Η εκτόξευση του ενεργειακού κόστους έρχεται να προστεθεί στις διεθνείς δεσμεύσεις για ουδέτερο ισοζύγιο άνθρακα, ωθώντας όλο και περισσότερες βιομηχανίες να επενδύσουν σε λύσεις ενεργειακής αποδοτικότητας. Ακολουθούν τα παραδείγματα πέντε μεγάλων βιομηχανιών, τα μέτρα και οι δράσεις που εφαρμόζουν.

Η ενέργεια αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα λειτουργικά κόστη παραγωγής στη βιομηχανία που φτάνει ή ακόμη και ξεπερνά σε ποσοστό το 20% για τις πιο ενεργοβόρες επιχειρήσεις. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα, οι επιχειρήσεις να δίνουν ολοένα και μεγαλύτερη έμφαση στην καλύτερη διαχείριση της ενέργειας. Συγκεκριμένα, διαχείριση ενέργειας σημαίνει ότι στη φιλοσοφία της βιομηχανίας εντάσσεται η ανάπτυξη στρατηγικής παρακολούθησης της κατανάλωσης και βασικός στόχος γίνεται η Εξοικονόμηση Ενέργειας, ΕξΕ. Βασικό εργαλείο για την επίτευξη της ΕξΕ αποτελεί ο Ενεργειακός Έλεγχος (Energy Audit).

Ποιες είναι, όμως, οι δράσεις που μπορεί να αναλάβει μια βιομηχανία προκειμένου να βελτιώσει το προφίλ της ενεργειακής κατανάλωσης; Οι επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας σε μία ελληνική βιομηχανία μπορούν να είναι από ένα απλό «ενεργειακό νοικοκύρεμα» με χαμηλό κόστος, μέχρι επεμβάσεις υψηλότερου κόστους με μεσο-βραχυπρόθεσμη απόσβεση. Σε κάθε περίπτωση, ένα πρόγραμμα επεμβάσεων εξοικονόμησης ενέργειας σε μία βιομηχανία θα πρέπει να υλοποιηθεί με τεχνικοοικονομικά κριτήρια, έτσι ώστε να ανταποκρίνεται στις ανάγκες και τις απαιτήσεις της συγκεκριμένης βιομηχανίας, να εφαρμοσθεί σε τομείς όπου υπάρχει σημαντικό δυναμικό εξοικονόμησης ενέργειας με αποτέλεσμα τη μεγιστοποίηση του οικονομικού οφέλους που θα προκύψει από τις επεμβάσεις και ο χρόνος απόσβεσης του κεφαλαίου που θα επενδυθεί να είναι ελκυστικός για την επιχείρηση. Οι σημαντικότερες επεμβάσεις εξοικονόμησης ενέργειας που μπορούν να υλοποιηθούν σε μία βιομηχανία είναι η αντικατάσταση ηλεκτροκινητήρων με σύγχρονους κινητήρες υψηλού βαθμού απόδοσης, ο εκσυγχρονισμός των συστημάτων πεπιεσμένου αέρα, η ρύθμιση, συντήρηση, αντικατάσταση λεβήτων, φούρνων, κλιβάνων, η θερμομόνωση αγωγών, δεξαμενών και άλλου εξοπλισμού, η ανάκτηση θερμότητας, η εγκατάσταση συστήματος ενεργειακής διαχείρισης, η υποκατάσταση υγρών καυσίμων από φυσικό αέριο, η εγκατάσταση συστήματος συμπαραγωγής θερμότητας και ηλεκτρισμού κ.ά.

Οφέλη
Τα σημαντικότερα από τα οφέλη που προκύπτουν από την εξοικονόμηση ενέργειας στη βιομηχανία είναι:
• Μείωση του κόστους παραγωγής του τελικού προϊόντος και συνεπώς αύξηση της ανταγωνιστικότητας της βιομηχανίας.
• Μείωση των εκπομπών των αέριων ρύπων και προσαρμογή των βιομηχανιών στις υπό εφαρμογή σχετικές Κοινοτικές Οδηγίες.
• Θετική συμβολή στο ενεργειακό ισοζύγιο της χώρας, λόγω μείωσης της κατανάλωσης ενέργειας.
• Συμβολή στην προσπάθεια της χώρας για μείωση της εξάρτησης από εισαγόμενα καύσιμα και αντίστοιχη εξοικονόμηση συναλλάγματος.
• Συμβολή στην επίτευξη των στόχων και των δεσμεύσεων της χώρας, που έχουν τεθεί για τη μείωση των εκπομπών των αερίων του θερμοκηπίου σε διεθνές επίπεδο.
Ποια είναι, όμως, τα συγκεκριμένα μέτρα και οι δράσεις που εφαρμόζουν οι ελληνικές βιομηχανίες, προκειμένου να βελτιώσουν το ενεργειακό τους αποτύπωμα και να περιορίσουν την κατανάλωση ενέργειας;

