-->

Το μεγάλο «πλυντήριο» της πράσινης ανάπτυξης

H αυξημένη ζήτηση για φιλικές προς το περιβάλλον επιλογές έχει οδηγήσει σε αύξηση των εκστρατειών μάρκετινγκ που προβάλλουν τα πράσινα διαπιστευτήρια των εταιρειών. Ωστόσο, δεν είναι όλοι οι ισχυρισμοί αληθείς. Κι εδώ έγκειται το φαινόμενο του greenwashing και η καταπολέμησή του.

Πρόσφατη έρευνα της Rep-Risk, μιας εταιρείας δεδομένων που ειδικεύεται στις μετρήσεις ESG, εντόπισε αύξηση 70% στα περιστατικά greenwashing τους τελευταίους 12 μήνες, σε σύγκριση με το προηγούμενο έτος. Συγκεκριμένα η RepRisk, εντόπισε 148 περιπτώσεις greenwashing στον παγκόσμιο τραπεζικό και χρηματοπιστωτικό τομέα υπηρεσιών για το έτος που έληξε τον Σεπτέμβριο του 2023, από 86 το προηγούμενο έτος. Από αυτά τα 148 περιστατικά, τα 106 διαπράχθηκαν από ευρωπαϊκά χρηματοπιστωτικά ιδρύματα. Η Ευρωπαϊκή Τραπεζική Ομοσπονδία δήλωσε ότι τα ευρήματα στην έκθεση της RepRisk είναι ισχυρισμοί και όχι επαληθευμένες περιπτώσεις greenwashing.
Όμως, η RepRisk δεν είναι η μόνη που έχει εντοπίσει πως «η παραπλανητική επικοινωνία γύρω από περιβαλλοντικά και κοινωνικά θέματα όχι μόνο εμποδίζει την πρόοδο προς τους συλλογικούς στόχους, αλλά βλάπτει επίσης την εμπιστοσύνη με τους καταναλωτές και τους επενδυτές».

Έρευνα της PwC αναφέρει πως οι πρωτοβουλίες που αφορούν στην αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής χρειάζεται να κατατάσσονται μεταξύ των πέντε πρώτων προτεραιοτήτων των σύγχρονων επιχειρήσεων. Ωστόσο, το 78% των επενδυτών επισημαίνει, πως η πρακτική του greenwashing αποτελεί «αγκάθι» πολλών εταιρικών αναφορών βιωσιμότητας. Όταν μάλιστα οι 8 στους 10 ερωτηθέντες που συμμετείχαν στη συγκεκριμένη έρευνα διαπίστωσαν ενδεχόμενα περιστατικά πρακτικών greenwashing σε εταιρικές αναφορές βιωσιμότητας. Αυτό αναπόφευκτα δημιουργεί έλλειψη εμπιστοσύνης, γεγονός που θα πρέπει να θορυβεί όλους, πρωτίστως βέβαια τις ίδιες τις επιχειρήσεις.
Στο ίδιο μήκος και τα ευρήματα έρευνας της ΕΥ. Σχεδόν όλοι οι επενδυτές που συμμετείχαν στην έρευνα (99%) δηλώνουν ότι οι αναφορές ESG αποτελούν ένα κρίσιμο στοιχείο κατά τη λήψη των επενδυτικών τους αποφάσεων, ωστόσο, τα τρία τέταρτα (76%) πιστεύουν ότι οι οργανισμοί είναι «ιδιαίτερα επιλεκτικοί» σχετικά με τις πληροφορίες που παρέχουν – εγείροντας ανησυχίες για φαινόμενα greenwashing.

Η σχέση του greenwashing με την κλιματική αλλαγή
Η ουσία είναι ότι το greenwashing υπονομεύει τις αξιόπιστες προσπάθειες για τη μείωση των εκπομπών και την αντιμετώπιση της κλιματικής κρίσης. Το greenwashing περιγράφει αβάσιμους, υπερβολικούς ή ψευδείς ισχυρισμούς μάρκετινγκ σχετικά με την περιβαλλοντική βιωσιμότητα ενός οργανισμού.
Έχει παρατηρηθεί ότι παρά τους νομικούς και μακροπρόθεσμους επιχειρηματικούς κινδύνους, ορισμένοι οργανισμοί εμπλέκονται εν γνώσει τους στο greenwashing για να αυξήσουν τις πωλήσεις. Ωστόσο, ένας οργανισμός με καλές προθέσεις μπορεί επίσης να συμμετάσχει σε greenwashing εάν υπερεκτιμήσει την αποτελεσματικότητα της πρωτοβουλίας του ή αποτύχει να μετρήσει με ακρίβεια τα περιβαλλοντικά του δεδομένα, όπως το αποτύπωμα άνθρακα.

Παραπλανητικές ή ανεδαφικές πληροφορίες περιέχουν πάνω από τους μισούς (53%) «πράσινους» ισχυρισμούς (green claims) των επιχειρήσεων για τα προϊόντα και τις υπηρεσίες τους, ενώ 4 στα 10 enviromental claims δεν υποστηρίζονται από αποδείξεις. Την ίδια ώρα, οι μισές «πράσινες» ετικέτες προσφέρουν αδύναμη ή και ανύπαρκτη επαλήθευση για όσα υποστηρίζουν, ενώ 230 ετικέτες βιωσιμότητας και 100 ετικέτες «πράσινης» ενέργειας στην Ευρωπαϊκή Ένωση διέπονται από πολλά και πολύ διαφορετικά επίπεδα διαφάνειας ως προς τους ισχυρισμούς τους.
Η εικόνα αυτή, που διαμορφώνεται σε μια περίοδο κατά την οποία πάνω από 35-38 τρισ. δολάρια υπολογίζεται ότι επενδύονται παγκοσμίως για τη συμμόρφωση επιχειρήσεων και οργανισμών στις αρχές των κριτηρίων ESG (περιβαλλοντικά, κοινωνικά και διακυβέρνησης), έχει ήδη κινητοποιήσει την ΕΕ να εισάγει αυστηρή νομοθεσία γύρω από σχετικά ζητήματα, καλώντας τις επιχειρήσεις να προσαρμοστούν ταχύτατα.

Απέναντι στο greenwashing
Η κοινοτική νομοθεσία για το greenwashing «πατάει» σε τρεις πυλώνες:

  1. Την ταξονομία (EU Taxonomy, η διαδικασία και νομοθεσία της ΕΕ, που στόχο έχει να μπορέσει να καταγράψει τι συνιστά πραγματικά αειφόρο βιωσιμότητα και να προστατέψει τους ιδιώτες επενδυτές από το greenwashing),
  2. Την οδηγία CSRD (Corporate Sustainability Reporting Directive), βάσει της οποίας ξεκινά να γίνεται το reporting (κατάθεση αναφορών) για το ΕSG, με στόχο να περιοριστεί και τελικά να σταματήσει το greenwashing.
  3. Την ντιρεκτίβα για τους πράσινους ισχυρισμούς, με την οποία η ΕΕ στοχεύει μεταξύ άλλων στη βελτίωση της προστασίας των καταναλωτών και στην αντιμετώπιση της άνισης ή άδικης αντιμετώπισης παραγωγικών πρακτικών, που θα μπορούσαν να τους παραπλανήσουν.

 

Ενδυνάμωση καταναλωτών
Εν τω μεταξύ το Συμβούλιο και το Κοινοβούλιο κατέληξαν στις 19 Σεπτεμβρίου σε προσωρινή πολιτική συμφωνία επί της οδηγίας που αποσκοπεί στην ενίσχυση των δικαιωμάτων των καταναλωτών, μέσω της τροποποίησης της οδηγίας για τις αθέμιτες εμπορικές πρακτικές και της οδηγίας για τα δικαιώματα των καταναλωτών, και της προσαρμογής τους για την πράσινη μετάβαση.

Η συμφωνία διατηρεί αναλλοίωτους τους κύριους στόχους της οδηγίας, εισάγοντας ωστόσο ορισμένες βελτιώσεις, όπως η συμπερίληψη των αθέμιτων ισχυρισμών περί αντιστάθμισης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στις πρακτικές που απαγορεύονται, η ενίσχυση των μέτρων κατά της πρόωρης αχρήστευσης, η αποσαφήνιση της ευθύνης των εμπόρων σε συγκεκριμένες περιπτώσεις και η καθιέρωση εναρμονισμένου μορφότυπου ώστε να αυξηθεί η ορατότητα της εθελοντικής εμπορικής εγγύησης του παραγωγού όσον αφορά στην ανθεκτικότητα. Επίσης, εισάγει βελτιώσεις που αφορούν στην υπενθύμιση της νόμιμης εγγύησης συμμόρφωσης.
Η οδηγία για την ενδυνάμωση των καταναλωτών για την πράσινη μετάβαση αποσκοπεί στην καταπολέμηση μιας σειράς αθέμιτων εμπορικών πρακτικών, οι οποίες δεν επιτρέπουν στους καταναλωτές να κάνουν τις σωστές επιλογές για οικολογικότερα ή πιο κυκλικά προϊόντα και υπηρεσίες.
Στις πρακτικές που φιλοδοξεί να καταπολεμήσει αυτή η νομική πράξη περιλαμβάνεται η προβολή ψευδοοικολογικής ταυτότητας ή οι ψευδείς ισχυρισμοί σχετικά με προϊόντα, η διάρκεια ζωής των οποίων είναι μικρότερη από την αναμενόμενη.

Η προσωρινή συμφωνία διατηρεί αναλλοίωτους τους κύριους στόχους της οδηγίας, επιφέροντας παράλληλα σημαντικές βελτιώσεις. Ειδικότερα:

  • Αυξάνει την αξιοπιστία των σημάτων βιωσιμότητας, καθορίζοντας τα βασικά στοιχεία του συστήματος πιστοποίησης στο οποίο πρέπει να βασίζονται, εκτός εάν αυτό θεσπίζεται από δημόσιες αρχές.
  • Αυξάνει τη διαφάνεια και την παρακολούθηση ισχυρισμών που σχετίζονται με τις μελλοντικές περιβαλλοντικές επιδόσεις.
  • Περιλαμβάνει τους αθέμιτους ισχυρισμούς περί αντιστάθμισης των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου στον κατάλογο των εμπορικών πρακτικών που απαγορεύονται. Αυτό σημαίνει ότι οι έμποροι δεν θα μπορούν να ισχυριστούν ότι ένα προϊόν έχει ουδέτερο, μειωμένο ή βελτιωμένο περιβαλλοντικό αντίκτυπο επικαλούμενοι μη πιστοποιημένα προγράμματα αντιστάθμισης.
  • Αποσαφηνίζει την ευθύνη των εμπόρων όσον αφορά στην παροχή (ή μη) πληροφοριών σχετικά με την πρόωρη αχρήστευση, τις περιττές ενημερώσεις λογισμικού ή την αδικαιολόγητη υποχρέωση αγοράς ανταλλακτικών από τον αρχικό παραγωγό. Οι πρακτικές αυτές θα απαγορευθούν, αλλά το συμβιβαστικό κείμενο καθιστά σαφές ότι οι έμποροι φέρουν ευθύνη μόνο εάν υπάρχουν διαθέσιμες πληροφορίες για τα σχεδιαστικά χαρακτηριστικά που οδηγούν στις προαναφερόμενες καταστάσεις.
  • Εισάγει εναρμονισμένη ετικέτα με πληροφορίες σχετικά με την εμπορική εγγύηση ανθεκτικότητας που προσφέρουν οι παραγωγοί και η οποία θα περιλαμβάνει αναφορά στη νόμιμη εγγύηση συμμόρφωσης. Επιπλέον, στα καταστήματα και στους δικτυακούς τόπους θα προβάλλεται σε εμφανές σημείο εναρμονισμένη ανακοίνωση για την παροχή πληροφοριών σχετικά με τη νόμιμη εγγύηση συμμόρφωσης.
  • Θα δώσει στα κράτη μέλη επαρκή χρόνο για να προσαρμοστούν στις αλλαγές της νομοθεσίας, με περίοδο μεταφοράς στο εθνικό δίκαιο 24 μηνών.

Εν κατακλείδι, ο έλεγχος της αξιοπιστίας των περιβαλλοντικών ισχυρισμών, η έρευνα των πρακτικών της εταιρείας και η εξέταση των πιστοποιήσεων τρίτων μπορούν να βοηθήσουν τους καταναλωτές να διακρίνουν τις αυθεντικές προσπάθειες βιωσιμότητας από τις απλές τακτικές μάρκετινγκ.
Καθώς τo greenwashing εξακολουθεί να αποτελεί πρόκληση, η διαφάνεια και η λογοδοσία παραμένουν απαραίτητες για την προώθηση μιας πραγματικά οικολογικά συνειδητοποιημένης αγοράς.

Οι καταναλωτές ενδιαφέρονται για τη βιωσιμότητα ή για το… πορτοφόλι τους

Η βιωσιμότητα έχει εξελιχθεί από μια αφηρημένη ιδέα σε έναν κυρίαρχο παράγοντα στις αγορές και τις καθημερινές αποφάσεις των καταναλωτών. Ωστόσο, ενώ η προσήλωση στην προστασία του περιβάλλοντος και την κοινωνική ευθύνη αποτελεί πρωταρχικό μέλημα, η πραγματικότητα είναι πως η οικονομική δυνατότητα παραμένει σημαντικός παράγοντας στη λήψη αποφάσεων.

