικά παραδείγματα μηχανικής μάθησης μπορεί να περιλαμβάνουν την υποβολή της καλύτερης πορείας δράσης για τους υπαλλήλους, την πρόβλεψη των χρόνων αναμονής, των χρόνων αποστολής ή των μοντέλων συμπεριφοράς για την πρόληψη των κινδύνων. Ο Αντώνης Κύρκος, Group Transformation and Strategic Planning Director του Τιτάνα, στην ομιλία του στο Διαδικτυακό Εργαστήριο με τίτλο «H Τεχνητή Νοημοσύνη στις Επιχειρήσεις» που διοργάνωσε ο ΣΕΒ, τόνισε ότι: «μέσα στην επόμενη πενταετία φιλοδοξούμε να εξελίξουμε τα εργοστάσιά μας ώστε να έχουν πλήρη συνδεσιμότητα με αισθητήρες που συλλέγουν πλειάδα δεδομένων και χρησιμοποιούν αλγορίθμους βελτιστοποίησης με βάση την Τεχνητή Νοημοσύνη».

Επιπλέον, τα δεδομένα που παράγονται από μηχανήματα παρέχουν πληροφορίες για όλους τους τομείς της διαδικασίας παραγωγής κυρίως όταν ενσωματώνονται σε όλη την αλυσίδα εφοδιασμού. Σύμφωνα με τον Φωκίωνα Τασούλα, Group Innovation and Technology Director του Τιτάνα, οι εφαρμογές μηχανικής μάθησης, που χρησιμοποιούνται σε 5 από τα 14 εργοστάσια, και μέσα στο επόμενο διάστημα θα εφαρμοστούν και στα υπόλοιπα, έχουν συμβάλει σημαντικά και στη συντήρηση των μηχανημάτων καθώς όπως είπε: «Έχουμε τη δυνατότητα να προβλέπουμε τι θα συμβεί στο μέλλον, χωρίς να σταματήσουμε ξαφνικά την παραγωγή για να διορθώνουμε το πρόβλημα που θα προκύψει».
Τα έξυπνα εργοστάσια με ενσωματωμένα συστήματα πληροφορικής παρέχουν συγκριτικά δεδομένα και στις δύο πλευρές της αλυσίδας εφοδιασμού πιο εύκολα, αυξάνοντας την παραγωγική τους ικανότητα κατά 20 τοις εκατό.

Σύμφωνα με τον κ. Ασημακόπουλο στην Παπαστράτος «επενδύσαμε και συνεχίζουμε να επενδύουμε σε τεχνολογία αιχμής. Εισαγάγαμε και συνεχίζουμε να εισάγουμε ή να διευρύνουμε την εφαρμογή ακόμη πιο καινοτόμων ψηφιακών εργαλείων στη λειτουργία μας όπως -μεταξύ άλλων- η Τεχνητή Νοημοσύνη και η μεταφορά του συστήματος παρακολούθησης των μετρητών και του αυτομάτου ελέγχου των μηχανών στο υπολογιστικό νέφος (cloud computing). Γιατί για εμάς, ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι απλώς κάτι που ‘αναγκαστήκαμε’ να κάνουμε προκειμένου να ανταποκριθούμε στις παραγωγικές ανάγκες των νέων καινοτόμων προϊόντων που παράγουμε, ούτε κάτι στατικό με αρχή, μέση, και τέλος. Είναι μια αέναη διαδικασία που μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να βελτιωνόμαστε (σε επίπεδο λειτουργίας, αποτελεσμάτων, κουλτούρας, περιβαλλοντικού αποτυπώματος) κάθε μέρα που περνά».
Η ποιότητα δεν θυσιάζεται πλέον για την αποδοτικότητα, καθώς οι αλγόριθμοι της μηχανικής μάθησης καθορίζουν ποιοι παράγοντες επηρεάζουν την ποιότητα της υπηρεσίας και της παραγωγής. Οι αισθητήρες έχουν αντικαταστήσει τα ανθρώπινα χέρια, με αποτέλεσμα τη λιγότερη σπατάλη χρόνου και υλικών, καθώς και τη βέλτιστη ακρίβεια και ροή εργασίας. Τα οφέλη της ψηφιοποίησης της βιομηχανίας αφορούν στο χαμηλότερο κόστος παραγωγής, στις ταχύτερες επισκευές και στην αποτελεσματικότερη ικανοποίηση της ζήτησης των πελατών.

Data and Analytics
Προβλέπεται ότι έως το 2022, θα υπάρχει 50 φορές περισσότερο ψηφιακό περιεχόμενο σε σύγκριση με αυτό που υπάρχει σήμερα. Η μεγάλη ανάλυση δεδομένων γίνεται όλο και πιο δύσκολη και χρονοβόρα καθώς η ψηφιοποιημένη βιομηχανία αγωνίζεται να διαχειριστεί, να ενημερώσει και να αναλύσει τις πληροφορίες προϊόντων και καταναλωτών. Ο κ. Παπαδόπουλος της Kleemann, τονίζει ότι: «Στην Kleemann δίνεται επίσης, μεγάλη έμφαση και στις mobile τεχνολογίες, όπου έχουμε αναπτύξει ειδικές εφαρμογές που χρησιμοποιούν οι πελάτες για τον έλεγχο των ανελκυστήρων. Μέσω ειδικών αισθητήρων των κινητών συσκευών, οι χρήστες μπορούν να μετρήσουν τα ποσοτικά δεδομένα της ποιότητας οδήγησης ενός ανελκυστήρα, όπως για παράδειγμα την επιτάχυνση, την ταχύτητα, την απότομη κίνηση, την απόσταση και το θόρυβο. Τα εργαλεία αυτά αυξάνουν το δείκτη εξυπηρέτησης και διαδραστικότητας της εταιρείας με τους πελάτες».
Ως εκ τούτου, πολλές επιχειρήσεις επιλέγουν να μεταφέρουν περιεχόμενο στο cloud, καθώς και να φιλοξενούν επιτόπου μια συνδυασμένη προσέγγιση για τις ανάγκες της αποθήκευσης, διαχείρισης και συντήρησης τους.

Ο κ. Παπαδόπουλος σημειώνει επίσης ότι: « στην KLEEMANN μέσω του COMPOSITION, που ενσωματώνει νέες τεχνολογίες (IoT, Big Data Analytics and Decision Support Systems-DSS) στις διαδικασίες συντήρησης, οι οποίες βασίζονται στη χρήση συστημάτων μέτρησης και ελέγχου (δονήσεων, θερμοκρασίας και κατανάλωσης ενέργειας), επιτρέπεται η ουσιαστική διάγνωση της κατάστασης του εξοπλισμού σε πραγματικό χρόνο (real-time) και ενώ αυτός βρίσκεται σε λειτουργία, με σκοπό να ανιχνεύονται οι πιθανές αιτίες μελλοντικών βλαβών. Οι παραπάνω διαδικασίες έχουν τη δυνατότητα να προβλέπουν τη βλάβη πριν αυτή συμβεί. Τα αναμενόμενα αποτελέσματα είναι: η μείωση του κόστους συντήρησης (20%), η μέγιστη αξιοποίηση του εξοπλισμού, η αύξηση του παραγωγικού χρόνου (5%), η αύξηση της διαθεσιμότητας και του χρόνου ζωής των μηχανημάτων (5%), μείωση της χρήσης των ανταλλακτικών (30%), η μείωση των καθυστερήσεων στην παραγωγική διαδικασία (10%), η μείωση της χρήσης πρώτων υλών και υλικών (10%) και η μείωση του παραγόμενου scrap (30%)».
Αδιαμφισβήτητα, μέχρι πρότινος οι πληροφορίες και τα δεδομένα σχετικά με διαδικασίες όπως η προμήθεια, η παράδοση, η υποστήριξη των πελατών ήταν δύσκολο να βρεθούν ή δυσλειτουργούσαν στην καθημερινή εργασία. Στην ψηφιακή εποχή, λοιπόν αυτά τα δεδομένα είναι απλοποιημένα και φιλικά προς συνεργασία, αυξάνοντας την προσβασιμότητα για όλους τους ενδιαφερόμενους. Επειδή οι ομάδες παραγωγής και οι καταναλωτές έχουν εξοικειωθεί με την αμεσότητα και τη διαισθητικότητα του IoT, περιμένουν τώρα οι ίδιοι από τις διαδικασίες και τα προϊόντα τους, να αποκτήσουν ταχύτερη καινοτομία και ένα συγκριτικό πλεονέκτημα ανταγωνιστικότητας. Για να συμβαδίσει με αυτές τις προσδοκίες, ο ψηφιακός μετασχηματισμός αλλάζει τον τρόπο με τον οποίο οι επιχειρήσεις διαχειρίζονται και μοιράζονται τις πληροφορίες των προϊόντων σε ολόκληρη την επιχείρηση, αυξάνοντας την παραγωγή και τη διαφάνεια και μειώνοντας το κόστος και τον χρόνο λειτουργίας τους.

Τα βήματα προς τον ψηφιακό μετασχηματισμό
Σύμφωνα με τη διεθνή πρακτική, ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας επιχείρησης, προϋποθέτει συγκεκριμένες ενέργειες και βήματα, τα οποία θα πρέπει να ακολουθηθούν προσεκτικά.
1. Το πρώτο στάδιο αφορά στον εντοπισμό των σημείων, στα οποία θα πρέπει να επικεντρωθούν οι προσπάθειες ψηφιακού εκσυγχρονισμού κάθε επιχείρησης. «Θα πρέπει να κοιτάξετε αυτό που κάνουν οι ανταγωνιστές σας και να αναρωτηθείτε αν χάνετε έσοδα επειδή έχει καθυστερήσει η ψηφιοποίηση της εταιρείας σας», αναφέρει χαρακτηριστικά σε σχετικό αφιέρωμα για την ψηφιοποίηση των επιχειρήσεων, το πρακτορείο οικονομικών ειδήσεων Bloomberg.
Ως εκ τούτου απαιτείται μια συγκεκριμένη στρατηγική ώστε να εντοπιστούν οι διεργασίες, π.χ. η αρχειοθέτηση, οι παραγγελίες κ.λπ., όπου θα πρέπει να επικεντρωθούν οι ενέργειες εκσυγχρονισμού.
2. Το δεύτερο βήμα, αφορά στους πελάτες, τους συνεργάτες, αλλά και το προσωπικό μιας επιχείρησης. Η «εκπαίδευση» όλων των εμπλεκόμενων είναι πολύ σημαντική, διότι η ψηφιοποίηση, αν και διευκολύνει αρκετές από τις ανάγκες μιας επιχείρησης απαιτεί νέες δεξιότητες. Όπως χαρακτηριστικά αναφέρει ο κ. Τασούλας «για την επίτευξη των projects ψηφιοποίησης του ομίλου, σε συνεργασία με το ReGeneration, τρέχει -για δεύτερη φορά- ένα εντατικό πρόγραμμα εκπαίδευσης βασικών και πιο προχωρημένων αρχών Data Science, σε συνδυασμό και σύνδεση με απαραίτητες γνώσεις Επιχειρηματικής Ευφυΐας (Business Intelligence). Μέσα από θεματικές όπως η εισαγωγή στη μηχανική μάθηση (machine learning) και στην Τεχνητή Νοημοσύνη (Artificial Intelligence), οι συμμετέχοντες έρχονται σε επαφή με έννοιες στον τομέα της διαχείρισης, της ανάλυσης και ης αξιοποίησης των δεδομένων για την απόκτηση γνώσης».
3. Το τρίτο και σημαντικότερο βήμα έχει να κάνει με την επιλογή των κατάλληλων λύσεων, αυτών που ταιριάζουν σε κάθε επιχείρηση. «Αυτό είναι το πλέον κρίσιμο σημείο για να μεγιστοποιήσετε τα οφέλη του ψηφιακού μετασχηματισμού. Όμως, το μόνο που έχετε να κάνετε είναι μια καλή έρευνα αγοράς πάνω στις λύσεις που υπάρχουν για την διαδικασία που θέλετε να ψηφιοποιήσετε», σημειώνει χαρακτηριστικά το Bloomberg.
Τα τελευταία χρόνια, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έχει καθιερώσει τον Δείκτη DESI (Digitizing Strategy European Industries), ο οποίος λαμβάνει υπόψη του τις ψηφιακές επιδόσεις κάθε χώρας μέλους. Μεταξύ των 27 χωρών μελών της ΕΕ, η Ελλάδα βρίσκεται στην τελευταία θεση. Στα επόμενα χρόνια, μέσα από τον αποτελεσματικό στρατηγικό σχεδιασμό και την πειθαρχημένη υλοποίηση του ψηφιακού μετασχηματισμού, η Ελλάδα επιχειρεί να ενισχύσει τη διεθνή ψηφιακή ταυτότητα και την ανταγωνιστικότητά της.

Πλεονεκτήματα
Ως επένδυση, ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας επιχείρησης, σε οποιονδήποτε κλάδο κι αν δραστηριοποιείται αποτελεί ένα σχετικά άγνωστο πεδίο, όσον αφορά την πραγματική ποσοτική της απόσβεση αλλά και απόδοση. Γι αυτό, σύμφωνα με κορυφαία στελέχη επιχειρήσεων που έχουν υλοποιήσει δράσεις εκσυγχρονισμού και ψηφιοποίησης, απαιτείται μακροχρόνια δέσμευση, επιμονή και προσήλωση στην εξέλιξη και την ψηφιακή αλλαγή.

Αυτό εξηγεί με απόλυτα κρυστάλλινο τρόπο και ο Πάνος Λώλος, Γενικός Διευθυντής της ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΩΡ, μία εταιρεία που αν και έχει τις ρίζες της στη δεκαετία του 1930, έχει επιτύχει σημαντικά βήματα στον ψηφιακό μετασχηματισμό της. «Οι επενδύσεις έχουν ως αφετηρίες αφενός τη βιωσιμότητα μιας επιχείρησης και αφετέρου την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας της. Οι βιομηχανίες επενδύουν σε μακροπρόθεσμη βάση κάνοντας λελογισμένη χρήση των πόρων που διαθέτουν, δεδομένου ότι συνήθως είναι επιχειρήσεις εντάσεως κεφαλαίων. Οι επενδύσεις για τον ψηφιακό τους μετασχηματισμό δεν είναι παρά μέρος του ευρύτερου επενδυτικού τους προσανατολισμού με σκοπό τη διατήρηση της βιωσιμότητας τους και την ενίσχυση της ανταγωνιστικότητάς τους, ιδιαίτερα εντός ενός διεθνοποιημένου περιβάλλοντος».
Αναντίρρητα, οι ψηφιακές τεχνολογίες μπορούν να βελτιώσουν τις βιομηχανικές εργασίες. Η επιχείρηση μπορεί να εξοικονομήσει χρόνο και χρήματα, ενώ χρησιμοποιεί αποτελεσματικότερα τον χρόνο των εργαζομένων, αυτοματοποιώντας τις διαδικασίες, εντοπίζοντας αδυναμίες και σημεία συμφόρησης στην αλυσίδα παραγωγής και δοκιμάζοντας νέες ιδέες πριν τις εφαρμόσει στην παραγωγική διαδικασία.

Σύμφωνα με τον κ. Λώλο, μάλιστα «ο ψηφιακός μετασχηματισμός μιας βιομηχανικής επιχείρησης δύναται να υποστηρίξει και τις δυο συνήθεις στρατηγικές της, δηλαδή αυτή της ηγεσίας κόστους και της διαφοροποιήσεως. Στην πρώτη περίπτωση διασφαλίζει μακροπρόθεσμα το συγκριτικό πλεονέκτημα του κόστους, ανεξαρτήτως της πορείας των υπολοίπων παραγόντων (κόστος εργασίας, ενέργεια κ.α.), ενώ στη δεύτερη περίπτωση δίνει την δυνατότητα να διευρυνθεί το εύρος των παραγόμενων προϊόντων, να γίνουν ποιοτικότερα ή να έχουν νέα και ιδιαίτερα τεχνικά χαρακτηριστικά. Το μείζον ερώτημα που τίθεται γύρω από τις επενδύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού δεν είναι ο χρόνος αποσβέσεως, αλλά η βούληση μιας βιομηχανίας και η ικανότητα να υποστηριχθεί η στρατηγική απόφαση να εξελιχθεί ψηφιακά ως όλον και ως αποτέλεσμα της αποφάσεως της να διασφαλίσει τη βιωσιμότητα της μέσω της ανταγωνιστικότητας της».

Σίγουρα, ο ψηφιακός μετασχηματισμός κάνει τους οργανισμούς πιο ευέλικτους, μέσα από την υιοθέτηση στρατηγικών συνεχούς βελτίωσης. Αυτό επιτρέπει ταχύτερη καινοτομία και προσαρμογή, θέτοντας παράλληλα ισχυρά ερείσματα για συνεχή βελτίωση. Αντίστοιχα, ο Διευθυντής Παραγωγής της Παπαστράτος, ο Αλέξανδρος Ασημακόπουλος, δίνει έμφαση από την πλευρά του την σημασία της διάρκειας στον χρόνο και την ποιότητα των επενδύσεων, «έχοντας ως δεδομένο ότι η βιομηχανία έχει στο DNA της την καινοτομία και ότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι -κατά γενική ομολογία- προαπαιτούμενο για να ανταποκριθεί μια επιχείρηση στις απαιτήσεις των καιρών και να παραμείνει ανταγωνιστική, o σχεδιασμός οφείλει να είναι μακροπρόθεσμος». Σημειώνει ότι είναι κρίσιμο «να μην είναι αυτοσκοπός η βραχυπρόθεσμη απόσβεση μιας επένδυσης, αλλά να δίνουμε μεγαλύτερη έμφαση στο κοινωνικό αποτύπωμα που μπορεί αυτή να έχει.