MYTILINEOS: Μείωση της κατανάλωσης ηλεκτρισμού
Η Mytilineos έχει ανακοινώσει από το 2021 στόχους μείωσης των εκπομπών CO2 κατά 30% μέχρι το 2030 και επίτευξη του στόχου για μηδενικές εκπομπές το 2050. Στο βιομηχανικό τομέα της μεταλλουργίας, ο στόχος είναι για μείωση κατά 65% των απόλυτων εκπομπών και κατά 75% των εκπομπών ανά τόνο παραγόμενου αλουμινίου. Ο στόχος για μια πράσινη μεταλλουργία για τη Mytilineos περνά μέσα από τη χρήση ΑΠΕ, την αυτοματοποίηση και τη χρήση νέων τεχνολογιών αλλά και με την αύξηση της παραγωγής του ανακυκλωμένου αλουμινίου. Για την ενεργειακή αποδοτικότητα εφαρμόζονται πολλαπλοί άξονες δράσεις με συνέργειες όπως μεγάλες επενδύσεις για την αλλαγή του καυσίμου στο εργοστάσιο και την κατασκευή νέων εγκαταστάσεων, εισαγωγή νέων τεχνολογίων, ανακύκλωση και χρήση scrap αλουμινίου κ.λπ. Ως γνωστόν με το εργοστάσιο συμπαραγωγής έχει αντικατασταθεί η κατανάλωση 200.000 τόνων πετρελαίου ετησίως. Με τη χρήση νέων τεχνολογιών έχει μειωθεί η κατανάλωση ηλεκτρισμού κατά 80KWh/ τόνο. Επίσης έχει αυξηθεί η παραγωγή του ανακυκλωμένου αλουμινίου. Συνολικά η κατανάλωση ηλεκτρικής ενέργειας έχει μειωθεί κατά 5%, ενώ την ίδια στιγμή έχει αυξηθεί η παραγωγή κατά 18%.

KLEEMANN: Καλές πρακτικές ενεργειακής αποδοτικότητας
Για τη βιομηχανία KLEEMANN το κόστος ενέργειας αντιπροσωπεύει το 2% του συνολικού λειτουργικού κόστους. Για την επίτευξη του στόχου της καλύτερης ενεργειακής απόδοσης η εταιρεία στηρίζεται:
• Στον ενεργειακά αποδοτικό εξοπλισμό, όπως αεροσυμπιεστές και πεπιεσμένος αέρας, κινητήρες ανεμιστήρες, αντλίες λέβητες και εργαλεία.
• Τη δημιουργία αποδοτικών εγκαταστάσεων, όπως ο συντελεστής ισχύος των μετασχηματιστών, μονώσεις υαλοπινάκων, παραθύρων, πορτών, ψύξη – θέρμανση με χρήση αντλιών θερμότητας και άλλοι αυτοματισμοί, αντικατάσταση, επανασχεδιασμός και έξυπνη διαχείριση των φορτίων, χρήση ΑΠΕ.
• Την ενεργειακά αποδοτική παραγωγή, με επανασχεδιασμό διαδικασιών, αναδιάταξη παραγωγών, επενδύσεις σε ενεργειακά αποδοτικό εξοπλισμό, βελτίωση υπάρχοντος εξοπλισμού και αυτοματοποίηση.
• Τη δημιουργία ενεργειακά αποδοτικών διαδικασιών, όπως μέτρηση και ανάλυση κατανάλωσης της ενέργειας, σύγκριση με σημεία αναφοράς και διενέργεια ενεργειακών ελέγχων.
Ενέργειες που έχουν γίνει από την εταιρεία για βελτίωση της ενεργειακής απόδοσης περιλαμβάνουν: Aντικατάσταση του συνόλου των φωτιστικών με τεχνολογία LED, εγκατάσταση αυτοματισμών ελέγχου λειτουργίας φωτισμού, θέρμανση αποκλειστικά με κάτοπτρα ακτινοβολίας φυσικού αερίου, αλλαγές στις διαδικασίες παραγωγής και των τμημάτων για μεγαλύτερη ενεργειακή απόδοση, αντικατάσταση μέρους και σταδιακά του συνόλου των κλιματιστικών με τεχνολογία inverter, αντικατάσταση θερμικών περονοφόρων με ηλεκτρικά, αντικατάσταση όλων των εργαλείων αέρος με αντίστοιχα ηλεκτρικά, περιορισμός χρήσης αεροσυμπιεστών.
Επίσης, εφαρμόζεται το πρότυπο ISO 50001:2018 για την ανάλυση της καταναλισκόμενης ενέργειας, τη διενέργεια ελέγχων και τη λήψη μέτρων. Έχει εγκατασταθεί σύστημα scada για έλεγχο εξοπλισμού και θερμοκρασιών για τη θέρμανση και ψύξη, χρησιμοποιείται θερμοκάμερα για εντοπισμό απωλειών, κ.λπ.
Παράλληλα, εφαρμόζονται έργα κυκλικής οικονομίας και ενεργειακής απόδοσης με την εφαρμογή λύσεων ΙοΤ, αλλά και λύσεις μείωσης των παραγόμενων αποβλήτων και παραγωγής ηλεκτρικής ενέργειας. Τέλος, η εταιρεία έχει προχωρήσει στη μελέτη εγκατάστασης φωτοβολταϊκών στις στέγες των κτιρίων της ισχύος 2,5MW ενώ έχει καταθέσει φάκελο για net metering ή αυτοπαραγωγή.