Όταν οι καταναλωτές ερωτώνται εάν ενδιαφέρονται να αγοράζουν περιβαλλοντικά και ηθικά βιώσιμα προϊόντα, απαντούν συντριπτικά ναι. Τάση που επιβεβαιώνουν εγχώριες και διεθνείς μελέτες όπως αυτές των McKinsey, NielsenIQ, Deloitte, ΕΥ, κλπ., αλλά και τα ευρήματα του The Economist Intelligence Unit, σύμφωνα με τα οποία τα τελευταία πέντε χρόνια οι αναζητήσεις για τη βιωσιμότητα έχουν σημειώσει αύξηση της τάξεως του 71%.
Όμως τα πράγματα δεν είναι έτσι ακριβώς όπως φαίνονται. Από την έρευνα της McKinsey του 2020, -ήταν η χρονιά που ξέσπασε η πανδημία-, όπου το 60% των ερωτηθέντων δήλωνε διατεθειμένο να πληρώσει περισσότερο για ένα προϊόν με βιώσιμη συσκευασία, και το 66% του συνόλου -75% στους millennial- ανέφερε ότι εξετάζει τη βιωσιμότητα όταν κάνει μια αγορά, έχει χυθεί πολύ νερό στο αυλάκι.
Σε αυτό βοήθησαν τα μάλα ο πόλεμος στην Ουκρανία, η έκρηξη του πληθωρισμού και η μείωση του διαθέσιμου εισοδήματος.

Ο αντίκτυπος της οικονομικής κρίσης
Πρόσφατα δεδομένα από το Global Sustainability Survey της Deloitte, που παρακολουθεί στάσεις και συμπεριφορές αειφορίας σε περισσότερες από 20 χώρες, δείχνουν συνολική μείωση της υποστήριξης για τη δράση για το κλίμα και λιγότερους ανθρώπους που λένε ότι κάνουν βιώσιμες επιλογές.
Η απόσυρση δεν περιορίζεται στην προθυμία των ερωτηθέντων να πληρώσουν ένα «πράσινο ασφάλιστρο» για βιώσιμα αγαθά και υπηρεσίες, αλλά στη μείωση της ομάδας των καταναλωτών που υποστηρίζουν τις δράσεις των Κυβερνήσεων τους για το κλίμα με χαμηλότερη συμμετοχή σε δραστηριότητες υπεράσπισης, όπως η συμμετοχή σε συγκεντρώσεις για το κλίμα ή οι δωρεές σε περιβαλλοντικές ομάδες.

Τα δεδομένα της Deloitte υποδηλώνουν ότι οι προσωπικές οικονομικές συνθήκες διαμορφώνουν το εύρος και το βάθος των βιώσιμων συμπεριφορών και καθορίζουν τις τάσεις και ποιοι στη συγκυρία εμφανίζονται πιο ευαίσθητοι περιβαλλοντικά.
Οι ερωτηθέντες που αντιλαμβάνονται τους εαυτούς τους ως «υψηλού εισοδήματος» είναι πιο πιθανό να δράσουν… βιώσιμα. Αντίθετα, οι ερωτηθέντες που αυτοπροσδιορίζονται ως χαμηλότερου ή μεσαίου εισοδήματος και εκείνοι που λένε ότι η προσωπική τους οικονομική κατάσταση έχει επιδεινωθεί τον τελευταίο χρόνο είναι λιγότερο πιθανό να αγοράσουν βιώσιμα αγαθά, να αναζητήσουν δουλειά σε έναν πιο βιώσιμο εργοδότη ή να επικοινωνήσουν με την κυβέρνηση για την κλιματική αλλαγή.

Μεταξύ των αυτοπροσδιοριζόμενων ερωτηθέντων με υψηλότερο εισόδημα, το 59% δηλώνει ότι επιλέγει πάντα ή συχνά βιώσιμα προϊόντα, σε σύγκριση με μόλις 44% των μεσαίων εισοδημάτων και 42% των ερωτηθέντων με χαμηλότερο εισόδημα. Μεταξύ εκείνων που δεν έκαναν βιώσιμη αγορά τον τελευταίο μήνα, μόνο το 32% των ερωτηθέντων με υψηλότερο εισόδημα αναγνώρισε το κόστος ως το κύριο εμπόδιο αγορών, ενώ το 53% των ερωτηθέντων με χαμηλότερο εισόδημα είπε το ίδιο.

Ένας στους τέσσερις με υψηλότερο εισόδημα λένε ότι τροφοδοτούν τα σπίτια τους με ανανεώσιμες πηγές ενέργειας πάντα ή όποτε είναι δυνατόν, περίπου το διπλάσιο του ποσοστού των ερωτηθέντων με χαμηλότερο και μεσαίο εισόδημα. Το κόστος των ανανεώσιμων πηγών ενέργειας έχει πέσει κατακόρυφα τα τελευταία χρόνια, αλλά μπορεί να υπάρχουν ακόμη ασφάλιστρα κόστους ή άλλα οικονομικά εμπόδια -συμπεριλαμβανομένης της κατοικίας- για τη μετάβαση σε ΑΠΕ για τα νοικοκυριά.
Ωστόσο, υπάρχουν λόγοι για τους οποίους οι ερευνητές της Deloitte εκφράζουν συγκρατημένη αισιοδοξία. Παρά τους αντίθετους ανέμους, συνεχίζουν να βλέπουν σημαντική μερίδα ερωτηθέντων των οποίων οι ανησυχίες για την κλιματική αλλαγή και η προθυμία να κάνουν κάτι για αυτήν είναι ακλόνητες. Πάνω από τα δύο τρίτα των ερωτηθέντων πιστεύουν ότι η κλιματική αλλαγή είναι μια κατάσταση έκτακτης ανάγκης.

Οι φυλές των καταναλωτών
Μπορεί λοιπόν οι καταναλωτές να θέλουν να είναι μέρος της λύσης, όμως υπάρχει ένα πρόβλημα. Τέσσερις στους 10, (ποσοστό 41%) σε πρόσφατη έρευνα της NielsenIQ ανέφερε ότι τα βιώσιμα προϊόντα είναι πολύ ακριβά, ενώ το 35% του δείγματος δήλωσε ότι η γκάμα των βιώσιμων προϊόντων είναι περιορισμένη.
Την ίδια στιγμή θεωρούν ότι υπεύθυνοι για την πρόοδο της βιωσιμότητας, είναι πρωτίστως οι εταιρείες (46%), οι τοπικές κυβερνήσεις (40%) και τελευταίοι οι καταναλωτές (37%). Αυτό το χάσμα για το ποιος φέρει την ευθύνη αποτυπώνεται και στις φυλές των υπεύθυνων καταναλωτών. Σύμφωνα με τη NielsenIQ υπάρχουν 5 κατηγορίες καταναλωτών. Η μεγαλύτερη ομάδα που αντιπροσωπεύει το 26% του δείγματος είναι οι Σκεπτικιστές που έχουν χαμηλή ευαισθητοποίηση στο όλο θέμα. Οι Ιδεαλιστές που αντιπροσωπεύουν το 18% του δείγματος τάσσονται υπέρ του πλανήτη όμως τείνουν να μην αναλαμβάνουν δράση. Με ποσοστό 17% οι Μινιμαλιστές ενδιαφέρονται πρωτίστως για τη μείωση του κόστους, οι Healthy «Me» & «Planet» που αντιπροσωπεύουν 1 στους 5 καταναλωτές (ποσοστό 20%) είναι προσανατολισμένοι στη δράση, με προτεραιότητα στα προσωπικά οφέλη για την υγεία, ενώ οι Ευαγγελιστές που αντιπροσωπεύουν το 19% του δείγματος έχουν ως γνώμονα τη δράση, δίνοντας προτεραιότητα σε αγορές φιλικές προς τον πλανήτη, αν και υπερεκτιμούν τους ισχυρισμούς που σχετίζονται με την υγεία, όπως non-GMO, plant-based, vegan και vegetarian.

Το αποτύπωμα στην Ελλάδα
Μείζον πρόβλημα και για τους Έλληνες, οι οποίοι, όπως προκύπτει από πανελλαδική έρευνα της Qed Market Research, αντιλαμβάνονται ως μεγαλύτερο πρόβλημα σε «βάθος» εικοσαετίας την κλιματική αλλαγή. Στο ερώτημα «ποια θεωρείτε ότι είναι τα μεγαλύτερα προβλήματα που θα έχει να αντιμετωπίσει η Ελλάδα τα επόμενα 20 χρόνια» το 39% των ερωτηθέντων απάντησε «κλιματική αλλαγή», ενώ με 35% ακολουθεί η οικονομική κρίση. Μικρότερα ποσοστά καταγράφονται για άλλα θέματα, όπως η ανεργία / επαγγελματική αποκατάσταση (29%), η καταστροφή και ρύπανση του περιβάλλοντος (28%), η οικονομική δυσχέρεια (26%) και η ενεργειακή κρίση (18%). Στην ίδια ερώτηση, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο, η κλιματική αλλαγή αποτελεί και πάλι το κυρίαρχο πρόβλημα με ποσοστό 40%. Ακολουθούν η οικονομική κρίση (28%), η καταστροφή / ρύπανση του περιβάλλοντος (27%) και η οικονομική δυσχέρεια (18%).
Όμως, τι κάνουν οι Έλληνες καταναλωτές όταν στη ζυγαριά μπαίνει η ανάγκη και η προσπάθεια τους για την προστασία του περιβάλλοντος και από την άλλη το εισόδημά τους; Τα στοιχεία από την πορεία της κατανάλωσης τους τελευταίους μήνες είναι συντριπτικά. Αυτό που ενδιαφέρει και τους Έλληνες καταναλωτές πρωτίστως είναι η μείωση των εξόδων τους.

Σύμφωνα με στοιχεία της εταιρείας μέτρησης της κατανάλωσης Circana (πρώην IRI), το πρώτο εξάμηνο του έτους το μερίδιο σε αξία των PL αυξήθηκε στο 26,3%, από 25,4%, που ήταν το πρώτο εξάμηνο του 2022. Πέρυσι το μερίδιο των PL σε αξία ήταν 25,8%, από 23,6% το 2021 και 24,3% το 2020. Η PLMA, -η ένωση παραγωγών προϊόντων ιδιωτικής ετικέτας στην τελευταία έκδοση της- υπολογίζει το μερίδιο των PL στην Ελλάδα στο 23,9% σε αξία και στο 30,9% σε όγκο, από 29,4% σε όγκο και 21,4% σε αξία που ήταν έναν χρόνο πριν.

Παρά τη σαφή αύξηση του μεριδίου των PL στο καλάθι του ελληνικού νοικοκυριού, η Ελλάδα έχει το τέταρτο χαμηλότερο μερίδιο στις 17 Ευρωπαϊκές αγορές που εξέτασε η PLMA. Πιο κάτω από την Ελλάδα, σε ότι αφορά τη διείσδυση των PL στο καλάθι, βρίσκονται οι: Τσεχία, Σουηδία και Νορβηγία, ενώ πολύ πιο πάνω είναι οι υπόλοιπες χώρες του Ευρωπαϊκού Νότου. Στην Πορτογαλία το μερίδιο των PL άγγιξε το 54,4% σε αξία και 42,4% σε όγκο, στην Ισπανία το 52,1% σε όγκο και 44,4% σε αξία και στην Ιταλία το 35,5% σε όγκο και 29,4% σε αξία. Έναν χρόνο πριν στην Ισπανία το μερίδιο των PL ήταν 49,9% σε όγκο και 41,6% σε αξία, στην Πορτογαλία 49,6% σε όγκο και 36,3% σε αξία και στην Ιταλία 33,2% σε όγκο και 26% σε αξία.

 

Καινοτομία και βιώσιμες πρακτικές στη βιομηχανία πλαστικών

Η βιομηχανία πλαστικών αντιμετωπίζει σημαντικές προκλήσεις, αλλά και ευκαιρίες για αειφορία και ανάπτυξη. Τα βιώσιμα υλικά και η ανακύκλωση αναδεικνύονται ως λύσεις, ενώ η έρευνα και η τεχνολογία είναι κρίσιμες στην περαιτέρω ανάπτυξη του κλάδου.

Το πλαστικό είναι μια σχετικά νέα εφεύρεση στην ανθρώπινη ιστορία, αλλά η ευελιξία και το χαμηλό κόστος παραγωγής το έχουν καταστήσει ένα από τα πιο ευρέως χρησιμοποιούμενα υλικά της σύγχρονης εποχής. Στη Δυτική Ευρώπη, η μέση ετήσια κατανάλωση πλαστικού είναι περίπου 150 κιλά ανά άτομο, περισσότερο από το διπλάσιο του παγκόσμιου μέσου όρου των 60 κιλών. Ενώ παράλληλα, η παγκόσμια κατανάλωση πλαστικού επιταχύνεται.