Στην Παπαστράτος συγκεκριμένα, έχουμε ως αρχή κάθε μας ενέργεια, κάθε μας δράση να προωθεί́ ένα βιώσιμο, ένα καλύτερο μέλλον για τους εργαζόμενους, τους συνεργάτες μας και την κοινωνία. Με δύο λόγια, ο δικός μας βαθύς μετασχηματισμός να παράγει και να διαχέει οφέλη για όσο το δυνατόν περισσότερους. Συμπληρωματικά σε αυτά είναι και τα άμεσα αποτελέσματα σε επίπεδο παραγωγής, απόδοσης, τα οποία έχουν βελτιωθεί σημαντικά από την έναρξη του μετασχηματισμού μας».

Σε αυτήν την διαδικασία όμως, κάθε επιχείρηση που είναι εμπράκτως προσηλωμένη στην τεχνολογική της εξέλιξη, είναι δεδομένο ότι μπορεί να καρπωθεί ποικίλα «ψηφιακά οφέλη». Ως επί το πλείστων, οι τάσεις ψηφιακού μετασχηματισμού στη βιομηχανία στοχεύουν στην προσαρμογή, στην αποτελεσματικότητα και στην ευελιξία σε όλο το φάσμα των βιομηχανικών δραστηριοτήτων. Αυτός είναι ο λόγος που μολονότι ο ψηφιακός μετασχηματισμός είναι αναπόφευκτος, εντούτοις δεν θα πρέπει να θεωρείται ως λύση για έναν μόνο τομέα της παραγωγής. Αντ ‘αυτού, θα πρέπει να περιλαμβάνει όλα τα στάδια της παραγωγικής διαδικασίας και ως εκ τούτου να θεωρείται μια συνεχής διαδικασία για να παραμείνει η επιχείρηση στην κορυφή της αγοράς. Ο κ. Ασημακόπουλος εύστοχα καταλήγει ότι: «για εμάς, τέσσερα χρόνια μετά από την έναρξη της μεταμόρφωσής μας, είναι σαφές ότι ο δρόμος για την περαιτέρω βελτίωση της λειτουργίας του εργοστασίου, αλλά και του περιβαλλοντικού μας αποτυπώματος, περνάει μέσα από την συνεχιζόμενη επένδυση στην αιχμή της τεχνολογίας. Με τη βιωσιμότητα να προκύπτει ως φυσική συνέχεια και ως οργανικό αποτέλεσμα της συνεχούς εκμάθησης και της συνεχούς βελτίωσης, που τα νέα ψηφιακά εργαλεία μας επιτρέπουν να πραγματοποιήσουμε».

Επίλογος
Συμπερασματικά, ο ψηφιακός μετασχηματισμός επαναπροσδιορίζει τον τρόπο λειτουργίας των επιχειρήσεων. Από την καλύτερη συλλογή δεδομένων έως τη βελτιωμένη εμπειρία των πελατών, οι επιχειρήσεις βλέπουν τόσο την εξοικονόμηση κόστους, όσο και την αυξημένη κερδοφορία. Άλλα οφέλη που δεν είναι τόσο προφανή είναι η δημιουργική ελευθερία και το δυναμικό για καινοτομία, που επέρχεται από τις δυνατότητες που προσφέρει το νέο περιβάλλον, όπου νέα πιθανά σενάρια μπορούν να χαρτογραφηθούν πιο εύκολα για εξέταση. Στο τέλος, οι βιομηχανίες που επενδύουν στη δημιουργία ενός ψηφιακού κόσμου που αναπαράγει τον φυσικό τους κόσμο, θα αποκομίσουν πολλά οφέλη που θα μεταφραστούν σε ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Σε αυτό το πλαίσιο, το βέβαιο είναι ότι, για μία ακόμη φορά, οι ηγέτιδες ελληνικές εταιρίες θα πρέπει να οργανώσουν τη δική τους ψηφιακή στρατηγική, όποιες κι αν είναι οι επιδόσεις των κυβερνητικών προσπαθειών. Και όπως μας έχουν αποδείξει, οι επιχειρήσεις της χώρας μας, μπορούν με δικές τους πρωτοβουλίες να τα καταφέρουν, για μία ακόμη φορά. Οι βιομηχανίες του σήμερα καλούνται να επιλέξουν «σε ποια πλευρά της ιστορίας θέλουν να είναι».

ΑΛΕΞΑΝΔΡΟΣ ΑΣΗΜΑΚΟΠΟΥΛΟΣ
Διευθυντής Παραγωγής της Παπαστράτος
«Ο ψηφιακός μετασχηματισμός δεν είναι απλώς κάτι που αναγκαστήκαμε να κάνουμε, προκειμένου να ανταποκριθούμε στις παραγωγικές ανάγκες των νέων καινοτόμων προϊόντων που παράγουμε, αλλά μια αέναη διαδικασία που μας επιτρέπει να συνεχίσουμε να βελτιωνόμαστε»

ΠΑΝΟΣ ΛΩΛΟΣ
Γενικός Διευθυντής της ΕΛΒΑΛΧΑΛΚΩΡ
«Το μείζον ερώτημα που τίθεται γύρω από τις επενδύσεις ψηφιακού μετασχηματισμού δεν είναι ο χρόνος αποσβέσεως, αλλά η βούληση μιας βιομηχανίας και η ικανότητα να υποστηριχθεί η στρατηγική απόφαση να εξελιχθεί ψηφιακά ως όλον»

Τα αντισώματα της ελληνικής βιομηχανίας στον Covid-19

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Ράλι ανόδου σε επιμέρους βιομηχανικούς κλάδους περιόρισε τις γενικότερες  συνέπειες της πανδημίας στην παραγωγή και αυξάνει την αισιοδοξία για τις επιδόσεις των εργοστασίων στην Ελλάδα το 2021.

Είναι ίσως η μοναδική στιγμή στη σύγχρονη ιστορία, που μία στατιστικά καταγεγραμμένη μείωση στη βιομηχανική παραγωγή γίνεται δεκτή με τόσο μεγάλη ικανοποίηση. Σύμφωνα με το τελευταίο δελτίο της Ελληνικής Στατιστικής Αρχής για το Δείκτη Βιομηχανικής Παραγωγής στην Ελλάδα, που εκδόθηκε μόλις στις 10 Δεκεμβρίου του 2020, η παραγωγή των ελληνικών εργοστασιακών μονάδων σημείωσε πτώση που φτάνει στο 3,7% για τον Οκτώβριο του 2020 σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019. Σαφέστατα, το στοιχείο αυτό δεν αφήνει περιθώριο για πανηγυρισμούς, καθώς σε καμία περίπτωση δεν υποδεικνύει ότι το περασμένο έτος η βιομηχανική παραγωγή στη χώρα εξελίχθηκε, ενισχύθηκε ή εκσυγχρονίστηκε.

Σίγουρα, όμως, τα τελευταία στοιχεία για την απόδοση των εργοστασιακών εργοστασίων παράγουν μια γενικευμένη αισιοδοξία. Στο δεύτερο τρίμηνο του περασμένου έτους, όταν σε παγκόσμιο επίπεδο η πανδημία έβαζε «στον πάγο» τη βιομηχανική παραγωγή, ελάχιστοι περίμεναν ότι προς τα τέλη του έτους η πτώση θα ήταν μικρότερη του 4 ή και του 5%, σε μια χώρα που είναι εξαιρετικά ευάλωτη στους κλυδωνισμούς της διεθνούς οικονομίας, όπως η Ελλάδα.
Ειδικά για την περίπτωση της χώρας μας, είχε διατυπωθεί η εκτίμηση ότι η κάθετη μείωση των τουριστικών αφίξεων (οι οποίες στηρίζουν ένα μεγάλο ποσοστό του εθνικού ΑΕΠ), θα είχε και ταυτόχρονα ολέθριες συνέπειες για την εγχώρια βιομηχανία.

Ωστόσο, οι δυσοίωνες προβλέψεις δεν επαληθεύτηκαν. Κάθε άλλο, σε σχέση με άλλες οικονομίες του ανεπτυγμένου κόσμου, οι επιπτώσεις του κορωνοϊού στην ελληνική βιομηχανία μπορούν κάλλιστα να χαρακτηριστούν πολύ καλύτερες από αυτές που αναμένονταν.
Στη Γερμανία, η μείωση της βιομηχανικής παραγωγής τον Οκτώβριο του 2020 σε σχέση με τον αντίστοιχο μήνα του 2019 έφτασε στο 8,1%. Κατά το ίδιο χρονικό διάστημα, στην Ολλανδία το ποσοστό της μείωσης ήταν αντίστοιχο με αυτό της Ελλάδας, στο 3,7%. Στην Ισπανία, τα επίπεδα βιομηχανικής παραγωγής περιορίστηκαν κατά 5,6%, ενώ στην Ιταλία, το ποσοστό της πτώσης έφτασε το 5,1%.

Τις τελευταίες εβδομάδες του 2020, οικονομολόγοι διεθνούς φήμης και κύρους, όπως ο Πoλ Ντόνοβαν, Επικεφαλής Οικονομολόγος στην ελβετική τράπεζα UBS, τόνιζαν πως κατά το δεύτερο κύμα του κορωνοϊού, οι επιπτώσεις στην παγκόσμια βιομηχανία και τη διεθνή οικονομία ήταν τελικά πιο ήπιες από ότι είχε αρχικά εκτιμηθεί, κυρίως λόγω της υψηλής ικανότητας προσαρμογής στα νέα δεδομένα που επέδειξαν τόσο οι καταναλωτές όσο και οι παραγωγικές μονάδες και τα δίκτυα διανομής των προϊόντων. Αυτό βεβαίως ισχύει και για τη χώρα μας, όπου ένα μέρος των απωλειών του τζίρου των καταστημάτων λιανικής καλύφθηκε από την εκτόξευση του ποσοστού της ηλεκτρονικής αγοράς προϊόντων. Επιπροσθέτως όμως, στην περίπτωση της Ελλάδας, η συγκράτηση του ποσοστού στη μείωση της βιομηχανικής παραγωγής έχει μία άλλη, ακόμα πιο βασική αιτία. Στην πραγματικότητα, αυτό που συνέβη μέσα στην πιο μεγάλη κρίση που έχει βιώσει η παγκόσμια οικονομία από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο κι έπειτα, είναι το γεγονός ότι αρκετές ελληνικές βιομηχανίες, δεν διέψευσαν απλά τις «Κασσάνδρες» που προέβλεπαν κάθετη πτώση στην παραγωγή τους, αλλά αντιθέτως κατάφεραν να αυξήσουν της επιδόσεις τους, πολλαπλασιάζοντας την παραγωγή τους σε απροσδόκητα επίπεδα.

Οι πρωταγωνιστές
Σε σχέση με τον γενικό δείκτη βιομηχανικής παραγωγής, στον κλάδο της μεταποίησης, η μείωση ήταν πιο συγκρατημένη, καθώς κυμάνθηκε στο 3,1% από τον Οκτώβριο του 2019 μέχρι τον Οκτώβριο του 2020. Στο μεταποιητικό τομέα, η μεγαλύτερη μείωση καταγράφηκε στη βιομηχανία δέρματος και δερμάτινων ειδών (-38,1%), στα είδη ένδυσης (-24,2%), στη βιομηχανία ξύλου (-15,1%), αλλά και στον κλάδο κατασκευής ηλεκτρονικών υπολογιστών, ηλεκτρονικών και οπτικών προϊόντων (-14,7%). Παρ’ όλα αυτά, η συγκράτηση της πτώσης της γενικής βιομηχανικής παραγωγής σε απολύτως διαχειρίσιμα επίπεδα βασίζεται στις αξιόλογες επιδόσεις μιας σειράς από κλάδων, οι οποίοι τοποθετούνται αυτομάτως και στη θέση των πρωταγωνιστών, στην προσπάθεια που έχει ήδη ξεκινήσει, για την στήριξη της οικονομικής ανάκαμψης της Ελλάδας στην εποχή μετά την λήξη της πανδημίας.

Σύμφωνα με τα τελευταία στοιχεία της ΕΛΣΤΑΤ για το 2020, τον Οκτώβριο του περασμένου έτους, υπήρξαν εγχώριες βιομηχανίες που κατέγραψαν αναπάντεχα μεγάλη αύξηση στην παραγωγή τους. Μεταξύ των πρωταγωνιστών, συγκαταλέγονται ο τομέας της παραγωγής προϊόντων καπνού, που σε σχέση με τον Οκτώβριο του 2019 αύξησε την παραγωγή του κατά 31,6%, αλλά και ο πολύ σημαντικός κλάδος της κατασκευής μηχανοκίνητων οχημάτων, ρυμουλκούμενων και ημιρυμουλκούμενων προϊόντων, όπου οι επιδόσεις της παραγωγής ήταν καλύτερες σε σχέση με το προηγούμενο έτος σε ποσοστό 29,1%. Ακολούθησαν οι ελληνικές φαρμακοβιομηχανίες, οι οποίες εν μέσω πανδημίας, φαίνεται πως κατόρθωσαν να αδράξουν την ευκαιρία που παρουσιάστηκε, καλύπτοντας μεγάλο μέρος της αυξημένης ανάγκης των καταναλωτών σε Ελλάδα και εξωτερικό, για θωράκιση της υγείας του ανθρώπινου οργανισμού.

Όπως έδειξαν τα στοιχεία για τη βιομηχανική παραγωγή του περασμένου Οκτωβρίου, η παραγωγή βασικών φαρμακευτικών προϊόντων και φαρμακευτικών σκευασμάτων στην Ελλάδα αυξήθηκε κατά 22,7%. Ιδιαίτερη μνεία αξίζει και για τις επιδόσεις της ελληνικής κλωστοϋφαντουργίας, η οποία μετά από δεκαετίες υποβάθμισης δείχνει να εισέρχεται εκ νέου σε τροχιά ανάπτυξης. Η παραγωγή κλωστοϋφαντουργικών υλών αυξήθηκε κατά 13,6% στη χώρα μας. Παράλληλα, σε διψήφια επίπεδα κυμάνθηκε και η επέκταση των δραστηριοτήτων του κλάδου επισκευής και εγκατάστασης μηχανημάτων και εξοπλισμού, με αύξηση 10,3%.

Από τις άκρως ενθαρρυντικές επιδόσεις της ελληνικής βιομηχανίας της μεταποίησης, ξεχωρίζουν επιπλέον ο κλάδος της κατασκευής λοιπού εξοπλισμού μεταφορών, με 9,7%, η παραγωγή μη μεταλλικών ορυκτών προϊόντων (9%), η κατασκευή μεταλλικών προϊόντων (7,5%), η κατασκευή επίπλων (6,9%) και η άνοδος της παραγωγής στα εργοστάσια κατασκευής ηλεκτρολογικού εξοπλισμού, με 6,6%.

Οι πλέον διακεκριμένοι παράγοντες του κλάδου της βιομηχανίας στην Ελλάδα αφουγκράζονται την αισιοδοξία που επικρατεί σε αρκετούς παραγωγικούς τομείς, λόγω της ανθεκτικότητας που επέδειξε η ελληνική βιομηχανία κατά το κυριότερο στάδιο της παγκόσμιας κρίσης του κορωνοϊού. Σύμφωνα με τις δηλώσεις του Δημήτρη Βέργαδου, Διευθυντή του Τομέα ΜΜΕ, Θέσεων και Ενημέρωσης στον ΣΕΒ, ειδικά ο κλάδος της μεταποίησης απέδειξε τους τελευταίους μήνες ότι έχει αποκτήσει μια ξεχωριστή δυναμική. Αυτό, αναδεικνύεται και από τις έρευνες που έχει ήδη διεξάγει ο Σύνδεσμος Επιχειρήσεων και Βιομηχανιών μεταξύ των μελών του, οι οποίοι αποτελούν και τους ηγέτες του ελληνικού παραγωγικού κλάδου. «Η πρόσφατη, ετήσια και τέταρτη κατά σειρά, έρευνα του ΣΕΒ ‘Ο σφυγμός του επιχειρείν’, που καταγράφει την αξιολόγηση του επιχειρηματικού περιβάλλοντος από ένα ευρύ φάσμα της ελληνικής επιχειρηματικότητας, αναδεικνύει, μεταξύ άλλων, πολύ ενδιαφέροντα στοιχεία για τη δυναμική και την ανθεκτικότητα της μεταποίησης στη χώρα μας. Σχεδόν 6 στις 10 επιχειρήσεις (ποσοστό 57% του δείγματος) θεωρούν ότι οι επιπτώσεις της πανδημίας του κορονοϊού στην ελληνική οικονομία θα είναι πιο σοβαρές σε σχέση με τις επιπτώσεις της οικονομικής κρίσης, στον κλάδο της μεταποίησης το ποσοστό αυτό πέφτει στο 20%», τονίζει ο κ. Βέργαδος. «Επίσης, στην ίδια έρευνα εμφανίζονται τουλάχιστον οι πιο μεγάλες επιχειρήσεις της μεταποίησης να δηλώνουν μεγαλύτερη ετοιμότητα στη διαχείριση του 2ου κύματος της πανδημίας, έχοντας διαμορφώσει σχέδια αντιμετώπισης – δείγμα της οργανωτικής τους ικανότητας και ευελιξίας. Α

κόμη, στις 6 από τις 10 μεγάλες επιχειρήσεις που θα παρουσιάσουν επενδυτική δραστηριότητα την περίοδο 2021-2024, όπως τη σχεδίαζαν ανεξαρτήτως της υγειονομικής κρίσης, πρωταγωνιστούν επιχειρήσεις που προέρχονται από τη μεταποίηση (41,5%)», επισημαίνει ο Διευθυντής Ενημέρωσης του ΣΕΒ, σημειώνοντας πως πλέον, το στοίχημα για την παγίωση των αναπτυξιακών ποσοστών, σε μία μεγάλη μερίδα των βιομηχανιών δεν είναι άλλος από τον εκσυγχρονισμό των μέσων παραγωγής και της λειτουργίας τους, βάσει των νέων ψηφιακών και τεχνολογικών προτύπων. «Η διαφοροποίηση του παραγωγικού προτύπου με ενίσχυση της βιομηχανίας έχει αποδειχθεί ότι αποτελεί ισχυρό ανάχωμα σε περιόδους κρίσης. Με την τεχνολογική και ψηφιακή δυναμική, το παραγωγικό μέγεθος και την εξωστρέφεια να συνιστούν πυλώνες ανθεκτικότητας. Η κρίση του Covid-19 μάς υπενθυμίζει ότι έχει φθάσει η ώρα της αναβάθμισης της εγχώριας παραγωγής», καταλήγει ο Δημήτρης Βέργαδος.