ELVAL COLOUR: Νέοι αποδοτικοί κινητήρες
Η εταιρεία στις εγκαταστάσεις της στο εργοστάσιο των Οινοφύτων έχει κινητήριο εγκατεστημένη ισχύ 4500KW και θερμική ισχύ 2200KW, με την ετήσια κατανάλωσή της να ανέρχεται σε 8000MWh το 2021. Η βιομηχανία εφαρμόζει το πρότυπο ISO 50001 για την ενεργειακή διαχείριση με στόχο τη μείωση του κόστους, τη συμμόρφωση με τη νομοθεσία, καθώς και το πρότυπο ISO 14064 για την ποσοτικοποίηση παρακολούθηση αναφορά και επιβεβαίωση των εκπομπών αερίων του θερμοκηπίου.
Ενδεικτικά έργα εξοικονόμησης ενέργειας που έχουν υλοποιηθεί αφορούν σε μονώσεις σωλήνων, μονώσεις φούρνων, μείωση θερμικών απωλειών των φούρνων, εγκατάσταση ρυθμιστών στροφών και χρήση υδραυλικών αντλιών με αντιστάθμιση πίεσης, αντικατάσταση λαμπτήρων με LED, αντικατάσταση κινητήρων με νέους με καλύτερο efficiency class .
Επίσης, η εταιρεία έλαβε την απόφαση στις αρχές του 2021 για την εγκατάσταση φωτοβολταϊκού 1MW με ενεργειακό συμψηφισμό (net metering) ύψους επένδυσης 500 χιλιάδων ευρώ.

Elbisco: Αναβάθμιση φωτισμού
Για τη βελτίωση των ενεργειακών διαδικασιών στην παραγωγική διαδικασία η Elbisco έχει τοποθετήσει ηλεκτρικούς και θερμικούς ενεργειακούς μετρητές για όλα τα σημαντικά φορτία κατανάλωσης. Έχουν επενδυθεί 260 χιλιάδες ευρώ για την αναβάθμιση του φωτισμού με συστήματα LED αλλά και για θερμικές ενεργειακές βελτιώσεις. Για τη βελτίωση της ποιότητας της ηλεκτρικής ενέργειας έχουν τοποθετηθεί πυκνωτές αντιστάθμισης.
Η Elbisco πέτυχε το 2020 μείωση της έντασης ενέργειας κατά 21% (καταναλισκόμενη ενέργεια ανά μονάδα παραγόμενου προϊόντος) ενώ η ηλεκτρική ενέργεια που καταναλώθηκε παράχθηκε σε ποσοστό 100% από ΑΠΕ. Επίσης, η βιομηχανία προχώρησε στην επένδυση για εγκατάσταση συστήματος net metering που θα υποκαταστήσει το 15% της ενεργειακής κατανάλωσης και θα οδηγήσει σε μείωση των εκπομπών κατά 765 τόνους ετησίως.
Αξίζει να σημειωθεί ότι εξετάζεται για την κάλυψη των αναγκών των εργοστασίων η χρήση υγροποιημένου φυσικού αερίου LNG και για το σκοπό αυτό η Elbisco σχεδιάζει την υπογραφή 5ετούς σύμβασης με προμηθευτή. Το συνολικό ύψος των επενδύσεων της βιομηχανίας για την κάλυψη των περιβαλλοντικών στάνταρ, την κυκλική οικονομία και τη μείωση της ενεργειακής κατανάλωσης ξεπερνά τα 10 εκατ. ευρώ.