Πάνω από το ήμισυ της πλαστικής παραγωγής που έχει κατασκευαστεί ποτέ, έχει παραχθεί από το 2000 και έχει οριστεί να διπλασιαστεί η τρέχουσα παγκόσμια ετήσια παραγωγή μας μέχρι το 2050. Μόνο το 9% των πλαστικών που έχουν παραχθεί ποτέ έχει ανακυκλωθεί και το 12% έχει αποτεφρωθεί. Το υπόλοιπο είτε εξακολουθεί να χρησιμοποιείται είτε έχει απορριφθεί σε χωματερές, είτε έχει απελευθερωθεί στο περιβάλλον, συμπεριλαμβανομένων των ωκεανών. Κάποιες επιστημονικές μελέτες πάντως υποστηρίζουν ότι τα πλαστικά ίσως να είναι εν μέρει παρεξηγημένα. Μελέτη με θέμα «Climate Impact of Plastics» αποδεικνύει ότι στις περισσότερες εφαρμογές τα πλαστικά έχουν χαμηλότερη συνολική συνεισφορά σε αέρια του θερμοκηπίου σε σύγκριση με τα εναλλακτικά υλικά.

Όπως υποστηρίζει η συγκεκριμένη έρευνα, τα πλαστικά, στις περισσότερες περιπτώσεις που εξετάστηκαν, έχουν χαμηλότερη συνολική συνεισφορά εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου, σε σχέση με τα εναλλακτικά υλικά. Η εξοικονόμηση εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου χάρη στα πλαστικά, κυμαίνεται από 10% έως 90%, λαμβάνοντας υπόψη τόσο τον κύκλο ζωής του προϊόντος όσο και τον αντίκτυπο της χρήσης, υποστηρίζει η έρευνα.

Πάντως ο Σύνδεσμος Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος (ΣΒΠΕ) αναγνωρίζει και ζητά την ανάγκη παροχής κινήτρων για την επιτάχυνση των επενδύσεων που θα διασφαλίσουν την ανακυκλωσιμότητα όλων των πλαστικών συσκευασιών, θα ωθήσουν την επαναχρησιμοποίηση των υλικών σε πολλές εφαρμογές και θα αυξήσουν το ανακυκλωμένο περιεχόμενο, προσφέροντας μια πραγματική Κυκλική Οικονομία για τα πλαστικά στην Ευρώπη.

Προσαρμογή στις νομοθετικές ρυθμίσεις
Σύμφωνα με τον πρόεδρο του ΣΒΠΕ, Βασίλη Γούναρη, μεγάλη πρόκληση για τον κλάδο των πλαστικών αποτελεί η προσαρμογή στις νέες νομοθετικές ρυθμίσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, όπως για παράδειγμα η αναθεώρηση της οδηγίας για τις συσκευασίες και τα απορρίμματα συσκευασίας, με στόχο όλες οι συσκευασίες που βρίσκονται στην ευρωπαϊκή αγορά να είναι επαναχρησιμοποιήσιμες ή ανακυκλώσιμες (με οικονομικά βιώσιμο τρόπο) έως το 2030. Στο πλαίσιο αυτό, της προσαρμογής στις νομοθετικές ρυθμίσεις, είναι επιτακτική η επίσπευση των αλλαγών στο σύστημα ανακύκλωσης των πλαστικών, δεδομένων των φιλόδοξων στόχων που έχουν τεθεί για τα επόμενα έτη από την Ευρωπαϊκή Ένωση.

Για να εκπληρωθούν οι στόχοι αυτοί, όμως, είναι απαραίτητη η δημιουργία μιας αγοράς αναγεννημένων πλαστικών, μιας και οι ανάγκες για την χρήση τους θα αυξηθούν τα επόμενα χρόνια και θα κορυφωθούν έως το 2030, υποστηρίζει ο κ. Γούναρης. «Για παράδειγμα, ακόμη και σήμερα, παρότι έχει υπερψηφιστεί ο νόμος Ν.4819/2021, δεν έχει εφαρμοστεί. Με την εφαρμογή του συγκεκριμένου νόμου θα είχαμε την καλύτερη δυνατή αξιοποίηση των βιοαποικοδομήσιμων πλαστικών με την απόρριψη στον καφέ κάδο των οργανικών υπολειμμάτων και την ξεχωριστή διαλογή των βιοαποβλήτων. Αποτέλεσμα της μη εφαρμογής του είναι να είμαστε ευθυγραμμισμένοι με τον ευρωπαϊκό κανονισμό, αλλά ουσιαστικά να γεμίζουν οι χώροι υγειονομικής ταφής με οργανικά απορρίμματα (40-60% κατά βάρος στο σύνολο των απορριμμάτων). Αποτελεί μια μεγάλη πρόκληση της νέας κυβέρνησης να κάνει βήματα προς την κατεύθυνση καθολικής εφαρμογής του νόμου».

Ο ΣΒΠΕ έχει επιχειρήσει τόσο στην Ελλάδα με συναντήσεις και επιστολές προς την Πολιτεία να εκπέμψει κραυγή αγωνίας για τη βιωσιμότητα των εταιρειών όσο και στην Ευρώπη σε συνεργασία με τους εταίρους του, την «Plastics Europe» και την «EuPC» να συνδιαμορφώσει την ατζέντα των αιτημάτων προς την Ευρωπαϊκή Ένωση, έτσι ώστε να δημιουργηθεί το πλαίσιο μιας βιομηχανικής αναγέννησης της Ευρώπης.
Σε μια περίοδο που Κίνα και ΗΠΑ οδεύουν προς τη διαμόρφωση ενός διπολικού βιομηχανικού κόσμου, στην Ευρώπη οι υψηλότερες τιμές ενέργειας αυξάνουν το κόστος παραγωγής και μειώνουν την ανταγωνιστικότητα των επιχειρήσεων της.

Πόση καινοτομία χωράει στη βιομηχανία πλαστικών
Η καινοτομία στη βιομηχανία πλαστικών αποτελεί το κλειδί για τη μετάβαση σε μια κυκλική οικονομία. Τα αποτελέσματα μιας νέας έρευνα έδειξαν πως οι καταθέσεις διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ήταν σχετικά σταθερές μεταξύ 2001 και 2015, σε περίπου 500 ετησίως, με απότομη αύξηση από το 2015 και μετά, από 607 το 2015 σε 1.840 διπλώματα ευρεσιτεχνίας το 2021.
Η κατανομή των καταθέσεων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας ανά χώρα δίνει μια εικόνα της ασιατικής ηγεμονίας στην Ευρώπη και τις ΗΠΑ. Μέχρι το 2021, ο συσσωρευτικός όγκος διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας στην Κίνα ήταν 9.810, ή 41,57% του συνόλου, με την Ιαπωνία να ακολουθεί με 5.950 διπλώματα ευρεσιτεχνίας (25,21%). Οι ΗΠΑ καταλαμβάνουν την τρίτη θέση με 2.250 διπλώματα ευρεσιτεχνίας (9,53%), ακολουθούμενες από τη Γερμανία με 2.040 (8,64%) και τη Νότια Κορέα με 1.660 διπλώματα ευρεσιτεχνίας (7,03%). Οι υπόλοιπες χώρες που εκπροσωπούνται είναι η Γαλλία (609 διπλώματα ευρεσιτεχνίας), το Ηνωμένο Βασίλειο (463), η Ιταλία (348), η Ταϊβάν (240) και η Αυστρία (227). Αυτό σημαίνει ότι το 67,8% του συνόλου της καινοτομίας στην ανακύκλωση και τη συσκευασία πλαστικών συγκεντρώνεται στην Ασία.

Είναι επίσης ενδιαφέρον να σημειωθεί ότι οι πέντε κορυφαίοι παίκτες αντιπροσωπεύουν το 91,98% όλων των κατατεθειμένων διπλωμάτων ευρεσιτεχνίας, με τη Γαλλία και το Ηνωμένο Βασίλειο να έχουν μέτρια συνεισφορά με 2,58% και 1,96%, αντίστοιχα.
Την ίδια στιγμή, οι ηγέτες χάραξης πολιτικής, εντοπίζουν τρεις δρόμους που θα μπορούσαν να οδηγήσουν σε ένα πιο κυκλικό, βιώσιμο σύστημα πλαστικών. Εξυπνότερη χρήση, αυξημένη κυκλικότητα και ανανεώσιμα υλικά.

Παραδείγματα καλών πρακτικών για καθένα από αυτά τα μονοπάτια έχουν βρεθεί σε όλη την Ευρώπη μεταξύ των επιχειρήσεων, των υπευθύνων χάραξης πολιτικής και των πολιτών. Αυτά τα παραδείγματα καλής πρακτικής μπορούν να χρησιμεύσουν ως έμπνευση για το πώς να κάνουμε τα πλαστικά πιο βιώσιμα και κυκλικά.
Τα περισσότερα παραδείγματα καλής πρακτικής που βρέθηκαν είναι μικρής κλίμακας και θα πρέπει να κλιμακωθούν και να εφαρμοστούν πολύ ευρύτερα για να ενισχυθεί η κυκλική οικονομία πλαστικών. Περισσότερα παραδείγματα βρίσκονται στη διαχείριση απορριμμάτων παρά στο σχεδιασμό, την παραγωγή ή τη χρήση.

Τα μονοπάτια δεν αναπτύσσονται με τον ίδιο ρυθμό αναφέρουν στελέχη της αγοράς. Η αυξημένη κυκλικότητα είναι η πιο ανεπτυγμένη, με αρκετά σχετικά μεγάλης κλίμακας παραδείγματα καλής πρακτικής. Εμφανίζεται πιο έξυπνη χρήση, με έναν αυξανόμενο αριθμό παραδειγμάτων καλής πρακτικής που δείχνουν δυνατότητες κλιμάκωσης. Τα ανανεώσιμα υλικά είναι τα λιγότερο ανεπτυγμένα, αλλά πολλά παραδείγματα δείχνουν μεγάλες δυνατότητες περαιτέρω ανάπτυξης.

Παραδείγματα καλής πρακτικής προς την εξυπνότερη χρήση περιλαμβάνουν τη μείωση της χρήσης περιττών πλαστικών μέσω λιγότερων συσκευασιών, λιγότερων προϊόντων μίας χρήσης και, σε μικρότερο βαθμό, κυκλικού σχεδιασμού προϊόντων, παράτασης της διάρκειας ζωής του προϊόντος και αύξησης της επαναχρησιμοποίησης και επισκευής.

Παραδείγματα καλής πρακτικής της αυξημένης κυκλικότητας εστιάζονται στη διατήρηση της αξίας και της χρησιμότητας των πλαστικών σε πολλαπλούς βρόχους μέσω συλλογής, διαλογής και ανακύκλωσης. Τα παραδείγματα καλής πρακτικής της οδού ανανεώσιμων υλικών περιλαμβάνουν τη μετάβαση σε ανανεώσιμες πρώτες ύλες για να βοηθήσει στην εξάλειψη της εξάρτησης της παραγωγής πλαστικών με βάση τα ορυκτά καύσιμα. Ωστόσο, είναι σημαντικό η παραγωγή ανανεώσιμων υλικών να μην είναι σε άμεσο ανταγωνισμό με την παραγωγή τροφίμων και ζωοτροφών και η χρήση βιοαποβλήτων θα πρέπει να έχει προτεραιότητα έναντι των νέων πρώτων υλών που βασίζονται σε βιολογικά προϊόντα.

Το ειδικό βάρος των πλαστικών στην εθνική οικονομία
Η πλαστική συσκευασία αποτελεί σημαντικό μέρος της παγκόσμιας οικονομίας, ενώ ειδικά στην Ελλάδα, εάν λάβουμε υπόψη και την ευρύτερη δραστηριότητα του κλάδου πλαστικών, που περιλαμβάνει εκτός από μεταποίηση πλαστικών και χονδρικό εμπόριο πλαστικών πρώτων υλών, κατασκευή μηχανημάτων για την εγχώρια βιομηχανία πλαστικών και ανακύκλωση πλαστικών, προκύπτει ότι περίπου το 1,2% του ΑΕΠ της χώρας ή 2,2 δισ. ευρώ στηρίζεται άμεσα ή έμμεσα στον ευρύτερο κλάδο πλαστικών (στοιχεία μελέτης 2021 του ΙΟΒΕ για λογαριασμό του Συνδέσμου Βιομηχανιών Πλαστικών Ελλάδος.

Ο εστιασμένος ελληνικός κλάδος πλαστικών, αναπτύσσεται με μέσο ετήσιο ρυθμό ανάπτυξης 8,5% από το 2017 έως το 2021, με 224 εταιρείες να εντοπίζονται ως βασικοί παίκτες του κλάδου, αναφέρει έρευνα της KPMG. Όπως λέει ο Αλέξανδρος Βελδέκης, Partner, Audit, ΚPMG στην Ελλάδα, «ο τομέας των πλαστικών αποτελεί έναν από τους κύριους κλάδους της ελληνικής και παγκόσμιας οικονομίας. Τα τελευταία χρόνια, ιδιαίτερα κατά το διάστημα της πανδημίας, ο κλάδος βρίσκεται σε μια σταθερή ανοδική πορεία, η οποία αναμένεται να συνεχιστεί στα επόμενα χρόνια λόγω της ανάπτυξης του πληθυσμού και των νέων καταναλωτικών αναγκών. Η χρήση των πλαστικών υλικών έχοντας διαδοθεί πια σε όλους τους τομείς της καθημερινότητας, βρίσκεται στο επίκεντρο ισχυρών πιέσεων λόγω της προσπάθειας που γίνεται να περιοριστεί η χρήση τους και να γίνει ορθότερη η περιβαλλοντική τους διαχείριση. Οι παραγωγοί των πλαστικών με γνώμονα την Ευρωπαϊκή νομοθεσία, προχωρούν με αργούς ρυθμούς στις απαραίτητες δράσεις για να μειώσουν το περιβαλλοντικό αποτύπωμα, με κυριότερη την εφαρμογή καινοτόμων τεχνικών και τεχνολογιών που στοχεύουν στην υιοθέτηση ενός μοντέλου κυκλικής οικονομίας, που έχει ως βάση του την ανακύκλωση, και που αποτελεί το κλειδί για την ορθή διαχείριση και επανασχεδίαση των πλαστικών προϊόντων».