«Η βιομηχανία επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στις συνθήκες που δημιουργήθηκαν από την πανδημία, επειδή ακριβώς προσαρμόσθηκε έγκαιρα στα νέα δεδομένα κι επειδή εφάρμοσε κατά γράμμα τα μέτρα προστασίας που υπαγορεύθηκαν από την Κυβέρνηση. Για το λόγο αυτό αποτελεί σημαντικό παράγοντα κοινωνικής συνοχής σε τοπικό και περιφερειακό επίπεδο, αφού κατάφερε να διατηρήσει τις υφιστάμενες θέσεις εργασίας εν μέσω κρίσης», δηλώνει από την πλευρά του ο Αθανάσιος Σαββάκης, πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας.

Σύμφωνα με τον έμπειρο και σημαντικό παράγοντα του ελληνικού βιομηχανικού κλάδου, οι επιπτώσεις του κορωνοϊού θα ξεπεραστούν πλήρως με την αρωγή του κεντρικού κράτους, ειδικά σε τομείς που διαχρονικά αποτελούν εμπόδια για την εξέλιξη και την αύξηση της παραγωγής των ελληνικών βιομηχανιών. Αναμφίβολα, τέτοιοι τομείς είναι η γραφειοκρατία, η υψηλότερη φορολόγηση (σε σχέση με άλλες χώρες μέλη της ΕΕ), η έλλειψη στόχευσης για την ενίσχυση των εξαγωγών, η ανάπτυξη των δικτύων διανομής και η ελλιπής προσπάθεια που γίνεται για την υποστήριξη του τεχνολογικού εκσυγχρονισμού των ελληνικών εργοστασίων. «Η ανεπιθύμητη κατάσταση που έχει δημιουργηθεί λόγω της πανδημίας, προτείνουμε να λειτουργήσει ως αφορμή για τον εξορθολογισμό του περιβάλλοντος δραστηριοποίησης της βιομηχανίας. Για τον Σύνδεσμο Βιομηχανιών Ελλάδος η συγκεκριμένη προοπτική θα πρέπει να έχει ως πυρήνα την άρση των κυριότερων εμποδίων, τα οποία μειώνουν καθημερινά τη διεθνή ανταγωνιστικότητα των μεταποιητικών επιχειρήσεων της χώρας μας», επισημαίνει ο πρόεδρος του ΣΒΕ. «Σε κάθε περίπτωση, υποστηρίζουμε ότι το 2021 μπορεί υπό προϋποθέσεις να είναι έτος ανάκαμψης, αλλά προφανώς αυτό θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της πανδημίας. Εφόσον οι εξελίξεις είναι θετικές, τότε είμαι βέβαιος ότι η εγχώρια βιομηχανία και μεταποίηση θα ξεπεράσουν τις επιδόσεις του 2019, δημιουργώντας έτσι νέες προοπτικές ανάπτυξης για τη χώρα μας», προσθέτει ο κ. Σαββάκης.

Η επόμενη ημέρα
«Η επόμενη ημέρα για την παγκόσμια βιομηχανία δεν έχει να κάνει με διαφορετικούς χειρισμούς στον κάθε ξεχωριστό κλάδο. Όλες οι κατηγορίες της βιομηχανίας μπορούν να ενισχυθούν και να κυριαρχήσουν στην περίοδο που ακολουθεί μετά την πανδημία, αν ακολουθήσουν τρεις κανόνες: την παραγωγή καινοτόμων προϊόντων, την υιοθέτηση των αρχών της τέταρτης βιομηχανικής επανάστασης και την επένδυση στην ‘τοπικοποίηση’», ανέφερε δημοσίευμα στο διεθνές πρακτορείο οικονομικών και επιχειρηματικών ειδήσεων Bloomberg, την τελευταία εβδομάδα του Δεκεμβρίου του 2020.

Πράγματι, ο εκσυγχρονισμός των μεθόδων παραγωγής, με την εφαρμογή νέων μέσων, όπως οι ρομποτικοί αυτοματισμοί και η σύνδεση στο νέο δίκτυο 5ης Γενιάς (5G) θεωρείται ότι απαιτεί προαπαιτούμενο για την βιομηχανική ανάπτυξη σε όλον τον κόσμο. Μέσω της υιοθέτησης νέων τεχνολογικών μεθόδων, οι επιχειρήσεις μπορούν όχι απλά να επιταχύνουν την παραγωγή τους και να μειώσουν τα κόστη της, αλλά και να σχεδιάσουν νέα προϊόντα. Το στοίχημα της επόμενης ημέρας για την ελληνική βιομηχανία όμως βασίζεται και στην «τοπικοποίηση», τη νέα τάση που σύμφωνα με τους διεθνείς αναλυτές πρόκειται να κυριαρχήσει διεθνώς, μετά την επέλαση της παγκοσμιοποίησης, κατά τις προηγούμενες τρεις δεκαετίες.

Η τοπικοποίηση της βιομηχανίας είναι μια διαδικασία η οποία αφορά στην παραγωγή των προϊόντων, όσο εγγύτερα γίνεται στους καταναλωτές τους. Αυτό σημαίνει ότι για μία μακρά σειρά νέων προϊόντων, υπάρχει η δυνατότητα αποκέντρωσης της παραγωγής, ώστε αυτή να γίνεται πολύ κοντά σε περιοχές με καταναλωτική δυναμική. Ένα καλό παράδειγμα τέτοιων προϊόντων είναι οι φορτιστές ή οι μπαταρίες που απαιτούν τα νέα ηλεκτρικά οχήματα. Η τοπικοποίηση είναι μία ακόμη ευκαιρία για την ελληνική βιομηχανία, η οποία μετά από πολλά χρόνια δεινής οικονομικής κρίσης έχει κάθε δικαίωμα να αισιοδοξεί.

ΑΘΑΝΑΣΙΟΣ ΣΑΒΒΑΚΗΣ
Πρόεδρος του Συνδέσμου Βιομηχανιών Ελλάδος (ΣΒΕ) και του Ελληνικού Χρηματιστηρίου Ενέργειας

«Η βιομηχανία επέδειξε αξιοσημείωτη ανθεκτικότητα στις συνθήκες που δημιουργήθηκαν από την πανδημία, επειδή ακριβώς προσαρμόσθηκε έγκαιρα στα νέα δεδομένα κι επειδή εφάρμοσε κατά γράμμα τα μέτρα προστασίας που υπαγορεύθηκαν από την Κυβέρνηση»

“Ξεκλειδώνει” η Δύναμη του Αιγαίου

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Τα υπεράκτια αιολικά πάρκα βρίσκονται ένα βήμα πριν να αρχίσουν να αναπτύσσονται στον ελληνικό θαλάσσιο χώρο, ανοίγοντας το δρόμο για την εκμετάλλευση ενός σημαντικού ενεργειακού πόρου.

Tην προηγούμενη δεκαετία, αναδείχθηκε ως η μορφή ενεργειακής παραγωγής με την πιο ραγδαία ανάπτυξη. Πλέον, αναμένεται να παγιωθεί ως ένας από τους σημαντικότερους τρόπους κάλυψης των αυξανόμενων ενεργειακών αναγκών, ενώ στα χρόνια που έρχονται, εκτιμάται ότι κυριολεκτικά θα κυριαρχήσει!

Ο λόγος για τα υπεράκτια αιολικά πάρκα, που αντιστοιχούσαν το 2009 μόλις στο 1% των συνολικών εγκατεστημένων ανεμογεννητριών στην Ευρώπη. Το 2019 όμως, το ποσοστό αυτό εκτινάχθηκε στο 10% και η τάση του παραμένει κάθετα ανοδική. Η ανάπτυξη ανεμογεννητριών στο θαλάσσιο χώρο κερδίζει διαρκώς έδαφος έναντι των άλλων μορφών Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, καθώς έχει αναμφίβολα πλεονεκτήματα, τα οποία οδηγούν στη μεγιστοποίηση των παραγωγικών δυνατοτήτων που έχει το αιολικό δυναμικό. Είτε πακτωμένες στο βυθό, είτε στερεωμένες πάνω σε ιδιαίτερες, πλωτές κατασκευές, οι ανεμογεννήτριες που εγκαθίστανται μερικά χιλιόμετρα μακριά από τις ακτές, μπορούν να αξιοποιήσουν στο έπακρο την ισχύ των ανέμων, οι οποίοι στις θάλασσες πνέουν πολύ πιο δυνατοί, καθότι δεν εμποδίζονται από οποιουσδήποτε γεωλογικούς σχηματισμούς.

Πλέον, αυτή η φιλόδοξη και σύγχρονη τάση ενεργειακής παραγωγής, αναμένεται να λάβει σάρκα και οστά στην Ελλάδα. Η χώρα μας και ειδικά η περιοχή του Αιγαίου, θεωρείται ως μία από τις πιο ιδανικές για τη δημιουργία υπεράκτιων αιολικών πάρκων στον κόσμο.

ΕΙΔΙΚΗ ΝΟΜΟΘΕΤΙΚΗ ΡΥΘΜΙΣΗ
Το ελληνικό πλεονέκτημα είναι κλιματικό και γεωγραφικό, καθώς τα λεγόμενα μελτέμια του Αιγαίου κρύβουν μία τεράστια ενεργειακή δυναμική, την οποία οι θαλάσσιες εγκαταστάσεις μπορούν να αξιοποιήσουν σε πολύ μεγαλύτερο βαθμό, σε σχέση με τις υποδομές της ξηράς. Ήδη από το 2012, ιδιωτικές εταιρείες έχουν αναπτύξει σχέδια για τη δημιουργία τέτοιων ενεργειακών πάρκων σε ουκ ολίγες περιοχές του ελληνικού θαλάσσιου χώρου, ενώ έχουν ξεκινήσει και τη σχετική διαδικασία αδειοδότησης. Παρ’ όλα αυτά, μέχρι στιγμής, τα σχέδια αυτά έχουν μείνει στα χαρτιά, εξαιτίας δύο βασικών λόγων. Ο πρώτος αφορά στα πολλά νομικά και θεσμικά ζητήματα που προκύπτουν από τη δέσμευση των «θαλάσσιων οικοπέδων» για την ανάπτυξη των αιολικών πάρκων. Ο δεύτερος δεν είναι άλλος από το κόστος των εγκαταστάσεων αυτών, σε σχέση με την απόδοσή τους.

Αυτό το πρόβλημα του υψηλού κόστους έχει ήδη περιοριστεί τα τελευταία χρόνια, καθώς η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει ρίξει τις τιμές για τη δημιουργία των θαλάσσιων πάρκων, αυξάνοντας παράλληλα και την απόδοση των ανεμογεννητριών. Μάλιστα, τα επόμενα χρόνια, το εμπόδιο του κόστους εκτιμάται ότι πρόκειται να ξεπεραστεί πλήρως, με την τεχνολογική πρόοδο να μετατρέπει τη δημιουργία ενός τέτοιου πάρκου σε πλήρως ελκυστική επένδυση. Όσο για το πρώτο ζήτημα, δηλαδή για τα ρυθμιστικά κενά που υπάρχουν στην χώρα μας, μέσα στους επόμενους μήνες, αναμένονται σημαντικές εξελίξεις.

Όπως απεκάλυψε πρόσφατα η Γενική Γραμματέας Ορυκτών Πόρων του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου, μιλώντας σε σχετική εκδήλωση της Ελληνικής Επιστημονικής Ένωσης Αιολικής Ενέργειες (ΕΛΕΤΑΕΝ), η κυβέρνηση ετοιμάζει ειδική νομοθετική ρύθμιση, η οποία θα λαμβάνει υπόψη τις ευρωπαϊκές κατευθύνσεις, βάσει των οποίων έχει διευκολυνθεί η ανάπτυξη υπεράκτιων ανεμογεννητριών σε πολλές άλλες χώρες μέλη της ΕΕ. Η παρέμβαση της ελληνικής κυβέρνησης θα κινείται σε τρεις βασικούς άξονες: τα θέματα χωροθέτησης και αδειοδότησης, τη διασύνδεση με την ηπειρωτική χώρα και το δίκτυο ηλεκτρικής ενέργειας, αλλά και τον τρόπο αποζημίωσης των επενδύσεων στα πλωτά αιολικά.

«Πρόκειται για ζητήματα ιδιαίτερα σημαντικά και για τα χερσαία έργα ΑΠΕ, στη θάλασσα όμως καθίστανται ακόμα σημαντικότερα. Το πού θα μπορούν να τοποθετηθούν τα θαλάσσια πάρκα, το πώς και από ποιον θα επιλεγούν οι χώροι, ο τρόπος εκτίμησης του περιβαλλοντικού αντίκτυπου είναι ζητήματα που πρέπει να αντιμετωπιστούν στο στάδιο του σχεδιασμού. Στοχεύουμε σε μια ρύθμιση που θα μεγιστοποιεί τα οφέλη από την εκμετάλλευση του πλουσιότερου δυναμικού ενώ παράλληλα θα εκμηδενίζει τις όποιες αρνητικές επιπτώσεις στο περιβάλλον και θα προλαμβάνει ενδεχόμενες αντιδράσεις», έχει δηλώσει η κα. Σδούκου.

ΑΝΑΠΤΥΞΗ
Η δημιουργία του απαιτούμενου σχετικού νομικού πλαισίου θα επιτρέψει και στην Ελλάδα να βαδίσει στον δρόμο που έχουν ήδη χαράξει αρκετές άλλες χώρες της Ευρώπης και του υπόλοιπου κόσμου. Έως και τον Ιούνιο του 2020, σε όλη την υφήλιο λειτουργούσαν 157 υπεράκτια αιολικά πάρκα, τα 105 από τα οποία βρίσκονται σε ευρωπαϊκά ύδατα, τα 50 στην Ασία και μόλις δύο στις ΗΠΑ. Πρωτοπόρος σε παγκόσμιο επίπεδο είναι η Μεγάλη Βρετανία, με περισσότερα από 10 GW εγκατεστημένης ενεργειακής ισχύος, στη δεύτερη θέση ακολουθεί η Γερμανία με 7,5 GW, ενώ στην τρίτη θέση βρίσκεται η Κίνα, με 6,4 GW. Συνολικά, η εγκατεστημένη ισχύς των υπεράκτιων αιολικών πάρκων φτάνει τα 29,838 GW, ένα επίπεδο, το οποίο μαρτυρά από μόνο τις μεγάλες προοπτικές που υπάρχουν για περαιτέρω ανάπτυξης. Αξίζει απλά να αναφερθεί ότι πριν από 10 χρόνια, το 2010 η παγκόσμια εγκατεστημένη ισχύς των θαλάσσιων πάρκων δεν ξεπερνούσε τα 3,5 GW.

Παράλληλα, ενδεικτικό είναι αυτό που συμβαίνει στην Κίνα. Όπως ισχύει και με αρκετούς τομείς της βιομηχανικής ανάπτυξης, η πολυπληθέστερη χώρα του κόσμου αναμένεται σύντομα να καταλάβει τα πρωτεία και στην θαλάσσια αιολική ενέργεια, καθώς ήδη η Κίνα έχει θέσει σε φάση κατασκευής νέες υπεράκτιες ανεμογεννήτριες συνολικής ισχύος 4,6 GW, τα οποία αντιστοιχούν στο 57% των νέων πάρκων που έχουν ξεκινήσει να δημιουργούνται παγκοσμίως.

Στη χώρα μας, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας, σε συνεργασία με τη Ρυθμιστική Αρχή Ενέργειας έχει ήδη προτείνει αρκετές περιοχές, στις οποίες θα μπορούσαν να αναπτυχθούν τα υπεράκτια αιολικά. Αυτές είναι οι θαλάσσιες περιοχές της Αλεξανδρούπολης, του Άγιου Ευστράτιου, της Θάσου, της Καρπάθου, της Κέρκυρας, της Κύμης στην Εύβοια, της Λευκάδας, της Λήμνου και της Σαμοθράκης.

Σύμφωνα με τους ειδικούς, ο ελληνικός θαλάσσιος χώρος είναι κάτι παραπάνω από κατάλληλο για την εγκατάσταση υπεράκτιων ανεμογεννητριών. «Η συζήτηση για τις ενεργειακές δυνατότητες των ελληνικών θαλασσών εστιάζεται στις υποθαλάσσιες εξορύξεις και αγωγούς ορυκτών καυσίμων, επενδύσεις που συνεπάγονται σοβαρούς οικονομικούς και περιβαλλοντικούς κινδύνους και δεν ταιριάζουν με το ευρωπαϊκό Green Deal προς την «κλιματική ουδετερότητα» του 2050. Αντίθετα, το ελληνικό υψηλό θαλάσσιο αιολικό δυναμικό δημιουργεί εξαιρετικές δυνατότητες ενεργειακής ανάπτυξης. Σε πολλές θαλάσσιες περιοχές με ισχυρό και σταθερό άνεμο θα μπορούσαν να εγκατασταθούν μεγάλα υπεράκτια αιολικά πάρκα», δηλώνει ο Κίμων Χατζημπίρος, καθηγητής στη Σχολή Πολιτικών Μηχανικών του Εθνικού Μετσόβιου Πολυτεχνείου.