Halcor: Έργα ενεργειακής αποδοτικότητας
Για την καλύτερη διαχείριση της ενέργειας και την ενεργειακή αποδοτικότητα η βιομηχανία Halcor εφαρμόζει έργα όπως:
• Καταγραφή και παρακολούθηση καταναλώσεων σε πραγματικό χρόνο (state of art energy monitoring software).
• Αυτοματισμοί: Inverter για ρύθμιση λειτουργίας αντλιών και ψυκτικών πύργων ανάλογα με θερμοκρασία και ανάγκες.
• Αντικατάσταση Κινητήρων.
• Φωτισμός: LED, φωτοσωλήνες, αυτοματισμοί κίνησης σε αποθήκες.
• Μείωση απωλειών θερμότητας (πχ φούρνοι).
• Αύξηση απόδοσης μηχανών (πχ βέλτιστη διάσταση πηνείων σε φούρνους επαγωγικής ανόπτησης).
• Αυτόματο σταμάτημα κινητήρων (cut off) σε περιόδους αναμονής.
• Πιλοτικό έργο απωλειών φούρνων: Θερμογραφήσεις φούρνων και προσδιορισμός βέλτιστης θερμικής αγωγιμότητας της πυροδομής.
• Αύξηση αποδοτικότητας καύσης φούρνων τήξεως Φ/Α με εμπλουτισμό αέρα καύσης.
• Χρήση αντιρρυπαντικής τεχνολογίας RTO με δυνατότητα ανάκτησης θερμότητας (regenerative).
• Προγραμματισμός παραγωγής για μείωση χρόνου αναμονής φούρνων.
• Χρήση Inverter για τα αντλιοστάσια και την ψύξη ενεργοβόρων μηχανημάτων (πχ πρέσας, κεντρικού αντλιοστασίου, φούρνων ανόπτησης) για βέλτιστη χρήση ενέργειας.
• Αντικατάσταση αεροσυμπιεστών με νέους με Inverter, περιορισμός διαρροών στο δίκτυο και μείωση άσκοπης χρήσης πεπιεσμένου αέρα.
• Χρήση ηλεκτροκίνησης σε φορτωτές και κλαρκ όπου αυτό είναι εφικτό.
• Δείκτες για έλεγχο καμπύλης φορτίου.
• Σύνδεση προγράμματος παραγωγής με πρόγραμμα κατανάλωσης ανά ώρα (σε εξέλιξη).
• Ύψος κατανάλωσης ίδιο με αυτό που έχουμε συμφωνήσει με τον προμηθευτή.
• Έγκαιρη ενημέρωση προμηθευτή για περιπτώσεις απόκλισης από ζήτηση (πχ λόγω βλαβών).
Παράλληλα, η εταιρεία θα επιδιώξει να εξασφαλίσει PPAs σε αναμονή του Green Pool για συμφωνία με παραγωγούς ΑΠΕ για προμήθεια πράσινης ενέργειας με 10-ετή συμβόλαια αρκεί να εγκριθεί η επιδότηση shaping cost (κάλυψη κόστους προσαρμογής της καμπύλης παραγωγής φωτοβολταϊκού στην καμπύλη φορτίου της βιομηχανίας).
Όσον αφορά τέλος στα Φωτοβολταϊκά:
• Εγκρίθηκε άδεια για εγκατάσταση 1,18 ΜW στο εργοστάσιο ορείχαλκου και χρήση net metering. Υπολογίζεται ότι θα καλύψει 25% της εγκατάστασης σε Η/Ε.
• Μελέτη σε εξέλιξη για το εργοστάσιο τήξης και χύτευσης.