Σίγουρα, δεν αρκεί μόνο η προσπάθεια των επιχειρήσεων, είναι αναγκαία και η ενίσχυση της περιβαλλοντικής και κοινωνικής συνείδησης των τελικών χρηστών, των καταναλωτών, μέσω διαρκούς εκπαίδευσης, θέσπισης κινήτρων και δημιουργίας υποδομών. Επομένως, οι επιχειρήσεις των πλαστικών και οι τελικοί χρήστες τους δύνανται να συμμαχήσουν στην αποτελεσματική αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής.

Logistics: Πώς η ιστορία και ο Μέγας Αλέξανδρος μας δίνουν ακόμη μαθήματα

Η σύνδεση του Μεγάλου Αλεξάνδρου με τον κλάδο των Logistics μπορεί φαινομενικά να φαίνεται άκαιρη, εντούτοις η ιστορική συνάφεια που παρουσιάζει εγείρει τον εντυπωσιασμό.

Οι προσεκτικές αναλύσεις του εδάφους, του κλίματος και των απαιτήσεων εφοδιασμού του στρατεύματος εξασφάλισαν τις νίκες στον Μέγα Αλέξανδρο. Στην πραγματικότητα, αυτές οι μάχες και οι πόλεμοι κερδήθηκαν μέσω της εφοδιαστικής αλυσίδας των στρατευμάτων και των logistics που εφάρμοσε. Διότι όπως έχει γράψει ο Donald W. Engels στο βιβλίο του «Alexander the Great and the Logistics of the Macedonian Army», η πραγματική ιδιοφυΐα του Μακεδόνα βασιλιά δεν ήταν οι δύσκολες κινήσεις στο πεδίο της μάχης, αλλά η φροντίδα ότι οι άνδρες του έχουν αρκετό φαγητό και νερό για να συντηρηθούν για δώδεκα χρόνια.

Με τον Timothy Van Mieghem να συνοψίζει στο άρθρο του «Logistics: Διδάγματα από τον Μέγα Αλέξανδρο» (Quality Press, 1998) τα εξής:
• Εφάρμοσε logistics στο στρατηγικό σχεδιασμό.
• Έκανε αλλαγές στην οργάνωση, που είχαν αποδειχθεί ότι παρέχουν οφέλη.
• Ανέπτυξε μια πρακτική γνώση και κατανόησε λεπτομερώς τους πελάτες του (στρατιώτες), τα προϊόντα τους, τον ανταγωνισμό, τη βιομηχανία (παραγωγής των αγαθών τους), τις απαιτήσεις της εφοδιαστικής, και τις τεχνολογίες.

Ναι, μπορεί να έχουν περάσει πάνω από 2.000 χρόνια από τότε που ο Μακεδόνας βασιλιάς επέλασε στην Ασία, όμως η στρατηγική του που βασίστηκε στην επιτυχημένη εφαρμογή των logistics είναι πιο επίκαιρη από ποτέ. Κάτι που φάνηκε τόσο κατά την πρόσφατη πανδημική κρίση, όταν η παγκόσμια οικονομία βρέθηκε στον «αέρα» όσο και σήμερα που εξαιτίας της εισβολής της Ρωσίας στην Ουκρανία που το παγκόσμιο εμπόριο έχει διαταραχθεί αναδεικνύοντας τη σπουδαιότητα ενός βασικού κρίκου, αν όχι του βασικότερου, στην παγκόσμια οικονομία.

Στην παρούσα διεθνή συγκυρία, η Ελλάδα, λόγω της γεωστρατηγικής θέσης της, έχει αποκτήσει σημαντικές προοπτικές ανάπτυξης στον κλάδο των συνδυασμένων εμπορευματικών μεταφορών και της εφοδιαστικής αλυσίδας. Ωστόσο απαιτούνται πολλά σημαντικά βήματα για την πλήρη αξιοποίηση αυτού του δυναμικού. Ο κλάδος της ελληνικής εφοδιαστικής αλυσίδας στην κατάταξη της Παγκόσμιας Τράπεζας για το 2023, καταλαμβάνει εφέτος την 19η θέση από 42η στην οποία βρισκόταν το 2018, με βάση έξι κριτήρια. Το επίπεδο των υποδομών, τις διαδικασίες εκτελωνισμού, την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών, τη δυνατότητα ελέγχου και καταγραφής εμπορευμάτων, την ύπαρξη ανταγωνιστικών τιμών και τον χρόνο παράδοσης-παραλαβής των εμπορευμάτων.

Προκειμένου να μεγιστοποιηθεί η συμβολή του κλάδου των logistics στο ΑΕΠ, οι εταιρείες θα πρέπει να αντιμετωπίσουν σειρά προκλήσεων, αναφέρει έρευνα της Ελληνικής Εταιρείας Logistics (ΕΕL), με πρόεδρο τον επίκουρο καθηγητή στο Πανεπιστήμιο Αιγαίου Βασίλη Ζεϊμπέκη. Όπως επισημαίνεται, αν και οι οδικές μεταφορές καταλαμβάνουν τη μερίδα του λέοντος σε ποσοστό 69,5%, ο στόλος είναι γερασμένος και περιορισμένης χωρητικότητας, ενώ απουσιάζουν οι συνέργειες. Επίσης, κατά την έρευνα, έμφαση θα πρέπει να δοθεί προκειμένου το λιμάνι της Θεσσαλονίκης να καθιερωθεί ως κόμβος των Βαλκανίων, όπως και να ενισχυθεί η ανάθεση των δραστηριοτήτων της μεταφοράς – διανομής και της αποθήκευσης σε παρόχους υπηρεσιών logistics. Σήμερα η συνεισφορά του κλάδου στο ΑΕΠ, που ανέρχεται σε περίπου 20 δισ. ευρώ και θα μπορούσε να αυξηθεί γεωμετρικά.
Πέρα από την γεωστρατηγική θέση στα πλεονεκτήματα της Ελλάδας περιλαμβάνονται: Η δυναμική των λιμένων Πειραιά και Θεσσαλονίκης μετά την είσοδο ιδιωτών επενδυτών, οι κύριοι διάδρομοι χερσαίων μεταφορών που αποτελούν μέρος του πανευρωπαϊκού δικτύου ΤΕΝ-Τ και οι υπόλοιποι αναβαθμισμένοι οδικοί άξονες της χώρας. Ένα τελευταίο κομμάτι που απομένει για την συμπλήρωση του παζλ είναι η ολοκλήρωση της αναβάθμισης του σιδηροδρομικού δικτύου της χώρας, η οποία αναμένεται με μια σειρά έργων, ύψους 3,3 δισ. ευρώ.

Έντονο επενδυτικό ενδιαφέρον για χώρους logistics
Σύμφωνα με έρευνα της εταιρείας Cerved Property Services, η ζήτηση για χώρους logistics παραμένει αυξημένη και τη φετινή χρονιά. Οι ελληνικές επενδυτικές εταιρείες ακινήτων και οι θεσμικοί επενδυτές εντείνουν τις επενδύσεις τους σε νεόδμητα κτίρια logistics υψηλών προδιαγραφών, τα οποία είναι πιστοποιημένα σύμφωνα με τα κριτήρια της πράσινης και βιώσιμης ανάπτυξης.

Πέρυσι ξεκίνησαν ή ολοκλήρωσαν μια σειρά στοχευμένων επενδύσεων που αφορούν μεγάλα σύγχρονα συγκροτήματα αποθηκών ξηρού και ψυχρού φορτίου. Φέτος, υπολογίζεται ότι περίπου 180.000 τ.μ. νέων αποθηκευτικών χώρων θα προστεθούν στο υφιστάμενο απόθεμα στα μέσα του 2023, με επιπλέον 100.000 τ.μ. μέχρι το τέλος του 2024.
Η αυξημένη ζήτηση έχει ενισχύσει και το κόστος κτήσης ακινήτων με προδιαγραφές ανάπτυξης κέντρων αποθήκευσης και διανομής. Στο Θριάσιο, το οποίο συγκεντρώνει πάνω από το 60% των μισθωτικών συμβάσεων, περιλαμβάνοντας τον Ασπρόπυργο, τη Μαγούλα, τη Μάνδρα και την Ελευσίνα, οι τιμές μίσθωσης για νεόδμητους χώρους πλέον έχουν φτάσει τα €5/τ.μ./μήνα. Υψηλά επίπεδα ενοικίων, επίσης, ζητούνται στην περιοχή Κορωπίου, λόγω της θέσης και πρόσβασής της και των υψηλών επιπέδων κατακερματισμού και ιδιόχρησης που τη χαρακτηρίζουν, περιορίζοντας την προσφορά. Στα Οινόφυτα, στο Σχηματάρι, αλλά και στη Σίνδο Θεσσαλονίκης, το εύρος μισθωτικών αξιών για ποιοτικούς χώρους κινούνται από €3,5/τ.μ./μήνα έως και €4,0/τ.μ./μήνα.

Τα deals του κλάδου και οι πρωταγωνιστές
Ο τομέας των αποθηκευτικών χώρων αποτελεί πόλο έλξης για κεφάλαια ελληνικών και ξένων ομίλων, και μάλιστα με ολοένα αυξανόμενο «τέμπο» (Premia, Prodea, BriQ, Noval, Trastor, Trade Estates κ.ά., όπως και HIG, VGP, CVC κ.λπ). Ο πατρινός όμιλος Med Frigo και η θυγατρική του, Cargo Meg, εξαγοράστηκαν από το fund EOS Capital Partners του Απόστολου Ταμβακάκη. Έντονη κινητικότητα στο κομμάτι των logistics επιδεικνύει και το αμερικανικό– fund, το HIG Capital. Η HIG απέκτησε την Ελληνική Χαλυβουργία ΑΕ (2019), και προχωρά στη μετατροπή του οικοπέδου σε πρότυπο κέντρο διεθνών μεταφορών και αποθήκευσης (μέσω τρένου, πλοίου, φορτηγών-trimodal) με συνολικό κόστος επένδυσης άνω των 300 εκατ. ευρώ. Το εκτιμώμενο ετήσιο όφελος για την Ελληνική Οικονομία ανέρχεται σε 70 εκατ. ευρώ από την έναρξη λειτουργίας του, έχοντας σημαντικό πολλαπλασιαστικό αντίκτυπο για την ελληνική οικονομία. Ενώ το 2021 εξαγόρασε την Μακιός ΑΕ και την Ολυμπιάς-Κανδύλης στην Αθήνα (2021) με διατήρηση του management, και δημιουργία της μεγαλύτερης εταιρίας στον κλάδο των logistics ψυχωμένων φορτίων (μεταφορά και αποθήκευση). Επίσης, εντός της φετινής χρονιάς εξαγόρασε τη ΒΕΪΝΟΓΛΟΥ ΑΕ, τη Group Unit Hellas & Unit Shipping και τη Contrtade SA. με διατήρηση του management.

Την ίδια στιγμή μπαράζ επενδύσεων καταγράφεται και από τις εταιρείες ανάπτυξης ακινήτων. Η Dimand δρομολογεί επένδυση 160 εκατ. ευρώ για την υλοποίηση, σε δύο φάσεις, συγκροτήματος logistics συνολικής επιφάνειας 120.000 τ.μ. σε ακίνητο 356 στρεμμάτων που ανήκε στη Βαλκάν Ακίνητα. Η Prodea δρομολογεί στον Ασπρόπυργο κόμβο logistics 40.000 τ.μ. σε οικόπεδο 111 στρεμμάτων που έχει εξαγοράσει έναντι 5,85 εκατ. ευρώ. Ενώ η Trade Estates του ομίλου Φουρλή δημιουργεί στην Ελευσίνα, στην περιοχή Στρίφι, αποθηκευτικές εγκαταστάσεις άνω των 50.000 τ.μ. Σε ό,τι αφορά το εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο Πεδίο, που θα υλοποιήσει το σχήμα Goldair – ΕΤΒΑ ΒΙΠΕ. Το σύνολο της επένδυσης ανέρχεται σε 158,4 εκατομμύρια ευρώ, με το κατασκευαστικό κόστος να τοποθετείται κοντά στα 110 εκατομμύρια ευρώ. Υπολογίζεται ότι θα δημιουργηθούν 3.000 νέες θέσεις εργασίας, με το εμπορευματικό κέντρο στο Θριάσιο να αποτελεί το μεγαλύτερο και πιο σύγχρονο στην Ελλάδα. Η κοινοπραξία προβλέπεται ότι θα κατασκευάσει, σε διαφορετικές φάσεις, 210.000 τετραγωνικά μέτρα στεγασμένων αποθηκών, 250.000 παλετοθέσεις, 4.000 θέσεις για αυτοκίνητα και 120 θέσεις για φορτηγά σε έκταση 588 στρεμμάτων.