Όντας ένας από τους πρώτους Έλληνες επιστήμονες που ασχολήθηκαν με το ζήτημα, ο Κίμων Χατζημπίρος διαβλέπει μεγάλες δυνατότητες ανάπτυξης για τις υπεράκτιες ανεμογεννήτριες μέσα στα επόμενα τριάντα χρόνια. «Το παγκόσμιο υπεράκτιο αιολικό δυναμικό είναι τεράστιο. Σταδιακά ωριμάζει η τεχνική δυνατότητα για πλωτές ανεμογεννήτριες, με αγκύρωση σε νερά βάθους πολλών εκατοντάδων μέτρων, που ταιριάζουν στις περισσότερες ελληνικές θάλασσες. Αναμένεται ραγδαία πτώση του κόστους και αλματώδης παγκόσμια ανάπτυξη πλωτών αιολικών πάρκων για την περίοδο 2030-2050.

Δημιουργείται λοιπόν ευκαιρία να αναπτύξει έγκαιρα η Ελλάδα την αναγκαία εφοδιαστική αλυσίδα, που εμπλέκει λιμάνια, ναυπηγεία, βιομηχανίες καλωδίων και τσιμέντου, την αντίστοιχη μελετητική υποδομή και τεχνογνωσία. Τα μελλοντικά πλωτά πάρκα στις ελληνικές θάλασσες πιθανότατα θα έχουν πολλαπλάσια συνολική ισχύ σε σχέση με πάρκα ρηχών νερών. Η μεγάλης κλίμακας αιολική ανάπτυξη του Αιγαίου, θα προσέφερε άφθονο ηλεκτρισμό, πολύτιμο προϊόν εξαγώγιμο προς την Δυτική Ευρώπη, ενώ, παράλληλα, θα ενίσχυε την γεωπολιτική του ασφάλεια και, προφανώς, θα άλλαζε την οικονομική σημασία ζητημάτων ΑΟΖ και υφαλοκρηπίδας», καταλήγει ο ομότιμος καθηγητής του ΕΜΠ.

ΠΡΟΒΛΕΨΕΙΣ
Στις ίδιες επιστημονικές εκτιμήσεις, προβαίνουν και άλλοι έγκριτοι αναλυτές και οργανισμοί, παγκοσμίως. Στην ΕΕ, εκτιμάται ότι τα αιολικά πάρκα των θαλασσών θα φτάσουν σε ένα επίπεδο ισχύος 150 GW το 2030, με αποτέλεσμα να καλύπτουν το 14% της ζήτησης ηλεκτρισμού για τις χώρες μέλη, δηλαδή παραγωγή 562 TWh. Έως τότε, μέρος αυτής της υπεράκτιας αιολικής ενέργειες έχει μεγάλες πιθανότητες να παράγεται και στην Ελλάδα.

«Το Αιγαίο διαθέτει τον 100% βεβαιωμένο ενεργειακό πλούτο της πατρίδας μας, το αιολικό δυναμικό του. Έως τώρα η Ελληνική πολιτεία έχει διαθέσει τεράστια ποσά και τεράστιο όγκο διπλωματικού κεφαλαίου στην πολιτική έρευνας υδρογονανθράκων. Ακόμα και αν κάποτε βρεθούν υδρογονάνθρακες και αν αυτοί δικαιολογούν οικονομικά την εξόρυξή τους, τότε η εκμετάλλευσή τους θα ξεκινήσει σε πάνω από 10-15 έτη», τονίζει ο πρόεδρος του ΕΛΕΤΑΕΝ, Παναγιώτης Λαδακάκος, εξηγώντας και τον τρόπο που μπορεί να γίνει αυτή η ανάπτυξη και στην Ελλάδα. «Το αιολικό δυναμικό του Αιγαίου, χερσαίο και θαλάσσιο, μπορεί να αξιοποιηθεί ήδη από τώρα. Βεβαίως με σαφώς μικρότερες και κυρίως απολύτως προβλέψιμες επιπτώσεις στο περιβάλλον, τον τουρισμό και τις ανθρώπινες δραστηριότητες, που μπορεί να ελαχιστοποιηθούν με προσεκτική επιλογή των θέσεων εγκατάστασης. Η Ελλάδα μπορεί να φιλοξενήσει μεγάλες επενδύσεις σε θαλάσσια αιολικά πάρκα.

Η μαζική ανάπτυξη θα έλθει κυρίως με πλωτές ανεμογεννήτριες που είναι κατάλληλες για τα μεγάλα βάθη των ελληνικών θαλασσών. Αυτό είναι πλέον εφικτό, διότι η τεχνολογία έχει εξελιχθεί και το κόστος έχει πέσει πολύ και συνεχίζει να μειώνεται. Θα υπάρχουν φυσικά και κάποιες θαλάσσιες θέσεις χαμηλού βάθους, που είναι κατάλληλες για αιολικά πάρκα πακτωμένα στον πυθμένα. Η ΕΛΕΤΑΕΝ εκπονεί αυτή την περίοδο ειδική μελέτη, σε συνεργασία με τον Νορβηγική ΕΛΕΤΑΕΝ, το ΚΑΠΕ και ειδικούς επιστήμονες για να προτείνει ένα ολοκληρωμένο θεσμικό πλαίσιο για τη θαλάσσια αιολική ενέργεια», προσθέτει ο κ. Λαδακάκος, ο οποίος τάσσεται υπέρ της λύσης των πλωτών ανεμογεννητριών, έναντι των πακτωμένων στον βυθό. Σε αυτήν την επιλογή, ενδέχεται να βρίσκεται και το «κλειδί» για την ανάπτυξη των υπεράκτιων αιολικών στην χώρα μας.

Ο θαλάσσιος χώρος της Ελλάδας χαρακτηρίζεται από μεγάλα βάθη και έναν βυθό με πολύ ανώμαλο ανάγλυφο. Τα χαρακτηριστικά αυτά δεν ενδείκνυνται για την εγκατάσταση ανεμογεννητριών με τσιμεντένιες βάσεις στον βυθό, όπως δηλαδή έχει γίνει σε την Βρετανία ή τη Δανία. Ούτως ή άλλως όμως, η μεγάλη ναυτιλιακή κίνηση που υπάρχει στη χώρα μας, ο τουρισμός και η ανεπτυγμένη αλιεία δεν ευνοούν τη συγκριτικά φθηνότερη λύση των πακτωμένων ανεμογεννητριών. Έτσι, αυτός ο νέος ενεργειακός πόρος μπορεί να αξιοποιηθεί στη χώρα μας μέσω των πλωτών ανεμογεννητριών. Πρόκειται για εγκαταστάσεις που δεν επηρεάζουν καθόλου το περιβάλλον των θαλασσών καθώς σταθεροποιούνται ακριβώς όπως τα καράβια, με την απλή χρήση μιας άγκυρας. Αυτό τους επιτρέπει να αποσυναρμολογηθούν εύκολα, ή ακόμα και να μεταφερθούν σε άλλο θαλάσσιο σημείο, αν αυτό κριθεί απαραίτητο.

Αυτό που εμποδίζει μέχρι στιγμής τη δημιουργία των πλωτών πάρκων είναι το υψηλό τους κόστος. Όπως προαναφέρθηκε όμως, η ιστορία της ανάπτυξης των ΑΠΕ έχει δείξει ότι η εξέλιξη της τεχνολογίας, πάντα ρίχνει τις τιμές. Σήμερα, υπολογίζεται ότι απαιτούνται περίπου 180 ευρώ για να παραχθεί μία μεγαβατώρα ενέργειας από πλωτή ανεμογεννήτρια. Πρόσφατη μελέτη που έγινε για λογαριασμό της Ευρωπαϊκής Επιτροπής προβλέπει ότι το κόστος ηλεκτρικής ενέργειας από πλωτά αιολικά στην Ελλάδα θα είναι 76 ευρώ/MWh το 2030 και θα υποχωρήσει στα 46 ευρώ/MWh το 2050. Η ίδια μελέτη υπολογίζει το διαθέσιμο θαλάσσιο δυναμικό για πλωτά αιολικά στην Ελλάδα στα 263 GW. Συνεπώς, η ανάπτυξη των πλωτών αιολικών πάρκων στη χώρα μας έχει απόλυτη επιχειρηματική λογική.

Το 5G εκτοξεύει έξι βιομηχανικούς κλάδους

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Με υψηλές ταχύτητες τρέχει στην Ελλάδα η διαδικασία εγκατάστασης της τεχνολογικής υποδομής, που θα σημάνει το πέρασμα της ελληνικής βιομηχανίας σε μια νέα εποχή αυξημένης παραγωγικότητας και πολλαπλών δυνατοτήτων. Το τηλεπικοινωνιακό δίκτυο πέμπτης γενιάς, το 5G όπως έχουμε μάθει να το αποκαλούμε, θα ξεκινήσει να εγκαθίσταται μέσα στους πρώτους μήνες του επόμενου έτους και σύμφωνα με τον προγραμματισμό, έως τον Νοέμβριο του 2021 θα έχει ξεκινήσει να καλύπτει αρκετές από τις πολυπληθέστερες περιοχές της χώρας.
Η εκκίνηση της διαδικασίας για την εξάπλωση του 5G και στη χώρα μας έγινε εφικτή μετά την ψήφιση του νόμου για την Ψηφιακή Διακυβέρνηση και τις Ηλεκτρονικές Επικοινωνίες στη Βουλή, μόλις στις 22 Σεπτεμβρίου.

Δύο μέρες μετά, στις 24 Σεπτεμβρίου, η ολομέλεια της Εθνικής Επιτροπής Τηλεπικοινωνιών και Ταχυδρομείων (ΕΕΤΤ) ενέκρινε ομόφωνα τη δημοσίευση του τεύχους προκήρυξης του διαγωνισμού για τη δημιουργία του δικτύου. Βάσει του διαγωνισμού που προκηρύχθηκε, στους κατασκευαστές και αναδόχους του έργου θα χορηγηθούν δικαιώματα χρήσης ραδιοσυχνοτήτων σε τέσσερεις διαφορετικές ζώνες (700 MHz, 2 GHz, 3400-3800 MHz και 26 GHz). Με αυτόν τον τρόπο, το διαδίκτυο στην Ελλάδα θα μπορεί να γίνει έως και 100 (!) φορές ταχύτερο σε σχέση με τις ψηφιακές ταχύτητες που επιτρέπει το σημερινό δίκτυο τέταρτης γενιάς.

Έτσι, στην εποχή της πανδημίας, όπου οι ψηφιακές υποδομές αποδεικνύονται ζωτικής σημασίας για μια σειρά από επαγγελματικές δραστηριότητες, η χώρα μας θα μπορέσει να ξεκινήσει να στηρίζει την αναπτυξιακή της στρατηγική σε πολύ πιο στέρεες βάσεις.
Αξίζει να σημειωθεί πως ο συνολικός αριθμός των συνδρομών 5G αναμένεται να ανέλθει σε 190 εκατομμύρια μέχρι το τέλος του 2020 και να φτάσει τα 2,8 δισεκατομμύρια μέχρι το τέλος του 2025.

Τα οφέλη για τις επιχειρήσεις
Στις απλές, διαπροσωπικές επικοινωνίες είναι αυτονόητο ότι ένα διαδίκτυο με εκατονταπλάσιες ταχύτητες θα επιφέρει τεράστιες αλλαγές. Ωστόσο, στον επιχειρηματικό και βιομηχανικό τομέα, η πρόοδος που μπορεί να επιτευχθεί είναι ακόμα μεγαλύτερη. Σύμφωνα με τον Σωτήρη Γούδο, αναπληρωτή καθηγητή του τμήματος Φυσικής στο Αριστοτέλειο Πανεπιστήμιο Θεσσαλονίκης, τα οφέλη από την εγκατάσταση του δικτύου πέμπτης γενιάς για τις επιχειρήσεις μπορούν να διαχωριστούν σε τρεις κατηγορίες: τη μεταφορά δεδομένων, την υποστήριξη του αριθμού των συνδέσεων και τα εργασιακά δεδομένα. Το πιο προφανές –και το πιο γνωστό– πλεονέκτημα που παρέχουν τα δίκτυα 5G για επιχειρήσεις είναι οι πολύ υψηλότερες ταχύτητες δεδομένων σε σχέση με το 4G. «Το 5G μπορεί να είναι έως και 100 φορές γρηγορότερο από το 4G, καθώς θεωρητικά η μέγιστη ταχύτητα μπορεί να προσεγγίσει τα 10Gbps. Τέτοιες ταχύτητες δεδομένων του 5G μπορούν να δώσουν τεράστια ώθηση στις εταιρείες και στη βιομηχανία της χώρας. Ο όγκος των δεδομένων που δημιουργούν οι επιχειρήσεις αυξάνεται καθημερινά. Κατά συνέπεια με τις ταχύτητες του δικτύου 5G, η μεταφορά τεράστιων ποσοτήτων δεδομένων δεν θα είναι πλέον πρόβλημα. Επιπλέον, τα δίκτυα 5G μπορούν να υποστηρίξουν έως ένα εκατομμύριο συσκευές ανά τετραγωνικό χιλιόμετρο, γεγονός που επιτρέπει στις επιχειρήσεις να υποστηρίζουν ένα πολύ μεγάλο αριθμό συσκευών στην υποδομή τους. Μεγάλη ώθηση αναμένεται να δώσει το 5G και στην εργασία από απόσταση, καθώς με τις μεγάλες ταχύτητες οι εργαζόμενοι θα μπορούν να συνδέονται στα εταιρικά δίκτυα από οπουδήποτε», τονίζει ο Σ. Γούδος, o οποίος είναι και ακαδημαϊκό στέλεχος στο Εργαστήριο Ραδιοεπικοινωνιών του ΑΠΘ.

Παράλληλα, ο έγκριτος καθηγητής αναφέρει πως εκτός από τη βιομηχανία υπάρχουν αρκετοί τομείς επιχειρηματικότητας, οι οποίοι αναντίρρητα θα ευνοηθούν από το 5G. «Η επίδραση του 5G αναμένεται να είναι μεγαλύτερη σε 5 τομείς. Στην υγεία όπου θα μπορούν να γίνονται χειρουργικές επεμβάσεις από απόσταση με ρομποτικούς βραχίονες και όλα τα ιατρικά δεδομένα των ασθενών θα είναι διαθέσιμα στο ιατρικό προσωπικό σε πραγματικό χρόνο και θα επεξεργάζονται από συστήματα τεχνητής νοημοσύνης. Στη βιομηχανία/κατασκευές όπου το 5G θα φέρει την 4η βιομηχανική επανάσταση με τη χρήση drones και την επαυξημένη πραγματικότητα. Στην αυτοκινητοβιομηχανία όπου τα οχήματα χωρίς οδηγό θα επικοινωνούν μεταξύ τους με 5G για να αποφύγουν την σύγκρουση. Στο εμπόριο με τη χρήση συσκευών επαυξημένης πραγματικότητας, που θα μας μεταφέρουν εικονικά στο κάθε κατάστημα και π.χ. θα δοκιμάζουμε ρούχα εικονικά ή ακόμα και την οδήγηση ενός νέου μοντέλου αυτοκινήτου. Επιπλέον, θα επωφεληθεί και η βιομηχανία της ψυχαγωγίας με τη χρήση επαυξημένης πραγματικότητας και τη δυνατότητα μεταφοράς της επεξεργασίας π.χ. των δεδομένων παιχνιδιών στο υπολογιστικό νέφος», προσθέτει ο Σωτήρης Γούδος.

Παρ’ όλα αυτά, ειδικά για τον κλάδο της βιομηχανίας, διεθνείς έρευνες έχουν καταδείξει εδώ και αρκετό καιρό τους συγκεκριμένους βιομηχανικούς τομείς, οι οποίοι μπορούν να ευνοηθούν από την έναρξη της λειτουργίας των δικτύων πέμπτης γενιάς. Τον Ιούνιο του 2020, το “Ericsson Mobility Report” προχώρησε σε προβλέψεις για τον συνολικό αριθμό συνδρομών 5G σε παγκόσμιο επίπεδο. Σημείωνε όμως, πως στην εξέλιξη αυτής της νέας τεχνολογικής υποδομής, η αριθμητική εξέλιξη των σχετικών συνδέσεων δεν είναι το ζητούμενο. Πέρα από τη μέτρηση της επιτυχίας του 5G σε αριθμό συνδρομών, τα αποτελέσματα του τελικά θα κριθούν από τα οφέλη που αυτό φέρνει σε ανθρώπους και επιχειρήσεις. Το 5G δημιουργήθηκε για καινοτομία και αυτή η κρίση ανέδειξε την πραγματική αξία της συνδεσιμότητας και το ρόλο που αυτή μπορεί να διαδραματίσει στην επανεκκίνηση των οικονομιών ανά τον κόσμο, τονίστηκε στην έκθεση της Ericsson.
Σύμφωνα με την έρευνα της Ericsson οι κλάδοι που θα καρπωθούν τα μεγαλύτερα οφέλη, είναι οι εξής:

Μεταποίηση
Το 5G πρόκειται να αυξήσει την ευελιξία και την αποτελεσματικότητα της μεταποιητικής βιομηχανίας, βελτιώνοντας την ασφάλεια και ελαττώνοντας τα κόστη συντήρησης. Η εγκατάσταση των δικτύων πέμπτης γενιάς θεωρείται προαπαιτούμενο για την ενίσχυση των αυτοματισμών, την εφαρμογή της τεχνητής νοημοσύνης και την εισαγωγή του Internet of Things στα εργοστάσια. Η παραγωγή και η λειτουργία των βιομηχανικών μονάδων θα μπορέσουν να διεξάγονται παράλληλα με την κατάλληλη εκπαίδευση του προσωπικού, με τις επισκευές και τη συντήρηση των μηχανημάτων και υποδομών.