Η Premia Properties αγόρασε βιομηχανικό κτήριο επιφάνειας 5.236 τ.μ. επί οικοπέδου 6.480 τ.μ., στο Κρυονέρι Αττικής, έναντι €2,1 εκατ. Το ακίνητο βρίσκεται επί της Λεωφόρου Κρυονερίου 114 και είναι μισθωμένο στο σύνολό του στην Ματσούκης Γραφικές Τέχνες Α.Ε. μέχρι και το έτος 2030. Στην απόκτηση τριών γηπεδικών εκτάσεων στη θέση «Μελίσσια» στον Ασπρόπυργο Αττικής προχώρησε η Trastor Α.Ε.Ε.Α.Π. έναντι 2,1 εκατ. ευρώ. Ενώ η BriQ Properties Α.Ε.Ε.Α.Π., μεταξύ άλλων, έχει αποκτήσει δύο οικόπεδα συνολικής επιφάνειας 11.060 τ.μ. στον Ασπρόπυργο Αττικής, τα οποία είναι όμορα στο Logistics Park το οποίο αναπτύσσει στην θέση «Ήμερος Τόπος».

Έτσι, αν κάτι μπορεί να μας διδάξει σήμερα ο Μέγας Αλέξανδρος είναι όπως αναφέρει και ο Donald W. Engels, ο στρατηγικός του προγραμματισμός που αποτέλεσε και το κλειδί για την επιτυχία των εκστρατειών. Για να αφήσει ανεξίτηλο το στίγμα του στην ιστορία δεν αρκούσε μόνο το όνομα του, αλλά κυρίως η συλλογή πληροφοριών με σκοπό την χρησιμοποίηση τους στη λήψη αποφάσεων. Αναντίρρητα, ο κλάδος των logistics στην Ελλάδα παρουσιάζει μεγάλες προοπτικές και ρυθμούς ανάπτυξης, ενώ η οργανωτική αριστεία παραμένει η βασική πυξίδα του κλάδου σύμφωνα και με τα διδάγματα της ιστορίας. Άλλωστε σε πρόσφατη συνέντευξη τύπου ο Δρ. Αθανάσιος Κελέμης, Γενικός Διευθυντής και Μέλος Δ.Σ. του Ελληνογερμανικού Επιμελητηρίου, τόνισε, μεταξύ άλλων, ότι λόγω της στρατηγικής γεωγραφικής θέσης της Ελλάδας, τα logistics αποτελούν ελκυστικό επενδυτικό πεδίο που προκαλεί σταθερά το ενδιαφέρον ξένων επενδυτικών σχημάτων με την κινητικότητα για εξαγορές να αυξάνεται, όπως και για χώρους αποθήκευσης και διανομής.

Βιομηχανία Ψύχους: Ένας σημαντικός κρίκος της εφοδιαστικής αλυσίδας

Η ψυχρή εφοδιαστική αλυσίδα στη χώρα μας αποτελεί έναν από τους σημαντικότερους κρίκους της αλυσίδας στον κλάδο των τροφίμων & ποτών και σήμερα περνά στην αντεπίθεση μέσα από νέες βιώσιμες προσεγγίσεις και επενδύσεις σε νέες τεχνολογίες.

Κάθε χρόνο, περίπου το 14% των τροφίμων παγκοσμίως χάνεται λόγω έλλειψης αποτελεσματικής ψύξης. Αυτό ισοδυναμεί με 475 εκατομμύρια τόνους αλλοιωμένων προϊόντων, που θα ήταν αρκετά για να θρέψουν περίπου 1 δισεκατομμύριο ανθρώπους σε έναν κόσμο όπου 811 εκατομμύρια άνθρωποι πεινούν και 3 δισεκατομμύρια υποφέρουν από επισιτιστική ανασφάλεια. Η έλλειψη αποτελεσματικής ψύξης είναι ο κύριος παράγοντας αυτής της πρόκλησης, με αποτέλεσμα την απώλεια του 12% της συνολικής παραγωγής τροφίμων. Επιπλέον, όπως λένε οι ειδικοί, για να τροφοδοτηθεί ο προβλεπόμενος παγκόσμιος πληθυσμός των 9,7 δισεκατομμυρίων έως το 2050, η παραγωγή τροφίμων θα πρέπει να αυξηθεί, που σημαίνει την ανάγκη για περισσότερες αλυσίδες ψύξης τροφίμων.

Καθώς οι αλυσίδες ψύξης φαγητού απαιτούν τη χρήση ενέργειας, μια προσέγγιση της ανάπτυξης ενδεχομένως θα επιδεινώσει τις προκλήσεις της κλιματικής κρίσης. Σήμερα, η ψυκτική αλυσίδα τροφίμων είναι υπεύθυνη για το 4% των παγκόσμιων εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου. «Σε μια εποχή που η διεθνής κοινότητα πρέπει να δράσει για να αντιμετωπίσει τις κρίσεις του κλίματος και των τροφίμων, οι βιώσιμες αλυσίδες ψύξης τροφίμων μπορούν να κάνουν τεράστια διαφορά», λέει η Inger Andersen, η εκτελεστική διευθύντρια του UNEP. «Μας επιτρέπουν να μειώσουμε την απώλεια τροφίμων, να βελτιώσουμε την επισιτιστική ασφάλεια, να επιβραδύνουμε τις εκπομπές αερίων του θερμοκηπίου, να δημιουργήσουμε θέσεις εργασίας, να μειώσουμε τη φτώχεια και να χτίσουμε ανθεκτικότητα – όλα με μια πτώση». Σύμφωνα με τον Γενικό Διευθυντή του FAO Dongyu Qu, «όλοι οι ενδιαφερόμενοι μπορούν να βοηθήσουν στην εφαρμογή των πορισμάτων αυτής της έκθεσης, να μετατρέψουν τα συστήματα αγροδιατροφής ώστε να είναι πιο αποτελεσματικά, πιο περιεκτικά, πιο ανθεκτικά και πιο βιώσιμα – για καλύτερη παραγωγή, καλύτερη διατροφή, καλύτερο περιβάλλον και καλύτερη ζωή για όλους, χωρίς κανέναν πίσω».

Τα οφέλη της βιώσιμης ψυκτικής αλυσίδας
Αναντίρρητα, οι βιώσιμες αλυσίδες ψύξης τροφίμων είναι το κλειδί για τη βελτίωση της ανθρώπινης ευημερίας, την τόνωση της οικονομικής ανάπτυξης και την παροχή κοινωνικοοικονομικής ανάπτυξης μέσω των Στόχων Βιώσιμης Ανάπτυξης των Ηνωμένων Εθνών (SDGs) με ταυτόχρονη επίτευξη των στόχων της Συμφωνίας του Παρισιού και του Πρωτοκόλλου του Μόντρεαλ. Η συμβολή των αλυσίδων ψύξης τροφίμων εκτείνεται σε πολλούς τομείς. Βασικά παραδείγματα είναι η ενίσχυση της παραγωγικότητας σε επίπεδο αγροκτημάτων μέσω της συνδεσιμότητας της αγοράς, η μείωση των απωλειών τροφίμων στα στάδια μετά τη συγκομιδή, επομένως η διασφάλιση της ποσότητας και της ποιότητας των τροφίμων που παράγονται για τη διασφάλιση της ασφάλειας των τροφίμων και της διατροφής και η αντιμετώπιση των μελλοντικών επιπτώσεων της κλιματικής αλλαγής στο παγκόσμιο σύστημα παροχής τροφίμων. Οι βιώσιμες αλυσίδες ψύξης τροφίμων πρέπει να αντιμετωπίζουν όλους τους λειτουργικούς τομείς όπως την προοπτική της μεγιστοποίησης των οικονομικών, κοινωνικών και περιβαλλοντικών οφελών και την αλυσίδα ψύξης, ελαχιστοποιώντας ταυτόχρονα τον αντίκτυπο των πρακτικών που αναιρούν τα κέρδη. Ως εκ τούτου, οι βιώσιμες αλυσίδες ψύξης τροφίμων συνάγουν την ευαισθητοποίηση σε όλο το σύστημα για τον αντίκτυπο των ευρέος φάσματος δραστηριοτήτων που αναλαμβάνονται για την τροποποίηση, αλλά και για τη βελτίωση των αδύναμων σημείων που αφαιρούν από άλλα κέρδη.

Ψηφιοποίηση στον κλάδο της ψυχρής εφοδιαστικής αλυσίδας
Κατά τη διάρκεια της πανδημίας Covid-19, ακόμη και οι αλυσίδες ψύξης τροφίμων στον ανεπτυγμένο κόσμο δυσκολεύτηκαν να καλύψουν τις ανάγκες των καταναλωτών. Ως απάντηση, η ψηφιοποίηση σε όλη την αλυσίδα ψύχους είναι μια λύση στο πρόβλημα. Η ψηφιοποίηση βοηθά στον εκσυγχρονισμό της διαχείρισης αποθεμάτων. Αυτό διευκολύνει διαδικασίες όπως το FEFO (first-expire first-out), την ιχνηλασιμότητα και τα αναλυτικά στοιχεία που συμβάλλουν στη βελτιστοποίηση της εφοδιαστικής αλυσίδας, το διαδίκτυο των πραγμάτων και την τεχνητή νοημοσύνη για την υποστήριξη της ενοποίησης και των απρόσκοπτων λειτουργιών, τη διαφάνεια που μπορεί να μειώσει την ανισότητα ισχύος στις αλυσίδες εφοδιασμού κι άλλα. Για παράδειγμα, για τη μείωση της αλλοίωσης στην αλυσίδα εφοδιασμού γάλακτος, η εταιρεία Savanna Circuit Tech με έδρα την Κένυα έχει αναπτύξει ένα ηλιακό σύστημα ψύξης κατά τη μεταφορά μαζί με ένα σύστημα διαχείρισης γαλακτοκομικών προϊόντων που ενεργοποιείται από την τεχνητή νοημοσύνη.

Η μείωση του χρόνου ταξιδιού με τη χρήση εξελιγμένων τεχνολογιών βελτιστοποίησης είναι ένας άλλος τρόπος για να μειωθούν οι εκπομπές από την εφοδιαστική αλυσίδα ψυχρής αλυσίδας καθώς και το κόστος. Για παράδειγμα, η Routific, μια πλατφόρμα λογισμικού σχεδιασμού διαδρομών, βοήθησε τις επιχειρήσεις διανομής σε όλο τον κόσμο να εξοικονομήσουν 11.322 τόνους εκπομπών αερίων θερμοκηπίου το 2019, που ισοδυναμεί με τη φύτευση περισσότερων από 500.000 δέντρων. Ωστόσο, η υιοθέτηση τεχνολογιών βελτιστοποίησης διαδρομής είναι χαμηλή ακόμη και σε πολλές ανεπτυγμένες χώρες. Για παράδειγμα, στο Ηνωμένο Βασίλειο, λιγότερο από το 20% των επιχειρήσεων διανομής χρησιμοποιούν βελτιστοποίηση διαδρομής.
Τα αυτόνομα οχήματα έχουν επίσης τραβήξει την προσοχή, κυρίως στις ανεπτυγμένες χώρες. Για παράδειγμα, η Ocado συνεργάστηκε με την Oxbotica, μια εταιρεία αυτοματοποιημένων οχημάτων με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο, για να ενσωματώσει τα αυτόνομα οχήματα στην ψηφιοποιημένη αλυσίδα εφοδιασμού της. Ο στόχος είναι να μπορέσουν να ανταποκριθούν καλύτερα στις απαιτήσεις αιχμής για παράδοση, μειώνοντας το κόστος εξυπηρέτησης της αμεσότητάς του και επιταχύνοντας τη στροφή σε ηλεκτροκίνητα οχήματα, μειώνοντας έτσι τις περιβαλλοντικές επιπτώσεις.

Ο ρόλος των ηλεκτρικών οχημάτων
Τα ηλεκτρικά οχήματα θα διαδραματίσουν κρίσιμο ρόλο στη μείωση των εκπομπών από τις μεταφορές με ψυγεία, και τόσο η τεχνολογία όσο και η απαιτούμενη υποδομή επεκτείνονται γρήγορα στον ανεπτυγμένο κόσμο. Για παράδειγμα, η αλυσίδα μάρκετ Tesco με έδρα το Ηνωμένο Βασίλειο έχει δεσμευτεί να καταστήσει πλήρως ηλεκτρικό τον στόλο παράδοσης κατ’ οίκον έως το 2028 ως μέρος της δέσμευσής του να επιτύχει τις καθαρές μηδενικές εκπομπές έως το 2035 και έχει ήδη αναπτύξει 30 ηλεκτρικά φορτηγά παράδοσης στο Μεγάλο Λονδίνο. Η Tesco διαθέτει επίσης 2.400 σημεία φόρτισης για πελάτες σε όλα τα καταστήματά της. Εν τω μεταξύ, η Waitrose πρόκειται να γίνει το πρώτο σούπερ μάρκετ στο Ηνωμένο Βασίλειο που θα δοκιμάσει ένα στόλο ηλεκτρικών φορτηγών παράδοσης στο σπίτι που θα μπορούν να φορτιστούν ασύρματα σταθμεύοντας πάνω από μια πλάκα επαναφόρτισης.

Η εφαρμογή της ΤΝ στην εφοδιαστική αλυσίδα
Η Τεχνητή Νοημοσύνη δεν είναι πλέον μόνο θέμα επιστημονικής φαντασίας. Είναι μια πραγματικότητα. Ακριβώς όπως το Διαδίκτυο άλλαξε τον τρόπο με τον οποίο μοιραζόμαστε, συναλλάσσουμε, επικοινωνούμε και καταναλώνουμε πληροφορίες, η δυνατότητα της τεχνητής νοημοσύνης να μεταμορφώσει τις επιχειρήσεις όσον αφορά το σχεδιασμό προϊόντων, τις πωλήσεις, την αλυσίδα εφοδιασμού και την εξυπηρέτηση πελατών είναι αναμφισβήτητη. Ωστόσο, υπάρχει ακόμη ένα μεγάλο μέρος της εφοδιαστικής αλυσίδας όπου οι δυνατότητες της τεχνητής νοημοσύνης είναι ανεξερεύνητες. Ένας τέτοιος χώρος είναι η αλυσίδα ψύξης. Στον τυπικό αυτοματισμό, η μονάδα κατάψυξης ανάβει και σβήνει περιοδικά για να διατηρεί τα προϊόντα στους -20°C, ανεξάρτητα από το κόστος ισχύος. Αντίθετα, με τη βοήθεια της τεχνητής νοημοσύνης, θα μπορούσαμε να ψύξουμε υπερβολικά το περιεχόμενο στους -25°C τη νύχτα όταν οι τιμές είναι χαμηλές. Όταν φτάσει η ώρα αιχμής της τιμολόγησης την επόμενη μέρα, ένα μέρος των αναγκών κατανάλωσης ενέργειας για αυτήν την περίοδο μπορεί να μειωθεί επιτρέποντας στην αποθήκη να εκκενώσει αυτή την επιπλέον ψύξη μέχρι η θερμοκρασία να φτάσει κοντά στους -20°C.
Χρησιμοποιώντας το Blockchain, οι μετρήσεις ποιοτικού ελέγχου μπορούν να συλλεχθούν χρησιμοποιώντας συσκευές IoT και να καταγραφούν αμετάβλητα σε ένα αποκεντρωμένο καθολικό που είναι κοινόχρηστο σε όλους τους συνεργάτες της αλυσίδας εφοδιασμού. Αυτό όχι μόνο αυξάνει την προσβασιμότητα και την προβολή σε πληροφορίες σε πραγματικό χρόνο, αλλά οι διάφοροι παράγοντες της εφοδιαστικής αλυσίδας μπορούν να μεταβιβάσουν την κυριότητα της αποστολής μέσω μιας καθαρής αλυσίδας φύλαξης. Όταν μια αποθήκη λαμβάνει μια αποστολή, το αρχείο blockchain της μπορεί να επαληθευτεί για ανωμαλία θερμοκρασίας και η ομάδα ποιοτικού ελέγχου μπορεί να λάβει τα κατάλληλα μέτρα. Αλλά μόλις το αποδεχτούν, υπογράφουν τον ορισμό ευθύνη τους, καθιστώντας δυνατό να γνωρίζουν «ποιος είναι υπεύθυνος για τι» σε όλη την ψυχρή αλυσίδα και να επιτρέπουν γρήγορους διακανονισμούς απαιτήσεων.

Οι προκλήσεις του κλάδου
Η ζήτηση για υπηρεσίες ψυχρών logistics είναι τόσο υψηλή που ο εντοπισμός διαθέσιμων και οικονομικά αποδοτικών λύσεων, είναι δύσκολος. Επιπλέον, σε πολλές περιπτώσεις, εταιρείες επιλέγουν να χρησιμοποιούνε ψύξη κατά την μεταφορά και αποθήκευση των προϊόντων τους, ακόμα κι αν αυτή δεν είναι απαραίτητη αλλά απλά παρατείνει την διάρκεια ζωής τους. Όπως λέει ο Διονύσης Γρηγορόπουλος, πρόεδρος της Ελληνικής Ένωσης Βιομηχανιών Ψύχους και Logistics, «οι προκλήσεις λόγω των ιδιαίτερων συνθηκών που βιώνουμε λόγω της Ενεργειακής Κρίσης, του πολέμου στην Ουκρανία και της Επισιτιστικής Κρίσης προσανατολίζονται σε έξι άξονες». Από την κατάθεση μελέτης για την μείωση των λειτουργικών εξόδων των βιομηχανιών-μελών της Ένωσης, μέσω της φορολογίας, την οικονομική ενίσχυση των μελών μέσα από αναπτυξιακά προγράμματα και επιδοτήσεις σε συνεργασία με το υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων έως την υλοποίηση της εγκεκριμένης πρότασης για το Νέο Εκπαιδευτικό πρόγραμμα μέσω ΕΣΠΑ, όπου κατατέθηκε στο Υπουργείο Ανάπτυξης και Επενδύσεων με θέμα: «Ανάπτυξη δεξιοτήτων στις Χερσαίες Οδικές Μεταφορές για την κάλυψη οριζόντιων αναγκών των κλάδων της οικονομίας: Ολοκληρωμένη Δράση επαγγελματικού προσανατολισμού, εκπαίδευσης & απασχόλησης των νέων στις μεταφορές».

Σε ότι αφορά τις νέες τεχνολογίες, ο κ. Γρηγορόπουλος εκτιμά πως μια καθαρά εικονική αλυσίδα εφοδιασμού είναι δυνατή. «Με την ευφυΐα συστημάτων, θα μπορούσαμε να προβλέψουμε τις τάσεις, τις προθέσεις αγοράς ή να προβλέψουμε τις προπωλήσεις και να επιτρέψουμε στον κατασκευαστή να προετοιμαστεί. Για παράδειγμα, παράγοντας εκ των προτέρων το 80% των ημικατεργασμένων προϊόντων, μπορούσε να ανταποκριθεί πολύ γρήγορα σε μια συγκεκριμένη ζήτηση. Η τελική παραγωγή των προϊόντων θα μπορούσε να γίνει με αυτοματοποιημένα συστήματα αριθμητικού ελέγχου, συμπεριλαμβανομένης της εξατομικευμένης συσκευασίας. Τα logistics θα μπορούσαν κάλλιστα να χρειαστούν ως διεπαφή μεταξύ του εικονικού και του φυσικού κόσμου, έτσι ώστε τα αντικείμενα που αγοράζονται στο metaverse να μπορούν να αποσταλούν στους αγοραστές στον πραγματικό κόσμο», λέει. Και συμπληρώνει: «με την εφαρμογή της εικονικής πραγματικότητας στα logistics και δη στη διαδικασία συλλογής παραγγελιών επιδιώκεται η μείωση των σφαλμάτων συλλογής και η αύξηση της παραγωγικότητας, της αποδοτικότητας και της ποιότητας συλλογής».

Εν κατακλείδι, η αριστεία σε όλα τα στάδια της μεταφοράς είναι το κλειδί για την εφοδιαστική ψυχρή αλυσίδα, ειδικά καθώς οι υποδομές δεν έχουν ακόμη αναπτυχθεί για να καλύψουν την απαιτούμενη ζήτηση. Αυτό σημαίνει ότι συχνά υπάρχουν λιγότερες μονάδες αποθήκευσης και οχήματα ψύξης για τα προϊόντα που κυκλοφορούν, γεγονός που μειώνει δραστικά τη διάρκεια ζωής αυτών των προϊόντων. Οι τεχνολογικές λύσεις μπορούν να βοηθήσουν τις εταιρείες εφοδιαστικής ψυχρής αλυσίδας να μειώσουν την αλλοίωση αυτών των ευαίσθητων στη θερμοκρασία προϊόντων, αυξάνοντας την απόδοση μέσω αυτοματισμού, αξιοποιώντας τη δύναμη των αναλυτικών στοιχείων για την αποκάλυψη βαθιών αναποτελεσματικών διαδικασιών. •

ΔΙΟΝΥΣΗΣ ΓΡΗΓΟΡΟΠΟΥΛΟΣ
Πρόεδρος της ΕΕΒΨ&L
«Mε την εφαρμογή της εικονικής πραγματικό-τητας στα logistics και δη στη διαδικασία συλλογής παραγγελιών, επιδιώκεται η μείωση των σφαλμάτων συλλογής και η αύξηση της παραγωγικό-τητας, της αποδοτικότητας και της ποιότητας συλλογής»

 

 

Συγχωνεύεται η ΚΕΝ με την VOLTON

Η εταιρεία ΚΕΝ Α.Ε. είναι 100% θυγατρική́ του Ομίλου VOLTON ΕΛΛΗΝΙΚΗ ΕΝΕΡΓΕΙΑΚΗ ΑΝΩΝΥΜΗ ΕΤΑΙΡΕΙΑ που δραστηριοποιείται στην ίδια αγορά. Η εταιρεία συστάθηκε τον Ιούλιο του 2016 και ξεκίνησε τη δραστηριότητα της το Μάρτιο του 2017, με έδρα το Ηράκλειο Κρήτης και μέσα στη φετινή χρονιά το Διοικητικό Συμβούλιο της αποφάσισε τη συγχώνευση δι’ απορροφήσεως της από τη «Volton Ελληνική Ενεργειακή Ανώνυμη Εταιρεία» και την κατάρτιση του Σχεδίου Σύμβασης Συγχώνευσης. Η εταιρεία θα προχωρούσε σε αποτίμηση των περιουσιακών στοιχείων και υποχρεώσεων, κατά την ημερομηνία του Ισολογισμού Μετασχηματισμού, ήτοι 31/12/2022 και στη σύνταξη σχετικής έκθεσης αποτίμησης

Ενεργητικού και Παθητικού σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 17 του Ν. 4548/2018.
Πέρυσι ο κύκλος εργασιών της ανήλθε σε 191 εκατ. ευρώ έναντι 124 εκατ. ευρώ το 2021, αύξηση 54%, τα EBITDA διαμορφώθηκαν σε -6.366.146 ευρώ έναντι -5.710.504 ευρώ λόγω αύξησης των τιμών αγοράς της ενέργειας καθώς και από προβλέψεις επισφαλών πελατών ύψους 5,4 εκατ. ευρώ. Οι πωλήσεις της προέρχονται κατά κύριο λόγο από πωλήσεις ενέργειας λιανικής 97,5%, ενώ οι χονδρικές πωλήσεις ενέργειας αντιστοιχούν σε περίπου 2,53%.

Το μικτό περιθώριο κέρδους διαμορφώθηκε στο 1,9% περίπου, και η Μεσοσταθμική Τιμή Αγοράς Ηλεκτρικής Ενέργειας στο Διασυνδεδεμένο Σύστημα διαμορφώθηκε στα 306,512 €/MWh έναντι 132,120 €/MWh το 2021. Η κεφαλαιακή επάρκεια της εταιρείας επιδεινώθηκε με αποτέλεσμα τα ίδια κεφάλαιά της στις 31.12.2022 να είναι αρνητικά κατά 4,32 εκατ. ευρώ. Η εταιρεία στη χρήση 2022, παρά τη σημαντική αύξηση του κύκλου εργασιών, εμφάνισε ζημιές μετά από φόρους ύψους 5,97 εκατ. ευρώ. Η αποκατάσταση της κεφαλαιακής της επάρκειας προϋποθέτει την ολοκλήρωση του εταιρικού μετασχηματισμού της. Η οικονομική δραστηριότητα της εταιρείας αφορά την εισαγωγή, αγορά, προμήθεια, εμπορία, πώληση και διάθεση ηλεκτρικής ενέργειας και άλλων ενεργειακών προϊόντων.

Ρεκόρ επιδόσεων και νέες επενδύσεις από την ΘΕΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ

Η περσινή χρονιά αποτέλεσε για την ΘΕΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ ορόσημο αφού πέτυχε τις υψηλότερες πωλήσεις και κερδοφορία από τη σύσταση της, σε ένα έντονο ανταγωνιστικό περιβάλλον. Η αύξηση του μεριδίου στην αγορά που δραστηριοποιείται συνοδεύτηκε από αύξηση πωλήσεων +89,07%, αύξηση κερδών προ φόρων +59,70% και αύξηση EBITDA +56,86%. Η εταιρεία συνεχίζει να δίνει έμφαση στο εξωτερικό, στοχεύοντας σε ακόμα μεγαλύτερα μερίδια με καινοτόμα προϊόντα και συνεχή υποστήριξη προς τους πελάτες της. Οι αγορές του εξωτερικού συνεχίζουν να αποτελούν βασική προτεραιότητα της με τις πωλήσεις στην εγχώρια αγορά να συμμετέχουν με 3,8% στο συνολικό κύκλο εργασιών.

Ο κύκλος εργασιών της ανήλθε πέρυσι στα 142.515.279 ευρώ και τα καθαρά κέρδη στα 28.598.323 ευρώ. Το Λειτουργικό Cash Flow επηρεάσθηκε από την αύξηση των αποθεμάτων κατά 17,71 εκατ. ευρώ σε σχέση με το 2021 και από την αύξηση των απαιτήσεων κατά 56,97 εκατ. ευρώ, λόγω της υψηλής αύξησης των πωλήσεων κατά 89,07%. Ο κύριος λόγος αύξησης της κερδοφορίας προέρχεται από την αύξηση του όγκου των πωλήσεων κατά 22 εκατ. ευρώ.