Ενέργεια
Θεωρητικά, το 5G μπορεί όχι απλά να ελαχιστοποιήσει, αλλά να οδηγήσει σε απόλυτο εκμηδενισμό τις απώλειες που έχουν τα δίκτυα του ηλεκτρισμού. Η νέα γενιά των συνδέσεων μπορεί να παρέχει μια οριζόντια και κάθετη κατόπτευση των δικτύων, στοχοποιώντας με μεγάλη ακρίβεια τις παρεμβάσεις που πρέπει να γίνουν σε περίπτωση βλάβης. Από την πλευρά της κατανάλωσης, ο πολλαπλασιασμός της ταχύτητας των διαδικτυακών συνδέσεων αυξάνει σε μέγιστο βαθμό τις δυνατότητες ενεργειακής οικονομίας. Από όπου κι αν βρίσκονται οι καταναλωτές ηλεκτρισμού όλων των τάσεων, θα μπορούν να διαπιστώσουν ποιες δραστηριότητες είναι οι πιο ενεργοβόρες, ρυθμίζοντας τη λειτουργία της επιχείρησης με τον πιο αποδοτικό τρόπο.

Εφοδιαστική αλυσίδα
Για τα μεταφερόμενα προϊόντα, η χρήση του 5G θα μπορούσε εύκολα να οδηγήσει στη δημιουργία ενός πολύ μεγάλου αριθμού δεδομένων, το οποίο εξίσου εύκολα, θα μπορούσε να είναι προσβάσιμο, σε όλους όσοι λαμβάνουν μέρος σε μια εφοδιαστική αλυσίδα. Επιπλέον, αυτός ο αριθμός δεδομένων θα μπορούσε να είναι προσβάσιμος ακόμα και σε πραγματικό χρόνο! Τα δεδομένα αυτά μπορεί να αφορούν την ακριβή τοποθεσία που βρίσκονται π.χ. οι πρώτες ύλες που έχει παραγγείλει μια βιομηχανία και βέβαια, πολλά άλλα χρήσιμα και κρίσιμα δεδομένα, όπως η θερμοκρασία, η πίεση, η υγρασία κτλ.

Τρόφιμα
Από την αγροτική παραγωγή μέχρι τη συσκευασία ενός τρόφιμου ή ποτού, το 5G θα επιτρέψει τον απόλυτο αυτοματισμό όλων των σταδίων παραγωγής. Στις γεωργικές καλλιέργειες, η νέα γενιά δικτύων μπορεί να εντοπίσει ακόμα και ποιο φυτό ή ποιος καρπός χρειάζεται περισσότερο ή λιγότερο λίπασμα ή άρδευση.
Έπειτα, σε υγειονομικούς όρους, μπορεί να προκύψει μεγιστοποίηση της ασφάλειας των τροφίμων και πλήρης έλεγχος από τους υπεύθυνους των εργοστασίων, οποιονδήποτε ζητημάτων δύναται να προκύψουν για την ασφάλεια της κατανάλωσης των προϊόντων.

Μεταφορές
Εφαρμογές σε κινητά, πίνακες τηλεματικής, δορυφορική πλοήγησης. Η εξέλιξη της τεχνολογίας έχει δημιουργήσει αυτά και δεκάδες άλλα προϊόντα που πλαισιώνουν και αναβαθμίζουν την βιομηχανία των οχημάτων και των μεταφορών. Το 5G θα μπορέσει να τονώσει ολόκληρο τον κλάδο, βελτιώνοντας σημαντικά τη χρησιμότητα και την ακρίβεια αυτών των προϊόντων και των εφαρμογών. Η ενίσχυση της ταχύτητας των δικτύων είναι επίσης δεδομένο ότι θα περιορίσει και την κατανάλωση των καυσίμων για τα οχήματα όλων των κατηγοριών, ενώ θα επιτρέψει με σχεδόν απόλυτη ακρίβεια, την πρόβλεψη του χρόνου μιας μετακίνησης ή ενός ταξιδιού.
Αμυντική βιομηχανία
Οι τηλεπικοινωνίες είναι ένας από τους πιο κρίσιμους παράγοντες για την επιτυχία της βιομηχανίας των αμυντικών συστημάτων. Η δυνατότητα συλλογής δεδομένων σε πραγματικό χρόνο και η μεταφορά τους σε διάφορες συσκευές αποτελεί ζητούμενο για τον παγκόσμιο κλάδο της αμυντικής βιομηχανίας εδώ και χρόνια. Το 5G έρχεται για να λύσει αυτό το ζήτημα, καθώς δίνει πλέον τη δυνατότητα της επικοινωνίας σε κάθε στρατιωτικό όχημα ή συσκευή ή ακόμα και στους στρατιώτες, σε οποιοδήποτε γεωγραφικό σημείο ή χώρο κι αν βρίσκονται.

Η «απειλή»
Βεβαίως, όπως είναι γνωστό, το ζήτημα της εξάπλωσης του δικτύου 5G δεν έχει απασχολήσει την κοινή γνώμη για τους σωστούς λόγους. Όπως συμβαίνει συχνά με κάθε νέα σημαντική τεχνολογική πρόοδο, έτσι και με τα δίκτυα πέμπτης γενιάς, αρκετοί θεωρούν ότι κρύβουν απειλές για τη δημόσια υγεία και εν γένει, μεγάλους κινδύνους για την ανθρωπότητα…
Μιλώντας στο Plant, ο Κωνσταντίνος Κάππας, καθηγητής Ιατρικής Φυσικής και Ακτινοφυσικής του Πανεπιστημιακού Νοσοκομείου Λάρισας και του Ιατρικού Τμήματος του Πανεπιστημίου Θεσσαλίας, αναφέρεται σε όλες τις ακαδημαϊκά εγκεκριμένες και διεθνείς οδηγίες, οι οποίες ορίζουν τα ακριβή ζητήματα που προκύπτουν από την ακτινοβολία των τηλεπικοινωνιών. Όπως επισημαίνει ο ίδιος, στην πραγματικότητα το 5G είναι ακόμα πιο ασφαλές από τα δίκτυα προηγούμενων γενεών. «Οι βασικοί περιορισμοί για την φασματική περιοχή της νέας τεχνολογίας 5G συμπεριλαμβάνονται στις ισχύουσες οδηγίες, ενώ η έκθεση του ατόμου γίνεται όλο και περισσότερο επιδερμική αυξανομένης της συχνότητος», τονίζει ο καθηγητής.

«Σε σχέση με την ισχύουσα οδηγία ασφαλείας, υπάρχουν μικρές διαφορές, οι οποίες όμως δεν συνιστούν διαφοροποίηση των ορίων ασφαλείας (Βασικοί Περιορισμοί και Επίπεδα Αναφοράς) για τις συχνότητες (800, 900, 1800, 2100, 2600 MHz) των κινητών επικοινωνιών και την ολόσωμη έκθεση. Επίσης, δεν συνιστούν διαφοροποίηση για υψηλότερες συχνότητες, οι οποίες θα χρησιμοποιηθούν στο μέλλον για τις ανάγκες της 5ης γενιάς επικοινωνιών (5G)», προσθέτει ο Κωνσταντίνος Κάππας, αναφερόμενος με ακρίβεια και σε όλα όσα έχουν ακουστεί για το νέο δίκτυο. «Συνολικά, τα επιδημιολογικά στοιχεία για την έκθεση στην ραδιοκυματική ακτινοβολία της κινητής τηλεφωνίας δεν δεικνύουν καμμία αύξηση κινδύνου για εμφάνιση όγκων του εγκεφάλου και άλλων νεοπλασιών στην περιοχή της κεφαλής και του τραχήλου, άλλων νεοπλασιών στο υπόλοιπο σώμα και παιδικού καρκίνου. Επίσης, συμπτώματα “ηλεκτρο-ευαισθησίας” σε ορισμένα άτομα έχουν αποδειχθεί οριστικά ως ιδιοπαθή και μη-σχετικά με την ακτινοβολία. Ακόμη, δεν υπάρχει καμμία σχέση μεταξύ της χρήσης του κινητού τηλεφώνου από έγκυο και της ανάπτυξης του εμβρύου, ενώ, μελέτες της ανδρικής γονιμότητος είναι πολύ χαμηλής ποιότητος και δεν μπορούν να στηρίξουν οποιαδήποτε αιτιακή σχέση “έκθεση σε ραδιοκυματική ακτινοβολία – υπογονιμότητα”», καταλήγει ο καθηγητής Ιατρικής Φυσικής και ακτινοφυσικής.

Σε κάθε περίπτωση, ακόμα και οι πλέον δύσπιστοι μπορούν να βλέπουν όλα τα δεδομένα που υπάρχουν για την εκπομπή ακτινοβολίας σε όλα τα σημεία της Ελλάδας, μέσω της ιστοσελίδα της Ελληνικής Επιτροπής Ατομικής Ενέργειας, η οποία δημοσιοποιεί τις μετρήσεις που διενεργεί σε όλη τη χώρα, με τα στοιχεία να είναι διαθέσιμα προς όλους τους πολίτες.

Το επιχειρείν στην εποχή της κλιματικής αλλαγής

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Η πανδημία δεν ανέκοψε το σχέδιο μετάβασης στην “πράσινη” οικονομία και τις “πράσινες” επενδύσεις διεθνώς». Η φράση αυτή περιλαμβάνεται σε μία από τις πλέον πρόσφατες αναφορές, που εξέδωσε το έγκριτο Ινστιτούτο Ενεργειακής Οικονομίας και Ανάλυσης (IEEFA). Με έδρα τις ΗΠΑ, το IEEFA έχει την αποστολή να διαγιγνώσκει την προοπτική των επενδύσεων διεθνώς, για μια μακρά σειρά από επιχειρηματικούς κλάδους που σχετίζονται με το εγχείρημα της μετάβασης σε μια βιώσιμη παγκόσμια οικονομία. Την εποχή, που η πανδημία του κορωνοϊού έχει προκαλέσει ρήγματα στους πλέον ακμάζοντες τομείς της παγκόσμιας επιχειρηματικότητας, όπως ο τουρισμός, το λιανεμπόριο, η εστίαση, αλλά και η βιομηχανική παραγωγή, δεν φαίνεται να ισχύει το ίδιο και για τη λεγόμενη «πράσινη» επιχειρηματικότητα.

Σταθερά προσανατολισμένοι στη μείωση των ατμοσφαιρικών ρύπων, που παράγονται από τα ορυκτά καύσιμα, οι κλάδοι επιχειρηματικής δραστηριότητας που βασίζονται στη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης και στην καθαρή ενέργεια μοιάζουν ακλόνητοι, ακόμα και από τη σαρωτική κρίση, που προκάλεσε η πανδημία. Η στροφή στης Ανανεώσιμες Πηγές Ενέργειας αποτελεί μια σίγουρη επένδυση, σε παγκόσμιο επίπεδο, ενώ στην Ευρώπη, οι χώρες μέλη της ΕΕ θα συνεχίσουν να καρπώνονται ακόμα μεγαλύτερα οικονομικά οφέλη από τις ενεργειακές αναβαθμίσεις των κτιρίων. Στην Ελλάδα όμως, υπάρχει ακόμα ένα εξαιρετικά φιλόδοξο σχέδιο, που αφορά την απολιγνιτοποίηση. Η στήριξη των λιγνιτικών περιοχών της χώρας, αναμένεται να αλλάξει τη δυναμική τους, προσελκύοντας καινοτομία και τεχνογνωσία και αλλάζοντας συνολικά τον οικονομικό τους προσανατολισμό. Συνολικά, ΑΠΕ, απολιγνιτοποίηση και προγράμματα κτιριακής ανακαίνισης, αναμένεται να αποτελέσουν πηγή παραγωγής πολλών δισεκατομμυρίων ευρώ για το ελληνικό ΑΕΠ, τουλάχιστον μέχρι το 2030.

Ο θησαυρός των ΑΠΕ
Σε κινητήριο μοχλό για το σύνολο της ελληνικής οικονομίας αναμένεται να μετατραπούν μέσα στα επόμενα χρόνια οι μονάδες παραγωγής Ενέργειας από Ανανεώσιμες Πηγές. Η επέκταση των εγκαταστάσεων «πράσινης» ενέργειας αποτελεί εδώ και μία δεκαετία στρατηγική επιλογή των ελληνικών κυβερνήσεων, όσον αφορά την προσέλκυση ξένων επενδύσεων, αλλά και την τόνωση της κατασκευαστικής δραστηριότητας. Ωστόσο, στη μετά πανδημίας εποχή, οι ΑΠΕ μπορούν να αναδειχθούν και σε βασικό εργαλείο για την ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας από το βαρύ πλήγμα που υπέστη, λόγω του κορωνοϊού. Τα πρόσφατα στοιχεία είναι αρκετά για να αποκαλύψουν από μόνα τους τη δυναμική που έχει ο κλάδος, η ανάπτυξη του οποίου αποτελεί το κατεξοχήν «όπλο» για την ανάσχεση της κλιματικής αλλαγής.

Σύμφωνα με τα στοιχεία που δημοσιοποιήθηκαν τον περασμένο Ιούνιο από το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων, ήδη κατά το προσεχές εξάμηνο αναμένεται να προχωρήσουν στη φάση της υλοποίησης υποδομές Ανανεώσιμων Πηγών Ενέργειας, οι οποίες αντιστοιχούν σε συνολικές επενδύσεις ύψους 11 δισ. ευρώ. Πρόκειται για πάρκα, τα οποία έχουν περάσει όλες τις φάσεις της περιβαλλοντικής και επενδυτικής αδειοδότησης και αναμένεται να ξεκινήσουν να κατασκευάζονται είτε το τελευταίο τρίμηνο του 2020, είτε κατά το πρώτο τρίμηνο του 2021. Τα έργα που έλαβαν το «πράσινο φως» των αρμόδιων υπηρεσιών τους τελευταίους μήνες αφορούν πάρκα συνολικής ισχύος 2.400 MW, τα οποία έχουν λάβει άδεια εγκατάστασης και εγκαταστάσεις με ενεργειακή ισχύ 5.800 MW, που έχουν πλήρη περιβαλλοντική αδειοδότηση (ΑΕΠΟ). Σε ορίζοντα τριετίας, αυτές οι νέες υποδομές καθαρής ενέργειας μπορούν να έχουν υλοποιηθεί πλήρως, προσθέτοντας στη χώρα μας μια εγκατεστημένη ισχύ ύψους 8.200 MW έργων ΑΠΕ, η οποία αντιστοιχεί σε ένα ποσό 8,5 με 9 δισ. ευρώ.

Επίσης μέχρι το 2023, στη χώρα μας αναμένεται να επενδυθούν ακόμα 1,5 με 2 δισ. ευρώ στην κατασκευή έργων αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας. Πρόκειται για μία κατασκευαστική και ενεργειακή καινοτομία για την Ελλάδα που αναμένεται να ενισχύσει ακόμα περισσότερο την αξιοπιστία των ΑΠΕ ως βασικό πυλώνα της παραγωγής ηλεκτρικού ρεύματος στην χώρα μας. Μόλις στις 6 Αυγούστου, το υπουργείο Περιβάλλοντος και Ενέργειας διεκπεραίωσε μια θεσμική εκκρεμότητα που θα επιτρέψει την υλοποίηση των «αποθηκών» ηλεκτρικής ενέργειας. Με σχετική υπουργική απόφαση, τα έργα αποθήκευσης ηλεκτρικής ενέργειας μπορούν να εγκαθίσταται ως συνωδά έργα σε υπό σταθμό ΑΠΕ, χωρίς περεταίρω περιβαλλοντική αδειοδότηση. Ο νέος θεσμικός στόχος της κυβέρνησης για την ενίσχυση της «βιομηχανίας» των ΑΠΕ στη χώρα μας είναι η ριζική μείωση του χρόνου αδειοδότησης ενός έργου καθαρής ενέργειας στα δυο χρόνια κατά μέσο όρο, από έξι που είναι σήμερα. Αυτό σχεδιάζεται να γίνει με την θέσπιση όλων των απαιτούμενων ρυθμίσεων έως το τέλος του τρέχοντος έτους. Ο περιορισμός του χρόνου έκδοσης όλων των απαιτούμενων αδειών αποτελεί προαπαιτούμενο για την επίτευξη των στόχων του Εθνικού Σχεδίου για την Ενέργεια και το Κλίμα και την ταχεία αύξηση του ποσοστού των ΑΠΕ στο ενεργειακό μείγμα της χώρας, στο 65% επί του συνόλου της ενεργειακής παραγωγής, μέχρι το 2030.