Η αύξηση του κύκλου εργασιών και η υλοποίηση επενδύσεων ύψους 4 εκατ. ευρώ, είχαν ως αποτέλεσμα την αύξηση του δανεισμού. Ο συντελεστής μόχλευσης παραμένει χαμηλός και διαμορφώθηκε στο 26,7% από -18,5%. Οι συνολικές επενδύσεις της εταιρείας ανήλθαν πέρυσι σε 4.133.264 ευρώ ενώ εφέτος υπολογίζεται ότι θα ανέλθουν στα 5.240.000 ευρώ, με έμφαση στην αυτοματοποίηση της παραγωγικής δυναμικότητας και σε νέα συστήματα – εργαστήρια για το τμήμα έρευνας και ανάπτυξης.

Η εταιρεία επενδύει σημαντικά κεφάλαια στην έρευνα αλλά και στον τομέα της ανάπτυξης οπτικών συστημάτων με έμφαση σε νέα καινοτόμα προϊόντα που προσδίδουν ανταγωνιστικό πλεονέκτημα. Το 2022 οι δαπάνες του τμήματος έρευνας και ανάπτυξης ανήλθαν σε 1.985.082 ευρώ έναντι 1.482.444 ευρώ σημειώνοντας αύξηση +33,90%. Η αύξηση αυτή συνοδεύθηκε από πρόσληψη 11 νέων τεχνικών με υψηλή κατάρτιση σε διαφορετικές ειδικότητες.

Τα επενδυτικά ορόσημα του 2022
Φάκελο επενδύσεων συνολικού ύψους 9.888.591 ευρώ για τη χρηματοδότηση επιλέξιμων επενδύσεων μέσω του μηχανισμού δανείων με Κρατική Στήριξη του Ταμείου Ανάκαμψης και Ανθεκτικότητάς έχει υποβάλλει η εταιρεία ήδη από την περασμένη χρονιά. Παράλληλα πέρυσι υπέγραψε την προμήθεια συνολικώς 20.000 διοπτρών νυχτερινής παρατήρησης για τον Γερμανικό Στρατό.

Επίσης στις 28 Ιουλίου του 2022 ο πρίγκιπας διάδοχος του θρόνου της Σαουδικής Αραβίας, Μοχάμεντ Μπιν Σαλμάν πραγματοποίησε, την επίσημη επίσκεψη στην Ελλάδα, όπου υπογράφτηκε συμφωνία συνεργασίας μεταξύ της ΘΕΩΝ ΑΙΣΘΗΤΗΡΕΣ και της Σαουδαραβικής εταιρείας National Company for Mechanical Systems (NCMS) για την από κοινού παραγωγή του δικύαλου οργάνου νυχτερινής όρασης Μikron.

Οι δύο εταιρείες έχουν αναλάβει δύο πρώτες παραγγελίες, το ύψος των οποίων αναμένεται να φθάσει τα 80 εκατ. ευρώ με χρονικό ορίζοντα τα επόμενα 4 χρόνια και με την παραγωγή των δικύαλων να ξεκινά από τα τέλη του 2022. Παράλληλα τον περασμένο Αύγουστο η εταιρεία υπέβαλλε στην Γενική Γραμματεία Έρευνας και Καινοτομίας (ΓΓΕΚ) φάκελο τεκμηρίωσης δαπανών για έρευνα ανάπτυξη που υλοποιήθηκαν στο 2021, ύψους 733.554 ευρώ.

Πού ποντάρει εφέτος η Μόρνος της οικογένειας Φιλίππου

Στη βελτίωση και διαφύλαξη της κερδοφορίας της, με σκοπό τη θωράκιση της ρευστότητάς της και τη διατήρηση της ανταγωνιστικής θέσης της στην αγορά στην οποία δραστηριοποιείται, στοχεύει τη φετινή χρονιά η εταιρεία Μόρνος συμφερόντων της οικογένειας Φιλίππου. Η διοίκησή της εκτιμά πως το κόστος αγοράς των βασικών πρώτων υλών θα κινηθεί σε χαμηλότερα επίπεδα στο μεγαλύτερο διάστημα του έτους έναντι της προηγούμενης χρήσης. Το ενεργειακό κόστος θα παρουσιάσει κάποια αποκλιμάκωση με την τιμή να κινηθεί τελικώς στα ίδια επίπεδα της προηγούμενης χρήσης μετά τη διακοπή των μέτρων στήριξης. Το χρηματοοικονομικό κόστος μετά τις διαδοχικές αυξήσεις των επιτοκίων θα κινηθεί σε υψηλότερα επίπεδα έναντι της χρήσης 2022, με το κόστος δανεισμού να επηρεάζει σημαντικά τα κεφάλαια και την ρευστότητα των επιχειρήσεων.

Υπό αυτά τα δεδομένα, για την εταιρεία βασικός στόχος είναι η ανταγωνιστική θέση της στην αγορά στην οποία δραστηριοποιείται με στόχο την αύξηση σε όγκους πωλήσεων, η κερδοφόρα ανάπτυξη των πωλήσεων, η αύξηση των εξαγωγών μέσω νέων συνεργασιών και η περαιτέρω μείωση του δανεισμού της. Πέρυσι η Μόρνος σε επίπεδο ομίλου εμφάνισε ζημίες μετά από φόρους 2,7 εκατ. ευρώ, από ζημιές 2,4 εκατ. ευρώ το 2021. Οι ενοποιημένες πωλήσεις της ανήλθαν σε 54,3 εκατ. ευρώ αυξημένες κατά 6%, το ενοποιημένο μικτό κέρδος ανήλθε σε 3,7 εκατ. ευρώ από 3,4 εκατ. ευρώ και ως ποσοστό επί των πωλήσεων σε 6,9%, από 6,6%.

Οι πωλήσεις αυξήθηκαν σε αξία 6% ωστόσο σημειώθηκε μείωση σε όγκους πωλήσεων σε ποσοστό 8%. Η αύξηση σε αξία προήλθε από ανατιμήσεις των τιμών πώλησης ως αντιστάθμισμα των συνεχιζόμενων αυξήσεων των συντελεστών κόστους στο σύνολο των αναλωθέντων υλών και του ενεργειακού κόστους. Οι λειτουργικές ζημιές της χρήσης -1,5 εκατ., ισόποσες της προηγούμενης περιόδου, προήλθαν από τη μείωση του όγκου πωλήσεων σε συνδυασμό με τα χαμηλά ποσοστά μικτού κέρδους, τα οποία επιτεύχθηκαν τις δύο τελευταίες χρήσεις.

 

Στόχος για υψηλότερες επιδόσεις φέτος από την Central Pack

Η Central Pack δραστηριοποιείται στον κλάδο της συσκευασίας με βασικό αντικείμενο την εμπορία, εκμετάλλευση και επεξεργασία χάρτου, χαρτοκιβωτίων, λοιπών ειδών συσκευασίας και συναφών ειδών, και έχει καθιερωθεί ως μια σημαντική επιχείρηση στον κλάδο της. Πέρυσι ο κύκλος των εργασιών της ανήλθε σε 5.991.415,40 ευρώ έναντι 4.761.372,34 ευρώ το 2021 ενώ η πορεία της εταιρείας θα είναι ακόμη πιο ανοδική εντός της τρέχουσας χρήσης.

«Η κλεισμένη χρήση υπήρξε σχετικά αποδοτική και ανάλογη ασφαλώς των εν γένει επικρατουσών οικονομικών συνθηκών στην Ελλάδα, και εφ΄όσον υπάρξουν οι προυποθέσεις ανάκαμψης, η πορεία της εταιρείας θα είναι ακόμη πιο ανοδική», αναφέρεται χαρακτηριστικά στις οικονομικές καταστάσεις. Πιο αναλυτικά, τα κέρδη ανήλθαν σε 942.284,24 ευρώ, πράγμα που επιτρέπει στην εταιρεία, μετά την πληρωμή των αναλογούντων φόρων 207.302,53 ευρώ, να διανείμει μέρισμα ποσού 734.981,69 ευρώ από τα κέρδη της παρούσας χρήσης και 265.018,31 ευρώ.

Εκσυγχρονισμός του μηχανολογικού εξοπλισμού
Η Central Pack ιδρύθηκε το 2008 με σκοπό να προσφέρει στην αγορά άριστης ποιότητας προϊόντα ειδών συσκευασίας. «Σκοπός της εταιρείας CENTRAL PACK είναι η συνεχής ανάπτυξη, η βελτίωση των προϊόντων της καθώς και ο εκσυγχρονισμός του μηχανολογικού εξοπλισμού της με ίδια κεφάλαια, πάντα με σεβασμό στο περιβάλλον», σημειώνει η εταιρεία.
Η πορεία της εταιρείας στα επόμενα χρόνια προβλέπεται ασφαλής και αποδοτική, δεδομένου ότι λαμβάνονται από το Διοικητικό Συμβούλιο ανάλογα μέτρα για τον εκσυγχρονισμό της εταιρείας και καταβάλλεται προσπάθεια για την καλή οργάνωσή της σε όλους τους τομείς δραστηριότητας. Τέλος, η εταιρεία δεν εμφανίζει εξάρτηση από συγκεκριμένους προμηθευτές και απευθύνεται σε όλη την παγκόσμια αγορά.

Γιατί οι βιομηχανίες δεν βρίσκουν προσωπικό

Οι μεγάλοι βιομηχανικοί όμιλοι της χώρας αντιμετωπίζουν μεγάλες δυσκολίες στην εξεύρεση και προσέλκυση νέων, εξειδικευμένων στελεχών, που θα καλύψουν μεσαίες θέσεις στην ιεραρχία, προκειμένου στη συνέχεια να εξελιχθούν.

Η έλλειψη εξειδικευμένων εργαζομένων δεν είναι μόνο ένα ακόμη σύμπτωμα των οικονομιών μετά τα περιοριστικά μέτρα λόγω κορωνοϊού, αλλά και το αποτέλεσμα πιο θεμελιωδών εξελίξεων στις ΗΠΑ, τη ζώνη του ευρώ και το Ηνωμένο Βασίλειο.
Σύμφωνα με τους οικονομολόγους της ING, Carsten Brzeski, James Knightley, Bert Colijn και James Smith μια πιθανή εξήγηση για αυτό είναι ότι τα νοικοκυριά έχουν δημιουργήσει αποταμιεύσεις και δεν επείγονται να επιστρέψουν στην εργασία τους. Σύμφωνα τους ίδιους «οι ελλείψεις στην αγορά εργασίας θα μπορούσαν να διατηρηθούν για πολύ περισσότερο χρονικό διάστημα από ό, τι αναμένει η Federal Reserve, πράγμα που θα σημαίνει ότι οι εταιρείες προσφέρουν όλο και καλύτερες αμοιβές για να προσελκύσουν προσωπικό».

9 στις 10 επιχειρήσεις ψάχνουν προσωπικό
Οι περισσότερες επιχειρήσεις δυσκολεύονται να βρουν τους εργαζόμενους που έχουν ανάγκη. Αυτό αναφέρει πρόσφατη έρευνα του ΣΕΒΕ (Σύνδεσμος Εξαγωγέων) σύμφωνα με τα ευρήματα της οποίας 9 στις 10 εταιρείες που συμμετείχαν στην έρευνα αναζητούν ανθρώπινο δυναμικό στην παρούσα χρονική συγκυρία.
Την ίδια στιγμή το 50% αξιολογεί το πρόβλημα εξεύρεσης ανθρώπινου δυναμικού ως «πάρα πολύ σημαντικό» και το 47,5% ως «πολύ σημαντικό». Ενώ «ειδικευμένους τεχνίτες, χειριστές εξοπλισμού και μηχανημάτων και οδηγούς» και «ανειδίκευτους εργάτες» αναζητούν περίπου οι μισές επιχειρήσεις (49,2% και 48,3% αντίστοιχα).

Σε ό,τι αφορά στο εκπαιδευτικό επίπεδο των στελεχών, το 29% των επιχειρήσεων δήλωσε πως αναζητεί κατόχους μεταπτυχιακών και διδακτορικών τίτλων, ενώ πάνω από 60% συγκεντρώνουν οι απόφοιτοι Α.Ε.Ι. (63,6%), οι απόφοιτοι Τ.Ε.Ι. (60,2%) και οι απόφοιτοι λυκείου (61,9%). Το 91,5% του δείγματος διατυπώνει μία απαισιόδοξη στάση για την υφιστάμενη κατάσταση στην αγορά εργασίας της Ελλάδας. Στις προτάσεις για την αντιμετώπιση του προβλήματος του ΣΕΒΕ περιλαμβάνονται: η καλύτερη και πιο αποτελεσματική σύνδεση εκπαιδευτικών φορέων και επιχειρήσεων, η ενίσχυση τεχνικής εκπαίδευσης ανώτερου επιπέδου και η έμφαση σε επαγγέλματα του μέλλοντος.