Έτσι, οι ΑΠΕ αποτελούν ταυτόχρονα ένα από τα σημαντικότερα στηρίγματα οικονομικής ανάκαμψης στη μετά Covid-19 εποχή και την βασικότερη ίσως αναπτυξιακή πλατφόρμα για την Ελλαδα, τουλάχιστον κατά την τρέχουσα δεκαετία. Αυτό, αναγνωρίζεται τόσο από τις ισχυρότερες επιχειρήσεις τις χώρας, όσο και από κυβερνητικούς φορείς και εκπροσώπους κρατικών οργανισμών. Ένας από αυτούς, είναι ο Γεώργιος Φιλιόπουλος, Διευθύνων Σύμβουλος της Enterprise Greece, του Οργανισμού που έχει αναλάβει την προσέλκυση επενδυτικών κεφαλαίων από το εξωτερικό στην Ελλάδα. «Ο κλάδος της Ενέργειας στη χώρα μας παρουσιάζει μια πρωτόγνωρη δυναμική τα τελευταία χρόνια, καθώς μια σειρά μεγάλων έργων που αφορούν στο φυσικό αέριο, τις ΑΠΕ και τον ηλεκτρισμό την αναδεικνύουν ως σημαντικό ενεργειακό κόμβο στην ευρύτερη περιοχή της Νοτιοανατολικής Ευρώπης και της Μ. Ανατολής. Το γεγονός αυτό επιβεβαιώνεται από το διαρκώς αυξανόμενο ενδιαφέρον πολλών μεγάλων επενδυτικών σχημάτων, από διαφορετικές γεωγραφικές ζώνες», τόνισε πρόσφατα ο επικεφαλής της Enterprise Greece, Γ. Φιλιόπουλος.

5 δισ. για την απολιγνιτοποίηση
Πλήθος κινήτρων για τις επιχειρήσεις, συνολικά 16 μεγάλα και συγκεκριμένα έργα, αλλά και έναν «κλειδωμένο» προϋπολογισμό ύψους 5,055 δισεκατομμυρίων ευρώ, περιλαμβάνει το «πακέτο» της μετάβασης της Δυτικής Μακεδονίας και της Πελοποννήσου στη μεταλιγνιτική εποχή. Μόλις στις αρχές Σεπτεμβρίου, η κυβέρνηση ενέκρινε το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Λιγνιτικών Περιοχών. Πρόκειται για έναν σχεδιασμό με διπλό στόχο, ο οποίος συνίσταται από την οικονομική στήριξη στις περιοχές όπου μέχρι σήμερα λειτουργούν οι μονάδες καύσης λιγνίτη της ΔΕΗ, αλλά και από την προσπάθεια που θα γίνει για να λάβουν οι ίδιες περιοχές έναν νέο αναπτυξιακό προσανατολισμό. «Στόχος μας οι περιοχές της απολιγνιτοποίησης να αποτελέσουν πρότυπο αναπτυξιακής πολιτικής, να απορροφήσουν το τοπικό επιστημονικό και εργατικό δυναμικό και να δημιουργήσουν υπεραξία στην τοπική οικονομία», έχει δηλώσει χαρακτηριστικά η Γενική Γραμματέας του υπουργείου Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Αλεξάνδρα Σδούκου.

Για τα κίνητρα που πρόκειται να δοθούν σε επιχειρήσεις, ο κυβερνητικός σχεδιασμός αφορά σε γενναίες φοροαπαλλαγές, οι οποίες πρόκειται να εγκριθούν το επόμενο χρονικό διάστημα από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή. Αυτό που έχει ήδη εγκριθεί όμως, είναι το συνολικό ποσό των χρημάτων που θα διοχετευτούν στις Περιφερειακές Ενότητες Κοζάνης, Φλώρινας και Αρκαδίας μέσα στην προσεχή επταετία. Τα 5,055 δισ. ευρώ πρόκειται να διατεθούν από κοινοτικούς και από εθνικούς πόρους, από το λεγόμενο «Ταμείο Γιούνκερ» για την απολιγνιτοποίηση και από την Ευρωπαϊκή Τράπεζα Επενδύσεων. Σύμφωνα με το Σχέδιο Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης Λιγνιτικών Περιοχών, οι περιοχές όπου λειτουργούν μονάδες της ΔΕΗ θα βασίσουν τη νέα αναπτυξιακή τους προοπτική σε πέντε πυλώνες, δηλαδή την «πράσινη» ενέργεια, τη βιομηχανία, βιοτεχνία και εμπόριο, την «έξυπνη» αγροτική παραγωγή, τον βιώσιμο τουρισμό και την τεχνολογία και εκπαίδευση.

Ήδη, έχουν σχεδιαστεί 16 μεγάλες και συγκεκριμένες επενδύσεις. Πρόκειται για τη δημιουργία φωτοβολταϊκών πάρκων, συνολικής ισχύος 2,3 GW στη Δυτική Μακεδονία, ένα ακόμα φωτοβολταϊκό πάρκο των ΕΛΠΕ στην Κοζάνη και ένα τρίτο μεγάλο δίκτυο ηλιακών πάρκων ισχύος 0,5 GW στη Μεγαλόπολη. Ειδικό βάρος θα δοθεί στη βιομηχανική καινοτομία. Στη Δυτική Μακεδονία έχει δρομολογηθεί η κατασκευή μονάδας παραγωγής πράσινου υδρογόνου, μία ακόμα μονάδα αποθήκευσης ενέργειας, ένα βιομηχανικό πάρκο ηλεκτροκίνησης αλλά και η ανάπτυξη έξυπνης μονάδας υδροπονίας. Αντίστοιχη μονάδα σύγχρονης υδροπονίας πρόκειται να κατασκευαστεί και στη Μεγαλόπολη, όπου έχουν ήδη προγραμματιστεί η δημιουργία πρότυπης φαρμακοβιομηχανίας, η δημιουργία επιχειρηματικού πάρκου, αλλά και ένα θεματικό πάρκο ψυχαγωγίας και εκπαίδευσης. Επιπλέον, στη Δυτική Μακεδονία έχει σχεδιαστεί η δημιουργία «οικοσυστήματος» οινικού τουρισμού στα πρότυπα της Βόρειας Ιταλίας, ένα ινστιτούτο ενεργειακής έρευνες και τεχνολογίας, υπό τη σκέπη του Πανεπιστήμιου Δυτικής Μακεδονίας, μια υπερσύγχρονη κλινική φυσικής αποκατάστασης, μία μονάδα ενεργειακής αξιοποίησης γεωκτηνοτροφικών υπολειμμάτων και τέλος, ένα κέντρο επεξεργασίας βιομάζας.

Το χρονοδιάγραμμα υλοποίησης των επενδύσεων θα συμβαδίσει με το κλείσιμο των λιγνιτικών μονάδων σε Φλώρινα, Κοζάνη και Αρκαδία. Το 2021 θα σταματήσουν να λειτουργούν οι μεγάλοι λιγνιτικοί σταθμοί της ΔΕΗ σε Καρδιά Πτολεμαΐδας και Μεγαλόπολη. Ήδη, η ΔΕΗ έχει ξεκινήσει τη διαδικασία για τη δημιουργία των μεγάλων φωτοβολταϊκών πάρκων στις δύο περιοχές, ενώ τις σχετικές άδειες λειτουργίας αναμένεται να λάβουν έως τα τέλη του έτους η εγκατάσταση αποθήκευσης ενέργειας και η μονάδα παραγωγής υδρογόνου. Στο εγχείρημα της ανάπτυξης μέσω απολιγνιτοποίησης συμμετέχουν διοικητικές δυνάμεις από τρία υπουργεία (Οικονομικών, Ανάπτυξης, Περιβάλλοντος και Ενέργειας), υπό το συντονισμό της Επιτροπής Δίκαιης Αναπτυξιακής Μετάβασης, που δημιουργήθηκε ακριβώς για να επιλύει οποιαδήποτε εμπόδια ενδέχεται να προκύψουν στην υλοποίηση των επενδύσεων.

Τα κτίρια αλλάζουν προφίλ
Το 2017, η Κοινοτική Οδηγία για την ανανέωση του κτιριακού αποθέματος της ΕΕ, εστίαζε στα δημόσια κτίρια. Τότε, οριζόταν πως για να συμβαδίσουν με τους φιλόδοξους στόχους που έχουν τεθεί για την καταπολέμηση της κλιματικής αλλαγής, τα κράτη μέλη οφείλουν να ανακαινίζουν ενεργειακά, σε ετήσια βάση, το 3% της συνολικής επιφάνεια των δημόσιων κτιρίων. Φέτος, και μόλις στις 31 Ιουλίου, δημοσιεύτηκε το Φύλλο Εφημερίδας Κυβέρνησης που ουσιαστικά ενσαρκώνει την οδηγία της ΕΕ, μέσω του προγράμματος «Ηλέκτρα». Τη στιγμή που οι ιδιοκτήτες των ακινήτων και οι επιχειρηματίες του κλάδου των κατασκευών έχουν επικεντρωθεί –δικαίως– στο νέο πρόγραμμα Εξοικονομώ, το πρόγραμμα «Ηλέκτρα» έρχεται για να πολλαπλασιάσει τα προστιθέμενα οφέλη που θα καρπωθεί η ελληνική οικονομία από τις ενεργειακές ανακαινίσεις.

Στοχεύοντας στην αναβάθμιση των κτιρίων του ευρύτερου δημόσιου τομέα, το «Ηλέκτρα» έχει προϋπολογισμό 500 εκατομμύρια ευρώ. Η υλοποίησή του θα ξεκινήσει τους επόμενους μήνες, εντός του 2020, με ορίζοντα ολοκλήρωσης και απορρόφησης των εγκεκριμένων κονδυλίων μέχρι το 2026. Όπως και το πρόγραμμα ανακαίνισης των ιδιωτικών κτιρίων, έχει στόχο την βελτίωση του ενεργειακού προφίλ των κτιρίων της Γενικής Κυβέρνησης, με παρεμβάσεις που θα επηρεάσουν την ενεργειακή κατανάλωση για την θέρμανση, την ψύξη, τον φωτισμό και τον αερισμό.

Βασικό κριτήριο για την χρηματοδότηση των εργασιών ανακαίνισης είναι, μετά την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων, τα κτίρια να κατατάσσονται στην κατηγορία ενεργειακής απόδοσης Β. Ιδιαίτερα σημαντικό είναι το γεγονός ότι μετά από την ολοκλήρωση των εργασιών, οι δικαιούχοι φορείς θα πρέπει να συντάξουν εκθέσεις οι οποίες θα στοιχειοθετούν τη βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης των κτιρίων, μέσω της παρακολούθησης της ενεργειακής τους συμπεριφοράς, για ένα χρονικό διάστημα τουλάχιστον 5 ετών. Η υποχρέωση της ενεργειακής παρακολούθησης, αλλά και φυσικά όλες οι εργασίες που θα γίνουν στα δημόσια κτίρια, πρόκειται να δώσουν μια τεράστια ώθηση στον κλάδο των κατασκευών, αλλά και φυσικά να αφήσουν μια «προίκα» στο δημόσιο, το οποίο θα λειτουργεί πλέον με μικρότερο κόστος και πιο συμμαζεμένες δαπάνες για την κατανάλωση της ενέργειας.

Έως τα μέσα της τρέχουσας δεκαετίας, πρόκειται να ολοκληρωθεί και το νέο «Εξοικονομώ». Η τρίτη φάση του προγράμματος που ξεκίνησε το 2011 έχει και τον μεγαλύτερο προϋπολογισμό. Το «Εξοικονομώ-Αυτονομώ», πρόκειται να ξεκινήσει τον επόμενο Νοέμβριο διοχετεύοντας στην αγορά ένα ποσό 850 εκατ. ευρώ. Στα δύο προηγούμενα προγράμματα, ανακαινίστηκαν συνολικά 130.000 ιδιόκτητες κατοικίες, ενώ, με το προσεχές πρόγραμμα εκτιμάται ότι θα βελτιωθεί το ενεργειακό προφίλ για ακόμα 70.000 σπίτια.

Από την άλλη πλευρά, κυβερνητικοί παράγοντες επισημαίνουν πως «Ηλέκτρα» και «Εξοικονομώ» είναι μόνο η αρχή. Μέσα στο 2021 αναμένεται να ανακοινωθούν και αντίστοιχα προγράμματα που θα στοχεύουν σε τουριστικά κτίρια, και επιχειρήσεις. Είναι δεδομένο πως οι ενεργειακές αναβαθμίσεις κτιρίων ισοδυναμούν με έναν κατασκευαστικό οργασμό, ο οποίος δεν θα αφήσει τις εταιρείες αυτού του πολύ σημαντικού για την ελληνική οικονομία κλάδου να υποστούν τις συνέπειες μιας αναπάντεχης κρίσης, όπως συνέβη το 2010. Με τη συμβολή των ευρωπαϊκών χρηματοδοτικών προγραμμάτων, η κυβέρνηση φιλοδοξεί να καθιερώσει έναν προϋπολογισμό της τάξης του 1 δισ. ευρώ ετησίως, για τις ενεργειακές αναβαθμίσεις, τουλάχιστον μέχρι το 2030. «Αυτό που κάνει το νέο πρόγραμμα πολύ ελκυστικό για την αγορά είναι ότι θα ανανεώνεται συνέχεια, θα είναι κυλιόμενο και ανοικτό. Τα κονδύλια θα είναι ευρωπαϊκά. Πιο συγκεκριμένα

δημιουργούμε ένα κομμάτι προϋπολογισμού από το υπάρχον ΕΣΠΑ. Βασικός χρηματοδότης αυτού του προγράμματος θα είναι το επόμενο ΕΣΠΑ καθώς και άλλα ευρωπαϊκά ταμεία, όπως το Ταμείο Ανάκαμψης. Στόχος μας είναι τα επόμενα χρόνια ο ετήσιος προϋπολογισμός να είναι της τάξης του 1 δισ. ευρώ.», έχει εξηγήσει ο υφυπουργός Ανάπτυξης, Γιάννης Τσακίρης.

Η Βιομηχανία των Αποβλήτων

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Οι εξαγγελίες ήταν πάντα μεγαλόσχημες και οι στόχοι ιδιαίτερα φιλόδοξοι, δίχως ωστόσο ποτέ να υλοποιούνται, έστω και κατά προσέγγιση. Τα τελευταία χρόνια όμως, η πίεση είναι πολύ μεγαλύτερη από ότι στο παρελθόν. Κάθε χρόνο, ο κρατικός προϋπολογισμός επιβαρύνεται με συνολικά 18 εκατομμύρια ευρώ (10,4 εκατ. ευρώ για τις παράνομες χωματερές και 7,6 για την κακοδιαχείριση βιομηχανικών αποβλήτων), μετά από απόφαση του Ευρωπαϊκού Δικαστηρίου. Επίσης, η Ελλάδα έχει την τελευταία ευκαιρία για να αξιοποιήσει περίπου 700 εκατομμύρια ευρώ από το ευρωπαϊκό χρηματοδοτικό πρόγραμμα της περιόδου 2014 – 2020, που εκπνέει. Πρόκειται για χρήματα που προορίζονται αποκλειστικά και μόνο για τη διαχείριση των απορριμμάτων και τα οποία θα «χαθούν» εάν δεν υπάρξει η κατάλληλη αξιοποίησή τους. Το μεγαλύτερο μέρος των πιέσεων όμως, προέρχεται από την ίδια την αγορά. Οι μεγαλύτεροι κατασκευαστικοί Όμιλοι της Ελλάδας μαζί με τις ισχυρότερες βιομηχανίες, αλλά και μικρότερους επιμέρους «παίκτες» από μια μακρά σειρά άλλων επενδυτικών κλάδων δείχνουν να έχουν αντιληφθεί ότι πλέον η περιβαλλοντική αναγκαιότητα συμβαδίζει με την επενδυτική ευκαιρία. Η χώρα μας, στον τομέα της διαχείρισης των πάσης φύσεως αποβλήτων, έχει κάνει ελάχιστη πρόοδο εδώ και δεκαετίες. Συνεπώς, η έναρξη της δραστηριότητας στην κατασκευή και τη λειτουργία των σχετικών και σύγχρονων υποδομών μπορεί να σηματοδοτήσει τη δημιουργία ενός ολοκληρωτικά καινούργιου τομέα επιχειρηματικής δραστηριότητας στην Ελλάδα.

ΣΤΟ ΜΙΚΡΟΣΚΟΠΙΟ ΤΟ ΕΘΝΙΚΟ ΣΧΕΔΙΟ ΔΙΑΧΕΙΡΙΣΗΣ ΑΠΟΒΛΗΤΩΝ
Οι βάσεις για τον νέο τρόπο διαχείρισης των απορριμμάτων τίθενται από το νέο Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων, η διαβούλευση για το οποίο ολοκληρώθηκε στα τέλη του Αυγούστου. «Στη διαχείριση των απορριμμάτων βρισκόμαστε ακόμα στον 19ο αιώνα! Γι’ αυτό και προσπαθούμε να κάνουμε σε 4 χρόνια ό,τι δεν έγινε σε δεκαετίες. Με τον οδικό χάρτη του νέου ΕΣΔΑ διαμορφώνουμε το κατάλληλο πλαίσιο –υιοθετώντας καλές ευρωπαϊκές πρακτικές- για μια σύγχρονη και ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων, ώστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος το ταχύτερο δυνατό. Θέλουμε να κάνουμε άλμα στην ανακύκλωση. Επιβάλλεται να πάψουμε να είμαστε ουραγοί σε αυτά τα ζητήματα, όχι μόνο για να είμαστε συνεπείς στις υποχρεώσεις μας έναντι στην ΕΕ αλλά και για να προστατεύσουμε το περιβάλλον», έχει δηλώσει για το νέο σχέδιο ο υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας, Κωστής Χατζηδάκης.
Το νέο ΕΣΔΑ αναμένεται να ψηφιστεί στη Βουλή εντός του Σεπτεμβρίου, θέτοντας ξανά σημαντικούς και φιλόδοξους στόχους, οι οποίοι όμως, αυτή τη φορά έχουν περισσότερες πιθανότητες να υλοποιηθούν. Μόλις το Εθνικό Σχέδιο για τα απορρίμματα γίνει νόμος του κράτους, θα ξεκινήσει η αντίστροφη μέτρηση για το κλείσιμο όλων των χωματερών, ώστε τα απόβλητα που παράγονται στην Ελλάδα να σταματήσουν να διατίθενται ανεξέλεγκτα στο περιβάλλον μέχρι το 2022. Παράλληλα, το ποσοστό των απορριμμάτων που θα διατίθεται σε ΧΥΤΑ πρόκειται να μειωθεί σταδιακά, αρχής γενομένης από το 2021, ώστε να φτάσει στο 10% επί του συνόλου των απορριμμάτων μέχρι το 2030. Σήμερα, το ποσοστό που διοχετεύεται στους χώρους υγειονομικής ταφής ξεπερνά το 80%.
Από την πλευρά του, ο Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων, Μανώλης Γραφάκος προσθέτει: «Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Αποβλήτων για την επόμενη δεκαετία αποτυπώνει την ισχυρή βούλησή μας να προσαρμοστούμε ως χώρα στις αρχές της βιώσιμης ανάπτυξης στη διαχείριση των αποβλήτων μας. Είναι το σχέδιό μας για να πετύχουμε το αυτονόητο, δηλαδή να προστατεύουμε το περιβάλλον από ταφή αποβλήτων και ταυτόχρονα να ανακυκλώνουμε τα απόβλητά μας και να παράγουμε ενέργεια από αυτά. Μπαίνουμε στη λογική της κυκλικής οικονομίας, που είναι ένας σύγχρονος τρόπος συνύπαρξης με τη φύση, έχοντας ως πυξίδα ότι το τρίπτυχο οικονομία, ανακύκλωση και σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων δημιουργεί και νέες θέσεις εργασίας».