Οι απαιτήσεις της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας
Στην Ευρωπαϊκή Ένωση στα τέλη του 2022, τα ποσοστά κενών θέσεων εργασίας έφτασαν σε πρωτοφανή υψηλά, με τις συνεχιζόμενες δημογραφικές τάσεις να εγείρουν ανησυχίες ότι οι προκλήσεις προσλήψεων θα μπορούσαν να ενταθούν περαιτέρω σε ορισμένους τομείς, επαγγέλματα και περιοχές. Ο αγώνας για τα ταλέντα και οι προκλήσεις που προκύπτουν για την ανάπτυξη και την ανταγωνιστικότητα βρίσκονται ψηλά στην ατζέντα της ΕΕ και της εθνικής πολιτικής.
Η σημασία της αντιμετώπισης των ελλείψεων εργατικού δυναμικού έχει αναγνωριστεί από τα θεσμικά όργανα της ΕΕ, τις εθνικές κυβερνήσεις και τους κοινωνικούς εταίρους και αντικατοπτρίζεται σε συστάσεις για κάθε χώρα. Ένα ευρύ φάσμα πρωτοβουλιών της ΕΕ επηρεάζει και στοχεύει αυτό το περίπλοκο φαινόμενο, μεταξύ άλλων σε σχέση με την πράσινη και ψηφιακή μετάβαση, τις δεξιότητες, την κινητικότητα και τη μετανάστευση. Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή ανακήρυξε το 2023 Ευρωπαϊκό Έτος Δεξιοτήτων για να τονίσει περαιτέρω τη σημασία της αρχικής και συνεχούς ανάπτυξης δεξιοτήτων για την κάλυψη των απαιτήσεων της ευρωπαϊκής αγοράς εργασίας.

Η εργασιακή δυσαρέσκεια στην Ευρώπη, σύμφωνα με την Gallup, είναι υψηλότερη από ό,τι σε άλλες περιοχές, με μόνο το 14% των εργαζομένων να αναφέρει δέσμευση με την εταιρεία. Στην Ελλάδα το ποσοστό αυτό είναι ακόμη μικρότερο. Στο 11%, 3 μονάδες υψηλότερο από την προηγούμενη μέτρηση της εταιρείας. Με τους εργαζόμενους στην Ελλάδα να δηλώνουν ότι βιώνουν ανησυχία, καθημερινό στρες, θυμό και θλίψη. Σε αυτούς τους επιμέρους δείκτες, η Ελλάδα βρίσκεται στις υψηλότερες θέσεις μεταξύ των 38 χωρών που εξετάσθηκαν στην έρευνα.

Που εντοπίζεται το πρόβλημα
Σύμφωνα με τοποθέτηση του γενικού διευθυντή του ΣΕΒ Γιώργου Ξηρογιάννη, σήμερα έχουμε ανάγκη από τουλάχιστον 10.000 εργαζόμενους σε θέσεις όπως χειριστές ηλεκτρομηχανολογικών μηχανημάτων, συντηρητές εγκαταστάσεων, τεχνίτες αποθήκης, τεχνικοί συστημάτων θέρμανσης/ψύξης, τεχνίτες συναρμολόγησης. Επιπλέον, οι ελλείψεις σε εργαζόμενους με γνώσεις τεχνολογιών αιχμής αυξάνονται ραγδαία, παρά το σημαντικό αριθμό νέων αποφοίτων θετικής κατεύθυνσης. Ενδεικτικά, σε μεσο-μακροπρόθεσμο ορίζοντα οι ανάγκες αυτές μπορεί να ξεπεράσουν τους 10.000 επιπλέον εργαζόμενους, με το 80% των νέων επαγγελμάτων Industry 4.0 που θα χρειαστούμε το 2030 να μην υπάρχουν σήμερα. Τα μεγέθη αυτά κάνουν αντιληπτή την έκταση των αναγκών που προκύπτουν για τη βιομηχανία και τους συναφείς κλάδους σε καταρτισμένο δυναμικό.

Ο πρόεδρος του Συνδέσμου Δημήτρης Παπαλεξόπουλος ιεράρχησε πρώτη την αναβάθμιση των γνώσεων και δεξιοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού μας, όσο το δυνατόν πιο πρακτικά και πιο μαζικά. Όπως επεσήμανε «έχουμε υπογράψει συμφωνίες συνεργασίας με 8 ΑΕΙ και ερευνητικά κέντρα, με δράσεις που περιλαμβάνουν βιομηχανικά διδακτορικά, έρευνα, καινοτομία, πρακτική άσκηση, αλλά και το οικοσύστημα νεοφυών επιχειρήσεων. Παράλληλα, η πρωτοβουλία Skills4Jobs του ΣΕΒ περιλαμβάνει δράσεις που έχουν ως στόχο να προσφέρουν στο ανθρώπινο δυναμικό όχι μόνο τις, τεχνικές και οριζόντιες, γνώσεις και τις δεξιότητες που χρειάζονται οι σύγχρονες, οργανωμένες και εξωστρεφείς επιχειρήσεις αλλά και απασχόληση όσων ολοκληρώνουν σε επιχειρήσεις μέλη του ΣΕΒ. Ήδη έχουν ολοκληρωθεί δύο πιλοτικοί κύκλοι σε συνεργασία με το ΟΠΑ και το ΣΕΒ-ΙΒΕΠΕ σε Ηλεκτρολόγους Αυτοματιστές και Τεχνικούς Εφαρμογών Πληροφορικής».

Σύμφωνα με τον Δημήτρη Βέργαδο, Διευθυντή Τομέα ΜΜΕ και Ενημέρωσης ΣΕΒ, για να μπορέσει η ελληνική βιομηχανία να παρακολουθήσει τις ραγδαίες εξελίξεις που φέρνουν ο ψηφιακός μετασχηματισμός, η 4η βιομηχανική επανάσταση και η πράσινη μετάβαση, θα πρέπει να βελτιωθούν οι γνώσεις, δεξιότητες και ικανότητες που απαιτείται να κατέχουν οι εργαζόμενοι, οι οποίοι στελεχώνουν το παραγωγικό και τεχνολογικό οικοσύστημα της χώρας. Και αυτή η βελτίωση θα πρέπει να γίνει με ταχύτατο ρυθμό. Σε έναν κόσμο που απαιτεί όλο και μεγαλύτερη ευελιξία, ταχύτητα, καινοτομία, τεχνολογική προσαρμοστικότητα, η διαρκής αναβάθμιση του ανθρώπινου κεφαλαίου (μέσω reskilling/upskilling) με νέες δεξιότητες συνιστά ανταγωνιστικό πλεονέκτημα για μια βιώσιμη και συμπεριληπτική ανάπτυξη.

Επαγγέλματα υψηλής ζήτησης στους κλάδους της Μεταποίησης, των τεχνολογιών πληροφοριών και επικοινωνίας (ΤΠΕ), της Ενέργειας, των Logistics είναι:
• Τεχνικός εφαρμογών πληροφορικής
• Τεχνικός δικτύων και τηλεπικοινωνιών
• Τεχνικός ηλεκτρονικών υπολογιστών
• Στέλεχος υπηρεσιών εφοδιαστικής αλυσίδας
• Ηλεκτρολόγος παραγωγής
• Τεχνικός συντήρησης βιομηχανικών εγκαταστάσεων
• Τεχνικός αυτοματισμού
• Χειριστής βιομηχανικών εγκαταστάσεων, μηχανημάτων και εξοπλισμού
• Χειριστές μηχανημάτων έργου
• Τεχνίτης μετάλλου
• Τεχνίτης επεξεργασίας τροφίμων.

Πάνω από 10% η έλλειψη προσωπικού
Σύμφωνα με καταγραφές του ΣΕΒ «τα ελλειμματικά ποσοστά απασχόλησης στην Ελλάδα, φθάνουν το 10% σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωση». Το πρόβλημα δεν είναι τωρινό. Έρευνα του ΣΕΒ, που είχε πραγματοποιηθεί δεύτερο εξάμηνο του 2018, έδειχνε πως το 36% των επιχειρήσεων, αντιμετώπιζε ήδη από τότε δυσκολίες στην πλήρωση κενών θέσεων εργασίας. Το ποσοστό ήταν 46% για τις περισσότερο εξωστρεφείς (δηλαδή αυτές που εξάγουν πάνω από 50% της παραγωγής τους) αλλά και για τις μεγαλύτερες επιχειρήσεις σε ποσοστό 45% του δείγματος. Οι κλάδοι με το εντονότερο πρόβλημα ήταν της ενέργειας (49%) και των τεχνολογιών πληροφορικής και επικοινωνιών (42%). Λιγότερο έντονη δυσκολία πλήρωσης κενών θέσεων έχουν οι επιχειρήσεις αγροδιατροφής (37%) και των δομικών υλικών (35%) και ακόμα μικρότερη στις επιχειρήσεις logistics (30%) και υγείας – φαρμάκου (29%). Η έλλειψη κατάλληλων δεξιοτήτων αναφερόταν ως ο σημαντικότερος λόγος δυσκολίας πλήρωσης των κενών θέσεων εργασίας (27,7%). Ακολουθούν η έλλειψη της απαιτούμενης εργασιακής εμπειρίας (21,3%), η απομακρυσμένη γεωγραφικά θέση της επιχείρησης (12,4%) και η έλλειψη των απαιτούμενων τυπικών προσόντων (11,5%).

Ο ρόλος της ακαδημαϊκής κοινότητας
Τη θέση της ακαδημαϊκής κοινότητας στη νέα εποχή που σηματοδοτεί η 4η Βιομηχανική Επανάσταση για τις επιχειρήσεις και τους εργαζόμενους αναδεικνύει ο Χρήστος Μιχαλακέλης, Αναπληρωτής Καθηγητής Πληροφορικής & Τηλεματικής και Επιστημονικός Υπεύθυνος του έργου «Operational Excellence in Manufacturing».
«Ο ρόλος της ακαδημαϊκής κοινότητας στην προσπάθεια αναβάθμισης των γνώσεων, των δεξιοτήτων και των ικανοτήτων του ανθρώπινου δυναμικού οφείλει να είναι ουσιαστικός, μέσα από την ανάληψη συγκεκριμένων δράσεων στον τομέα της εκπαίδευσης και της κατάρτισης με κύριους άξονες: 1) την προώθηση βασικών αρχών και εργαλείων Βιομηχανικής Αριστείας, 2) την ενίσχυση της Ασφάλειας και της Αειφορίας, 3) την εξοικείωση με τις ψηφιακές τεχνολογίες αιχμής (disruptive technologies) που αλλάζουν το βιομηχανικό πεδίο», τονίζει ο κ. Μιχαλακέλης.

Μέρος της λύσης
Πως όμως οι επιχειρήσεις θα μπορούσαν να υπερβούν αυτό το εμπόδιο; Η Monster προτείνει την προώθηση της ισορροπίας επαγγελματικής και προσωπικής ζωής. Πολλοί από τους υπαλλήλους είναι πιθανώς καταπονημένοι και αγχωμένοι, γεγονός που μπορεί να οδηγήσει σε εξάντληση των εργαζομένων, μια από τις κύριες αιτίες αυξημένου κύκλου εργασιών. Όταν μια επιχείρηση αντιμετωπίζει έλλειψη εργαζομένων, η Monster προτείνει να σκεφτεί η διοίκηση να θεσπίσει εταιρικές πολιτικές που προωθούν την ισορροπία μεταξύ επαγγελματικής και προσωπικής ζωής, για παράδειγμα:
• Flextime: Τα μέλη της ομάδας μπορούν να ορίσουν τις δικές τους ώρες αντί να εργάζονται από τις 9 το πρωί έως τις 5 το απόγευμα (ή αργότερα). Οι γονείς μπορούν να επιλέξουν ώρες που να τους εξυπηρετούν σε σχέση με τα παιδιά.
• Εργασία εξ αποστάσεως: Να υπάρχει δυνατότητα οι υπάλληλοι να μετακινούνται συνεχώς ή μερικές ημέρες την εβδομάδα, κάτι που μπορεί να εξοικονομήσει χρόνο και χρήμα.
• Εβδομάδα συμπιεσμένης εργασίας: Οι εργαζόμενοι θα μπορούσαν να εργάζονται 10 ώρες την ημέρα, τέσσερις ημέρες την εβδομάδα.

Εταιρική κουλτούρα
Ένας από τους καλύτερους τρόπους για να βελτιώσουν οι επιχειρήσεις το ηθικό των εργαζομένων -και την απόδοση της εταιρείας- κατά τη διάρκεια μιας έλλειψης προσωπικού είναι η ενίσχυση της εταιρικής κουλτούρας, αναφέρει η Monster.

Αύξηση των προνομίων
Κατά τη διάρκεια της έλλειψης προσωπικού, τα μέλη της ομάδας μπορεί να αισθάνονται ότι δεν εκτιμώνται για τον επιπλέον χρόνο και την προσπάθειά τους. Εάν δεν υπάρχει η δυνατότητα για μια επιχείρηση να δώσει αυξήσεις ή μπόνους, υπάρχουν άλλοι τρόποι με τους οποίους μπορούν να επιβραβεύσουν τους εργαζόμενους. Όπως ημέρες ψυχικής υγείας, τα επιδόματα παιδικής μέριμνας, η γονική άδεια μετ’ αποδοχών, τα επιδόματα γονιμότητας και επιδόματα ευεξίας.