ΟΙ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ
Το Εθνικό Σχέδιο Διαχείρισης Απορριμμάτων καλείται να διαχειριστεί το σύνολο των αποβλήτων της χώρας, το οποίο αντιστοιχεί σε 31 εκατομμύρια τόνους αποβλήτων κατά έτος. Σε αυτό, περιγράφονται αναλυτικά οι στόχοι και οι στρατηγικές για τον εξορθολογισμό της διαχείρισης σε συνολικά τέσσερις ξεχωριστές κατηγορίες αποβλήτων που αντιστοιχούν στο 98,9% όλων των απορριμμάτων που παράγονται στη χώρα μας. Το 1,1% αφορά σε άλλες κατηγορίες πολύ μικρότερων όγκων, όπως είναι τα νοσοκομειακά απόβλητα, τα ηλεκτρικά και ηλεκτρονικά απορρίμματα, τα απόβλητα λιπαντικών ελαίων και συσσωρευτών, ή τα ραδιενεργά απόβλητα υγειονομικών μονάδων. Ακόμα και σε αυτές τις κατηγορίες υπάρχουν αναλυτικά σχέδια, η υλοποίηση των οποίων μπορεί να οδηγήσει στη δημιουργία επιχειρηματικής δραστηριότητας ή ακόμα και ειδικών μονάδων διαχείρισης. Παρ’ όλα αυτά, στο νέο σχεδιασμό και τις επενδυτικές ευκαιρίες που δημιουργούνται, τη μερίδα του λέοντος έχουν τα Αστικά Στερεά Απόβλητα, που αντιστοιχούν στο 18,4% όλων των αποβλήτων, τα βιομηχανικά, που καταλαμβάνουν το 24,5%, τα οικοδομικά απόβλητα με 16%, καθώς και τα γεωργικά και κτηνοτροφικά απόβλητα με 16%.

ΒΙΟΜΗΧΑΝΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Ήδη, από τον Ιούνιο του 2020, ο νέος περιβαλλοντικός νόμος που τέθηκε σε ισχύ, προβλέπει νέους περιβαλλοντικούς όρους για τις βιομηχανικές εγκαταστάσεις. Ο βασικός προσανατολισμός αφορά στην επίτευξη μείωσης στον όγκο των μη επικίνδυνων βιομηχανικών αποβλήτων που παράγονται. Οι βιομηχανίες της Ελλάδας είναι δεδομένο ότι θα οδηγηθούν σε επενδύσεις επί των εγκαταστάσεών τους, ώστε να επιτευχθούν οι στόχοι που προβλέπονται, καθώς, εκτός των άλλων, ο νόμος προβλέπει και την εντατικοποίηση των ελέγχων στα εργοστάσια για την τήρηση των νέων περιβαλλοντικών νόμων. Οι υπόλοιποι στόχοι που τίθενται για τα βιομηχανικά απόβλητα, έχουν ακόμα πιο έντονο αναπτυξιακό χαρακτήρα. Προβλέπεται η ανάπτυξη ειδικής ηλεκτρονικής πλατφόρμας αποβλήτων με σκοπό την προώθηση της συνέργειας μεταξύ των βιομηχανικών κλάδων. Αυτή η συνέργεια, χαρακτηρίζεται ως «βιομηχανική συμβίωση» στο ΕΣΔΑ και έχει στόχο την ανάκτηση και την αξιοποίηση των αποβλήτων. Παράλληλα, ορίζονται ξεχωριστά ρεύματα συλλογής των αποβλήτων των εργοστασίων, ώστε αυτά να αποτελέσουν μια νέα πρώτη ύλη ή εναλλακτικό καύσιμο για τις βιομηχανίες. Για τα επικίνδυνα βιομηχανικά απόβλητα, που αποτελούν το 0,5%, επί του συνόλου των αποβλήτων της χώρας, προβλέπεται η δημιουργία νέων εγκαταστάσεων και υποδομών. Στόχος είναι να χωροθετηθούν συνολικά πέντε χώροι υγειονομικής ταφής επικίνδυνων αποβλήτων (ΧΥΤΕΑ) μέχρι το 2023.

ΑΓΡΟΤΟΚΤΗΝΟΤΡΟΦΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Πρόκειται για την κατηγορία με τον μεγαλύτερο όγκο παραγόμενων απορριμμάτων στην Ελλάδα. Στα αγροτικά και κτηνοτροφικά απόβλητα κρύβονται μεγάλες δυνατότητες για την παραγωγή ενέργειας, αλλά ακόμα και άλλων προϊόντων, για τον γεωκτηνοτροφικό κλάδο. Το ΕΣΔΑ, προβλέπει τη δημιουργία δικτύου συλλογής βιοαποικοδομήσιμων αποβλήτων, από τα οποία μπορούν να παραχθούν μέχρι και ζωοτροφές αλλά και ηλεκτρισμός και θέρμανση, μέσω της καύσης της βιομάζας ή του βιοαερίου. Ειδικό κεφάλαιο υπάρχει για την χωριστή συλλογή και ανάκτηση των πλαστικών γεωκτηνοτροφικής προέλευσης με έμφαση στα πλαστικά θερμοκηπίων και τις συσκευασίες πλαστικών ειδικά όσων περιέχουν επικίνδυνες ουσίες. Επιπλέον, υπάρχει στόχος για τη δημιουργία προγράμματος για την παρακολούθηση της διαχείρισης των αποβλήτων, αλλά και την ενοποίηση όλων των μητρώων που υπάρχουν για την παρακολούθηση των αγροτικών δραστηριοτήτων, ώστε να γνωρίζει η Πολιτεία τους ακριβείς όγκους των αποβλήτων που παράγονται και να υπάρξει επιμέρους σχεδιασμός για την αξιοποίησή τους.

ΟΙΚΟΔΟΜΙΚΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Για τα αποκαλούμενα ΑΕΚΚ (Απόβλητα Εκσκαφών, Κατασκευών και Κατεδαφίσεων), υπάρχει νόμος από το 2010, που προβλέπει την ανακύκλωσή τους, σε «σπαστήρια» που δημιουργούν νέα αδρανή υλικά, ή την διαχείρισή τους, ώστε να καλύπτουν και να αποκαθιστούν χώρους όπως τα ανενεργά λατομεία. Σύμφωνα με τα στατιστικά, τα ΑΕΚΚ δεν αξιοποιούνται όπως προβλέπεται. Πλέον, το ΕΣΔΑ μεριμνά για την αξιοποίηση του 100% των οικοδομικών αποβλήτων, μέσω της δημιουργίας συστημάτων διαχείρισής τους, με προτεραιότητα στα νησιά. Ακόμη, προβλέπεται η απλοποίηση των γραφειοκρατικών διαδικασιών για την αδειοδότηση της ανάπλασης ανενεργών λατομείων, ειδικά στην Αττική με υλικά από ΑΕΚΚ, εν όψει των μεγάλων έργων στο παλαιό αεροδρόμιο του Ελληνικού.

ΑΣΤΙΚΑ ΣΤΕΡΕΑ ΑΠΟΒΛΗΤΑ
Λόγω της φύσης τους, τα αστικά απόβλητα θεωρούνται τα πιο δύσκολα στη διαχείρισή τους. Οι παραγωγοί αυτής της κατηγορίας απορριμμάτων δεν είναι εταιρείες που δρουν εντός ενός οργανωμένου πλαισίου, αλλά εκατομμύρια πολίτες, οι οποίοι υιοθετούν τη δική τους συμπεριφορά, ανάλογα με την περιβαλλοντική τους συνείδηση, αλλά και ανάλογα με τα «εργαλεία» που τους παρέχει η Πολιτεία. Ο πρώτος στόχος που έχει τεθεί γι’ αυτά, είναι κατεξοχήν αναπτυξιακός. Ο σχεδιασμός προβλέπει τη δημοπράτηση άλλων 14 μονάδων επεξεργασίας απορριμμάτων έως το τέλος του 2020, οι οποίες βρίσκονται σε Καβάλα, Ανατολική Θεσσαλονίκη, Νάξο, Χίο, Σητεία, Κεφαλονιά, Αγρίνιο, Ηράκλειο, Λάρισα, Βόλος, Πάτρα, Λαμία, Χαλκίδα και Ρόδος. Επιπλέον, έξι μονάδες (Ζάκυνθος, Λευκάδα, Ναύπακτος, Τρίκαλα, Κέρκυρα, Χερσόνησο) έχουν ήδη δημοπρατηθεί ενώ άλλες επτά βρίσκονται σε στάδιο κατασκευής (Αλεξανδρούπολη, Θήβα, Ηλεία, Αμάρι, Αρκαδία, Μεσσηνία, Λακωνία). Βάσει αυτού του σχεδιασμού, έως το τέλος του 2023 θα έχουν κατασκευαστεί 27 νέες Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων σε ολόκληρη την Ελλάδα. Με τον συγκεκριμένο τρόπο, σχεδιάζεται η αύξηση της ανακύκλωσης, από το 16% σήμερα, στο 55% το 2025 και στο 60% το 2030. Στην κατηγορία των απορριμμάτων που θα ανακυκλώνονται, δεν εντάσσονται μόνο τα ξεχωριστά υλικά συσκευασιών (γυαλί, ξύλο, πλαστικό, αλουμίνιο, λευκοσίδηρος), αλλά συμπεριλαμβάνονται και τα βιοαπόβλητα, δηλαδή τα υπολείμματα τροφίμων ή τα ιδιαίτερα ογκώδη απόβλητα της κηπουρικής. Για τα τελευταία, προκρίνεται η λύση της χωριστής συλλογής τους, ώστε όλα τα οργανικά απόβλητα να τοποθετούνται σε καφέ κάδους μέχρι το 2022. Συνολικά, μέχρι το 2030, ο απώτερος στόχος είναι να έχουν κατασκευαστεί 43 Μονάδες Επεξεργασίας Απορριμμάτων, άλλες 46 Μονάδες Επεξεργασίας Βιοαποβλήτων (ΜΕΒΑ), καθώς επίσης και τέσσερις μονάδες παραγωγής ενέργειας με ενεργειακή αξιοποίηση των υπολειμμάτων.

ΚΩΣΤΗΣ ΧΑΤΖΗΔΑΚΗΣ
Υπουργός Περιβάλλοντος και Ενέργειας
«Με τον οδικό χάρτη του νέου ΕΣΔΑ διαμορφώνουμε το κατάλληλο πλαίσιο -υιοθετώντας καλές ευρωπαϊκές πρακτικές- για μια σύγχρονη και ορθολογική διαχείριση των απορριμμάτων, ώστε να καλύψουμε το χαμένο έδαφος το ταχύτερο δυνατό»

ΜΑΝΩΛΗΣ ΓΡΑΦΑΚΟΣ
Γενικός Γραμματέας Συντονισμού Διαχείρισης Αποβλήτων
«Μπαίνουμε στη λογική της κυκλικής οικονομίας, που είναι ένας σύγχρονος τρόπος συνύπαρξης με τη φύση, έχοντας ως πυξίδα ότι το τρίπτυχο οικονομία, ανακύκλωση και σύγχρονη διαχείριση των απορριμμάτων δημιουργεί και νέες θέσεις εργασίας

Η Επέλαση του Φυσικού Αερίου

Posted on by Αλέξανδρος Κόντης

Χιλιάδες χιλιόμετρα νέων δικτύων, πιο φθηνή και πιο αποδοτική ενέργεια, λιγότεροι ρύποι για την ατµόσφαιρα και δεκάδες χιλιάδες νέες θέσεις εργασίας, κατά τη διάρκεια κατασκευής, ανάπτυξης, τεχνικής και επιστηµονικής υποστήριξης. Η ενέργεια αποτελεί αναντίρρητα έναν από τους βασικότερους πυλώνες του αναπτυξιακού ορίζοντα της ελληνικής οικονοµίας και σε αυτό το πλαίσιο, ο εκσυγχρονισµός των υποδοµών της αποτελεί µονόδροµο. Σε αυτήν την πορεία, η «πυξίδα» της ενεργειακής µετάβασης δείχνει προς την κατεύθυνση του φυσικού αερίου, το οποίο έχει ήδη αποκτήσει κυρίαρχο ρόλο στο µίγµα της κατανάλωσης της ενέργειας στην Ελλάδα. Όµως, η αλλαγή που θα συµβεί σταδιακά κατά την τρέχουσα δεκαετία, θα προσδώσει στο συγκεκριµένο ορυκτό καύσιµο ασύγκριτα µεγαλύτερη σηµασία. Αυτό φαίνεται µε απόλυτη σαφήνεια, τόσο από τον κυβερνητικό σχεδιασµό που ανάγει το φυσικό αέριο σε πρωταγωνιστή της νέας µετα-λιγνιτικής εποχής για την χώρα µας, όσο και από τις πλέον πρόσφατες εξελίξεις που καταγράφηκαν µόλις τις προηγούµενες εβδοµάδες.

ΜΕΓΑΛΗ ΕΠΕΚΤΑΣΗ ΚΑΙΝΟΥΡΓΙΟΥ ΔΙΚΤΥΟΥ

Τις πρώτες ηµέρες του περασµένου Ιουνίου, το µηνιαίο δελτίο που έδωσε στη δηµοσιότητα ο ΑΔΜΗΕ (Ανεξάρτητος Διαχειριστής Μεταφοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας) αποκρυστάλλωσε την αλλαγή που δείχνει να έχει ήδη συντελεστεί. Για τον µήνα Μάιο, σύµφωνα µε τον ΑΔΜΗΕ, η καύση του λιγνίτη κάλυψε ένα ποσοστό µόλις 7% της ενεργειακής κατανάλωσης, τα υδροηλεκτρικά κάλυψαν το 9%, ενώ οι Ανανεώσιµες Πηγές Ενέργειας σκαρφάλωσαν στο ποσοστό του 40%. Τα ίδια στοιχεία δείχνουν ότι από το φυσικό αέριο παρήχθησαν συνολικά 1.255 γιγαβατώρες ηλεκτρικής ενέργειας, ένα ποσό που είναι αυξηµένο κατά 32,7% σε σχέση µε τον Μάιο του 2019. Αντιστοίχως, το ποσοστό κάλυψης της ηλεκτρικής ενέργειας που καταναλώθηκε τον Μάιο του 2020 από το φυσικό αέριο, έφτασε στο 44%! Πρόκειται µε βεβαιότητα για ένα ποσοστό που δεν µπορούσε να φανταστεί κανείς, πριν από δέκα χρόνια.

Επίσης τις πρώτες ηµέρες του Ιουνίου, η ΔΕΔΑ (Δηµόσια Επιχείρηση Δικτύων Διανοµής Αερίου) εξέδωσε µια πολυαναµενόµενη ανακοίνωση. Πρόκειται για την επιτυχή ολοκλήρωση των τευχών δηµοπράτησης των πρώτων µεγάλων έργων κατασκευής των δικτύων διανοµής φυσικού αερίου σε τρεις ξεχωριστές Περιφέρειες, την Ανατολικής Μακεδονίας και Θράκης, την Κεντρικής Μακεδονίας και την Στερεάς Ελλάδας. Η ολοκλήρωση της διαβούλευσης είναι κάτι που αναµενόταν πολύ πριν ακόµα την δηµιουργία της ΔΕΔΑ, η οποία ως θυγατρική της ΔΕΠΑ, ιδρύθηκε το 2017. Η διαδικασία αυτή ανοίγει το δρόµο για την έναρξη της διαγωνιστικής διαδικασίας ενός από τα κορυφαία έργα υποδοµής στην ελληνική ενεργειακή ιστορία. Στις τρεις Περιφέρειες, αναµένεται να κατασκευαστούν συνολικά 1.164 χιλιόµετρα καινούργιου δικτύου φυσικού αερίου. Παράλληλα, προγραµµατίζεται να γίνουν 40.091 νέες συνδέσεις, οι οποίες θα γίνουν σε όλες τις κατηγορίες των καταναλωτών, δηλαδή σε νοικοκυριά, µικροµεσαίες επιχειρήσεις, αλλά και βιοµηχανικούς καταναλωτές. Οι πόλεις στις οποίες θα επεκταθεί το δίκτυο θα είναι συνολικά 18. Για την Αν. Μακεδονία Θράκης, το φυσικό αέριο θα επεκταθεί σε Αλεξανδρούπολη, Ορεστιάδα, Κοµοτηνή, Ξάνθη, Δράµα και Καβάλα. Για την Κεντρική Μακεδονία, η νέα υποδοµή του δικτύου θα καλύψει την Αλεξάνδρεια, τη Βέροια, τα Γιαννιτσά, την Κατερίνη, το Κιλκίς και τις Σέρρες, ενώ στην Περιφέρεια της Στερεάς Ελλάδας, οι πόλεις που θα αποκτήσουν πρόσβαση στο φυσικό αέριο θα είναι η Άµφισσα, η Θήβα, το Καρπενήσι, η Λαµία, η Λειβαδιά και η Χαλκίδα. Η τελική δηµοπράτηση του έργου αναµενόταν να ανακοινωθεί εντός του Ιουλίου, ενώ ο διαγωνισµός προγραµµατίζεται να ολοκληρωθεί το αργότερο µέχρι το τέλος του 2020. Το φυσικό αντικείµενο, δηλαδή η επέκταση του δικτύου στις 18 πόλεις πρόκειται να έχει ολοκληρωθεί µέσα στο δεύτερο εξάµηνο 2024, απελευθερώνοντας συνολικές επενδύσεις άνω των 270 εκατοµµυρίων ευρώ. Ωστόσο, για να γίνει αντιληπτό το εύρος της διασποράς του φυσικού αερίου σε ολόκληρη την ελληνική επικράτεια, πρέπει να τονιστεί πως αυτή είναι µόνο η πρώτη φάση του έργου.

Έως και το 2022, η ίδια διαδικασία, δηλαδή η ολοκλήρωση της δηµόσιας διαβούλευσης, η έκδοση των τευχών δηµοπράτησης και η ολοκλήρωση των διαγωνισµών αναµένεται να «τρέξει» για άλλες 21 πόλεις σε ακόµα τέσσερις Περιφέρειες. Σύµφωνα µε το πρόγραµµα ανάπτυξης που θέτει σε εφαρµογή η ΔΕΔΑ, το δίκτυο φυσικού αερίου θα επεκταθεί στην Καστοριά, το Άργος Ορεστικό, το Μανιάκι, τα Γρεβενά, τη Φλώρινα, την Πτολεµαΐδα, το Αµύνταιο και την Κοζάνη για την Περιφέρεια της Δυτικής Μακεδονίας. Στην Ήπειρο, οι επεκτάσεις θα συµπεριλάβουν τα Ιωάννινα, την Άρτα, την Πρέβεζα και την Ηγουµενίτσα, στην Πελοπόννησο θα συνδεθούν πόλεις όπως η Τρίπολη, η Μεγαλόπολη, η Κόρινθος, το Άργος, το Ναύπλιο και η Καλαµάτα, ενώ το αέριο σχεδιάζεται να µεταφερθεί σε υγροποιηµένη µορφή (Liquefied Natural Gas) µε βυτιοφόρα και στην Περιφέρεια Δυτικής Ελλάδας, καλύπτοντας την Πάτρα, το Αγρίνιο και τον Πύργο. Για τη δεύτερη φάση των επεκτάσεων, πρέπει να επισηµανθεί ότι οι προµελέτες έχουν ήδη ολοκληρωθεί.

ΣΧΕΔΙΟ ΓΙΑ ΕΠΕΚΤΑΣΕΙΣ ΣΤΟΥΣ 50 ΑΠΟ ΤΟΥΣ 54 ΔΗΜΟΥΣ ΤΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΤΤΙΚΗΣ

Οι δύο φάσεις της µεταφοράς του φυσικού αερίου στις 39 πόλεις της χώρας, µαζί µε τις επεκτάσεις του δικτύου στην Αττική, τη Θεσσαλονίκη και τη Θεσσαλία ισοδυναµούν µε συνολικές επενδύσεις, που οι φορείς της αγοράς της ενέργειας εκτιµούν ότι µπορούν να ξεπεράσουν ακόµα και τα 900 εκατοµµύρια ευρώ. Ειδικά για την πολυπληθέστερη Περιφέρεια της χώρας έχει εκπονηθεί ένα εξαιρετικά φιλόδοξο Πενταετές Πρόγραµµα Ανάπτυξης, από την Εταιρία Διανοµής Αερίου Αττικής (ΕΔΑ Αττικής), που αφορά την περίοδο 2020 – 2024 και έχει ήδη τεθεί σε δηµόσια διαβούλευση από την ΡΑΕ. Χαρακτηριστικό του σχεδίου που υπάρχει για το φυσικό αέριο στην Αττική είναι το γεγονός ότι το σχέδιο της ΕΔΑ περιλαµβάνει επεκτάσεις στους 50 από τους 54 δήµους της Περιφέρειας. Το πενταετές πρόγραµµα ανάπτυξης προβλέπει την κατασκευή νέων δικτύων χαµηλής πίεσης φυσικού αερίου συνολικού µήκους 610 χιλιοµέτρων. Από αυτά, τα περισσότερα θα κατασκευαστούν εντός του δήµου Αθηναίων, ο οποίος θα αποκτήσει 77 χιλιόµετρα νέων δικτύων. Θα ακολουθήσουν οι δήµοι Κηφισιάς, µε 47 χλµ., το Χαλάνδρι µε 34 χλµ., οι δήµοι Ζωγράφου και Γλυφάδας µε 32 χλµ. έκαστος, και η Καλλιθέα µε 30 χλµ. νέων δικτύων αερίου, ενώ στον Πειραιά οι επεκτάσεις σχεδιάζεται να έχουν µήκος 23 χιλιοµέτρων.

Σύµφωνα µε τα συγκεντρωτικά στοιχεία της ΕΔΑ Αττικής, το πενταετές πρόγραµµα αποσκοπεί στην αύξηση των υφιστάµενων συνδέσεων σχεδόν κατά 75%. Αυτό σηµαίνει πως ο στόχος αφορά στην ύπαρξη 240.000 ενεργοποιηµένων µετρητών συνολικά το 2024, έναντι 135.000 το 2019. Την ίδια εκρηκτικά ανοδική πορεία αναµένεται να ακολουθήσει και η κατανάλωση του φυσικού αερίου στην Αττική, µε τους διανεµόµενους όγκους να αγγίζουν τα 466 εκατοµµύρια κυβικά µέτρα, ενώ στο τέλος του περασµένου έτους, το φυσικό αέριο που διανεµήθηκε έφτασε τα 340 εκατοµµύρια κυβικά µέτρα. Η επέκταση αυτή θα ανεβάσει στο 66% το ποσοστό κάλυψης της ΕΔΑ Αττικής στις περιοχές ευθύνης της, από 55% σήµερα και σε πάνω από 50%, το ποσοστό διείσδυσης σε οικιακά κτίρια, το οποίο ήταν 39%, στα τέλη του 2019.

Σε οικονοµικό και αναπτυξιακό επίπεδο, µόνο στην Περιφέρεια της Αττικής, η δηµιουργία 610 χιλιοµέτρων νέων δικτύων αντιστοιχεί σε επενδύσεις ύψους 150 εκατοµµυρίων ευρώ. Αξίζει να σηµειωθεί πως οι συνδέσεις στην Αθήνα και τους όµορους δήµους γνώρισε τεράστια αύξηση και το 2019. Την περυσινή χρονιά, συνολικά 20.000 νοικοκυριά, επιχειρήσεις και βιοµηχανίες µόνο στην Αττική συνδέθηκαν µε το φυσικό αέριο, ενώ οι διακινούµενοι όγκοι του καυσίµου, αυξήθηκαν κατά 39,7 εκατοµµύρια κυβικά µέτρα.

90.000 ΝΕΑ ΣΗΜΕΙΑ ΠΑΡΑΔΟΣΗΣ

Αντιστοίχως φιλόδοξο είναι και το Πρόγραµµα Ανάπτυξης της περιόδου 2020 – 2024 της ΕΔΑ ΘΕΣΣ (Εταιρία Διανοµής Αερίου Θεσσαλονίκης – Θεσσαλίας), που εγκρίθηκε από την ΡΑΕ στις αρχές του Ιουλίου. Σε αυτό προβλέπεται η επέκταση του δικτύου χαµηλής και µέσης πίεσης κατά 510 χλµ. και η αύξηση του ποσοστού διείσδυσης του φυσικού αερίου στις περιοχές της ευθύνης της στο 74%, από 61% που είναι σήµερα. Η ανάπτυξη του δικτύου αναµένεται να φέρει 90.000 νέα σηµεία παράδοσης, από τα 350.000 σήµερα, ενώ οι διανεµόµενοι όγκοι φυσικού αερίου αναµένεται να ξεπεράσουν τα 523 εκατ. κυβικά το 2024. Οι επεκτάσεις αυτές προϋποθέτουν την επένδυση 145 εκατοµµυρίων ευρώ, από τα οποία τα 91 εκατ. ευρώ αφορούν την Περιφερειακή Ενότητα Θεσσαλονίκης και τα 54 εκατ. ευρώ την Περιφέρεια Θεσσαλίας.

ΕΠΕΝΔΥΣΕΙΣ ΣΕ ΕΡΓΑ ΥΠΟΔΟΜΩΝ

Το φυσικό αέριο, συγκρινόµενο µε άλλες πηγές ενέργειας, προσφέρει εξοικονόµηση πόρων και είναι το πιο φιλικό προς το περιβάλλον συµβατικό καύσιµο γιατί δεν αφήνει ίχνη και υπολείµµατα, ούτε παράγει ενώσεις θείου που συνιστούν µία από τις σηµαντικότερες αιτίες ρύπανσης. «Είναι λογικό επακόλουθο των ανωτέρω η συµβολή του στην ανάπτυξη. Οι επενδύσεις σε έργα υποδοµών είναι σήµερα πολύ περισσότερο απαραίτητες τόσο λόγω των συνθηκών που έχουν δηµιουργηθεί από τη µακροχρόνια οικονοµική κρίση όσο και από την κρίση του COVID 19, τα αποτελέσµατα της οποίας είναι µπροστά µας», λέει ο Ιωάννης Παναρίτης, Πρόεδρος Περιφερειακού Επιµελητηριακού Συµβουλίου Πελοποννήσου, που ως εκφραστής του επιχειρηµατικού κόσµου της Πελοποννήσου γνωρίζει πολύ καλά τα οφέλη του φυσικού αερίου για τις βιοµηχανίες και τις επιχειρήσεις. Μάλιστα, λόγω των ασύγκριτων οφελών που µπορούν να προκύψουν από τις επεκτάσεις των δικτύων, οι εκπρόσωποι του επιχειρηµατικού κόσµου δίνουν πραγµατικό αγώνα για να µην µείνει καµία πόλη δίχως το αέριο ορυκτό καύσιµο. «Η Σπάρτη µέχρι στιγµής εξαιρείται, όπως και κάποιες πόλεις της Μακεδονίας. Στη συνέχεια επανήλθε η ΔΕΔΑ µε πρόταση ένταξης των δύο πόλεων της Μακεδονίας, κάτι που δεν έγινε για την Πελοπόννησο. Ταυτόχρονα, δροµολογείται η ιδιωτικοποίηση της ΔΕΔΑ και γίνονται συζητήσεις για ανάθεση έργων σε ιδιώτες, οι οποίοι ενδιαφέρονται µόνο για κάποιες πόλεις από τις οποίες προσδοκούν µεγάλα κέρδη. Δεν τους απασχολεί η ισόρροπη ανάπτυξη στην Πελοπόννησο, η κοινωνική προέκταση του έργου, ούτε και η ώθηση που θα δώσει στις τοπικές οικονοµίες, µειώνοντας το ενεργειακό κόστος για τις επιχειρήσεις. Το θέµα δύναται να λυθεί µόνο µε πολιτική απόφαση της Κυβέρνησης», τονίζει ο πρόεδρος του Περιφερειακού Επιµελητηριακού Συµβουλίου Πελοποννήσου, ο οποίος παράλληλα είναι και πρόεδρος του Επιµελητήριου Λακωνίας. Ο κ. Παναρίτης, αποκαλύπτει πως τον Σεπτέµβριο, η ΔΕΔΕ θα καταθέσει αναθεωρηµένο πρόγραµµα, περιλαµβάνοντας ακόµα περισσότερες περιοχές. «Συναντηθήκαµε µε τον Υφυπουργό Ενέργειας Γεράσιµο Θωµά, ο οποίος δεσµεύτηκε ότι η Πολιτεία θα δηµιουργήσει όλες τις απαραίτητες προϋποθέσεις για την ανάπτυξη υποδοµών φυσικού αερίου στην Πελοπόννησο, εφόσον υπάρξει η χρηµατοδότηση των 20 εκατ. ευρώ της Περιφέρειας Πελοποννήσου από το τρέχον ΕΣΠΑ, µε οποιαδήποτε µορφή κι αν λειτουργεί η ΔΕΔΑ (δηµόσια ή ιδιωτική). Τότε, το Σεπτέµβριο µπορεί η ΔΕΔΑ να επανέλθει µε νέο αναθεωρηµένο πρόγραµµα όπου θα προβλέπεται και η Πελοπόννησος», καταλήγει ο εκπρόσωπος των επιµελητηρίων όλης της Πελοποννήσου.

ΜΙΑ ΑΝΑΔΥΟΜΕΝΗ ΕΥΚΑΙΡΙΑ

Εκτός από τα οικονοµικά και ενεργειακά οφέλη που καθιστούν το φυσικό αέριο περιζήτητο, υπάρχει και ένα ακόµα πλεονέκτηµα, το οποίο µπορεί να καρπωθεί η χώρα µας από την επέκταση των σχετικών δικτύων. Οι υποδοµές µεταφοράς του φυσικού αερίου αποτελούν το βασικό όχηµα για την δοκιµαστική εφαρµογή του υδρογόνου, που θεωρείται ως το καύσιµο που θα κυριαρχήσει το δεύτερο µισό του 21ου αιώνα. «Είναι ο πιο απλός “πολιτικός” Ευρωπαϊκός τρόπος επένδυσης στην κατεύθυνση του µοναδικού καυσίµου, που δεν περιέχει άνθρακα. Αν σκεφτούµε ότι αυτή τη στιγµή στην ατµόσφαιρα είναι πάνω από 400 ppm. το διοξείδιο του άνθρακα και µε την πρώτη βιοµηχανική επανάσταση ήταν 280 ppm, αυτό σηµαίνει ότι κάτι δεν κάνουµε σωστά. Άρα, συµβάλλει στο παρόν και µελλοντικά ως προς τις αποφάσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης η παροχή του 10% υδρογόνου στο δίκτυο φυσικού αερίου. Το µεγάλο θέµα είναι βέβαια ότι για να γίνει αυτό, απαιτείται από την Ελλάδα να χτίσει µεγάλες εγκαταστάσεις υδρογόνου. Θέλω να διαπιστώσω, όµως, ότι µπορούν και θέλουν να πάρουν τέτοιες πολιτικές αποφάσεις γιατί δυστυχώς νιώθω ότι η διαχείριση γίνεται µέσα από το πρίσµα της δηµοσιογραφίας και όχι των πολιτικών αποφάσεων. Ο χρόνος θα δείξει. Είναι απολύτως βέβαιο όµως ότι το φυσικό αέριο είναι η πιο άµεση λύση», δηλώνει ο Σοφοκλής Μακρίδης, Διευθυντής Εργαστηρίου Φυσικής Περιβαλλοντος και Τεχνολογιών Υδρογόνου, Τµήµα Μηχανικών Περιβάλλοντος, Πανεπιστήµιο Πατρών, παρουσιάζοντας και µία ακόµα θετική πτυχή της επένδυσης στα δίκτυα φυσικού αερίου.

Στο πλαίσιο της διαβούλευσης, που ξεκίνησε στις 15 Μαΐου, κατατέθηκε ένας σηµαντικός αριθµός προτάσεων και σχολίων από κατασκευαστικές και τεχνικές εταιρείες, ιδιώτες µηχανικούς, καθώς και από εκπροσώπους του τεχνικού κόσµου, όπως είναι το Τεχνικό Επιµελητήριο Ελλάδος (ΤΕΕ), ο Πανελλήνιος Σύνδεσµος Τεχνικών Εταιρειών (ΣΑΤΕ), η Πανελλήνια Ένωση Διπλωµατούχων Μηχανικών Εργοληπτών Δηµοσίων Έργων (ΠΕΔΜΕΔΕ) και η Πανελλήνια Οµοσπονδία Συνδέσµων Εργοληπτών Δηµοσίων Έργων (ΠΕΣΕΔΕ), ενώ εξήχθησαν χρήσιµα συµπεράσµατα, τα οποία θα αξιοποιηθούν για τη σύνταξη των οριστικών τευχών δηµοπράτησης.

Παράλληλα, µετά την ολοκλήρωση της δηµόσιας διαβούλευσης, η διοίκηση της ΔΕΔΑ πραγµατοποίησε συναντήσεις µε τους ενδιαφερόµενους φορείς προκειµένου να υπάρξει περαιτέρω ανταλλαγή απόψεων και να υιοθετηθούν οι βέλτιστες πρακτικές στις διαδικασίες υλοποίησης των έργων.

Follow Us

©2024 Boussias Media. All Rights Reserved. Λ. Κηφισίας 125-127 - Κτίριο Cosmos Center Τ.Κ. 115 24, Αθήνα. Τ: 210 7102452